Liyawa plataforma luma dimurei burí le lóugiñebei.
1922: san irumu lárigiñe
“TEINKI waña lun Bungiu luagu lagañeiragüdüniwa [...] lau lubafu Wabureme Hesukrístu” (1 Ko. 15:57). Dimurei meha le, ligía meha bérusu le lánina irumu 1922, le meha achoururagüdübalin houn Aturiahatiña Bíbülia heresibiruba lan hafayeiruaha ladüga úaragua hamá. Inarüni, lidan irumu ligía ruti Heowá hafayeiruaha apurichihatiña lau ubebeni hagüra. Biní lumutiña dan le hagumeserunbei hagía guánarügü imprimírü luma adüga líburu, yusu hamutu giñe radiu lun haburuchaguagüdüni inarüni lánina Larúeihan Bungiu. Dan lárigiñe, lídanmeme irumu ligía, furanguti larihin ábaya wéiyaasu labiniruñanu lan Heowá lumutuniña. Aba hóundarun aturiahatiña Bíbülia lidan aban adamurini wéiriti lidan uburugu Cedar Point (Ohio, Meriga). Le asuseredubei lidan adamurini ligía, gániti luma dasi le tadügübei lóundarun Heowá lúmagiñe dan ligía dagá wadaani.
“ADÜGATI KATEI LE LUN TAWEIRIDUN WANIGI”
Lau meha aganwoundeina hamá apurichihatiña, mégeiwati meha tanwoun agumeiraguagüdüni. Tidan meha Beteli to Brooklynboun ñein meha tadügǘwa garüdia, lau sun lira, yusu hamagiru meha íbirigu kónpeni lun imprimíruata líburu to dereboun tidáü. Dan le tuadunbei líburu luagu saragu hati aba yebe lararamun apurichihani, aba lálügüdüni íbiri Rutherford íbiri Robert Martin, íbiri le arihibei tau fábürika, anhein gayara lubéi tadügǘn líburu ñein.
Fábürika to luáguboun üma Concord, Brooklyn (Newayóru).
Abahüdaguati íbiri Martin: “Wéirigüda lumutu wanigi, dan le waganbuni katei le, lun tadügǘn líburu mosu tadararun aban iseri fábürika”. Aba hahayahan íbirigu aban muna luagu üma Concord, númeru 18, Brooklyn, ábati hagañeihani máhina le mégeiwabei.
Añahein meha magundantiña ladüga hagumesera lan íbirigu imprimíroun haliburun guánarügü. Aba lidin tábuti kónpeni to meha adügübarun waliburun abisidaha tidan iseri muna to ñein lubéi tadügǘwa líburu, ani ariñagati: “Ma lubuidun máhina le húmaboun ani úati ni aban hídangiñe gahandiliheiti lun. Sisi hati lárigiñe le gadei halime máhina le”.
“Genegeti inarüni lan dimurei le lariñagubei —liña íbiri Martin—, gama lumoun ibidiñeti lun anihein lan Wabungiute wama; ani súnwandan wámañein lan”. Ani inarüni le lariñagubei íbiri Martin: murusun dan lárigiñe aba tagumeserun iseri imprenta to adüga 2,000 líburu lídanrügü aban weyu.
Añahán nadagimeintiña turugabu linotipia to tídanboun fábürika.
YÚSUATU RADIU LUN HAGANBUNI SARAGU MILU GÜRIGIA UGANU BUITI
Amu luéi imprimírua tan fiu líburu, gumesetiña lubúeingu Heowá ayusura ámuya igaburi lun haburuchaguagüdüni uganu buiti: lau hayusurunu radiu lun hapurichiha. Ayanuhati íbiri Rutherford luagu furumiñe wéiyaasu tidan radiu aban weyu dimaasu rábounweyu, 26 lidan bián-hati irumu 1922. Ruti aban yanu tidan emisora KOG, uburugu Los Ángeles (California, Meriga) le gíribei “Míñunu ha awinwandubaña guentó móunwendügaña”.
