Jehová yeruchajij rusamajelaʼ

1. ¿Achkë rma Jesús xuʼij che rä Jehová chë keruchajij ri rutzeqelbʼëy?

RI RUKʼISBʼÄL aqʼaʼ xjeʼ Jesús kikʼë rutzeqelbʼëy, ryä kʼo jun xkʼutuj che rä Rutataʼ ri kan kowan rejqalen: chë keruchajij ri rutzeqelbʼëy (Juan 17:15, 20). Tapeʼ Jehová ronojel mul yeruchajin pä rusamajelaʼ, Jesús retaman wä chë Satanás kan más na chik itzel runaʼoj xtuʼän kikʼë rutzeqelbʼëy. Rma riʼ xtkʼatzin wä xkechajïx rma Jehová.

2. Rkʼë ri nuʼij chpan Salmo 33:18-20, ¿achkë rma majun rma nqaxiʼij qiʼ chkiwäch ri kʼayewal?

² Re ruwachʼlew reʼ, ri kʼo pa ruqʼaʼ Satanás, kan kʼïy kʼayewal nuyaʼ pa kiwiʼ ri kantzij taq cristianos. Re kʼayewal reʼ rkʼë jbʼaʼ nkiʼän chë nqbʼison o chë kʼayewal nuʼän chqawäch nqayaʼ ruqʼij Jehová. Ye kʼa achiʼel xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ, majun rma nqaxiʼij qiʼ. Jehová kan yojurchajin pä, ntel chë tzij, nutzʼët jontir ri najin nqaqʼaxaj chqä ma nukʼewaj ta nqrtoʼ. Rma riʼ xtqatzjoj kij kaʼiʼ achiʼaʼ ri yetzjöx chpan le Biblia ri nkikʼüt chë «Jehová kan ruyaʼon ruwäch chkij ri ma nkiqasaj ta ruqʼij» (taskʼij ruwäch Salmo 33:18-20).

TAQ NQANAʼ CHË XA QAYONÏL YOJ KʼO

3. ¿Ajän riʼ rkʼë jbʼaʼ nqanaʼ chë xa qayonïl yoj kʼo?

³ Tapeʼ yoj kʼo chpan rutinamit Jehová, ri jun mamaʼ familia, rkʼë jbʼaʼ kʼo mul nqanaʼ chë xa qayonïl yoj kʼo. Rkʼë jbʼaʼ, ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ kiyonïl nkinaʼ kiʼ taq nkʼatzin nkiqʼalajsaj chkiwäch kichiʼil pa tijobʼäl ri achkë nkinmaj o taq nkʼatzin nkijäl ki-congregación. Jojun chqë röj rkʼë jbʼaʼ nqanaʼ jun nimaläj bʼis pa qan, y nqanaʼ chë majun ta jun nqtoʼö chwäch ri kʼayewal riʼ. Rkʼë jbʼaʼ ma nqajoʼ ta nqatzjoj che rä jun chik ri najin nqaqʼaxaj, rma nqanaʼ röj chë ma xtqʼax ta chwäch. Y rkʼë jbʼaʼ, kʼo mul nqanaʼ chë kan majun ta nqjowan. Xa bʼa achkë na kʼa rma nqanaʼ chë xa qayonïl yoj kʼo, ya riʼ rkʼë jbʼaʼ nuʼän chë nqanaʼ chë kan majun achkë nqtoʼö ta chqä chë kowan nchʼpü qakʼuʼx (yojmayon). Ye kʼa Jehová ma nrajoʼ ta chë röj nqanaʼ ya riʼ. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ?

4. ¿Achkë rma Elías xuʼij «Xa xuʼ chik rïn yïn kʼo qa»?

