Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun
3-9 lidan Sedü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ESEKIÉLI 11-14
“Ñulutu san hanigi?”
(Esekiéli 11:17, 18.)
w07-S 1/7 páh. 11 pár. 4.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
Barǘ lumuti aban arufudúni le larihibei Esekiéli lidan irumu 612 lubaragiñe lidaani Kristu Herusaléun. Ma lueirin luriban lasandiragun lungua lau larihini lanarime lagübüri katei le adügǘbei tidan litenpulun Bungiu! Hárügübaña ha máküwaali herebe esefura danme lígiragüdüni Heowá ligañi lau lóunahaniña lisudaranigu ha siélubaña (ha ítarabaña keisi “sisi wügüriña”) agayuaha hawagun ha agarabagunbaña houngua luagun (Esekiéli 9:2-6). Lubaragiñeme lira, mosu lachagarún “leñegura watu le durunguti” luagun uburugu, mini lan lira, lanügǘba lan uganu lánina agünrinchawaguni lúmagiñeti Bungiu houn gürigia (Esekiéli 10:2). Íbini laguseragüdübaña lan Heowá salufuritiña ‘luagu hóuserun’, füramaseti lóundaragubaña lanya lílana ísüraelina ha adisedubaña luéi (Esekiéli 11:17-21).
(Esekiéli 11:19.)
Ida liña san desidírü humá?
9 Anhein wáyeiha Hesusu ani ábame wafiñerun luagu ladundehan Heowá, gayarabei desidírü wamá buidu. Ariñagatu Bíbülia: “Afiñebá luagu Bungiu tau sun banigi, mamalá luagu lualin bichügü. Haritaguabá luagu Bungiu lidan sun le badügübei, ábame lanügünibu luéigiñe üma le surubei. Maritaguabá buougua luagu weiri lan lichú bau; ruba inebesei lun Bungiu direi buguyame luéi wuribani” (Ariñawagúni 3:5-7). Dan le waturiahanu Bíbülia ani aba wasubudiruni ligaburi lisaminan Heowá, gayaraati wasubudiruni ka lan labusenrubei lun wadügüni. Ani éibume wasubudiruni ligaburi lisaminan, ménrenguntimabei woun wagundaaragüdüni lau le desidírü wabéi. Ani gúndaatimabadiwa giñe lun wafalaruni ladundehan tau sun wanigi (Esekiéli 11:19).
(Esekiéli 11:20.)
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Esekiéli 12:26-28.)
w07-S 1/7 páh. 13 pár. 8.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
12:26-28. Mosu meha lariñagun Esekiéli, íbini houn ha adügübaña bula lau luganute: “Málübei anhein gúnfuli [lererun Heowá]; le ariñaga [láalibei], lagunfuliruba”. Mosu wadügüni sun wayaraati lun wíderagun amu lun hafiñerun luagu Heowá lubaragiñe lagumuchun lau ubóu le.
(Esekiéli 14:13, 14.)
Sagá wamá saragu buiti lídangiñe larufudahan Heowá
13 Ariha wamá aban hénpulu. Lidan Esekiéli 14:13, 14 ariñagati Heowá anhein lan afigouha aban néchani ligibugiñe, lagumuchuba lan hau ani lagumuchuba giñe lau sun heigin luma hau habiñanigu. Gama lumoun ariñagati giñe: “Anhein lidan lubéi ageiraü ligía laganawa Noé, Danieli luma Hobu, hagíarügübaña esefura ladüga richagua hamá”. Ánhawa áluaha lanwoun ariñahani, warihibei bürǘ lani Esekiéli bérusu burí le kéiburi 612 irumu lubaragiñe Kristu. Íbini sügühali lan meha lóugiñe san irumu lúmagiñe lounwen Noé luma Hobu, haritagua lágili meha Heowá úaragua hamá meha lun. Gama lumoun, wínwangili meha Danieli. Ani háfuga kéiburi lan meha 20 irumu lau dan le lariñagunbei Heowá úaragua lan kei Noé luma Hobu. Ka wafurendeirubei? Luagu ariha lániña Heowá sun lubúeingu ha úaraguabaña ani gebegitiña lun, íbini ha nibureingiñabaña (Sálumu 148:12-14).
w07-S 1/7 páh. 13 pár. 9.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
14:12-23. Lunti desidírü lani kada gürigia anhein ladügübei lubéi le mégeiwabei lun lesefuruni libagari. Siñati desidírü lan amu wawagu (Rómana 14:12).
