ˈCƖƐCƖƐKÏBHË 05
ˈBɔgʋ a ˗mu Lagɔ paaɲɩɛ ˈwʋ, ˈmö Biblë glɩnɩɛ
Zoova ɲɩaɲɩ ˗lu a ˗mu nɛnɩɛ teɲii, Biblë mɛɛ. Ɛ kä ˈbɔgwɩ a 66 ˈmö. ˗N yɩbhä ˗kamä ˗naɲɩ nimï nɩɩ: Dɛɛ Biblë ˈbhöönɩ ɔ ˈnɩ? ˗Ɔ ˈwälɛ ɔ ˈnɩ? ˗A ˈkä nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ a zɛmösɛna ghlɩ a dɔˈwʋ, sɛ ˗lii ˈplɩplɩnɩɛ ˈmö ˈn ˗a yiɛ Biblë ghlɩɩ, mö ˗a ˈkää ˈylɩmö.
1. Nɩkpaa mʋa ˈcɛlɩɛ Biblë abhlɩ, ˗maa sɛ yɩ ˗wʋ ɔ ˈmö ˈn wa nʋ ɔ nɩɩ Lagɔ mɔɔ ˗lɛ ɛ ˈwälaɲɔ ˈnɩ?
Nɩkpa a 40 a sɛ mʋa ˈcɛlɩɛ Biblë, ˈylʋbö a 1.600 ˈmö. Wa tɛɛ ɛ ˈcɛlɩcɛlɛ 1513 Z.ˈN.G. ˈmö, ˈn wa yiɛ 98 Z.G. ˈmö zɛmö bhɩɛ. ˗Wa ˈcɛlɩɛ Biblë, waˈaa nɩkpɛ ˗bhʋlʋ glɩnɩ. ˗Mumuë ˗lɛ a˗a wïlagänɩwa, ˗mumuë ˗lɛ a˗a ˗dɛdapäwa, ˈn ˗mumuë ˗lɛ a˗a ˈkämanɩwa. ˗Maa ˈsaa wa ˈcɛlɩɛ, yɩ ˈwuë yɔwʋ yɩ mönɩɛ. ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈnɩ? ˗Yɩ kää ˈŋlɩ miɛ nɩɩ, Lagɔ mɔɔ ˗lɛ Biblë a wälaɲɔɔ mɔ. (Zɛlɩ 1 Tesaloniikö a ˗nʋa 2:13 ˈmö.) ˗Wa ˈcɛlɩɛ Biblë, waɲɩ a ˈwlumösɛwɛlɩɩ ˈmö wa ˈnɩɛ ˈcɛlɩ. Maa ‘Lagɔ ˈa ˈwugɔmʋʋ muu ˗wuëë ˗gömö, muu ˈɲʋää ˈdɩ, wɛlɩɩ ˗yɩ ˈbhöönɩɛ Lagɔ aˈbhë a ŋlii, ˈn wa yiɛ bhïla.’a (2 Piɛlɩ 1:21) Lagɔ, ˈɔ ˈwugɔmʋʋ ˈmö ɔ ghlɛnɩɛ ˈmö ˈn ɔ yiɛ nɩkpaa ˈla libho ˈmö nʋnɩ, ˈn wa yiɛ ˈɔ dlɩpäsaa ˈcɛlɩ.—2 Timotee 3:16.
2. Nɩkpaa ˈwuë bhɛnɩ ɔ wa ˈkä Biblë ghlɩ ˗a?
“Bhlɩɩ ʼwuë ˗gömö a nɩkpaa, ˗gligbïï ˈwuë, gbɩɩ ʼwuë a gbäwaa, ˈn ŋäyaa ˈwuë,” wa bhɛnɩ wa ˈkä ˈtɩtɩ a ˗tɩtɩɩ ˗yɩ ˗wʋä ˗mä Biblë ˈmö, ˗li a ˗lii ˈmö ghlɩnɩ. (Zɛlɩ ’Ylimötulanɩlii 14:6 ˈmö.) ˈBɔgwɩɩ ˈwuë a dɔˈwʋ, mɛɛ cɛlɩnɩɛ gbɩ a ˗bɛ ˈmö, mɛɛ zie ˈwʋ. Lagɔ mɔɔ gbää ˈn yɩ ˗wʋä ˗sɩbhä. Nɩkpaa ˈwuë, dɛɛ wa yi ˗bhölɩnɩ ˗kë, gbʋ ˗mu wa yi gbä ˗kë, wa bhɛnɩ wa ˈkä Biblë ˈmö zɛlɩ.