⁴ Tqatzʼetaʼ achkë xbʼanatäj rkʼë ri profeta Elías. Re profeta reʼ xanmäj äl rma Jezabel xuʼij chë xtkamsaj. Ryä más 40 qʼij xrewaj äl riʼ (1 Rey. 19:1-9). Taq ruyonïl wä kʼo chpan jun jül, ryä xuʼij reʼ che rä Jehová: «Xa xuʼ chik rïn yïn kʼo qa» (1 Rey. 19:10). Ryä xquʼ chë xa xuʼ chik ryä ri profeta xkanaj qa chpan ri tinamït, ye kʼa ma ke riʼ ta. Abdías xkowin xeruköl qa ye 100 profetas pa ruqʼaʼ Jezabel (1 Rey. 18:7, 13). We ke riʼ, ¿achkë rma Elías xnaʼ chë xa ruyonïl kʼo? Rkʼë jbʼaʼ xquʼ chë xekamsäx jontir ri profetas ri xekol rma Abdías. O rkʼë jbʼaʼ xnaʼ ya riʼ rma ri winäq ma xkiyaʼ ta ruqʼij Jehová tapeʼ xkitzʼët achkë xbʼanatäj kikʼë ru-profetas Baal pa ruwiʼ ri juyuʼ Carmelo. Jun chik ri rkʼë jbʼaʼ xbʼanö chë xbʼison ya riʼ xquʼ chë majun ta jun tamayon chë kowan kʼayewal najin nuqʼaxaj o chë majun ta jun najowan rchë. Le Biblia ma kan ta nuʼij achkë rma Elías xnaʼ ya riʼ. Tapeʼ ke riʼ, röj qataman chë Jehová kan xqʼax chwäch achkë rma Elías xnaʼ chë xa ruyonïl kʼo chqä kan retaman achkë rubʼanik nutoʼ.

5. ¿Achkë xuʼän Jehová rchë xkʼüt chwäch Elías chë ma ruyonïl ta kʼo?

⁵ Jehová jalajöj rubʼanik xtoʼ Elías. Jun rubʼanik xuʼän riʼ ya riʼ taq xuʼij che rä chë tuʼij achkë nunaʼ. Kaʼiʼ mul xkʼutuj reʼ che rä: «¿Achkë rma yït kʼo aweʼ Elías?» (1 Rey. 19:9, 13). Che kaʼiʼ mul, Jehová kan xyaʼ ruxkïn che rä. Chrij riʼ, ryä xkʼüt chwäch chë kʼo wä rkʼë chqä chë kowan ruchqʼaʼ. Y xuʼij che rä chë pan Israel kʼa ye kʼïy na ri yeyaʼö ruqʼij (1 Rey. 19:11, 12, 18). Kantzij na wä chë Elías kan jaʼäl xnaʼ ran taq xtzjon rkʼë Jehová chqä xkʼoxaj ri xuʼij che rä. Chqä Jehová xyaʼ nmaʼq taq samaj pa ruqʼaʼ, achiʼel chë kʼo chë nuʼän qʼatöy tzij che rä Hazael pa ruwiʼ Siria, y che rä Jehú, pa ruwiʼ Israel; chqä kʼo chë xchaʼ Eliseo rchë ntok profeta (1 Rey. 19:15, 16). Rkʼë ri samaj xyaʼ pa ruqʼaʼ, Jehová xuʼän chë Elías kiʼ chik jmul rukʼuʼx xuʼän. Chqä xyaʼ jun utziläj rachiʼil: Eliseo. ¿Y röj? ¿Achkë ütz nqaʼän we nqanaʼ chë xa qayonïl yoj kʼo chqä chë nkʼatzin rutoʼik Jehová chqë?

6. ¿Achkë ütz nqaʼij che rä Jehová taq nqanaʼ chë xa qayonïl yoj kʼo? (Salmo 62:8).