10-16 lidan Sedü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ESEKIÉLI 15-17
“Gúnfuli humuti san hererun?”
(Esekiéli 17:1-4.)
w07-S 1/7 páh. 12 pár. 6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
17:1-24. Kátaña san bián ágila wéiritiña ani ka mini lubéi háhalachuni lígirugu aban hibúari, ani katei lígirugu hibúari ñǘraügili lábunubei Heowá? Hawagu lurúeitegu Babilónia luma Ehiptu ladimurehóua dan le layanuhóun hawagu bián ágila wéiritiña. Ñǘbuintu to furumiñetu ágila adagara lígirugu aban lídibu hibúari, mini lan lira, lurúeitegu ladügawagun Dawidi. Aba tátügürüni ágila to limu le íñutimabei dan le lichugúnbei Sedekíasi lun larúeihan leweñegua Hoakín le lurúeite Hudá. Íbini füramase haali lan meha Sedekíasi úaraguabei lan lun Babilónia, amuriahati ídemuei tuma tibiaman ágila, lurúeite Ehiptu. Gama lumoun, meseriwidunti katei le lun lun ni kata ladüga lanügǘba dáüwañu Babilónioun ani ñeinba lounwen. Aba giñe láhalachun Heowá aban limu ñǘraügili, Larúeihan Mesíasi. Ábaya lábununi ligibuagu aban wübü buiti ani íñuti, lábulugu wübü Sión le siélubei, ñeinba lubéi laweirida keisi aban lídibu hibúari le buiti ru ligíame lubuidun burí abiniruni houn lílana Ubóu (Arufudúni 14:1).
(Esekiéli 17:7.)
(Esekiéli 17:15.)
w07-S 1/7 páh. 12 pár. 6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
17:1-24. Kátaña san bián ágila wéiritiña ani ka mini lubéi háhalachuni lígirugu aban hibúari, ani katei lígirugu hibúari ñǘraügili lábunubei Heowá? Hawagu lurúeitegu Babilónia luma Ehiptu ladimurehóua dan le layanuhóun hawagu bián ágila wéiritiña. Ñǘbuintu to furumiñetu ágila adagara lígirugu aban lídibu hibúari, mini lan lira, lurúeitegu ladügawagun Dawidi. Aba tátügürüni ágila to limu le íñutimabei dan le lichugúnbei Sedekíasi lun larúeihan leweñegua Hoakín le lurúeite Hudá. Íbini füramase haali lan meha Sedekíasi úaraguabei lan lun Babilónia, amuriahati ídemuei tuma tibiaman ágila, lurúeite Ehiptu. Gama lumoun, meseriwidunti katei le lun lun ni kata ladüga lanügǘba dáüwañu Babilónioun ani ñeinba lounwen. Aba giñe láhalachun Heowá aban limu ñǘraügili, Larúeihan Mesíasi. Ábaya lábununi ligibuagu aban wübü buiti ani íñuti, lábulugu wübü Sión le siélubei, ñeinba lubéi laweirida keisi aban lídibu hibúari le buiti ru ligíame lubuidun burí abiniruni houn lílana Ubóu (Arufudúni 14:1).
(Esekiéli 17:18, 19.)
Ariñagarügü humá anha o uá
11 Ka uagu ladüga Heowá lun lerederun hénpulu burí le bürüwañu tidan Lererun? Ka uagu súdini lubéi wagunfulirun lau wererun? Furanguti tariñaguni Bíbülia “lunti lan hounwen” ha “magunfulirun hamuti hererun” (Rom. 1:31, 32). Lurúeite Ehiptu, Sedekíasi le lurúeite Hudá, luma Ananíasi tuma Safira, sun hagía hénpulu hani gürigia ha magunfulirunbaña lau hererun. Luriban burí resultóu le lanügübei ligaburi hóuserun, arufuda lumuti woun moun lumuti lan wadügüni ligiaméme (Afu. 9:27, 28, 34, 35; Ese. 17:13-15, 19, 20; Adü. 5:1-10).
w88-S 15/9 páh. 17 pár. 8.
