MWBR20 08 Laif ahn Minischri Meetin Werkbuk Risaach Infamayshan
AAGAS 3-9
CHREZHAZ FAHN DI WERD A GAAD | EXODUS 13-14
“Stay Schrang ahn Si How Jehoava Wahn Sayv Unu”
(Exodus 14:13, 14) Den Moaziz tel di peepl: “Unu noh bee frayd. Stay schrang ahn si how Jehoava wahn sayv unu tudeh. Kaaz aala di Eejipshan dehn weh unu si tudeh, unu wahn neva si agen. 14 Jehoava ihself wahn fait fi unu, an unu noh wahn haftu seh notn.”
w13 2/1 4
Moaziz Da-Mi Wahn Man Weh Ga Fayt
Moaziz praabli neva noa dat Gaad mi wahn divaid di Red See soh dat di Izrelait dehn kuda mi eskayp. Bot eevn soh, Moaziz mi shoar dat Gaad mi wahn du sohnting fi protek ih peepl. Ahn hihn mi waahn mek di res a di Izrelait dehn feel di sayhn way. Di Baibl seh: “Moaziz tel di peepl: ‘Unu noh bee frayd. Stay schrang ahn si how Jehoava wahn sayv unu tudeh.ʼ” (Exodus 14:13) Yu tink Moaziz kuda mi schrentn di Izrelait dehn fayt? Yes, bikaaz di Baibl tel wi dat da neva onli Moaziz mi kraas di Red See, da mi aala di Izrelait dehn. Ih seh: “Da mi bikaaz a dehn fayt eena Gaad mek di peepl a Izrel paas chroo di Red See sayhn laik if dehn mi deh pahn jrai grong.” (Heebrooz 11:29) Soh Moaziz fayt mi benifit hihn an evribadi els tu.
(Exodus 14:21, 22) Den Moaziz schrech owt ih han oava di see; ahn Jehoava mek wahn schrang breez bloa fahn di ees hoal nait, an ih mi jraiv bak di see, ahn di waata mi split apaat, ahn di grong da di batam a di see ton tu jrai grong. 22 Soh di Izrelait dehn mi waak chroo di midl a di see pahn jrai grong, ahn di waata mi deh laik wahn waal pahn dehn rait han said ahn pahn dehn lef han said.
Jehoava Powaful Bot Stilyet Kansidarayt
13 Reed Exodus 14:19-22. Imajin yoo mi dehdeh. Yu mi chrap bitween di Eejipshan aami ahn di Red See. Den Jehoava mi step een. Di klowd weh mi deh fronta di krowd moov tu di bak, ahn gaahn bitween yoo ahn di Eejipshan dehn. Now, ih mi daak daak pahn di said a di klowd weh mi-di fays di Eejipshan dehn, bot bai wahn mirakl, di sayhn klowd mi-di lait op di kyamp weh yoo mi deh! Den yu si Moaziz schrech owt ih han oava di see, ahn wahn schrang breez mi staat tu bloa fahn di ees, an ih mi oapm op wahn waid road aal di way chroo di see tu di ada said. Soh yoo, yu famili, an aala yu animal dehn kuda mi waak chroo pahn di see batam. Di krowd mi soh aaganaiz dat evribadi kuda mi waak kraas tu di ada said eena aada. Ahn den yu mi noatis dat di grong neva modi ner slipri. Ih mi jrai ahn salid, an ih mi eezi fi waak pan. Sayka dat, eevn dehn wan weh kudn moov faas kuda mi reech di ada said sayf-wan.
(Exodus 14:26-28) Den Jehoava tel Moaziz: “Schrech owt yu han oava di see mek di waata kohn bak oava di Eejipshan dehn, dehn waar chariyat, an aala dehn haasman.” 27 Soh rait away, Moaziz schrech owt ih han oava di see, ahn wen maanin mi-di kohn, di see mi kohn bak laik naamal. Az di Eejipshan dehn mi chrai get weh fan it, Jehoava mi chroa dehn dong eena di waata. 28 An az di waata mi-di kohn bak dong, ih mi kova di waar chariyat dehn ahn di haasman dehn an aala Fayro aami hoo mi gaan eena di see afta dehn. Nat wan a dehn mi servaiv.
w09 3/15 7 ¶2-3
Yu Mosn Ferget Jehoava
Di Izrelait dehn mi kraas di Red See, bot di Eejipshan dehn mi-di schrogl fi chays afta dehn bikaaz dehn waar chariyat mi damij. Wen Moaziz mi schrech owt ih han oava di Red See, Jehoava mi mek aala di waata kohn bak dong. Di waata mi kova Fayro an ih aami, an aala dehn jrongdid. Non a dehn mi servaiv. Jehoava mi fainali sayv Izrel!—Ex. 14:26-28; Ps. 136:13-15.
Wen di ada nayshanz mi hyaa bowt weh hapm tu Fayro an ih aami, dehn mi geh frayd. (Ex. 15:14-16) Faati yaaz layta, Rayhab, wahn uman fahn Jeriko, mi tel too Izrelait man dat shee mi hyaa how Jehoava mi jrai op di Red See afta di Izrelait dehn mi lef Eejip, ahn bikaaz a dat shee mi geh fraitn. (Josh. 2:9, 10) Eevn di nayshan dehn weh neva wership Jehoava neva ferget how Hihn mi reskyu fi hihn peepl. Ih klyaa fi si dat di nayshan a Izrel mi ga moa reezn fi rimemba Jehoava.
Saach fi Spirichwal Chrezhaz
(Exodus 13:17) Wen Fayro mi sen di peepl dehn weh, Gaad neva leed Izrel chroo di lan a di Filisteen dehn, eevn doa ih mi kloasa. Kaaz Gaad mi seh: “Di peepl mait chaynj dehn main ahn goh rait bak da Eejip if di Filisteen dehn staat tu atak dehn.”
it-1 1117
Haiway, Road
Eena aynshent taimz, som a di haiway ahn road dehn, inkloodin di road dehn weh peepl wuda chravl pahn fi goh du bizniz, mi kanek tu sohn siti ahn kingdom eena di ayrya a Palestain. (Nu 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jos 2:22; Jg 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18; si DI KING ROAD.) Di mayn road er haiway weh dehn yoostu chravl pahn mi kehr dehn fahn Eejip tu di siti dehn weh bilangz tu di Filisteen dehn, Gayza an Ashkelon, ahn di peepl kuda mi eevn chravl aal di way op tu Megido pahn dehnya saym road ahn haiway. Dehnya road kantinyu aan tu Hayzoar, di naadan paat a di See a Gyalilee, ahn den ih goh aal di way op tu Damaskos. Di shaatis way fi mek di Izrelait dehn reech tu di Pramis Lan fahn Eejip da-mi chroo Filistiya. Bot eevn doa dat da-mi di shaatis way fi mek dehn reech da di Pramis Lan, Jehoava mi soh kain dat ih leed dehn chroo wahn nada way soh dat dehn neva geh frayd if di Filisteen dehn mi atak dehn.—Ex 13:17.
(Exodus 14:2) “Tel di Izrelait dehn dat dehn fi ton bak ahn set op kyamp fronta Paihahairot, weh deh bitween Migdol ahn di see, fahn wehpaat dehn ku si Bayalzeefan. Dehn fi set op kyamp fronta Bayalzeefan, kloas tu di see.
it-1 782 ¶2-3
Eksodos
Wich paat a di Red See Jehoava mi divaid soh dat di Izrelait dehn kuda mi kraas?