⁶ Jehová nrajoʼ chë röj tqaʼij che rä jontir ri kʼo pa qan. Ryä nutzʼët achkë kʼayewal najin nqaqʼaxaj y nuʼij chë nqrkʼoxaj xa bʼa ajän nqtzjon rkʼë (1 Tes. 5:17). Ryä kan nqä chwäch yerukʼoxaj ri rusamajelaʼ (Prov. 15:8). ¿Achkë ütz nqaʼij che rä Jehová taq nqanaʼ chë xa qayonïl yoj kʼo? Röj ütz nqaʼij che rä jontir ri nqanaʼ, achiʼel xuʼän Elías (taskʼij ruwäch Salmo 62:8). Tqaʼij che rä achkë najin nbʼanö chë nchʼpü qakʼuʼx chqä achkë nqanaʼ. Tqaʼij che rä chë tkʼutuʼ pä chqawäch achkë nkʼatzin nqaʼän. We rït kʼa yït kʼo na pa tijobʼäl, ¿achkë ütz naʼän we nanaʼ chë xa ayonïl yït kʼo chqä naxiʼij awiʼ natzjoj chrij Jehová chkë awachiʼil? Ütz naʼij che rä chë katurtoʼ pä rchë ma naxiʼij ta awiʼ chqä rchë kan pa rubʼeyal naqʼalajsaj ri achkë nanmaj (Luc. 21:14, 15). ¿Y achkë ütz naʼän rït we kʼo jun nimaläj bʼis pan awan? Taʼij che rä Jehová chë katurtoʼ pä rchë ma naxiʼij ta awiʼ yatzjon rkʼë jun qachʼalal ri kʼuqül chik rukʼuʼx chpan ruchʼaʼäl, chqä chë ttoʼ ri winäq riʼ rchë nqʼax chwäch achkë najin naqʼaxaj rït. Röj ma kan ta qayonïl chik xtqanaʼ qiʼ we xtqaʼij che rä Jehová achkë nqanaʼ, we xtqatzʼët achkë rubʼanik nuyaʼ pä ri nqakʼutuj che rä chqä we xtqakʼän ri toʼïk nkiyaʼ ri nkʼaj chik chqë.

7. ¿Achkë natamaj qa rït chrij Mauricio?

⁷ Jehová nuyaʼ samaj pa qaqʼaʼ ri kan kʼo kejqalen. Ryä kan nuloqʼoqʼej jontir ri nqaʼän pa congregación chqä taq nqatzjoj le Biblia (Sal. 110:3). Ri kan kʼïy nqaʼän chuyaʼik ruqʼij Jehová nqrtoʼ rchë ma kan ta qayonïl nqanaʼ qiʼ. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Tqatzʼetaʼ ri xbʼanatäj rkʼë Mauricio.b Taq majanäj ta qasan pa yaʼ, jun chkë rachiʼil ri kan junan rubʼanon ruwäch rkʼë eqal xel qa chpan rutinamit Jehová. Ryä nuʼij: «Taq xintzʼët chë wachiʼil eqal najin nuyaʼ qa Jehová, xa xuʼän kaʼiʼ nkʼuʼx; xinkʼutuj qa chi nwäch we rïn xkikowin xtinbʼän ri xintzüj che rä Jehová chqä we xkikowin xkijeʼ chpan rutinamit. Xinnaʼ chë xa nyonïl yïn kʼo chqä chë majun ta jun xtqʼax pa rujolon ri najin nnaʼ». ¿Achkë xtoʼö Mauricio rchë ma xchʼakon ta ri bʼis chrij? Ryä nuʼij: «Ri xintzjoj más le Biblia xirutoʼ rchë ma xa xuʼ ta rïn xinquʼ qa wiʼ chqä rchë ma xinyaʼ ta wan chrij ri najin wä nnaʼ. Taq ntzjoj wä le Biblia kikʼë qachʼalal, kan kiʼ wä nkʼuʼx nbʼän, y xirutoʼ rchë ma nnaʼ ta chë xa nyonïl yïn kʼo». Ri nqatzjoj le Biblia kikʼë qachʼalal kan janina nqrtoʼ tapeʼ xa pa carta o pa teléfono. ¿Achkë más xtoʼö Mauricio? Ryä nuʼij: «Xintäj nqʼij rchë xisamäj más pa congregación. Rïn kan xintjoj wiʼ chkij ri asignaciones xeyaʼöx chwä rchë kan ütz yeʼel taq yenqʼaxaj. Rma xinbʼän riʼ, rïn xinnaʼ chë Jehová chqä ri qachʼalal kan yinkajoʼ».

TAQ RI KʼAYEWAL NKIʼÄN CHË KOWAN NCHʼPÜ QAKʼUʼX

8. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ nqanaʼ taq yepë nmaʼq taq kʼayewal chqij?

