Amu jé bia yiane jeñe mbamba melep?

1. Aval avé bi ne nyoñe mbamba mintyi’an asu na mame mangane me wulu mvo’é? (Minkana 13:10; 15:22)

BIA bese bia yi na bi nyoñe mbamba mintyi’an. A bia yi fe na mame me wulu bia mvo’é. Mejô me Zambe ma kate bia na asu na bi tôé minsôñane mite, da sili bia mbamba melep.—Lañe’e Minkana 13:10; 15:22.

2. Jé Yéhôva a ka’ale na a ye bia bo?

² Môt a ne bia kôme ve fek a mbamba melep a ne Ésa wongane Yéhôva. A ka’ale na a ye volô bia a jô’ô na: ‘Ma ye bôndé wo fek mise mame me lôô wo.’ (Bsa. 32:8) Mejô mete ma liti na Yéhôva a nji su’u ve na a lebe bia, ve a nyoñe fe ngap a môt ase ya be bia, a volô fe bia na bi tôñe melep a ve bia.

3. Jé bia zu yen ayé’é di?

³ Ayé’é di, a zene ya Kalate Zambe, bia zu kui na bi bi biyalane ya minsili minyine mi: (1) Mefulu mevé ma yiane bi nge ma yi na me bu’ubane mbamba melebe ba ve ma? (2) Za a ne ma ve mbamba melep? (3) Aval avé me ne liti na ma yi fo’o melep? (4) Amu jé ma yiane ke sili bôte befe na be nyoñe mintyi’ane señe jam?

MEFULU MEVÉ MA YIANE BI?

4. Mefulu mevé bia yiane bi asu na bi bu’ubane mbamba melep?

⁴ Bia yiane bo éjote nyul a yeme minné miangan asu na bi bu’ubane mbamba melep. Bia yiane yemelane na bi nji yeme mame mese me ne volô bia na bi nyoñe mbamba mintyi’an. Nge bi nji bo éjote nyul a yeme minné miangan, Yéhôva a ye ke kui na a volô bia. Jam éte da ye bo na melebe mese bi ne bi éyoñe bia lañe Kalate Zambe, ma ye bo ve ane ba sôé mendime mvus élolé. (Mich. 6:8; 1 P. 5:5) Ve, nge bi ne éjote nyul a nge bia yeme minné miangan, bia ye bo avôle ya tôñe melebe Kalate Zambe a ve bia.

5. Mame mevé Njô bôte David a nga bo me mbe ve bo na a bo éngelezek?

⁵ Bi tame yene jam éve’ela Njô bôte David é ne ye’ele bia. Mame Njô bôte David a nga bo ényiñe jé me mbe ve bo na a bo éngelezek. Ôsusua na a bo njô bôt, a mbe ntyetyeñe mbôme mezik. Be nga loone nye na a ke bo mbôme mezik njô bôt. (1 Sam. 16:18, 19) Éyoñe be maneya wo’o David mbon ane njô a ye tôé, Yéhôva a nga ve nye mbamba nsisime wé. (1 Sam. 16:11-13) Bôte be mbe be wumulu’u David ayoñ Israël amu a nga wôé besiñe bap, to’o Goliath mone philistin. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) Nge môt a ne mebune nnye a nga ye bo avale beta be mame di, a mbe ve simesane na a nji beta yi melebe me môt éziñ. Ve David nye a nji bo nalé.

6. Aval avé bia yeme na David a mbe a kañese’e melep? (Fombô’ô fe ya ékô’ôla.)

⁶ Éyoñe be teléya David njô bôt, a nga tobe mbamba bemvôé be mbe ngule ya ve nye abeñe melep. (1 Mink. 27:32-34) A nji bo jame ya kam, amu bia yeme na David a mbe a bili fulu ya vô’ôlô melep. A nji be a kañese’e ve melebe befam étam, a mbe fe a kañese’e melebe binga be mbe be va’a nye, ane ma Abigaïl a nga ve nye. Abigaïl a mbe minga Nabal, môt a mbe mbia nlem, a too bikalak, a too fe mfôfom a biasé’é fe bôt. A éjote nyul ése, David a nga kañese melep Abigaïl a nga ve nye, a jam éte é nga volô nye na a sa’ale bo mbia jam.—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.

7. Miñye’elane mivé bi ne nyoñ éve’ela David? (Ecclésiaste 4:13) (Fombô’ô fe befôtô.)

⁷ Bi ne nyoñe miñye’elane miziñe be David. Éko éziñe bi ne atyeñe ya yeme bo mame méziñ, nge ke na bi bili abim éjôé éziñ. Nge é ne nalé, te bia ve’ele simesane na bi nga yeme mame mese a na bi nji beta yi melebe méziñ. Aval ane David, bia yiane tabe nkômesane ya vô’ôlô mbamba melebe mese ba ve bia, ja’a za nnye a ve bia me. (Lañe’e Ecclésiaste 4:13.) Nge bi bo nalé, bia ye sa’ale bikobe bi ne bo na bi telé biabebiene minjuk été a bôte bevok.

ZA A NE MA VE MBAMBA MELEP?