Noatis dat afta di Izrelait dehn mi reech di sekant paat a dehn chrip, Eetam, weh deh da di ej a di wildanes, Gaad mi koman Moaziz fi “ton bak ahn set op kyamp fronta Paihahairot.” If dehn mi fala Jehoava inschrokshanz, dis mi wahn kaaz Fayro fi bileev dat dehn mi laas ahn kanfyooz. (Ex 13:20; 14:1-3) Sohn peepl weh stodi hischri bileev dat El Haj da-mi di rowt weh di Izrelait dehn mi tek fi goh da di Red See. Dehn seh dat di Heebroo verb fi “ton bak” neva onli meenz fi “chaynj dairekshan” er “giv op,” bot eena dis kays di aidyaa da moa dat dehn mi fi goh bak eeda pahn di saym road er pahn wahn difrent road. Dehn aalso seh dat wen di Izrelait dehn mi reech di naadan paat a di Golf a Suez, di Izrelait dehn ton rong ahn gaahn tu di ees said a Jebel ʽAtaqah, wahn ayrya weh ga lata mongtin weh sorong di wes said a di Golf a Suez. Soh wahn big krowd laik di Izrelait dehn mi wahn kyaahn fain wahn faas way fi eskayp fahn da spat, espeshali if di Eejipshan aami mi-di chays dehn fahn di naadan said. Pahn tap a dat, dehn mi wahn kyaahn goh no way bikaaz di see mi wahn di blak dehn way.
Dis da weh di Jooish peepl eena di taim a Jeezas mi bileev. (Si PAIHAHAIROT.) Bot sohnting weh moa impoatant da di eksplanayshan weh di Baibl sopoat, bikaaz wahn lata peepl weh stodi Baibl hischri gi wahn kompleetli difrent eksplanayshan. (Ex 14:9-16) Ih luk laik wen di Izrelait dehn mi-di kraas di Red See, dehn mi deh faar inof fahn di naadan paat a di Golf (di westan paat a di Red See). Soh Fayro aami wuda mi kyaahn jos goh rong di Golf ahn kech op tu di Izrelait dehn pahn di ada said.—Ex 14:22, 23.
Baibl Reedin
(Exodus 13:1-20) Jehoava kantinyu fi taak tu Moaziz di seh: 2 “Evri fersbaan mayl fahn di Izrelait dehn wahn bee hoali tu mee. Di fersbaan mayl fahn eeda wahn hyooman er wahn animal bilangz tu mee.” 3 Den Moaziz tel di peepl: “Rimemba dis day wen Jehoava mi free unu fahn Eejip, bikaaz wid wahn powaful han hihn mi bring unu owt fahn deh. Soh unu noh fi eet eniting weh gat een ees. 4 Yu di goh owt pahn dis day, eena di mont a Aybib. 5 Ahn Jehoava mi pramis unu ansestaz dat ih mi wahn kehr unu eena di lan a di Kaynanaits, di Hitaits, di Amoraits, di Haivaits, ahn di Jebyusaits. Dis lan da wahn lan weh di floa wid milk ahn honi. Soh evri yaa, eena di mont a Aybib, unu fi rimemba dis day. 6 Fi sevn dayz unu fi eet bred widowt ees, ahn pahn di sevent day, ih wahn bee wahn selibrayshan fi Jehoava. 7 Unu fi eet bred widowt ees fi sevn dayz; unu mos kip faar fahn eniting weh gat een ees, an unu noh fi ga eni doa weh unu mi lef fi ferment eena unu hows ner eena di hoal teritori. 8 Ahn pahn da day yu fi tel yu son, ‘Da bikaaz a weh Jehoava mi du fi mee wen Ah mi kom owta di lan a Eejip.ʼ 9 Ahn dis wahn serv az wahn sain pahn yu han ahn wahn rimainda pahn yu farid. Eena da way, unu wahn aalwayz taak bowt Jehoava laa, kaaz Jehoava mi bring unu owta Eejip wid wahn powaful han. 10 Evri yaa, pahn di karek day, unu mos du weh dis laa seh. 11 “Wen Jehoava kehr unu eena di lan a di Kaynanaits, weh ih mi pramis fi gi tu unu an unu ansestaz, 12 unu mos gi Jehoava evri fersbaan mayl lang wid aala di animal dehn fersbaan. Aala di mayl dehn bilang tu Jehoava. 13 If unu waahn sayv wahn dongki fersbaan unu mos sakrifais wahn sheep, an if unu noh sakrifais di sheep, den unu fi brok di dongki nek. An unu fi du di saym ting wid unu chiljren fersbaan son. 14 “Jos in kays yu son dehn aks yu laytaraan, ‘Weh dis meen?ʼ den yu fi tel ahn, ‘Jehoava mi bring mi owta Eejip wid wahn powaful han; hihn mi free mi fahn di hows a slayvri. 15 Wen Fayro mi haadn ih haat ahn rifyooz fi sen wi weh, Jehoava mi kil evri fersbaan mayl eena di lan Eejip, fahn di fersbaan a man dong tu di fersbaan a di animal dehn. Dat da wai Ah di sakrifais evri fersbaan mayl tu Jehoava, an Ah sayv aala mi son dehn fersbaan.ʼ 16 Ahn dis wahn serv az wahn sain pahn yu han ahn wahn rimainda pahn yu farid, kaaz Jehoava mi bring unu owta Eejip wid wahn powaful han.” 17 Wen Fayro mi sen di peepl dehn weh, Gaad neva leed Izrel chroo di lan a di Filisteen dehn, eevn doa ih mi kloasa. Kaaz Gaad mi seh: “Di peepl mait chaynj dehn main ahn goh rait bak da Eejip if di Filisteen dehn staat tu atak dehn.” 18 Soh Gaad mek di peepl gaahn rong da lan ahn leed dehn chroo di wildanes aal di way tu di Red See. Ahn wen di Izrelait dehn lef di lan a Eejip, dehn mi chravl eena wahn aaganaiz way, jos laik wahn groop a soalja weh set op fi goh da waar. 19 Moaziz mi kehr Joazef boan dehn wid ahn, bikaaz Joazef mi mek Izrel son dehn mek wahn pramis di seh: “Fi shoar Gaad wahn ton ih atenshan tu unu. Unu mos kehr mi boan dehn fahn ya.” 20 Dehn lef fahn Sokot ahn set op dehn kyamp da Eetam, weh deh da di ej a di wildanes.
AAGAS 10-16
CHREZHAZ FAHN DI WERD A GAAD | EXODUS 15-16
“Sing fi Prayz Jehoava”
(Exodus 15:1, 2) Rait away, Moaziz ahn di Izrelait dehn sing dis sang tu Jehoava: “Mek Ah sing tu Jehoava, bikaaz now evribadi noa fi hihn naym. Hihn chroa di haas dehn ahn di raida dehn eena di see. 2 Mi schrent ahn mi powa kohn fahn Jah, hihn da di wan weh wahn aalwayz sayv mee. Dis da mai Gaad, an Ai wahn prayz ahn; hihn da di Gaad a mai pa, an Ai wahn giv ahn gloari.
w95 10/15 11 ¶11
Wai Wi Need fi Fyaa di Chroo Gaad Rait Now?
11 Wen Jehoava mi dischrai di Eejipshan aami, fi hihn peepl mi prayz ahn, an wahn lata peepl mi taak bowt hihn an aal weh ih mi du. (Joshua 2:9, 10; 4:23, 24) Jehoava mi proov dat hihn grayta dan di faals gaadz a Eejip, ahn dehndeh faals gaadz kudn protek di peepl weh mi-di wership dehn. Di Eejipshan dehn mi chros eena dehn faals gaadz an eena Faro an ih aami, bot dehndeh tingz mi onli let dehn dong. (Psalm 146:3) Soh wi ku si wai di Izrelait dehn mi staat tu sing fi gi prayz tu Jehoava, di Gaad weh reskyu ih peepl eena wahn powaful way!