⁸ Jontir qataman chë chkipan rukʼisbʼäl taq qʼij kan kʼïy kʼayewal xtqaqʼaxaj (2 Tim. 3:1). Ye kʼa kʼo mul ma qayoʼen ta wä ri kʼayewal npë chkij. Rkʼë jbʼaʼ chaq kʼateʼ nchaʼ chiʼ qarajil, nilitäj jun itzel yabʼil chqë o rkʼë jbʼaʼ nkäm jun ri kan kowan nqajoʼ. Taq nbʼanatäj riʼ, rkʼë jbʼaʼ kan ma nkanüy ta chik achkë nqaʼän, más taq kan kʼïy kʼayewal yeqïl o kan kejqan kiʼ yepë. Ye kʼa ma tqamestaj ta chë Jehová kan yojurchajin pä chqä chë rkʼë rutoʼik ryä xtqkowin xtqqʼax chwäch xa bʼa achkë kʼayewal npë chqij.

9. ¿Achkë jojun kʼayewal xqʼaxaj Job?

⁹ Tqatzʼetaʼ achkë xbʼanatäj rkʼë Job. Xa pa jbʼaʼ tiempo, re achï reʼ xepë nmaʼq taq kʼayewal chrij. Xa pa jun qʼij, Job xeleqʼäx chqä xekamsäx ri ruchkop, xekäm ri rusamajelaʼ y, ri kʼayewal más nüm xrïl, xekäm ralkʼwal (Job 1:13-19). Jbʼaʼ chrij riʼ, taq kʼa kowan na nbʼison rma ri xqʼaxaj, xrïl jun itzel yabʼil ri xuʼän chë kan ma natamaj ta chik ruwäch (Job 2:7). Rma kan kowan kʼayewal najin nuqʼaxaj, ryä xuʼij: «Kan ntzelaj ri nkʼaslemal, kʼo ta nwajoʼ yikäm» (Job 7:16).

10. ¿Achkë rubʼanik xtoʼöx Job rma Jehová rchë xeruköchʼ ri kʼayewal? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri petenäq pä chwäch re revista reʼ).

¹⁰ Jehová xtzʼët jontir ri najin nuqʼaxaj Job. Rma kowan xrajoʼ, ryä xtoʼ Job rchë xköchʼ ri kʼayewal chqä rchë ma xqʼäj ta rutzij. Jehová xtzjon pä rkʼë Job y xkʼüt chwäch chë ryä kan kowan runaʼoj chqä xkʼüt chwäch achkë rubʼanik yeruchajin jontir ri rubʼanon qa. Xtzjoj kij kʼïy chköp ri kan ntel akʼuʼx chkë (Job 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2). Jehová chqä xtäq Elihú rchë nukʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Job. Re kʼajol reʼ xnataj che rä Job chë Dios ronojel mul nuyaʼ rajäl rukʼexel chkë ri rusamajelaʼ ri majun bʼëy nkiyaʼ ta qa. Ye kʼa Jehová xksaj chqä Elihú rchë xpixabʼaj Job. Elihú kan pa rubʼeyal xtoʼ Job, rma xnataj che rä chë röj, ri winäq, chöj ma nqjunmatäj ta rkʼë Jehová, ri xbʼanö le kaj chqä le Ruwachʼlew (Job 37:14). Jehová chqä xyaʼ jun rusamaj Job: ryä kʼo wä chë nchʼö pa kiwiʼ ri oxiʼ rachiʼil rma xemakun (Job 42:8-10). Y komä, ¿achkë rubʼanik nqrtoʼ Jehová taq najin nqqʼax chwäch jun nüm kʼayewal?

11. ¿Achkë rubʼanik nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx le Biblia taq kʼo kʼayewal najin nqaqʼaxaj?