Sagá lumutu Heowá lefeinte lídangiñe tagei!
8 Lárigiñe, aba konpararü lániña Bungiu lurúeitegu Babilónia luma Ehiptu hama ágila wéiritiña. Halá tumuti aban ágila lígirugu hibúari le íñutimabei dan le lichugúnbei Sedekíasi lun larúeihan leweñegua urúei Hoakín. Íbini füramase lan yebe Sedekíasi úaraguabei lan lun Nabukodonosoru, dürügua lumuti le lariñagubei dan le lamuriahanbei ídemuei hama lisudaranigu Ehiptu, to tibiaman ágila wéiritu. Anhein yusu lubalin Sedekíasi liri Bungiu dan le ladügünbalin lani füramasei wíyeda lumuti dan le ladüraagunbalin füramase ligía. Mosu línchahaniwa wasubudiruni wawiyedubei lan liri Bungiu ánhawa adüraaguei le füramase wamaalibei lun lun wagunfulirun lau wererun súnwandan. Ma lubuidun chansi le wámabei lun wanügüni liri Wabungiute keisi gefentiña luagu Heowá! (Esekiéli 17:1-21).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Esekiéli 16:60.)
w88-S 15/9 páh. 17 pár. 7.
Sagá lumutu Heowá lefeinte lídangiñe tagei!
7 Kei meha maganbadi hamá lílana Hudá lun Heowá konpararuatiña tuma tídibu wewe áraabuna le mabuidunti lin ani lúnrügüñein watu leseriwida (Esekiéli 15:1-8). Konpararuatiña giñe tuma aban irahü to hígiruboun tagübürigu to lesefuruboun Bungiu Ehiptugiñe agüriahalóun darí taweiridun. Barǘ lumutu Heowá keisi lani weiriou, gama lumoun, aban tagumeserun áhuduragua houn búngiugu mama inarünitiña ligía tagünrinchawaguba lan meha ladüga múaragun tan lun. Ánheinti hama ha úaraguabaña lun Bungiu ladügüba “aban daradu le magumuchaditi”, iseri daradu hama kristiánugu anuadirúaaña (Esekiéli 16:1-63; Heremíasi 31:31-34; Galasiana 6:16).
(Esekiéli 17:22, 23.)
w07-S 1/7 páh. 12 pár. 6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
17:1-24. Kátaña san bián ágila wéiritiña ani ka mini lubéi háhalachuni lígirugu aban hibúari, ani katei lígirugu hibúari ñǘraügili lábunubei Heowá? Hawagu lurúeitegu Babilónia luma Ehiptu ladimurehóua dan le layanuhóun hawagu bián ágila wéiritiña. Ñǘbuintu to furumiñetu ágila adagara lígirugu aban lídibu hibúari, mini lan lira, lurúeitegu ladügawagun Dawidi. Aba tátügürüni ágila to limu le íñutimabei dan le lichugúnbei Sedekíasi lun larúeihan leweñegua Hoakín le lurúeite Hudá. Íbini füramase haali lan meha Sedekíasi úaraguabei lan lun Babilónia, amuriahati ídemuei tuma tibiaman ágila, lurúeite Ehiptu. Gama lumoun, meseriwidunti katei le lun lun ni kata ladüga lanügǘba dáüwañu Babilónioun ani ñeinba lounwen. Aba giñe láhalachun Heowá aban limu ñǘraügili, Larúeihan Mesíasi. Ábaya lábununi ligibuagu aban wübü buiti ani íñuti, lábulugu wübü Sión le siélubei, ñeinba lubéi laweirida keisi aban lídibu hibúari le buiti ru ligíame lubuidun burí abiniruni houn lílana Ubóu (Arufudúni 14:1).