(Exodus 15:11) Oa Jehoava, no ada Gaad ku kompyaa tu yoo, no ada gaad az hoali az yoo. Yoo da di wan wi fi fyaa ahn yoo da di wan weh wi fi sing ahn gi prayz tu, kaaz yu du wandaful tingz.
(Exodus 15:18) Jehoava wahn rool az king fareva an eva.
w95 10/15 11-12 ¶15-16
Wai Wi Need fi Fyaa di Chroo Gaad Rait Now?
15 If wi mi deh lang wi Moaziz ahn di Izrelait dehn, fi shoar wi mi wahn waahn gi prayz ahn sing: “No ada Gaad ku kompyaa tu yoo, no ada gaad az hoali az yoo. Yoo da di wan wi fi fyaa ahn yoo da di wan weh wi fi sing ahn gi prayz tu, kaaz yu du wandaful tingz.” (Exodus 15:11) Aal chroo di yaaz, peepl seh dehnya sayhn tingz. Eena di buk a Revilayshan dis da how di apasl Jan mi diskraib Gaad faytful anointid servants: “Dehn mi-di sing di sang weh Moaziz, Gaad servant, mi-di sing ahn di sang weh di Lam mi-di sing.” Wich sang dis? “Laad Gaad Almaiti, aal weh yu du soh wandaful dat ih lef wi wid wi mowt oapm. Yoo da di King weh di rool fareva ahn eva. Yoo du weh rait; yoo taak di chroot aal di taim. Laad, yu noh ga nobadi weh noh wahn gi yu aana; yu noh ga nobadi weh noh wahn prayz yu naym. Yoo da di Wan chroo Gaad; yu da di oanli wan weh hoali?”—Revilayshan 15:2-4.
16 Eevn tudeh, Jehoava free fi hihn peepl. Hihn free di wan dehn weh noh onli apreeshiayt weh hihn mek, bot di wan dehn weh obay evriting weh hihn koman. Peepl fahn evri nayshan spirichwali free; dehn noh ga notn fi du wid dis doti an korop werl, bikaaz dehn du weh Jehoava waahn dehn du. Evri yaa, wahn lata peepl kohn fahn owta dis korop werl soh dehn ku bee paat a di kleen ahn raichos aaganaizayshan lang wid Jehoava peepl. Soon, afta Jehoava dischrai faals rilijan ahn di res a dis wikid sistem, fi hihn peepl wahn liv eena wahn raichos nyoo werl fareva.
(Exodus 15:20, 21) Den di prafites Miryam, Ayron sista, pik op wahn tamboreen, an aala di uman dehn gaahn lang wid ahn di daans wid tamboreen eena dehn han. 21 Fi ansa di man dehn, Miryam staat tu sing: “Sing tu Jehoava, kaaz evribadi di prayz fi hihn naym. Hihn chroa di haas lang wid ih raida eena di Red See.”
it-2 454 ¶1
Myoozik
Eena Izrel, weneva wahn big krowd mi sing, ih mi kaman fi mek wan groop sing wahn lain a di sang, ahn den wahn neks groop sing di neks lain. Wahn neks stail da-mi fi mek wan persn tek di leed eena di sang, ahn den wahn groop a singaz sing wahn “ansa” afta eech lain. Di Baibl yooz di werd “ansa” bikaaz a di stail weh di Izrelait dehn mi yooz wen dehn sing. (Ex 15:21; 1Sa 18:6, 7) Som a di Psalm dehn rait dong eena wahn way fi mek peepl sing dehn dis way. Psalm 136 da wahn egzampl a dis. Ahn di way how di buk a Nehemiah diskraib di too big groop a singaz ahn how dehn mi sing wen dehn mi dedikayt di waal a Jeroosalem shoa wi dat dehn mi praabli sing eena da sayhn stail tu.—Ne 12:31, 38, 40-42; si SANG.
it-2 698
Prafites
Miryam da di fers uman weh di Baibl kaal wahn prafites. Jehoava mi yooz shee fi diliva som a fi hihn mesij. Shee mi praabli diliva som a Jehoava mesij chroo di sang dehn weh ih mi sing. (Ex 15:20, 21) Dat da wai Miryam an Ayron mi tel Moaziz: “[Jehoava] noh taak chroo wee tu?” (Nu 12:2) Chroo di prafit Maika, Jehoava mi seh dat ih mi sen “Moaziz, Ayron, ahn Miryam” fi gaid di nayshan a Izrel wen hihn mi-di bring dehn owta Eejip. (Mic 6:4) Eevn doa Miryam mi ga di privilij fi kamyoonikayt wid Jehoava ahn diliva fi hihn mesij tu adaz, dat neva meen dat fi shee rilayshanship wid Jehoava mi beta dan Moaziz wan. Wen shee mi staat taak gens Moaziz, Jehoava mi ponish ahn.—Nu 12:1-15.
Saach fi Spirichwal Chrezhaz
(Exodus 16:13) Soh da sayhn eevnin sohn lee berd kohn ahn kova op di hoal kyamp, an eena di maanin joo jrap mi deh aal rong di kyamp.
w11 9/1 14
Yu Mi Noa Dis?
Wai Jehoava mi yooz sohn smaal berd fi feed di Izrelait dehn eena di wildanes?
Afta Jehoava mi bring di Izrelait dehn owta Eejip, too taimz ih mi provaid lata lee berd fi dehn soh dat dehn kuda mi ga meet.—Exodus 16:13; Numbers 11:31.
Di berd dehn weh Jehoava mi provaid fi dehn mi bowt 7 inch (18 cm) lang ahn dehn mi way bowt 3.5 onks (100 g). Yu ku fain dehn da Asia an Europe. Dehn moov fahn wan plays tu di neks joorin di difrent seezn, ahn dehn spen di winta da North Africa an Arabia. Ahn fi geh da dehndeh plays fi spen di winta, dehn wuda chravl kraas di eestan paat a di Mediterranean Sea an oava di Sinai Peninsula.
Akaadn tu The New Westminster Dictionary of the Bible, dehndeh lee berd ku “flai reeli gud ahn dehn flai faas tu, ahn dehn yooz di breez fi help dehn. Bot if di breez chaynj dairekshan, er if di berd dehn geh taiyad, den di hoal flak wahn jrap pahn di grong ahn stay deh eena shak.” Ahn bifoa dehn kantinyu chravl, dehn haftu res pahn di grong fi wan er too dayz, soh ih eezi fi mek peepl kech dehn ahn kil dehn. Eena di erli 1900s, Eejip mi-di sel bowt chree milyan a dehndeh lee berd evri yaa tu sohn ada konchri fi food.
Di too taimz di Izrelait dehn mi eet dehndeh lee berd da-mi joorin spring taim. Bot eevn doa ih mi kaman fi mek dehnya lee berd flai oava di Sinai ayrya joorin da taim, da Jehoava mi kaaz ‘wahn schrang breezʼ fi mek dehndeh lee berd gaahn wehpaat di Izrelait dehn mi deh.—Numbers 11:31.