3. Sɛɛ Zoova gwɩ ɔ Biblë ˈwʋ ˈn ɛ ˗bhölɩ ɔ zɩˈɛ ˈyize ˈnɩ?
Nɩmakwii, ˗ɲɛ ˗sɩbhä a ˗lii ˗mimii ˈsɔ, ˗yɩɲɩ ˈklʋ wa cɛlɩ a˗a Lagɔ ˈa wɛlɩɩ, ˗lii a ˗mi ˈnɩ gwälɛɛ, ˈmö yɩ glɩnɩɛ. ˗Maa nɩkpa ˗muë ˗wa a˗a Biblë, mʋa ˈcɛlɩnɛ a˗a käˈmö ˈyize, sɛˈɛ ˈtɩɩ. ˈKämanɩwa ˈn lagɔgligbï a ˈkifiea ˗mumuë, wa yɩbhä a˗a wa ˈkɛ sɛ ˗sɛ. ˗Maa nɩkpa ˗mumuë ˗bhɩɔ a˗a wabhlɩ ˈmö wa ˈkä ɛ za waɲɩ dlɩsɛ, nzɩ wa ˈkɛ ˈwʋ gwɩ. Zoova ˗kaɲɩ ˈɔ wɛlɩɩ ˈɲɛ a dɔˈwʋ, ɔˈɔɔ ˗lu ɛ ˗käˈɛ nɩkpɛ ˈyi ˈtatinɩ ɔ ˈkɔ ˈyio ˈwʋ ˗sɛ. Biblë lɛ nɩɩ: “Lagɔ ˈa wɛlɩɩ yi ˈkwädlɩkwädlɩnɩ ˗bhölɩ, yɩ ˈnaa ˈkä ˈyli bhɩɛ.”—Isaïe 40:8.
ˈCƖƐ ˗LII ˗MIMII
Sɛɛ Lagɔ bhïlanɩɛ nɩkpa ˈmö ˈn wa yiɛ Biblë ˈcɛlɩ, sɛ ɔ gwɩɛ Biblë ˈwʋ, sɛ ɔ ˈzʋä ˈn nɩkpa a ˗bɛ yɛɛ ghlɩɩ, ˈmö ˗a ˈkää ˈylɩmö.
4. Biblë sʋlʋnɩɲɩ ˈɛ ˈwälaɲɔɔ
ˈZʋ ˗lɛ VIDEO. ˈN Zɛlɩ 2 Timotee 3:16 ˈmö ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ.
Nɩkpaa mʋa ˈcɛlɩɛ Biblë abhlɩ, ˗maa ˗yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn wa lɛ ɔ Lagɔ ˈa wɛlɩɩ ˈnɩ?
Wa lɛ nɩɩ, Lagɔ ˈɔ dlɩpäsaa ˈmö ɔ sʋlʋnɩɛ nɩkpaa, ˗n kɩ ɔ ˗naa dlɩ ˈwʋ ˗a?
ˈBɔgwɩcɛlɩɲɔ yi ˗kamä ˈbɔgʋ ˈcɛlɩ, maa ˗ɔ ˈɲɔɔ ˈdɩ ˈn ɔ yiɛ ˈbɔgʋ ˈla ˈcɛlɩ, ˈmö wʋ ˈbhöönɩɛ ˈmö. Sɛ ˗bhlʋ ˗kpɔ ˈla ˗sɩbhä nɩkpa ˈcɛlɩɛ Biblë, maa Lagɔ ˈmö ɛ ˈbhöönɩɛ ˈmö.