17-23 lidan Sedü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ESEKIÉLI 18-20
“Bulíeiguati san Heowá luéi figóu le feruduna láalibei?”
(Esekiéli 18:19, 20.)
w12-S 1/7 páh. 18 pár. 2.
“Bulíeiguati san Bungiu luéi figóu le feruduna láalibei?”
Yusu lumuti Heowá profeta Esekiéli lun lapurichihani uganu lánina asiadirúni houn lílana Hudá luma Herusalén ha múaragunbaña lun Heowá. Ígira hamaali meha lílana néchani le áhuduraguni inarüniti buíngüda haméi fulasu lau anarimeni. Ariñagati meha Heowá lidan aban profesía lagünrinchawaguba lan Herusalén háhaburugun babilóniana. Lau sun lira, ruti Heowá emenigini houn. Mosu meha lanuadirun kada gürigia le lunbei ladügüni, ani laguseragüdübaña meha luagu le hadügübei guánarügü (bérusu 19 luma 20).
(Esekiéli 18:21, 22.)
w12-S 1/7 páh. 18 pár. 3-7.
“Bulíeiguati san Bungiu luéi figóu le feruduna láalibei?”
Kaba meha asusereda lun gürigia le meha adügübei katei wuribati ani aba desidírü lan lasansirun? Ariñagati Heowá: “Anhein lígira aban gürigia wuribati sun wuribani le ladügañahabei, aba lagunfuliruni sun nilurudun, adügaléi katei le úaraguabei, móunwenbei, le linarün katei labagariduba lan” (bérusu 21). Anha, aranseñu liña meha Heowá lun feruduna lani gürigia le asakürihati tídangiñe sun lanigi ígiralei luriban lóuserun (Sálumu 86:5).
Kaba méhati asusereda lun burí figóu le ladügübei? Ariñagati giñe Heowá lidan bérusu 22: “Maritagundigiaadiname luagu sun buga wuribati le ladügübei.” Ka mini lubéi dimurei burí le?
Dan le layusurun dimurei “aritagua” tidan Bíbülia, gayaraati mámarügü lan luagu laritawagún katei le susereelibei layanuhóua. Ariñagatu aban líburu yúsuati lan dimurei “aritagua” liibe-agei dan lun layanuhóun luagu ladügǘn somu katei o úara lan le waritagubei luma le wadügübei. Másiñati “lun laritawagún” mini lan “lun ladügǘn somu katei”. Ligíati, dan le lariñagun Heowá luagu maritagun laali lanme lifigoun asakürihati lariñaguña madügünbei lan ni kata lun gürigia ligía o mafayeiragüdün láalime luagu lifigoun.
Adügati dimurei burí le lariñagubei Esekiéli 18:21 luma 22 lun warihini lueirin línsiñehabu Heowá lun líchugun ferudun. Dan le feruduna lániwa Heowá bulíeiguati luéi figóu le wadügübei (Isaíasi 38:17). Machiginya laali hilaali (Adügaü 3:19).
Kei gafigoun wabéi ani liibe-agei dan wafigouhaña ligía megei wabalin lugudemehabu Heowá (Rómana 3:23). Lau sun lira, busenti Heowá lun wasubudiruni luagu ánhawa lan asaküriha tídangiñe sun wanigi feruduna lubadiwa lan. Ani dan le feruduna lániwa bulíeiguati luéi figóu le wadügübei. Madari halime wadurun mafayeiragüdün láwame luagu wafigoun. Ruti saminaü le gurasu woun. Adügati san lugudemehabu Bungiu lun busén humá hayarafaduntima lun?
(Esekiéli 18:23.)
(Esekiéli 18:32.)
w08-S 1/4 páh. 8 pár. 4.