(Exodus 16:32-34) Den Moaziz seh: “Dis da Jehoava koman, ‘Ful op wahn jaar wid too kwaat a mana. Yu fi kip it soh dat evri jenarayshan ku si di bred weh Ah mi giv unu fi eet eena di wildanes wen Ah mi-di bring unu owta di lan a Eejip.ʼ” 33 Soh Moaziz tel Ayron: “Tek wahn jaar ahn put too kwaat a mana een deh. Put it fronta Jehoava ahn kip it soh dat evri jenarayshan ku seeʼt.” 34 An Ayron mi put di jaar a mana eena di speshal baks fi sayv it jos laik weh Jehoava mi koman Moaziz fi du.
w06 1/15 31
Kweschanz Weh Peepl Aks
Lee wail afta di Izrelait dehn kom owta Eejip, dehn staat tu komplayn dat dehn neva ga inof food. Soh Jehoava mi gi dehn mana. (Exodus 12:17, 18; 16:1-5) Soh Moaziz tel Ayron: “Tek wahn jaar ahn put too kwaat a mana een deh. Put it fronta Jehoava ahn kip it soh dat evri jenarayshan ku seeʼt.” Ahn rait afta dat, di Baibl seh: “An Ayron mi put di jaar a mana eena di speshal baks [dis da wehpaat dehn mi kip dehn impoatant dakyument dehn] fi sayv it jos laik weh Jehoava mi koman Moaziz fi du.” (Exodus 16:33, 34) Eevn doa wi noa fi shoar dat Ayron mi put di mana eena wahn jaar ahn kehr it fronta di speshal baks, hihn mi haftu wayt til Moaziz mek di Aak ahn put di too stoan weh ga di Ten Komanment eena it.
Baibl Reedin
(Exodus 16:1-18) Afta dehn lef fahn Eelim, aala di Izrelait dehn reech da di wildanis a Sin, weh deh bitween Eelim ahn Sainai, pahn di 15th day a di sekant mont afta dehn lef fahn di lan a Eejip. 2 Den di hoal asembli a di Izrelait staat tu komplayn gens Moaziz an Ayron eena di wildanes. 3 Di Izrelait dehn mi tel Moaziz an Ayron: “Jehoava shuda mi jos kil wi eena di lan a Eejip bikaaz rait deh wi mi-di eet lata meet, ahn wi kuda mi eet az moch bred az wi mi waahnt. Ahn now yu bring aala wi eena disya wildanes fi mek wi staav tu det.” 4 Den Jehoava tel Moaziz: “Rait now Ah wahn mek bred poar dong fahn hevn, an evri day di peepl mos goh owtsaid fi gyada ih amonk. Ah wahn du dis fi si weda er nat dehn wahn du weh Ai koman dehn fi du. 5 Bot pahn di siks day wen dehn pripyaa weh dehn gyada, ih haftu bee too taimz di amonk weh dehn pik op pahn di ada dayz.” 6 Soh Moaziz an Ayron tel aala di Izrelait dehn: “Eena di eevnin unu wahn noa fi shoar dat da Jehoava mi bring unu owta di lan a Eejip. 7 Eena di maanin unu wahn si Jehoava gloari, bikaaz hihn hyaa how unu di komplayn bowt ahn. Da noh wee unu di komplayn bowt, yu noh?” 8 Moaziz kantinyu fi seh: “Wen Jehoava giv unu meet fi eet eena di eevnin ahn lata bred fi eet eena di maanin, unu wahn si dat Jehoava hyaa dat unu di komplayn bowt ahn. Bot da hoo wee? Unu noh di komplayn bowt wee, unu di komplayn bowt Jehoava.” 9 Den Moaziz tel Ayron: “Tel aala di Izrelait dehn, ‘Kom fronta Jehoava bikaaz hihn hyaa dat unu di komplayn.ʼ” 10 Az soon az Ayron mi don taak tu di Izrelait dehn, dehn mi ton rong ahn luk tuwaadz di wildanes, ahn Jehoava gloari mi apyaa eena di klowd. 11 Jehoava mi tel Moaziz: 12 “Ah hyaa di Izrelait dehn di komplayn gens mi. Tel dehn, ‘Eena di eevnin, unu wahn eet meet, an eena di maanin unu wahn geh lata bred, an unu wahn noa dat Ai da Jehoava unu Gaad.ʼ” 13 Soh da sayhn eevnin sohn lee berd kohn ahn kova op di hoal kyamp, an eena di maanin joo jrap mi deh aal rong di kyamp. 14 Wen di joo mi jrai op, di grong mi kova wid lata fain flayks laik ais. 15 Wen di Izrelait dehn mi seeʼt, dehn staat tu aks wan anada, “Weh dis?” bikaaz dehn neva noa da wat. Moaziz mi tel dehn: “Da di bred weh Jehoava di giv unu fi eet. 16 Dis da weh Jehoava seh fi du, ‘Evribadi onli fi tek di amonk weh dehn ku eet. Unu fi tek too kwaat fi eech persn weh deh eena unu tent.ʼ” 17 Soh di Izrelait dehn mi du dat; som a dehn mi pik op wahn lat ahn som a dehn onli mi pik op lee bit. 18 Wen dehn mi mezha owt too kwaat, di wan weh mi pik op wahn lat neva ga tu moch, ahn di wan weh mi pik op lee bit mi ga inof. Evribadi mi pik op di amonk weh dehn kuda mi eet.
AAGAS 17-23
CHREZHAZ FAHN DI WERD A GAAD | EXODUS 17-18
“Bradaz Weh Hombl Chrayn Adaz ahn Gi Dehn Difrent Asainment”
(Exodus 18:17, 18) Moaziz faada-in-laa mi tel ahn: “Weh yu di du noh gud. 18 Yu wahn geh taiyad, bikaaz dis da tu moch werk fi yoo, ahn yu kyaahn du it bai yuself.
w13 2/1 6
Moaziz Mi Lov Adaz
Moaziz mi lov di Izrelait dehn. Dehn mi noa dat Jehoava mi-di yooz Moaziz fi gaid ih peepl, soh dehn yoostu goh tu Moaziz wen dehn mi ga prablemz. Di Baibl seh: “Di peepl mi-di stan op fronta Moaziz fahn maanin til eevnin.” (Exodus 18:13-16) Yu ku jos imajin how taiyad Moaziz mi geh wen hihn mi-di lisn—owa afta owa—tu di Izrelait dehn az dehn mi-di tel ahn bowt di prablemz weh dehn mi-di fays! Stilyet, Moaziz mi hapi fi help di peepl bikaaz ih mi lov dehn.
(Exodus 18:21, 22) Bot yu shuda pik som a di man dehn weh kwalifai ahn weh rispek Gaad, di man dehn weh adaz ku chros ahn weh noh du tingz fi moni, an apoint dehn az cheef oava wahn towzn peepl, cheef oava wahn honjrid peepl, cheef oava fifti peepl, ahn cheef oava ten peepl. 22 Dehn fi joj di peepl wen dehn ga wahn prablem, ahn dehn wahn bring di biga prablemz tu yoo, bot dehn wahn tek kayr a di smaala prablemz. Mek it eeziya fi yuself ahn mek dehn shayr di werk load lang wid yu.
w03 11/1 6 ¶1
Ih Impoatant fi Chros Adaz if Wi Waahn Bee Hapi
Dehnya man mi shoa dat dehn ga kwalitiz laik Jehoava bifoa Moaziz mi apoint dehn fi lisn tu di Izrelait dehn ahn help dehn. Dehnya man mi don shoa adaz dat dehn mi ga deep rispek fi Gaad ahn dehn mi frayd fi du sohnting weh Hihn noh mi wahn pleez wid. Evribadi mi noa dat dehndeh man mi du dehn bes fi liv bai Jehoava standadz. Dehn neva du tingz fi geh moni. Dat mi shoa dat dehn ga gud standadz, ahn dehn neva alow dehn powa er atariti fi korop dehn. Dehn noh mi wahn abyooz dehn chros jos soh dat dehn kuda mi geh tingz fi dehnself er fi dehn famili er dehn frenz.