8. Amu jé Jonathan nnye a mbe a yiane ve David melep?

⁸ Bi tame yene ñye’elan ôfe bi ne nyoñ éve’ela David. A nga vô’ôlô melebe me bôte be mbe be bili mbamba élat a Yéhôva a ba be mbe fe be kôme yeme minjuk a mbe a tôba’ane mie. Éyoñ a mbe a yiik na a yeme nge ba Njô bôte Saül be ne beta bo mvo’é, David a nga vô’ôlô melebe Jonathan, mone Saül a nga ve nye. Amu jé Jonathan a mbe ngule ya ve David mbamba melep? Amu Jonathan a mbe a bili mbamba élat a Yéhôva, a kôme’e fe yem ésa wé Saül. (1 Sam. 20:9-13) Aval avé bia fe bi ne tôñe ñye’elan ôte?

9. Za bi ne ke yen éyoñe bia yi melep? Timi’in. (Minkana 13:20)

⁹ Éyoñe bia yi melep, bi ne ke yene môt a bili mbamba élat a Yéhôva a kôme’e fe yem été jangan.a (Lañe’e Minkana 13:20.) Bi tame jô na, ésoé mojañe ja kômbô luk. Za a ne ngule ya ve nye mbamba melep? Mvôé jé é ne nkoé é ne ngule ya ve nye melebe ma so Kalate Zambe. Ve mojañ a ne ngule ya bi melebe méziñe ma yian a été jé, nge a ke laan a belu’u be bili mbamba élat a Yéhôva, be kôme’e fe nye yem a be nyiñe’e fe mvo’é alu’u dap.

10. Jé bia zu yen éyoñe ji?

¹⁰ Bi maneya yene mefulu mebaé bia yiane bi asu na bi bu’ubane mbamba melep a za nnye a ne ngule ya ve bia me. Éyoñe ji, bia zu yen amu jé bia yiane bi mbamba été nsisim a yene nge é ne mvo’é ya sili bôte befe na be nyoñe mintyi’ane señe jangan.

AVAL AVÉ ME NE LITI NA MA YI FO’O MELEP?

11-12. (a) Jé bi wô’ô yi na bi bo biyoñe biziñ? (b) Jé Njô bôte Roboam a nga bo éyoñ a nga yi na a nyoñe beta ntyi’an?

¹¹ Biyoñe biziñ, môt a ne bo ve ane a yi melep, fo’o ve amu a yi na bôte be zu yemete ntyi’an émien a maneya nyoñ. Avale môt éte é nji bi mbamba été nsisim. Jam é nga kui Njô bôte Roboam é ne volô avale môt éte.

¹² Roboam nnye a nga bo njô ya ayoñ Israël mvuse Njô bôte Salomon. Éyoñe Roboam a nga bo njô bôt, ayoñ Israël é mbe é nyiñe’e mefok été, ve bôte ya ayoñ éte be mbe be tata’ane na Salomon a sili be abui biôm. Nsamba bôt ô nga zu kobô Roboam, a ye’elane nye nge a ne be sé’é adite mbe’e ôte. Roboam a nga jô be na be ve nye éyoñe ya fas ôsusua na a ve be éyalan. A nga taté mvo’é, amu a nga ke sili fe’e be minnôme mi bôte mi be mi lebe’e Salomon. (1 Bb. 12:2-7) Ve a nga bene melebe benya bôtô bete be nga ve nye. Amu jé a nga bo nalé? Ye Roboam a mbe a maneya nyoñe ntyi’an a jeñe ve bôte be ne tyiñ a nye? Nge é ne nalé, yeme’e na jame te nde é nga bo na a kañese melebe bemvôé bé be nga ve nye. (1 Bb. 12:8-14) Melebe mete mme a nga tôñ éyoñ a nga yalane bôte be nga zu ye’elane nye. A jam éte é nga bo na ayoñ Israël é kandane mengam. Ataté éyoñ éte mame me Roboam me nji beta wulu mvo’é.—1 Bb. 12:16-19.

13. Aval avé bi ne kôme yemelane na bia yi fo’o melep?

¹³ Jé éve’ela Roboam é ne ye’ele bia? Éyoñe bia jeñe melep, bia yiane bi mbamba été nsisim. Aval avé bi ne de bo? Bi ne sili biabebiene na, ‘Ye éyoñe ma jeñe melebe ma yi ve na be kate ma jame ma yi na me wôk?’ Bi tame nyoñ éve’an.

14. Jé bia yiane ba’ale ôsimesan éyoñe ba ve bia melep? Va’ak éve’an. (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁴ Bi tame jô na mojañ a te yene mbamba ésaé. Ôsusua na a kañese ésaé éte, a ke sili mvendé éziñe melep. Mojañ ate a kate mvendé na ésaé éte ja ye bo na a bo teke dañe beta lôt éyoñ a nda bôte jé. Mvendé ja liti nye a zene ya Kalate Zambe na jame da dañe mfi é ne na a nyoñe ngap a nda bôte jé mfa’a ya nsisim. (Éphé. 6:4; 1 Tim. 5:8) Mojañ ate a bene melebe me mvendé nyi amu me nji bo ma a kômbô wôk, éyoñe te a ke jeñe melebe be bobejañe befe a nsoñane ya na be kate nye jam a yi na a wôk. Ye wo simesane na mojañe nyi a jeñe fo’o melep, nge ki na a maneya nyoñe ntyi’ane wé, a jeñe ve môt a zu yemete ntyi’an ôte? Bi nji yiane vuane na nleme wongan ô ne medu’an. (Jér. 17:9) Biyoñe biziñe melebe bi nji kômbô wô’ô mme ñhe me ne bo bia mfi.