Arümahedón: luwuribun Bungiu le lunbei lagumuchun lau sun wuribu
Kei Bungiu lan Aguseragüdütibei gayaraati wachoururuni laguseragüdübaña lan salufuritiña lau irichaü súnwandan. Álügüdahati Abüraámü: “Buguya le aguseragüdüti íñugutimati lidan sun ubóu, Maguseragüdünbadibu san lau irichaü?”. Furendeiti Abüraámü luagu súnwandan lan lóuserun Heowá lau irichaü (Agumesehani 18:25). Lanwoun lira, chóurugüda tumuti Bíbülia magundan lan Heowá lau lagünrinchaguniña salufuritiña, dánrügüñein márani naaña lan salufuritiña ha masakürihanbaña lagünrinchaguaña (Esekiéli 18:32; 2 Féduru 3:9).
w06-S 1/12 páh. 27 pár. 11.
Ida luba warufudun ínsiñehabuni houn wabesinanigu?
11 Lunti wáyeihani ligaburi larufudun Heowá ínsiñehabuni houn ha meseriwidunbaña lun. Lau sun iyereegu lan wuribani lun Heowá arufudati ínsiñehabuni houn sun gürigia lau líchugun chansi houn lun hígiruni luriban hóuserun luma lun hibihin ibagari magumuchaditi (Esekiéli 18:23). Busenti Heowá “lun hasakürihan sun gürigia” (2 Féduru 3:9). Busenti giñe “lun hasalbarun sun gürigia, lun giñe hayabin lun hasubudiruni inarüni” (1 Timotéu 2:4). Ligía lóunahanbaliña Hesusu lani disipulugu lun hapurichihan arufudaha hagíame houn sun “gürigia ha lílana sun fulasu, adüga [hamaña lánime] disipulugu” (Matéu 28:19, 20). Dan le wadügüni wadagimanu le, warufuduña lun Bungiu hama wabesinanigu, íbini houn wáganiñu, luagu hínsiñe hamá woun.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Esekiéli 18:29.)
“Maweiyasun humá agañida luma Heowá”
9 Ibidiñeti sun le asuseredubei woun. Kei meha le ibidiñe lan sun sügǘ houn, lidan lidaani Esekiéli aba hasaminarun ísüraelina luagu “maricha lan” le ladügübei Heowá (Ese. 18:29). Ítara liña meha kamá busentiña lun hagíaba lan ariñagei anhein richá lubéi lilurudun Heowá, aba hamuga híchuguni halurudun guánarügü le lánina irichaü lóugiñe lilurudun Heowá ani aba hamuga hakutihani según murusun katei le hasubudirubei luagu somu sügǘ. Anhein achülüra dan lun ua lan gunfuranda wamá somu abahüdaguni tidan Bíbülia o ka lan uagu lasusereda somu katei woun, gayarati san wasaminarun tidan wanigi luagu “maricha lan” lémeri Heowá? (Hob. 35:2.)
(Esekiéli 20:49.)
w07-S 1/7 páh. 14 pár. 3.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
20:1, 49. Arufudati ligaburi hóunabun wéiyaaña mutu ísüraelina luagu mafiñe hamá meha sunsuinagubei luagu le lariñagubei Esekiéli. Maweiyasun wamá arufuda lilouguan afiñeni luagu eweridihani lúmagiñeti Heowá.
24-30 lidan Sedü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ESEKIÉLI 21-23
“Lábugiñe lúrudu, lun Hesukrístu yu lan arúeihani”
(Esekiéli 21:25.)
w07-S 1/7 páh. 13 pár. 11.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
Lidan irumu 611 lubaragiñe lidaani Kristu, sedü irumu lárigiñe hanügǘn ísüraelina hageiragiñe, aba houdin wéiyaaña mutu ísüraelina lumoun Esekiéli “lun hálügüdahan luma Aburemei”. Aganbatiña luagu hebedaagun ísüraelina lun Heowá luma aban eweridihani luagu lasagaruboun lan Heowá “[l]efeinte” hawagun (Esekiéli 20:1; 21:3). Aba lariñagun Heowá lun Sedekíasi, le lurúeite Ísüraeli: “Tagidarúba bibunedun, habayurubei biridin, ábame ámuña lan sun katei. Niñurubei le ǘnabugubei, narariragüdübei le íñugubei! Nagünrinchagubei súngubei. Michugúnbei lun ni aban darime liabin le garichabei lun libihini lábugiñe lúrudu, [Hesukrístu]” (Esekiéli 21:26, 27, TNM ).