(Exodus 18:24, 25) Rait away, Moaziz mi lisn tu ih faada-in-laa, an ih mi du evriting weh ih mi tel ahn fi du. 25 Moaziz mi pik sohn man fahn Izrel weh mi kwalifai, an ih mi apoint dehn fi bee cheef oava di peepl. Som a dehn da-mi cheef oava wahn towzn peepl, som da-mi cheef oava wahn honjrid peepl, som da-mi cheef oava fifti peepl, ahn som da-mi cheef oava ten peepl.
w02 5/15 25 ¶5
Layaalti Gaid di Raichos Wan Dehn
Moaziz mi noa humoch ih ku handl an ih mi hombl tu. Wen ih mi-di geh taiyad a tek kayr a ada peepl prablemz, ih faada-in-laa, Jechro, mi fain wahn way help ahn. Hihn mi tel ahn fi shayr di werk wid di ada Izrelait man dehn weh mi kwalifai. Sins hihn mi noa dat ih kudn du evriting bai ihself, ih mi aksep di sojeshan. (Exodus 18:17-26; Numbers 12:3) Wahn hombl man wilin fi chrayn adaz ahn gi dehn difrent asainment. An ih noh frayd dat ih noh wahn deh eena kanchroal if ih shayr ih werk wid adaz hoo kwalifai fi du di werk. (Numbers 11:16, 17, 26-29) Insteda dat, ih wilin fi help dehn groa spirichwali. (1 Timoti 4:15) Wee shuda bee wilin fi du di saym ting.
Saach fi Spirichwal Chrezhaz
(Exodus 17:11-13) Az lang az Moaziz mi kip ih han op, di Izrelait dehn mi win, bot az soon az ih mi mek ih han dehn jrap dong, di Amalekait dehn mi staat tu win. 12 Wen Moaziz han dehn mi geh hevi, Ayron ahn Her mi tek wahn stoan ahn put it anda ahn, an den Moaziz mi sidong pan it. Den Ayron ahn Her mi hoal op ih han dehn, wan pahn eech said, soh ih han dehn kuda mi stay op til di son mi set. 13 Soh Jashwa mi kanka Amalek an ih peepl dehn wid di soad.
w16.09 6 ¶14
“Noh Mek Yu Han Jrap Dong”
14 Ayron ahn Her mi akchwali hoal op Moaziz han dehn joorin di waar. Az fi wee, wee ku luk fi wayz how wi ku sopoat ahn help adaz. Laik hoo? Laik di wan dehn weh di geh oalda, i wahn dehn weh di fays helt prablemz, di wan dehn weh di goh chroo famili opozishan, di wan dehn weh loanli, ahn di wan dehn weh looz dehn lov wanz eena det. Pahn tap a dat, wi ku schrentn di yong peepl weh di fays presha fi du rang tingz er di chrai ga “sokses” eena dis sistem a tingz, weda da fi geh haiya ejukayshan, geh moa moni er goh afta wahn kareeya. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Luk fi wayz fi shoa inchres eena adaz da di Kingdom Haal, eena di minischri, wen unu di injai wahn meel tugeda, er wen yu di taak tu adaz pahn di foan.
(Exodus 17:14) Den Jehoava tel Moaziz: “Rait dis dong eena di buk fi memba it, ahn ripeet it tu Jashwa, ‘Ai noh wahn mek nobadi anda di hevnz memba Amalek.ʼ”
it-1 406
Kanon
Wi noh ga no dowt dat weh Moaziz mi rait dong mi kohn fahn Gaad, dat da paat a di Baibl, ahn wi ku yooz it fi gaid wi wen wi wership. Aal di evidens weh wi ga point tu dis. Moaziz neva chooz fi bee di leeda ahn komanda a di Izrelait dehn. At fers, hihn mi rifyooz di asainment. (Ex 3:10, 11; 4:10-14) Bot Gaad mi schrentn Moaziz. Hihn mi alow Moaziz fi du wahn lata mirakl, soh Fayro prees dehn weh mi praktis majik mi haftu admit dat weh Moaziz mi-di du mi kohn fahn Jehoava. (Ex 4:1-9; 8:16-19) Moaziz goal da neva fi bee wahn raita ahn wahn poblik speeka. Hihn mi taak fronta Fayro an evribadi weh mi deh wid Fayro, ahn den rait dong paat a di Baibl bikaaz ih mi obeedyant tu Jehoava, an ih mi ga di help a di hoali spirit.—Ex 17:14.
Baibl Reedin
(Exodus 17:1-16) Di hoal asembli a di Izrelait dehn gaahn fahn di wildanes a Sin ahn dehn mi stap lang di way jos laik weh Jehoava mi seh. Ahn dehn mi set op dehn kyamp da Refidim. Bot dehn neva ga no waata fi di peepl jrink. 2 Soh di peepl mi staat tu kwaaril wid Moaziz ahn seh: “Gi wi waata fi jrink.” Bot Moaziz tel dehn: “Wai unu di kwaaril wid mee? Wai unu kip di tes Jehoava?” 3 Bot di peepl mi waahn waata bad, ahn dehn mi kip di komplayn bowt Moaziz ahn seh: “Wai yu bring wi owta Eejip fi kil wee ahn wi son dehn ahn wi animal dehn wid ters?” 4 Fainali Moaziz krai owt tu Jehoava ahn seh: “Weh Ah shuda du wid dehnya peepl? Jos wahn lee bit moa ahn dehn wahn stoan mi!” 5 Den Jehoava tel Moaziz: “Goh hed a di peepl, ahn kehr som a di oalda man a Izrel wid yu, ahn kehr yu stik weh yu mi yooz fi nak di Nail Riva. Tek it eena yu han ahn goh. 6 Luk! Ah wahn di stan op fronta yu pahn di rak da Hoareb. Yu mos nak di rak, ahn waata wahn kom owta it, ahn di peepl wahn jrink it.” Moaziz mi du dat fronta di oalda man dehn fahn Izrel. 7 “Soh hihn mi naym di plays Masa ahn Meriba bikaaz a di kwaaril weh di Izrelait dehn mi gat, ahn bikaaz dehn mi put Jehoava tu di tes wen dehn seh: ‘Jehoava deh monks wi er nat?ʼ” 8 Den di Amalekait dehn mi kohn ahn dehn fait gens di Izrelait dehn da Refidim. 9 Afta dat, Moaziz tel Jashwa: “Pik sohn man fi wi ahn goh owt deh fi fait gens di Amalekait dehn. Tumaaro Ah wahn stan op pahn di tap a di hil, an Ah wahn hoal di stik a di chroo Gaad eena mi han.” 10 Den Jashwa mi du weh Moaziz mi tel ahn, an ih mi fait gens di Amalekait dehn. Ahn Moaziz, Ayron, ahn Her gaahn pahn di tap a di hil. 11 Az lang az Moaziz mi kip ih han op, di Izrelait dehn mi win, bot az soon az ih mi mek ih han dehn jrap dong, di Amalekait dehn mi staat tu win. 12 Wen Moaziz han dehn mi geh hevi, Ayron ahn Her mi tek wahn stoan ahn put it anda ahn, an den Moaziz mi sidong pan it. Den Ayron ahn Her mi hoal op ih han dehn, wan pahn eech said, soh ih han dehn kuda mi stay op til di son mi set. 13 Soh Jashwa mi kanka Amalek an ih peepl dehn wid di soad. 14 Den Jehoava tel Moaziz: “Rait dis dong eena di buk fi memba it, ahn ripeet it tu Jashwa, ‘Ai noh wahn mek nobadi anda di hevnz memba Amalek.ʼ” 15 Den Moaziz bil wahn alta ahn kaal it Jehoava-neesi. 16 Ih seh: “Bikaaz ih han deh gens di chroan a Jah, Jehoava wahn fait gens Amalek fahn jenarayshan tu jenarayshan.”
