If di Izrelait Dehn Yoostu Goh da Waar, Den Wai Wee Noh Goh da Waar?
“IF ENI wan a unu rifyooz fi fait gens France er England, aala unu wahn ded!” Dat da weh wahn Nazi aafisa mi hala aata wahn groop a Jehoava Witnisiz joorin Werl Waar II. Eevn doa sohn Nazi soalja mi-di wayt rait deh wid dehn wepan, nat wan a wi bradaz mi giv een. Dat mi tek lata korij! Dat da wahn gud egzampl a how Jehoava Witnisiz vyoo waar. Eevn if peepl chretn fi kil wi, wee rifyooz fi tek said eena eni waar eena dis werl.
Bot noh evribadi weh kaal dehnself Kristyan agree wid wi. Lata peepl bileev dat wahn Kristyan kud, an eevn sopoas tu, goh da waar fi difen dehn konchri. Dehn mait seh: ‘Bak eena di day, di Izrelait dehn da-mi Gaad peepl ahn dehn yoostu fait waar, soh wai Kristyanz shudn fait eena waar tudeh?ʼ Weh yoo wuda seh? Yu ku eksplayn tu dehn dat di sichuwayshan a di Izrelait dehn bak den mi veri difrent fahn di sichuwayshan weh Gaad peepl deh eena tudeh. Mek wi luk pahn faiv wayz.
1. AALA GAAD PEEPL DA-MI PAAT A WAN NAYSHAN
Eena di paas, Jehoava mi chooz wan nayshan fi bee fi hihn peepl—di nayshan a Izrel. Hihn mi seh dat “owta evribadi els,” di Izrelait dehn da-mi fi hihn “speshal peepl.” (Ex. 19:5) Gaad mi aalso gi dehn dehn oan lan. Soh wen Gaad mi koman di Izrelait dehn fi goh waar gens ada nayshanz, dehn neva mi wahn fait gens er kil ada peepl weh wership Jehoava.a
Nowadayz, peepl fahn “aala di nayshan dehn ahn chraib ahn rays ahn peepl weh taak difrent langwij” di wership Jehoava. (Rev. 7:9) If Gaad peepl wuda fait eena waar, dehn kuda en op di fait gens—an eevn kil—dehn oan bradaz ahn sistaz.
2. JEHOAVA MI KOMAN DI IZRELAIT DEHN FI GOH DA WAAR
Eena di paas, Jehoava mi disaid wen ahn wai di Izrelait dehn mi fi goh da waar. Fi egzampl, Jehoava mi joj di Kaynanait dehn bikaaz dehn yoostu wership deemonz, dehn yoostu komit disgostin sekshwal sinz, ahn dehn yoostu sakrifais dehn oan pikni. Soh hihn mi koman di Izrelait dehn fi goh waar gens di Kaynanait dehn fi dischrai aala di peepl weh mi-di du dehndeh wikid tingz eena di lan weh hihn mi pramis fi gi dehn. Hihn mi du dat soh dat di Izrelait dehn neva mi wahn staat du di saym kaina wikidnis laik di peepl weh mi liv eena da lan bifoa dehn. (Lev. 18:24, 25) Afta di Izrelait dehn mi setl eena Kaynan, sohntaim Gaad mi tel dehn fi goh da waar fi difen di nayshan fahn dehn enimi. (2 Sam. 5:17-25) Bot no taim Jehoava mi lef di Izrelait dehn fi disaid fi dehnself wen dehn fi goh da waar. Wen dehn mi du dat, doh, bad tingz mi hapm.—Num. 14:41-45; 2 Chron. 35:20-24.
Nowadayz, Jehoava noh tel peepl fi goh da waar. Wen difrent nayshan goh da waar, dehn fait fi weh peepl waahn rada dan weh Gaad waahn. Dehn mait goh da waar fi tek oava moa lan, fi mek lata moni, er fi promoat difrent politikal aidyaaz. Bot how bowt peepl weh seh dehn di fait eena Gaad naym, eeda fi stan op fi weh dehn bileev er fi kil Gaad enimi dehn? Jehoava wahn goh da waar fi protek fi hihn peepl ahn dischrai ih enimi dehn eena di fyoocha. Da waar da di wan weh di Baibl kaal Armagedon. (Rev. 16:14, 16) Eena da waar, Gaad aami wahn bee loan aynjel. Non a Gaad peepl pahn ert wahn fait eena da waar.—Rev. 19:11-15.
3. DI IZRELAIT DEHN NEVA KIL ENIBADI WEH GA FAYT EENA JEHOAVA
Wen di nayshan dehn goh da waar eena fi wee taim, dehn hoal bak fahn kil faytful peepl laik how Jehoava neva kil Rayhab an ih famili wen hihn mi waar gens Jeriko?
Eena di paas, lata taim di Izrelait dehn mi shoa mersi tu peepl weh mi shoa dat dehn ga fayt eena Gaad. Dehn onli mi kil peepl weh Jehoava mi kandem fi ded. Fi egzampl, eevn doa Jehoava mi aada di Izrelait dehn fi dischrai Jeriko, dehn neva kil Rayhab ahn fi shee famili bikaaz shee mi shoa fayt. (Josh. 2:9-16; 6:16, 17) Ahn laytaraan, dehn neva dischrai Gibiyan Siti bikaaz di peepl fahn deh mi shoa rispek fi Gaad.—Josh. 9:3-9, 17-19.