(Esekiéli 21:26.)
w11-S 15/8 páh. 9 pár. 6.
Agurabaha hamuti Mesíasi
6 Lídangiñeba meha lani Hudá türibu nasirua lan Mesíasi. Ariñagati ichügüdinaü Hakobu aban profesía houn lisaanigu dan le labinirunbaliña lubaragiñe lounwen: “Úabei agidaruti ubafu luéi Hudá, ni badun lánina gumadi le lúhaburugubei, darime liabin labureme badun, le lunbei haganbuni lílana fulasu lererun” (Agu. 49:10). Ariñagatiña saragu sásaamu huríu layanuhaña lan dimurei le luagu Mesíasi. Lúmagiñe lagumeserun Dawidi, le lurúeite Hudá, arúeiha magidarunti ubafu lánina arúeihani luma badun lánina gumadi luéi lani Hudá türibu. Ka mini lubéi “labureme badun”? Mini lan “le un yu lan”. Ábanbei hádangiñe hadügawagun urúeigu tídangiñe lani Hudá türibu “labureme badun” le lunbei larúeihan lun súnwandan. Íderagua lumutiwa le lariñagubei Bungiu lun Sedekíasi, le lagumuhóun lurúeite Herusalén, lun wasubudiruni ka lan laburemebei badun. Füramaseti lun liábinba lan le yuubei lun larúeihan lábugiñe lúrudu ani lunba líchugua arúeihani (Ese. 21:26, 27). Lárigiñe Sedekíasi, lúnrügüñein Hesusu füramasewa lan arúeihani hádangiñe ladügawagun Dawidi. Lubaragiñe meha nasirua lan Hesusu ariñagati ánheli Gabüriéli tun María: “Larúeigüdübei Wabureme Bungiu lidan lubara larúeihan Dawidi, le lagücha. Lagumadirubei Ísüraeli lun sun dan, ani magumuchadibei larúeihan” (Luk. 1:32, 33). Furanguti luagu Hesusu lan laburemebei badun, ligía meha aban hádangiñe ladügawagun Dawidi lídangiñe lani Hudá türibu (Mat. 1:1-3, 6; Luk. 3:23, 31-34).
(Esekiéli 21:27.)
Afiñe humá sunsuinagubei luagu Larúeihan Bungiu
14 Wayanuhaña luagu daradu le ladügübei Bungiu luma Dawidi (aliiha huméi 2 Samueli 7:12, 16). Lau daradu ligía lachoururei Heowá lun binadu lurúeite Ísüraeli ligía luagu hádangiñeba lan ladügawagun liabin Mesíasi (Luk. 1:30-33). Ítara liña larufuduni furangu halíagiñeba lan liabin adügawaguni. Ariñagati luagu gabafubei lan aban hádangiñe ladügawagun Dawidi lun “laguseragüdün” lidan Larúeihan Bungiu (Ese. 21:25-27). Layusurubei Heowá Hesusu lun lafidiruni larúeihan Dawidi lun “súnwandan”. Ani “harúeihaba ladügawagun [Dawidi] leweñegua sun anihagua lanme weyu” (Sal. 89:34-37). Magadeirunbei larúeihan Mesíasi, ani sun le lunbei ladügüni laduraruba lun súnwandan.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Esekiéli 21:3.)
w07-S 1/7 páh. 14 pár. 1.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
21:3. Katoun san “eféin” to lasagaruboun Heowá lídangiñe tagei?
Nabukodonosoru, le lurúeite Babilónia, hama lisudaranigu hagía eféin to layusuruboun Heowá lun laguseragüdüni Herusalén luma Hudá. Gayaraati giñe layanuhaña lan luagu fánreinti tánina lóundarun Bungiu to siéluboun le ñein habéi saragu ánheligu gabafutiña.