5. Nɩkpaa yɛla a˗a ˗lii ˈmö wa ˈkä Biblë sɛ ˗sɛ
Biblë ˗kä ˗tiamö Lagɔ ˈmö ˈbhöönɩɩ, ˗a kɩ dlɩ ˈwʋ nɩɩ, ɔ yɛ ˈwʋ gwɩ. ˈKämanɩwa ˗ɲɛ lagɔgligbï a ˈkifiea ˈsɔ, wa yɛla a˗a ˗lii ˈmö ˈyize wa ˈkä Biblë sɛ ˗sɛ. Lagɔgligbï a ˈkifiea ˈnɩɛ a˗a ˈyɩbhä nɩkpaa nɩ zɛlɛ ˈmö. Yɩ za wa ˈyɩa ˗mumuë ˈklɩ, wa ˈlɩbhä ˗mumuë ˈn wa yiɛ ˈku. Maa yɩ ˗wʋ ˗sɩbhä ˈwë, ˈn nɩkpaa ˗mumuë yiɛ ˈwa zɩkpaa dlɩsɛ ˈn wa yiɛ Biblë ˈwʋ gwɩ. ˗N ˗kä ˈyɩbhä ˗n ˈkä wa glaˈmö a ˗nɔ ˗bhlʋ a dɛ ˈcɩɛɛ, ˈzʋ ˗lɛ VIDEO, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ.
Sɛɛ ˗n ˗yiaˈaa ˗sɩkaa sɛ nɩɩ, nɩkpa a ˗bɛ ˗sɛ waɲɩ dlɩ ˈn wa yiɛ Biblë ˈwʋ gwɩɩ, yɩ ˈsunɩmö ɔ ˗mä ˗n ˈkɛ ˈmö zɛlɩ ˗a? ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈnɩ?
Zɛlɩ Psaume 119:97 ˈmö, ˈn ˗a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
ˈSaa ˈsunɩ ɔ ˗mä nɩkpa a ˗bɛ ˈn wa yi ɔ ˈwa zɩkpaa dlɩsɛ, ˈn wa yi ɔ Biblë gbɩ ˗mimii ˈmö ˈcɛlɩnɩ, ˈn wa ye ɔ nɩkpa dilanɩ ˈnɩ?
6. Nɩkpaa ˈwuë a ˈbɔgʋ
Biblë cɛlɩnɩ gbɩ a ˗bɛ ˈmö, ɛ zi ˈbɔgwɩɩ ˗miˈla ˈwuë ˈwʋ. ˈN ɛ ˗lɛˈɛ ˈbɔgʋ a ˗mu wa dilanɩɛ teɲii nɩkpa. Zɛlɩ Nʋnʋlii 10:34, 35 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ:
˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn Lagɔ yɩbhä ɔ nɩɩ, wa nɩ ˈcɛlɩnɩ ˈɔ wɛlɩɩ gbɩ a ˗bɛ ˈmö, wa ˈkɩ nɩkpa dilanɩ ˈnɩ?
Biblë a ˗gömö a wɛlɩɩ a dɔˈwʋ, ˈsaa zɩ ɔ ˗naˈa dlɩɩ kɛ ˈnɩ?
˗A bhɛnɩ ˗a ˈkä gbä nɩɩ
nɩkpaa ˈwuë
˗wa ˗wʋä ˗mä bhlɩɩ ˈwuë ˗gömö
wa bhɛnɩ wa ˈkä Biblë ˈmö zɛlɩ, ˗mä ˈwa gbɩɩ wa ˗ŋöö ˈmö.
Ɛ cɛlɩnɩ gbɩ a
3.000
ˈmö ˈn yɩ kä ˗gömö,
ɛ ˈmö a ˈbɔgwɩɩ ˗mimii, ɛ ˗käˈɛ ɛ ˈwuë.
Yɩ 5.000.000.000
a sɛ ˈmö wa yɛɛ ˗bhlɛ ˈcɛlɩ.