¹¹ Jehová ma ntzjon ta pä qkʼë kan achiʼel xuʼän rkʼë Job. Ye kʼa nuksaj le Biblia rchë nuʼän riʼ (Rom. 15:4). Ryä nuʼij chë kʼo ütz qayoʼen apü, ya riʼ kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx. Tqatzʼetaʼ jojun naʼoj ri ye kʼo chpan le Biblia ri yojkitoʼ taq yoj kʼo chpan jun kʼayewal. Chpan Ruchʼaʼäl, Jehová nuʼij chqë chë majun ta jun kʼayewal xtkowin xtqjachö rkʼë rajowabʼäl (Rom. 8:38, 39). Ryä chqä nuʼij chë «kʼo chkinaqaj jontir ri yeskʼin rubʼiʼ», ntel chë tzij, nuyaʼ ruxkïn chkë taq yechʼö rkʼë (Sal. 145:18). Y ryä nuʼij chë, we nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij, röj kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän chqä xtqkowin xtqaköchʼ xa bʼa achkë kʼayewal (1 Cor. 10:13; Sant. 1:2, 12). Chqä le Biblia nunataj chqë chë ri kʼayewal najin yeqaqʼaxaj komä xa xkeqʼaxan, y chë kan ma njunmatäj ta rkʼë ri spanïk nutzüj Dios chqë chqawäch apü: ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta (2 Cor. 4:16-18). Ryä chqä nuʼij chë xtchüp kiwäch ri yebʼanö chë nqatäj poqän komä, ntel chë tzij, xtchüp ruwäch Satanás chqä ri itzel taq winäq (Sal. 37:10). ¿Achkë rma ma nqayaʼ ta jojun textos pa qajolon rchë xkojkitoʼ chkiwäch ri kʼayewal xkepë chqawäch apü?

12. ¿Achkë kʼo chë nqaʼän we nqajoʼ chë ri Ruchʼaʼäl Dios kan kʼo utzil nuyaʼ qa pa qawiʼ?

¹² We nqajoʼ chë ri Ruchʼaʼäl Dios kan kʼo utzil nuyaʼ qa pa qawiʼ, Jehová nrajoʼ chë röj ronojel qʼij nqanukʼuj ruwäch le Biblia chqä nqchʼobʼon chrij. We röj xtqasmajij ri naʼoj nqatamaj chpan, xtkowïr ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chqä más junan xtuʼän qawäch rkʼë. Ya riʼ xtqrtoʼ rchë xkeqaköchʼ ri kʼayewal. We röj nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij Ruchʼaʼäl, Jehová xtyaʼ pä ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pa qawiʼ. Re loqʼoläj uchqʼaʼ reʼ, xtyaʼ qachqʼaʼ rchë xtqaköchʼ xa bʼa achkë kʼayewal (2 Cor. 4:7-10).

13. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ rchë nqkochʼon ri toʼïk ruyaʼon pä ri «utziläj samajel» chqë?

¹³ Jehová ruksan ri «utziläj samajel ri kan kʼo runaʼoj» rchë nuyaʼ pä ri nkʼatzin chqë rchë kuw nuʼän ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx, achiʼel ri jalajöj tzijonem, bʼix chqä videos (Mat. 24:45). Rma riʼ kan keqaksaj re spanïk reʼ ri kan pa ruqʼijul ruyaʼon pä Jehová chqë. Majanäj ta, jun qachʼalal ixöq aj Estados Unidos xuʼij chë kan kowan ntyoxin rma jontir ri ruyaʼon pä Jehová chqë. Ryä nuʼij: «Chkipan ri 40 junaʼ ri nyaʼon pä ruqʼij Jehová, kʼo kʼïy nqʼaxan pä ri kibʼanon chë kan kʼayewal rubʼanon chi nwäch nyaʼon ruqʼij». Re qachʼalal reʼ kan kʼïy kʼayewal ruqʼaxan pä, achiʼel chë rumamaʼ xpitzʼ qa rma jun chʼichʼ rma jun achï ri rutjon yaʼ, ri ruteʼ rutataʼ xekäm kimä itzel taq yabʼil y ryä kaʼiʼ mul rlon cáncer. ¿Achkë xtoʼö re qachʼalal reʼ chkiwäch ri kʼayewal riʼ? Ryä nuʼij: «Jehová ronojel mul yiruchajin pä. Ri toʼïk ruyaʼon pä ri utziläj samajel chqë kan janina yirutoʼon rchë nkochʼon. Rma riʼ rïn yikowin nbʼij ri xuʼij Job: ‹Tapeʼ xkinapon chwäch kamïk, ¡rïn majun bʼëy xtinyaʼ ta qa rukʼwaxik ri jïk kʼaslemal!›» (Job 27:5).