(Esekiéli 23:49.)
w07-S 1/7 páh. 14 pár. 6.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
23:5-49. Adügati lóundaragun Ísüraeli luma Hudá hamoun ha máhuduragunbaña lun Heowá lun hagumeserun áhuduragua houn búngiugu mama inarünitiña. Góunigi wamá luéi weferidiruni wafiñen lau wadügün umadagu hama ha máhuduragunbaña lun Heowá (Santiagu 4:4).
31 lidan Sedü-hati darí 6 lidan Widü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ESEKIÉLI 24-27
“Adügati profesía luáguti lagünrinchawaguba lan meha Tiru lúntima wafiñerun tuagu Lererun Heowá”
(Esekiéli 26:3, 4.)
si-S páh. 133 pár. 4.
Líburu númeru 26 tidan Bíbülia: Esekiéli
4 Dariwati lanwoun ariñahani le achoururagüdübalin inarüniti lan dimurei burí le tídanbei liliburun Esekiéli lidan lanarime ligaburi lagunfulirun profesía burí le labürüdübei Esekiéli hawagu néchanigu ha meha yarafabaña lun fulasu le ñein lubéi haganawa ísüraelina, kéiburi Tiru, Ehiptu luma Edomu. Kei hénpulu, ariñagati Esekiéli lidan aban profesía luagu lagünrinchawaguba lan meha Tiru, ani gúnfuliti lídangiñe profesía le dan le lábürühanbei Nabukodonosoru luagun uburugu ligía lárigiñe legeyedaguni luagu 13 irumu (Esekiéli 26:2-21). Íbini ítara, magünrinchawagúati Tiru sunsuinagubei lidan wuribu ligía. Gama lumoun, ariñagaali meha Heowá mosu lan lagünrinchawagun uburugu ligía sunsuinagubei. Ariñagati lidan aban profesía le labürüdübei Esekiéli: “Íbini kaliki, nabuidubei lídangiñe lubara, ábanrügüba wübü wásati nígira. [...] Hachagarubei burí dübü baranahoun, índanu luma sun árigirugu” (26:4, 12). Gúnfuliti sun dimurei burí le lóugiñe 250 irumu lárigiñe dan le labürühanbei Alehánduru le Wéirigubei luagun ubouhu le uburugubei Tiru. Óundaragua hamuti lisudaranigu Alehánduru sun le erederubei lídangiñe lagünrinchawagun louba uburugu ligía chagá haméi baranahoun lun hadügagüdün aban üma, le 800 méturu lidise (lamidan aban maili) luagun ubouhu le uburugubei Tiru. Lárigiñe, aba hawariruni baríeiru burí le 46 méturu liñun (150 ugudi) ábati hárügüdüni uburugu lidan irumu 332 lubaragiñe lidaani Kristu. Afarúatiña saragu milu lílana uburugu ligía ani alugurahóuatiña saragu hádangiñe kei idamuni. Ítara meha giñe kei aubei lariñaguni Esekiéli lidan profesía rédeiti Tiru kei aban “wübü wásati, aban [..] fulasu le ñein lumuti tagumurawagua seni” (26:14). Lidan le aban louba Fulasu Füramasewati, aba giñe hagünrinchawagun Edomuna ha óuserubaña lau múarani, ítara liña lagunfulirun lani Esekiéli profesía (25:12, 13; 35:2-9). Chóuruti giñe gúnfuli lan profesía le lariñagubei Esekiéli luagu lagünrinchawagun Herusalén luma hagiribudun ísüraelina hárigoun (17:12-21; 36:7-14).
(Esekiéli 26:7-11.)
ce-S páh. 216 pár. 3.
Le san lúgubu Bungiu lan abürügüdübarun Bíbülia?