AAGAS 24-30
CHREZHAZ FAHN DI WERD A GAAD | EXODUS 19-20
“Di Ten Komanment Ku Benifit Yoo”
(Exodus 20:3-7) Yu noh fi ga eni ada gaad bisaid mee. 4 “Yu noh fi kaav owt wahn imij fi yuself er eniting weh luk laik sohnting weh deh op eena di hevnz er laik sohnting weh deh pahn di ert er weh deh eena di waata anda di ert. 5 Yu noh fi bow dong tu dehn ner geh temtid fi serv dehn, bikaaz Ai, Jehoava yu Gaad, da wahn Gaad weh ekspek yu fi wership mi wid aala yu haat. Ai wahn mek yu son dehn pay fi di mistayk a dehn pa, eevn yu granchiljren ahn yu grayt-granchiljren weh hayt mi. 6 Bot Ai wahn shoa laayal lov op tu yu towzn jenarayshan, tu dehn wan weh lov mi ahn kip mi komanment dehn. 7 “Yu noh if yooz di naym a Jehoava yu Gaad eena wahn way weh noh shoa no rispek, bikaaz Jehoava wahn ponish enibadi weh yooz ih naym eena wahn way weh noh shoa rispek.
w89 11/15 6 ¶1
Weh di Ten Komanment Du fi Yoo
Di fers foa komanment tel wi bowt wi rispansabiliti tuwaadz Jehoava. (Fers) Hihn da di onli Gaad wi fi wership. (Machyu 4:10) (Sekant) Non a fi hihn servants fi yooz aidol. (1 Jan 5:21) (Terd) Wi fi yooz Gaad naym eena di prapa way an eena wahn way weh shoa rispek. (Jan 17:26; Roamanz 10:13) (Foat) Wi shuda senta wi hoal laif rong wi wership tu Jehoava. Dis ku help wi fi stap bihayv eena wahn way weh shoa dat wi tink wi beta dan ada peepl.—Heebrooz 4:9, 10.
(Exodus 20:8-11) “Yu fi memba di Sabat day, kip it hoali. 9 Yu ga siks dayz fi werk ahn du evriting weh yu need fi du, 10 bot di sevent day da di sabat day tu Jehoava yu Gaad. Yu mosn du no werk pahn da day, needa yu son er yu daata er yu slayv man er yu slayv gyal er yu animal dehn er di farinaz weh liv eena yu hows. 11 Jehoava kriyayt di hevnz ahn di ert, di see, an evriting weh deh een deh, ahn den ih mi res pahn di sevent day. Dat da wai Jehoava bles di Sabat day ahn mek it hoali.
(Exodus 20:12-17) “Aana yu ma ahn yu pa, soh dat yu ku liv wahn lang taim eena di lan weh Jehoava yu Gaad di gi yu. 13 “Yu noh fi merda. 14 “Yu noh fi cheet pahn yu hozban er yu waif. 15 “Yu noh fi teef. 16 “ Yu noh fi tel lai pahn nobadi. 17 “Yu noh fi waahn yu nayba hows. Yu noh fi waahn yu nayba waif ner ih slayv man ner ih slayv gyal ner ih bul ner ih dongki ner eniting weh bilangz tu yu nayba.”
w89 11/15 6 ¶2-3
Weh di Ten Komanment Du fi Yoo
(Fif) Op tu now, wen chiljren obeedyant tu dehn payrents dat ku reeli hoal wahn famili tugeda, ahn bikaaz a dat Jehoava bles dehn. Ahn dis fers “komanment weh ga wahn pramis lang wid it” gi wi wahn wandaful hoap! Dis komanment noh onli pramis wi dat “evriting weh hapm tu yu wahn goh gud fi yu,” bot ih aalso pramis dat “yu wahn liv wahn lang taim ya pahn di ert.” (Ifeezhanz 6:1-3) Ahn now dat wi di liv eena “di laas dayz” a dehnya terabl taimz, if yong peepl obeedyant tu Jehoava, dehn ku ga di hoap fi liv fareva pahn di ert.—2 Timoti 3:1; Jan 11:26.
If wi reeli lov peepl, wi noh wahn du noting fi hert dehn. Wi noh wahn du wikid tingz laik (Siks) merda, (Sevent) cheet pahn wi hozban er wi waif, (Ayt) teef, ahn (Naint) lai. (1 Jan 3:10-12; Heebrooz 13:4; Ifeezhanz 4:28; Machyu 5:37; Proverbs 6:16-19) Bot how bowt weh deh eena wi haat? Di (Tent) komanment, weh tel wi fi avoid greedinis, rimain wi dat ih impoatant tu Jehoava dat weh deh eena wi haat pleez hihn.—Proverbs 21:2.
Saach fi Spirichwal Chrezhaz
(Exodus 19:5, 6) Now if unu obay mai komanment dehn dong tu di leelis deetayl ahn kip mi kovenant, owta evribadi els, unu wahn bee mai speshal peepl, kaaz di hoal ert bilangz tu mee. 6 Tu mee, unu wahn bee wahn kingdom a prees ahn wahn hoali nayshan.ʼ Dis da weh yu fi seh tu di Izrelait dehn.”
it-2 687 ¶1-2
Prees
Di Kristyan Prees Dehn. Jehoava mi pramis Izrel dat if dehn mi kip fi hihn kovenant, hihn mi wahn mek dehn bee “wahn kingdom a prees ahn wahn hoali nayshan.” (Ex 19:6) Bot di prees dehn weh mi deh eena Ayron famili lain noh mi wahn kantinyu fi bee prees fareva, bikaaz dehn mi onli reprizent wahn grayta groop a prees weh fi kom. (Hee 8:4, 5) Dehn onli mi wahn kantinyu fi bee prees til di endin a di Laa kovenant ahn di biginin a di nyoo kovenant. (Hee 7:11-14; 8:6, 7, 13) Fers, onli Izrel mi ga di privilij fi serv az Jehoava prees dehn eena fi hihn Kingdom weh ih pramis tu wi, bot afta wahn wail, peepl hoo da neva Joo mi geh da saym privilij tu.—Aks 10:34, 35; 15:14; Ro 10:21.
Onli di smaal nomba a Jooz weh mi lef pahn di ert mi aksep Krais, soh di hoal nayshan mi fayl fi provaid di reel kingdom a prees ahn di hoali nayshan. (Ro 11:7, 20) Ahn bikaaz Izrel neva faytful, honjridz a yaaz erliya, Jehoava mi yooz Hozaya fi waan dehn dat dat da egzakli weh mi wahn hapm. Ih mi seh: “Bikaaz unu chooz fi rijek nalij, Ai wahn rijek unu tu; Ai noh wahn alow unu fi serv az mai prees dehn. Ahn bikaaz unu kip aan di ferget mai laa dehn, Ah wahn ferget bowt unu pikni dehn tu.” (Ho 4:6) Ahn Jeezas mi tel di Jooish leedaz di saym ting: “Soh Ah di tel unu, Gaad wahn tek weh di rait fi bee paat a ih kingdom fahn unu, an ih wahn gi da rait tu dehn peepl weh du weh hihn seh.” (Ma 21:43) Bot eevn soh, wen Jeezas Krais mi deh pahn di ert, hihn mi deh anda di laa, ahn weneva hihn mi kyoar sombadi weh ga leprosi, hihn mi tel dehn fi goh da di prees dehn fi mek di nesiseri aafrin. Hihn mi rispek di fak dat di prees dehn fahn Ayron famili lain mi stil di fongshan.—Ma 8:4; Mk 1:44; Lk 17:14.