14. ¿Achkë rubʼanik yeruksaj Jehová ri qachʼalal rchë nqrtoʼ pä taq kʼo kʼayewal nqaqʼaxaj? (1 Tesalonicenses 4:9).

¹⁴ Jehová rukʼutun chkiwäch rusamajelaʼ achkë rubʼanik nkajowalaʼ kiʼ chqä nkikʼuqbʼalaʼ kikʼuʼx chkiwäch taq kʼo kʼayewal nkiqʼaxaj (2 Cor. 1:3, 4; taskʼij ruwäch 1 Tesalonicenses 4:9). Ri qachʼalal ye achiʼel Elihú, rma yojkitoʼ rchë ma nqayaʼ ta qa Jehová taq yeqïl kʼayewal (Hech. 14:22). Jun qachʼalal ri rubʼiniʼan Diane xtzʼët chë kan ya riʼ wä nbʼanatäj. Taq rachjil kowan xyawäj, ri qachʼalal pa congregación kan kowan xkikʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chqä xkitoʼ rchë ma xkʼis ta qa rukʼuqbʼäl kʼuʼx. Ryä nuʼij: «Ri ikʼ ri xyawäj wachjil kan kowan kʼayewal xuʼän chqawäch, ye kʼa chpan ri tiempo riʼ xqanaʼ chë Jehová achiʼel ta kan najin nqrqʼetej. Ri qachʼalal pa congregación kowan xojkitoʼ rchë xqaköchʼ ri kʼayewal rma xeʼapon chqachoch, xojkiskʼij chqä xojkiqʼetej. Rma ma yikowin ta nkʼwaj chʼichʼ, ryeʼ xkikanuj rubʼanik rchë yinkikʼwaj pa qamoloj chqä chutzjoxik le Biblia taq ütz xuʼän chi nwäch». ¡Kan jaʼäl nunaʼ qan rma yoj kʼo chpan jun familia ri janina yojkajoʼ!

RÖJ NQTYOXIN RMA JEHOVÁ KAN YOJURCHAJIN PÄ

15. ¿Achkë rma kan qayaʼon chwäch qan chë xtqkowin xtqqʼax chwäch xa bʼa achkë kʼayewal?

¹⁵ Jontir kʼo kʼayewal xkeqaqʼaxaj. Ye kʼa, achiʼel xqatamaj chpan re tjonïk reʼ, ma qayonïl ta yoj kʼo chwäch. Jehová yojurchajin pä kan achiʼel nuʼän jun tataʼaj ri kowan najowan. Ryä kʼo qkʼë, y nuyaʼ ruxkïn chqë taq nqakʼutuj qatoʼik che rä chqä kan nqrtoʼ pä (Is. 43:2). Röj kan qayaʼon chwäch qan chë xtqkowin xtqqʼax chwäch xa bʼa achkë kʼayewal rma Jehová ma nukʼewaj ta nuyaʼ pä jontir chqë rchë nqkochʼon, achiʼel ri ütz nqchʼö rkʼë, le Biblia, ri qa-publicaciones chqä ri qachʼalal ri kowan yojkajoʼ.

16. ¿Achkë nkʼatzin nqaʼän rchë Jehová ronojel mul xtqrchajij?

¹⁶ Janina nqtyoxin rma ri Qatataʼ kʼo chkaj kan nqrchajij pä. «Yë ryä ri nbʼanö chë kiʼ qakʼuʼx» (Sal. 33:21). ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chwäch Jehová chë nqtyoxin che rä? Nqaʼän riʼ taq nqaksaj jontir ri toʼïk ruyaʼon pä chqë. Rchë Jehová majun bʼëy nqryaʼ ta qa, röj kʼo chë ronojel mul nqanmaj rutzij chqä nqaʼän ri nqä chwäch ryä. We xtqaʼän riʼ, ryä xtqrchajij xa bʼa jaruʼ junaʼ xkeqʼax (1 Ped. 3:12).