Nowadayz, wen difrent konchri goh da waar dehn noh hoal bak fahn kil peepl weh ga fayt, ahn dehn eevn kil inosent peepl.
4. DI IZRELAIT DEHN MI HAFTU FALA DI ROOLZ WEH GAAD GI DEHN FI WEN DEHN GOH DA WAAR
Eena di paas, Jehoava mi giv inschrokshanz tu di Izrelait soalja dehn wen dehn goh da waar, ahn dehn mi haftu obay weh hihn tel dehn. Fi egzampl, sohntaim wen dehn gaahn waar gens wahn nada siti, Gaad tel dehn fi tel di peepl eena da siti weh dehn haftu du fi mek pees. (Deut. 20:10) Ahn Jehoava mi ekspek di Izrelait aami fi kip dehnself ahn dehn kyamp kleen ahn fi obay fi hihn standadz a weh rait ahn weh rang. (Deut. 23:9-14) Wen di soalja dehn fahn ada nayshanz wuda kanka wahn nada konchri er siti, dehn aafn yoostu rayp di laydi dehn fahn deh, bot Jehoava neva alow di Izrelait soalja dehn fi du dat. Dehn kudn eevn marid wahn laydi weh dehn kyapcha til wahn mont afta dehn kyapcha di siti weh shee kohn fram.—Deut. 21:10-13.
Nowadayz, moas konchri sain sohn intanashanal agreement dat dehn wahn fala sertn roolz wen dehn goh da waar. Dehn mek dehndeh roolz fi protek peepl weh da noh soalja, bot lata taim dehn brok dehndeh roolz.
5. GAAD MI FAIT FI IH PEEPL
Gaad fait fi eni nayshan tudeh laik how hihn mi fait fi Izrel da Jeriko?
Eena di paas, Jehoava mi fait fi di Izrelait dehn, an ih du lata mirakl fi dehn soh dat dehn kuda win dehndeh waar. Fi egzampl, how Jehoava mi help ih peepl kanka Jeriko? Jos laik weh Jehoava tel dehn fi du, di Izrelait dehn mi “hala owt haad ahn di waal jrap dong flat.” Sayka dat, ih mi eezi fi mek dehn tek oava di siti. (Josh. 6:20) Ahn how bowt di waar gens di Amorait dehn? “Jehoava mek sohn big haylstoan jrap owta di skai . . . ahn kil aala dehn. Di haylstoan kil moa a dehn dan weh di Izrelait dehn mi kil.”—Josh. 10:6-11.
Nowadayz, Jehoava noh fait fi no konchri ya pahn ert. Fi hihn Kingdom, wid Jeezas az di King, “noh bilangz tu dis werl.” (Jan 18:36) Bot Saytan da di wan weh ga atariti oava di hyooman govament dehn, ahn wi ku si fi hihn eevl persnaliti eena di waar dehn weh di peepl a dis werl fait.—Look 4:5, 6; 1 Jan 5:19.
REEL KRISTYANZ CHRAI FI MEK PEES WID ADA PEEPL
Soh wi ku si dat fi wee sichuwayshan difrent fahn weh di Izrelait dehn mi-di deel wid bak eena di day. Bot dehnya difrens da noh di onli reezn wai wi noh goh da waar. Wi ga moa reezn. Fi egzampl, Gaad mi prafesai dat eena di laas dayz, peepl weh laan fahn hihn “noh wahn laan waar nohmoh,” moch les tek paat eena it. (Isa. 2:2-4) Ahn Krais mi seh dat fi hihn disaipl dehn wudn bee ‘laik di peepl a dis werlʼ; dehn neva mi wahn tek said eena dis werl palitiks ahn waar.—Jan 15:19.
Ahn Krais mi inkorij ih falowaz fi du eevn moa dan dat. Hihn mi tel dehn fi avoid eni atichood weh kuda leed tu haychrid, anga, ahn waar. (Mach. 5:21, 22) Ahn hihn mi tel dehn fi bee “peesabl” ahn fi lov dehn enimi.—Mach. 5:21, 22.
How wee ku bee laik dat? Wi praabli noh waahn goh fait eena eni waar, bot wi eva feel laik sohnbadi eena wi kangrigayshan da wi enimi? Mek wi kantinyu werk haad fi geh rid a eni kaina feelin laik dat.—Jay. 4:1, 11.
Insteda fait eena waar wid di nayshanz a dis werl, wee promoat pees monks wiself. (Jan 13:34, 35) Soh mek wi kantinyu fi noh tek said az wi luk faawod tu di day wen Jehoava wahn put wahn en tu waar fareva.—Ps. 46:9.
a Sohntaim di Izrelait chraib dehn mi fait gens wan anada, bot Jehoava neva pleez wid dehndeh kaina waar. (1 Ki. 12:24) Eevn soh, hihn mi agree wid som a dehndeh waar eeda bikaaz wahn chraib mi ton gens ahn er dehn mi komit wahn seeryos sin.—Judg. 20:3-35; 2 Chron. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.