YE MA YIANE JÔ’É NA BÔTE BEFE MBE BE NYOÑE MINTYI’ANE SEÑE JAM?

15. Jé bia yiane tabe de ntyel, a amu jé?

¹⁵ Môt ase ya be bia a bili mbe’e ya nyoñe mintyi’ane mié. (Gal. 6:4, 5) Avale bia te yene mvus, môt a ne fek a ne nyi a jeñe melebe Kalate Zambe a be bitôtôlô bekristen ôsusua na a bo jam éziñ. Ve bia yiane tabe ntyele ya jô’é na bôte befe mbe be nyoñe mintyi’ane señe jangan. Bôte béziñe be bili fulu ya ke yene bôte ba semen a sili be na, “Wo ye bo aya nge ô tele été jam?” Bevo’o ki ba nyoñe ntyi’ane ya vu ba bevo’o teke taté fas.

16. Jam avé é nga kui bekristene ya Corinthe a lat a betite be mbe be va’a bengulemelane metuna’a, a za a mbe a bili mbe’e ya nyoñe ntyi’ane nge a ye di avale betit éte? (1 Becorinthien 8:7; 10:25, 26)

¹⁶ Tame yene jam é nga kui ékôane bekristene ya Corinthe ntete mimbu ôsu a lat a betite be nga ve bengulemelane metuna’a. Paul a nga tili bekristene bete a jô’ô na: “Bia yeme na ngulemelan é se jôme si nyu a na, Zambe a ne ve wua.” (1 Cor. 8:4) A ôsimesan ôte bekristene béziñe be nga tyi’i na ba di betite ba kuane makit, to’o a ne ba ba ke ve metuna’a. Bevo’o be nga tyi’i na ba vo’o di avale betit éte amu mone môte ya nleme wop. (Lañe’e 1 Becorinthien 8:7; 10:25, 26.) A mbe ntyi’an ô mbe ô fombô’ô môt émien. Paul a nji ve’ele jô bekristene ya Corinthe na be nyoñe mintyi’an asu bôte bevok, nge ke na be ke mbile mintômba. Amu môt ase ya be be “a ye tebe ôsu be Zambe na a tyi’iban ajô avale mimboone mié mi ne.”—Rom. 14:10-12.

17. Jé é ne kui bia nge bi bili fulu ya vu fo’o ve mame bôte bevo’o ba bo? Va’a éve’an. (Fombô’ô fe befôtô.)

¹⁷ Aval avé jam éte é ne kui melu mangane ma? Bi tame kobô ajô bone mengabe metyi. Kristen ése ja yiane tyi’i nge ja kañese bone mengabe metyi nge momo.b Bi ne yen ayaé ya kôme wô’ô jam éte, akusa bo ntyi’an ôte ô nji bo tyi’ibi, ve a ne mbe’e môt ase ya be bia a yiane be’e. (Rom. 14:4) Nge bi bili fulu ya vu fo’o ve mame bôte bevo’o ba bo, nalé a ye bo na bi kate yañele mone môte wongane ya nlem. Mone môte wongane ya nlem a ye bo ngul éyoñe biabebiene bia nyoñe mintyi’ane mi so’o Kalate Zambe. (Héb. 5:14) Nde ñhe éyoñ évé bia yiane sili étôtôlô kristene melep? Éyoñe bi maneya bo minjeñane Kalate Zambe a bekalate bangan, ve bi teke kôme wôk avale miñye’elane mite mia lu’an a été jangan.

KELE’E ÔSU A JEÑE MELEP

18. Jé Yéhôva a boya asu dangan?

¹⁸ Yéhova a nga liti na a too môt ase ya be bia ndi vôm a nga ve bia fili ya nyoñe mintyi’an. A nga ve bia Kalate Zambe. A nga ve fe bia mbamba bemvôé ba volô bia na bi fas a zene ya miñye’elane ya Kalate Zambe. A jalé fe miñyiane miangan ane ésa a nyoñe ngap a nda bôte jé. (Mink. 3:21-23) Jé bi ne bo asu na bi liti na bia ve nye akiba?

19. Aval avé bi ne ke ôsu a ve Yéhôva nlem avak?

¹⁹ Bebiaé be ne angôndô ya mevak éyoñe ba yen ane bone bap ba yaé a bo bebo bisaé be Yéhôva, be volô’ô fe bôte bevok. Avale te da da, Yéhôva a ne mevak éyoñ a yen ane bia ke ôsu a yaé nsisim a jeñe melep a nyoñe mbamba mintyi’ane mia ve nye nlem avak.