Aganba hamuti kei burí 25,000 gürigia yanu le. Fiu hádangiñe óunahatiña gárada íchiga seremei. Aban hádangiñe ha óunahabaña gárada Willard Ashford, le meha awinwandubei Santa Ana (California). Ruti óunwenbu seremei lun íbiri Rutherford ladüga líchuguni lubuidun yanu le. Ariñagati: “Lun hamuga míchugunbani yanu le tidan radiu, maganbun wabéi yebe ladüga añahein ǘrüwa gürigia sanditiña múnada íbini hamuga bíchuguni yarafa tun waban siñabei hamuga waganbuni”.
Fiu dimaasu lárigiñe, ábaya lichugún lanwoun programa tidan radiu. Lidan lagumuchagüle irumu, ariñagatu garüdia The Watch Tower aganba hamani kei burí 300,000 gürigia uganu le tídangiñe radiu.
Ma hagundan aturiahatiña Bíbülia lau lubuidun heresibiruni gürigia uganu le, ábati hadügün aransehani lun hadararun aban emisora tani radiu lidan hafulasun le erederubei Staten Island, yarafa tun Beteli to Brooklynboun. Fiu irumu lárigiñe, aba hadügün aturiahatiña Bíbülia aransehani lun hayusurunu emisora WBBR, lun haburuchaguagüdüni uganu lánina Larúeihan Bungiu.
“ADV”
Aba láfuachun tidan garüdia The Watch Tower to lánina 15 lidan sisi-hati irumu 1922 ladügǘba lan adamurini wéiriti Cedar Point (Ohio) lúmagiñe 5 darí 13 lidan nefu-hati irumu 1922. Eibu meha achülüreina hamá aturiahatiña Bíbülia Cedar Point eibu meha hagundaarun saragu.
Lidan lagumeserun liyanun íbiri Rutherford, ariñagati houn ha aganbubalin: “Afiñetina sunsuinagubei tídangiñe sun nanigi labinirubei lan Wabureme […] adamurini le ani laganbahóuba luagu adamurini le lidan sun ubóu”. Saragu wéiyaasu hínchahaniña íbirigu ha íchugubaña yanu lidan adamurini íbirigu lun hapurichiha.
Saragu gürigia ha achülürübaña lidoun adamuridaguni wéiriti lidan irumu 1922 Cedar Point (Ohio).
Wándaradi 8 lidan nefu-hati belutiña kei burí 8,000 gürigia lun haganbuni liyanun íbiri Rutherford. Hagurabahaña meha lun lafuranguagüdüni le mini lubéi létüra “ADV”, le bürüwañubei tidan agumeiraguagüdüni. Dan le añureina haña lan saragu gürigia aba hetenirun tun giánbisi arouluhouaaru to lóugiñeboun plataforma, aba láluahan Arthur Claus, le aweiyasuhabei lúmagiñe Tulsa (Oklahoma, Meriga) aban ubaraü le ñein lubéi gayara lan laganbun buidu, ani hénrenguti meha katei le ladüga lidan dan ligía úati meha mikrofunu ni amu katei lun here lan laganbun hamalali íchugutiña yanu.
“Meferidiruntiwa ni aban lídangiñe dimurei ligía”
Lun hachoururuni lun ua lan ni kata le eberesehati, ruti íbiri le alidihabalin adamurini oura ligía aban ñunsu, siñá lan lebelurun ni aban dan le lichugúña lan yanu. Ladáün nefu dimí binaafin, aba latatiruni íbiri Rutherford liyanun lau dimurei le lariñagubei Hesusu lidan Matéu 4:17: “Yarafaali larúeihan Bungiu”. Dan le layanuhanbei luagu ida luba lan haganbuni gürigia uganu buiti lánina Larúeihan Bungiu, afuranguagüda lumuti ítara: “Hesusu ariñagubei danme lan le lagumeserun arúeiha keisi urúei marihúaditi ladügüba lan aban dasi lánina alubahani, le ñeinba lubéi lóundaraguaña lubúeingu ha inarünitiña ani ha úaraguatiña”.
Ariñagati íbiri Claus le meha añuurubei igibugiñoun: “Meferidiruntiwa ni aban dimurei, aganba wamuti sun le ariñawagúbei”. Sódini aba lagumeserun asandiragua lungua wuriba ani mosu meha láfuridun. Furiti íbini mabusenrun lan yebe láfuridun, ladüga subudi lumuti meha anhein lan áfurida mígirun hamaalime lunya lebelurun.