(Exodus 20:4, 5) “Yu noh fi kaav owt wahn imij fi yuself er eniting weh luk laik sohnting weh deh op eena di hevnz er laik sohnting weh deh pahn di ert er weh deh eena di waata anda di ert. 5 Yu noh fi bow dong tu dehn ner geh temtid fi serv dehn, bikaaz Ai, Jehoava yu Gaad, da wahn Gaad weh ekspek yu fi wership mi wid aala yu haat. Ai wahn mek yu son dehn pay fi di mistayk a dehn pa, eevn yu granchiljren ahn yu grayt-granchiljren weh hayt mi.
w04 3/15 27 ¶1
Sohn Mayn Points Fahn di Buk a Exodus
20:5—How Jehoava mi mek di Izrelait dehn pay fi di mistayk weh dehn ansestaz mek? Wen wahn persn reech wahn machoar ayj, Jehoava joj ahn bays pahn di way how ih bihayv an ih atichood. Bot wen di nayshan a Izrel staat tu wership aidol, wahn lata dehn disendant mi sofa sayka dat. Eevn di faytful Izrelait dehn mi sofa, bikaaz wid aala di faals wership weh mi-di goh aan, ih mi haada fi mek dehn stay faytful tu Jehoava.
Baibl Reedin
(Exodus 19:1-19) Eena di terd mont afta di Izrelait dehn lef Eejip, pahn da saym day, dehn reech da di wildanes eena Sainai. 2 Dehn lef fahn Refidim den dehn reech di wildanes eena Sainai ahn kyamp owt rait deh. Izrel mi kyamp owt rait deh fronta di mongtin. 3 Den Moaziz gaan op tu di chroo Gaad, ahn Jehoava hayl ahn fahn di mongtin, an ih seh: “Dis da weh yu fi tel evribadi fahn di hows a Jaykop ahn di Izrelait dehn, 4 ‘Yu don si fi yuself weh Ah mi du tu di Eejipshan dehn, soh dat Ah kuda mi kehr unu pahn di eegl wing dehn ahn bring unu tu mee. 5 Now if unu obay mai komanment dehn dong tu di leelis deetayl ahn kip mi kovenant, owta evribadi els, unu wahn bee mai speshal peepl, kaaz di hoal ert bilangz tu mee. 6 Tu mee, unu wahn bee wahn kingdom a prees ahn wahn hoali nayshan.ʼ Dis da weh yu fi seh tu di Izrelait dehn.” 7 Soh Moaziz gaahn kaal aala di elda dehn ahn tel dehn weh Jehoava mi seh. 8 Afta dat di peepl ansa aal tugeda ahn seh: “Wee wilin fi du evriting weh Jehoava waahn wi du.” Soh rait away Moaziz gaahn tel Jehoava weh di peepl seh. 9 Ahn Jehoava tel Moaziz: “Ai di kohn tu yoo eena wahn daak klowd soh dat di peepl ku hyaa wen Ai di taak tu yoo ahn soh dat dehn ku aalwayz put fayt eena yoo tu.” Den Moaziz gaahn tel di peepl weh Jehoava seh. 10 Den Jehoava tel Moaziz: “Goh da di peepl ahn mek dehn hoali tudeh ahn tumaaro, ahn dehn fi wash dehn kloaz. 11 Ahn dehn fi bee redi pahn di terd day, bikaaz Jehoava wahn kohn dong pahn Mongt Sainai fronta aala dehn. 12 Yu mos put wahn boada rong ahn rong di mongtin, ahn yu mos tel dehn, ‘Main dat yu noh goh pahn di mongtin ahn dat yu noh toch di boada rong it, bikaaz enibadi weh toch it wahn geh kil. 13 Ahn nobadi fi toch da persn, eeda yu stoan ahn er shoot ahn wid wahn boa an aro. Bot ih fi ded, weda ih da wahn animal er wahn man.ʼ Bot wen dehn hyaa di chrompit bloa dehn ku goh pahn di mongtin.” 14 Den Moaziz kohn dong fahn di mongtin ahn gaahn da di peepl, an ih staat tu mek dehn hoali, ahn dehn wash dehn kloaz. 15 Ih tel di peepl: “Geh redi fi di terd day. Noh ga no sekshwal rilayshanz.” 16 Eena di maanin, pahn di terd day, evribadi eena di kyamp staat tu chrimbl kaaz dehn mi-di hyaa tonda ahn si laitnin, ahn wahn hevi klowd mi deh oava di mongtin ahn den dehn hyaa wahn lowd haan. 17 Now Moaziz kehr di peepl owta di kyamp fi goh meet di chroo Gaad, ahn dehn stan op da di batam a di mongtin. 18 Mongt Sainai mi ful op a smoak bikaaz Jehoava mi kohn dong pahn di mongtin eena wahn faiya; ahn di smoak mi-di goh op sayhn laik how di smoak eena wahn faiyaplays wuda goh op, ahn di hoal mongtin mi-di chrimbl. 19 An az di song a di haan geh lowda, Moaziz taak, ahn di chroo Gaad ansa ahn.
AAGAS 31–SEPTEMBA 6
CHREZHAZ FAHN DI WERD A GAAD | EXODUS 21-22
“Shoa Dat Yu Vyoo Laif di Sayhn Way Jehoava Vyoo It”
(Exodus 21:20) “If wahn maasta beet ih slayv wid wahn stik ahn di slayv ded, den yu mos kil di maasta tu.
it-1 271
Beetin
If wahn Heebroo mi oan wahn slayv, hihn kuda mi beet di slayv wid wahn stik if ih neva lisn tu inschrokshanz er if ih mi-di ribel gens ih maasta. Bot if di slayv mi ded joorin di beetin, den di maasta mi haftu ded tu. Bot if di slayv mi liv fi wan er too dayz afta dat den dat mi wahn bee proof dat di maasta neva waahn merda ih slayv. Bot di maasta mi ga di rait fi ponish ih slayv how ih mi waahn, bikaaz hihn pay fi di slayv wid fi hihn oan moni. Ahn wahn man wudn waahn dischrai sohnting weh ih oan, kaaz da onli hihn wuda looz owt. Aalso, if di slayv mi ded afta wan er too dayz, nobadi wuda mi noa fi shoar if ih mi ded fahn di beetin er fahn sohnting els. Soh if di slayv mi stil alaiv afta wan er too dayz, den notn mi wahn hapm tu di maasta.—Ex 21:20, 21.
(Exodus 21:22, 23) “If sohn man schrogl wid wan anada ahn hert wahn pregnant uman ahn shee ga ih baybi bifoa di taim bot notn seeryos hapm, di persn weh kaaz di damij haftu pay wateva di uman hozban tel ahn fi pay; an ih haftu pay far it chroo di joj dehn. 23 Bot if sohnting moa seeryos hapm ahn di baybi ded, den yu haftu gi laif fi laif,
Laif Preshos tu Gaad; Ih Preshos tu Yoo?
16 Tu Jehoava, evri hyooman laif impoatant, eevn wahn baybi weh noh baan yet. Anda di Laa a Moaziz, if wahn persn hert wahn pregnant uman bai aksident an eeda shee er ih baybi ded, Jehoava wuda mi hoal da persn gilti a merda. Dis wuda mi meen dat eevn doa da mi wahn aksident, di laif a di merdara wuda haftu pay fi di laif weh mi laas. (Reed Exodus 21:22, 23.) Wahn baybi weh noh baan yet da wahn livin persn tu Gaad. Now dat yu noa dis, how yu tink hihn feel bowt aboarshan? How yu tink ih feel wen hihn si milyanz a baybi weh stil deh eena dehn mami woom geh kil evri yaa?