3 Aban meha potu súdiniti Tiru le luágunbei kosu le Fenisiabei, óusera lumuti lubesinan, binadu Ísüraeli, lau múarani, néchani le áhuduragubei lun Heowá. Yusu lumuti Heowá aban profeta gíriti Esekiéli lun lariñagun lidan aban profesía lagünrinchawaguba lan meha Tiru sunsuinagubei 250 irumu lubaragiñe lasuseredun. Ariñagati Heowá: “Nadügüba lun hiñuragun saragu néchanigu houngua buagun [...] Lun hagünrinchaguni burí bubarieirun, fiu hameime buayelesin. Íbini kaliki, nabuidubei lídangiñe lubara, ábanrügüba wübü wásati nígira. Lerederuba lamidangua barana, kei aban fulasu le ñein lubéi tagumurawagua seni”. Ariñaga lumuti giñe Esekiéli liri furumiñeti néchani le meha lunbei lábürühan luagun Tiru, ariñagaléi liri le lunbei lalidihani: “Nadügüba lun liabin Nabukodonosoru le lurúeite Babilónia, [...] lun lábürühan luagun Tiru” (Esekiéli 26:3-5, 7).
(Esekiéli 26:4.)
(Esekiéli 26:12.)
it-1-S páh. 83.
Alehánduru
Lubaragiñe léibaahaniña Alehánduru pérüsiana ha anurahabaña lárigiñe lagañeiruniña lidan bián wuribu (le furumiñeti larun duna Grániku ani le libiaman lidan fulasu wayati le gíribei Isosu, ñein lubéi hagañeirúa kéiburi seingü-san míñunu lisudaranigu Pérüsia), aba lidin luagun ubouhu le uburugubei Tiru. Ariñawagúati meha lidan aban profesía lagurúba lan lubarieirun, luayelesin, lárigirugu tuma burí muna to lídanboun uburugu ligía lidoun barana, saragu san irumu lubaragiñe lasuseredun (Ese. 26:4, 12). Ligía aban lubéi katei súdiniti layusuruni Alehánduru le erederubei lídangiñe lagünrinchawagun louba uburugu ligía fiu irumu lubaragiñe lun hadügagüdün aban üma, le 800 méturu lidise (lamidan aban maili) luagun ubouhu le uburugubei Tiru. Günringua lumutu “ladari barana to wéiribei tanaagun tungua” sunsuinagubei dan le hábürühanbei lisudaranigu tuagun baranahagiñe tau áruma lánina wuribu lidan sedü-hati, irumu 332 lubaragiñe lidaani Kristu.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Esekiéli 24:6.)
(Esekiéli 24:12.)
w07-S 1/7 páh. 14 pár. 2.
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Esekiéli (furumiñeti fánreinti)
24:6-14. Ka uagu layanuhóua lau dimurei “sóudieru gáhühali”? Konparáruati tegeyedúniwa Herusalén luma aban sóudieru gáhühali. Dan le layanuhóun luagu tigahün mini lan tiwiye, mabusigari tan lau tisalufurin luma lau gáfarahadi tan. Wéiriti tiwiye darí íbini anhein ichugúa sóudieru ligía málouga ligibuagu watu gemeti siñabei lagidaruni tigahü.
(Esekiéli 24:16, 17.)
w88-S 15/9 páh. 21 pár. 24.
Sagá lumutu Heowá lefeinte lídangiñe tagei!
24 Lárigiñe, mosu meha lóuserun Esekiéli lidan aban igaburi le ámuti (aliiha huméi Esekiéli 24:15-18). Ka uagu moun lumuti lubéi meha larufuduni Esekiéli ligarigu luagu tounwen lani weiriou? Lun larufuduni taweiriduba lan meha hanigi huríu danme hagünrinchawagun lílana Herusalén, uburugu ligía, tuma ténpulu. Ariñaga laali meha Esekiéli sun luáguti katei le ani mariñagunya laali meha luganute Bungiu darime lasubudirawagüdǘniwa labürühan Herusalén lun. Ítarameme, taweiridubame hanigi tílana relihión mama inarüniti ha biangua tigibu danme le lachülürün dan lun hagünrinchawagun. Ani lárigiñeme lagumeserun “saragu asufuriruni” memegeirúnbaña hariñagun kristianugu anuadirúaaña lanwoun luagu tagünrinchawagun relihión mama inarüniti (Matéu 24:21). Danme le tabürühan lefeinte Bungiu luagun relihión mama inarüniti hasubudirubei tílana hama amu luagu ligía lan Heowábei (Esekiéli 24:19-27).