Murusun dan lárigiñe, ábaya lagumeserun asandiragua lungua buidu. Ariñagati, dan le lan lagiribudunbei ñeinhin, aganbúati lere hapouhani íbirigu háhabu. Adügati katei le lun lagundaarun saragu. Saminati meha, anhein gayara lubéi lawarirun tábulugun muna, lun laganbuni lagumuhóun lídangiñe le erederubei lidan yanu. Dan meha ligía 23 meha irumu lau, ligía lawarirunbei luéigiñe touba muna. Kei daragu liña lubéi funedera le tábulugubei muna dan le layarafadúnbei ñeinhin aba líchugun fe gayara lan laganbuni yanu buidu buidu.
Gama lumoun mama lábuguarügüñein Arthur. Ñéiñanu giñe fiu lumadagu tábulugu muna. Aban hádangiñe Frank Johnson líribei, aba lidin Frank álügüdei: “anuhein san aban tiraüraü gusiñu hamanatu buma?”.
—Aayé —liña lóunabuni Arthur.
—Lariñaga Frank lun —Amürü lóunabagülebei wafurieidun—. Ariha bumutu san óunwenbu giánbisi to rouluboun? Anihein fiu abürüdǘni tuagu, ani lágüdahañoun gürabu burí le. Ruba saragu arigei lun le lariñagubei aguseragüdüti.a Danme lariñagun “awisaha humá, awisaha humá...”, ábame bíbuguni gádürü gúrudu le.
Aba lagurabuni Arthur seini tau gusiñu lúhaburugu. Lidan murusun dan, aba lagumuchuni íbiri Rutherford liyanun. Lau aban óunwenbu ugundani luma ubebeni, ariñagati lau umalali héreti: “Úaragua humá ani aban humá gefentiña inarünitiña lun Wabureme. Hubaruaguóun humá lidan áfaaguni le darime lun tagünrinchawagun Babilónia to wéiriboun sunsuinagubei. Apurichiha huméi uganu le lidan sun ubóu. Mosu lasubudiruni sun ubóu Heowá lan Búngiubei ani Hesukrístu lan Harúeite urúeigu ani Habureme Aburemeigu. Anihán weyu le súdinitimabei. Ariha humá, larúeihaña Urúei! Huguya ounahóubei lun hayanuhan luagu sun katei le. Ligíati, awisaha humá, awisaha humá luagu Urúei luma luagu Larúeihan”.
Abahüdahati Arthur ligía hama fiu íbirigu aba lan híbuguni gúrudu ligía, aba tafaragadun giánbisi lau lámarun. Ariñagati abürüdǘni: “Awisaha humá luagu Urúei luma luagu Larúeihan”. “ADV” ligía meha furumiñe ǘrüwa létüra lídangiñe dimurei inglesi advertise, le ásügüragüdüwabei kei “awisaha humá”.
“ABAN DASI SÚDINITI”
Íderagua lumutiña Adamurini wéiriti le adügǘbei Cedar Point íbirigu lun hetenirun lun dasi súdiniti le lánina apurichihani luagu Larúeihan Bungiu, ani ha meha aransebaña lun hadügüni gúndaatiña lau hadügüni. Abürühati aban colportor (le subudiwabei uguñe weyu kei prekursoru) le eseriwidubei Oklahoma: “Apurichihatiwa meha lidan fulasu le ñein lubéi hawadigimarida gürigia asagara garubun, ani wéiriti gudemei ñein”. Afuranguagüdati, sagü lan meha haganbuni gürigia uganu le tídanbei garüdia The Golden Age, aba burí hayahun. Ariñagati lidan murusun dimurei: “Gúndaatiwa dan le wíchugun dǘgüdaguaü houn”.
Subudi hamuti aturiahatiña Bíbülia hagía súdini lan dimurei le lariñagubei Hesusu le wadarirubei lidan Lúkasi 10:2: “Inarüni, gíbeti nadü le lunbei lalubahóuniwa, ani lóuguatiña nadagimeintiña”. Lidan lagumuchagüle irumu ligía, aransetimahaña meha lun hapurichihani uganu lánina Larúeihan Bungiu lidan gádürü larigei ubóu.
a Anihein dan wáwati lun íbiri Rutherford “aguseragüdüti” ladüga nadagimeinti meha kei aguseragüdüti Misuri (Meriga).