(Exodus 21:28, 29) “If wahn bul stab wahn man er wahn uman wid ih haan ahn di persn ded, den yu mos stoan di bul ahn kil ahn, an nobadi fi eet ih meet; bot notn wahn hapm tu di oana a di bul. 29 Bot if wahn bul kip aan di hert peepl ahn di oana geh wahn waanin aredi, bot ih noh du notn bowt it, ahn di bul kil wahn man er wahn uman, den yu mos stoan di bul ahn kil ahn, an di oana fi ded tu.
w10 4/15 29 ¶4
Jehoava Waahn Wi Bee Sayf
Akaadn tu di Laa, eevn animalz mi fays ponishment if dehn mi hert sohnbadi. Fi egzampl, if wahn bul mi stab sohnbadi wid ih haan ahn kil da persn, di oana mi wahn haftu kil di bul soh dat ada peepl kuda mi bee sayf. Ahn bikaaz nobadi mi wahn ku eet di meet fahn di bul er sel it tu enibadi els, dat mi wahn bee wahn big laas fi di oana. Bot jos imajin if di bul mi hert sohnbadi ahn di oana neva du notn fi stap dat fahn hapm agen. Weh mi wahn hapm? Wel, if da sayhn bul mi kil sohnbadi els laytaraan, di bul ahn di oana mi wahn haftu ded. Soh di Laa mi stap peepl fahn bee kyaalis wid dehn animalz.—Ex. 21:28, 29.
Saach fi Spirichwal Chrezhaz
(Exodus 21:5, 6) Bot if di slayv insis ahn seh, ‘Ai lov mi maasta, mi waif, ahn mi son dehn; Ai nohn wahn bee free,ʼ 6 den ih maasta haftu kehr ahn fronta di chroo Gaad. Den ih maasta mos put ahn fi stan op gens di doa er di doapoas ahn boar ih ayz wid wahn shaap tool, ahn den ih wahn bee fi hihn slayv fareva.
w10 1/15 4 ¶4-5
Wai Ih Impoatant fi Dedikayt Yu Laif tu Jehoava?
4 Kristyan dedikayshan da wahn seeryos ishu. Da moa dan jos wahn pramis. How wi ku benifit wen wi dedikayt wi laif tu Jehoava? Mek wi kompyaa it tu wahn rilayshanship weh hyoomanz gat. Wan egzampl da bitween frenz. Da wahn wandaful privilij fi ga wahn fren, bot fi injai da privilij, yu need fi aksep di rispansabiliti weh kohn lang wid it. Da laik yu ga wahn jooti—yu feel laik dat yoo rispansabl fi tek gud kayr a yu fren. Ahn di moas byootiful frenship weh di Baibl diskraib da-mi bitween Dayvid ahn Janatan. Dehn mi eevn mek wahn kovenant wid eech ada fi proov dat dehn mi wahn aalwayz lov ahn protek eech ada. (Reed 1 Samuel 17:57; 18:1, 3.) Eevn doa ih noh kaman fi fain wahn frenship laik dat tudeh, moas frenship geh schranga wen eech persn laayal tu eech ada, er feel rispansabl fi eech ada.—Prov. 17:17; 18:24.
5 Di Laa weh Gaad mi giv Izrel taak bowt wahn nada rilayshanship weh peepl mi benifit fram wen dehn mi chooz fi aksep wahn rispansabiliti. If wahn slayv mi waahn stay wid ih maasta fareva, hihn mi haftu mek wahn agreement wid ih maasta. Di Laa seh: “Bot if di slayv insis ahn seh, ‘Ai lov mi maasta, mi waif, ahn mi son dehn; Ai noh waahn bee free,ʼ den ih maasta haftu kehr ahn fronta di chroo Gaad. Den ih maasta mos put ahn fi stan op gens di doa er di doapoas ahn boar ih ayz wid wahn shaap tool, ahn den ih wahn bee fi hihn slayv fareva.”—Ex. 21:5, 6.
(Exodus 21:14) If wahn man geh beks bad wid ih nayba ahn merda ahn, den hihn haftu ded tu, eevn if yu haftu kehr ahn fahn fronta mi alta.
it-1 1143
Haan
Wat da di meenin a Exodus 21:14? Ih praabli meen dat if wahn prees mi komit merda, hihn mi haftu ded tu. Er ih ku aalso meen dat eevn if wahn persn mi ron tu di alta ahn grab di haan dehn weh deh pahn di alta, ih noh mi wahn geh no protekshan if ih mi meen fi komit merda.—Kompyaa 1Ki 2:28-34.
Baibl Reedin
(Exodus 21:1-21) “Dehnya da di koman weh yu fi gi di peepl dehn: 2 “If yu bai wahn Heebroo slayv, hihn wahn bee yu slayv fi siks yaaz, bot eena di sevent yaa, ih wahn bee free widowt haftu pay eniting. 3 If ih mi kohn bai ihself, den ih haftu goh bak bai ihself. Bot if ih ga wahn waif, den ih waif haftu goh bak wid ahn tu. 4 If ih maasta mi giv ahn wahn waif ahn dehn mi ga chiljren tugeda, di waif an ih pikni wahn bilangz tu di maasta, ahn hihn wahn haftu goh bak bai ihself. 5 Bot if di slayv insis ahn seh, ‘Ai lov mi maasta, mi waif, ahn mi son dehn; Ai noh waahn bee free,ʼ 6 den ih maasta haftu kehr ahn fronta di chroo Gaad. Den ih maasta mos put ahn fi stan op gens di doa er di doapoas ahn boar ih ayz wid wahn shaap tool, ahn den ih wahn bee fi hihn slayv fareva. 7 “If wahn man sel ih daata az wahn slayv, shee wahn kyaahn geh di saym freedom weh wahn mayl slayv wuda get. 8 Bot if fi shee maasta noh waahnt ahn az wahn neks waif bikaaz hihn noh pleez wid ahn, ih haftu sel di gyal bak tu ih pa; hihn noh wahn ga di rait fi sel ahn tu farinaz, bikaaz ih neva chreet shee eena wahn fyaa way. 9 Bot if hihn chooz shee fi bee wahn neks waif fi ih son, hihn haftu giv ahn di sayhn raits weh wahn daata gat. 10 If hihn tek wahn neks waif fi ihself, den hihn noh fi tek weh eni a di tingz weh di fers waif mi get, laik food, kloaz, ahn marij raits. 11 If hihn wahn tek weh dehnya chree ting fahn shee, den shee ku geh ih freedom widowt haftu pay notn. 12 “Enibadi weh nak sohnbadi fi kil ahn, haftu ded tu. 13 Bot if da mi wahn aksident ahn di chroo Gaad alow it fi hapm, den Ah wahn giv unu wahn plays weh unu ku ron tu fi geh protekshan. 14 If wahn man geh beks bad wid ih nayba ahn merda ahn, den hihn haftu ded tu, eevn if yu haftu kehr ahn fahn fronta mi alta. 15 Wahn persn weh nak ih ma er ih pa need fi geh put tu det. 16 “If enibadi kidnap sombadi ahn sel ahn, er dehn kech ahn wid di persn weh ih kidnap, hihn fi geh put tu det. 17 “Yu fi kil enibadi weh kers ih ma er ih pa. 18 “Dis da weh fi hapm if sohn man di kwaaril ahn wan a dehn nak di neks wan wid wahn stoan er ponch ahn an di man noh ded bot ih haftu stay eena bed: 19 If di man ku get op ahn waak rong owtsaid wid wahn waakin stik, den di wan weh nak ahn noh wahn fays no ponishment. Bot ih stil haftu pay di man bak fi aal di taim weh ih wahn misn fahn werk til di man heel op gud. 20 “If wahn maasta beet ih mayl er feemayl slayv wid wahn stik ahn di slayv ded, den yu mos kil di maasta tu. 21 Bot if ih servaiv fi wan er too dayz, di maasta noh wahn fays no ponishment, bikaaz di oana a di slayv mi bai ahn wid moni.