Waˈaa ˗bhlɛ ˗sɩbhä ˈbɔgʋ ˗mumuu ˈcɛlɩ.
NƖKPA ˗MUMUË LƐ NƖƖ: “Bhlagɔgɔˈmö a ˈbɔgʋ nɩkpa ˈcɛlɩɛ, ˈmö Biblë glɩnɩɛ.”
Sɛɛ ˗n pä ɔ yɩ dɔˈwʋ dlɩ ˈnɩ?
ˈSaa tula ɔ nɩɩ, Lagɔ ˈa wɛlɩɩ ˈmö Biblë glɩnɩɛ ˈnɩ?
DƐSƐKÄKÏBHÏ
Biblë, Lagɔ ˈa wɛlɩɩ ˈmö ɛ glɩnɩɛ. ˈN sɛ ɔ ˈzʋä a za, nɩkpa ˈwuë bhɛnɩ wa ˈkɛ ghlɩ.
ˈWʋligbanɩkïbhï
Wa ˗kä nɩɩ, Lagɔ nɩkpaa ˈmö ɔ bhïlanɩɛ ˈmö ˈn wa yiɛ ˈɔ wɛlɩɩ ˈcɛlɩɩ, sɛ yɩ sɛ ɔ zɛmö ˈnɩ?
ˈSaa ˈplɩɛ ˈwʋ ˈn Biblë ˗bhölɩɛ ˗bhlɛ zɩˈɛ, sɛ wa dilanɛɛ nɩkpa, ˈn sɛ wa ˈcɛlɩnɛɛ gbɩ a ˗bɛ ˈmö, yɩ dɔˈwʋ ˈsaa zɩ ɔ ˗naˈa dlɩɩ kɛ ˈnɩ?
˗N ˗yiaˈaa ˗sɩkaa sɛ nɩɩ, Lagɔ nʋ ˗lii a ˗bɛ nzɩ ɔ ˗kaɲɩ ˈɔ wɛlɩɩ ˈɲɛ, zaa ˈsaa yɩ nʋʋmö ɔ ˈwlu ˈnɩ?
YILII YƆWƲ
Lagɔ ˈa wɛlɩɩ nɩkpaa cɛlɩnɩ a˗a käˈmö, sɛ ˗lii ˈplɩplɩnɩɛ ˈmö, ˈn yɩ cɛlɩnɩɛ zɩˈɛ gbɩ nɩkpaa gbää ˈmö.
« Comment la Bible nous est parvenue » (Réveillez˗vous !, novembre 2007)
˗Lii a ˈki ta Biblë ˈplɩɛ ˈwlu ˈn ɛ ˗bhölɩɛ ˗bhlɛ zɩˈɛ ˈyize, ˈcɩɛ yɩ dɛ.
« La Bible : histoire d’une rescapée » (La Tour de Garde no 4 2016)
Sɛɛ nɩkpa ˗mumuë ˗sɛɛ ˈwa zɩkpaa dlɩ ˈn wa yiɛ Biblë gbɩ ˗mimii ˈmö ˈcɛlɩnɩ, ˈcɩɛ yɩ dɛ.
Wa yɛ ˗bɛ ˈwʋ Biblë ˈcɛlɩ, ˈn wa kɛ gbɩ a ˗bɛ ˈmö ˈpïlanɩ. Zaa ˗a bhɛnɩ ɔ ˗a ˈkɩ dlɩ ˈwʋ ˗kä nɩɩ, ɛ ˈmö a wɛlɩ ˈnɩɛ ˈmö zigbonɩ ˗a?
« La Bible a˗t˗elle été modifiée ou falsifiée ? » (Ɛtɛnɛtɩ ˈklʋ a ˈcɩɛcɩɛkïbhë)
a ˗Mä ˈcɩɛcɩɛkïbhë 07 ˈmö, ˗a yi ˈylɩmö nɩɩ, Lagɔ ˈa ˈwugɔmʋʋ, ˈɔ ˈmötɛɛnɔɔ ɔ nʋnɩɛ libho ˈmö muë.