¿Jalon komä ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia?

Manä, ma ye jalon ta. Taq yeqajnamaj ri naʼäy taq wuj ri akuchï xtzʼibʼäx wä le Biblia, nqatzʼët chë ri naʼoj ri ye kʼo chpan ma ye jalatajnäq ta, tapeʼ kan pa mil junaʼ ye qʼaxan pä chkiwäch nkʼaj chik wuj ri xa yechaʼ chiʼ.

¿Ntel chë tzij riʼ chë majun ta akuchï xesach wä ri winäq taq xkiʼän ri copias riʼ?

Kan pa mil chkë ri wuj ri akuchï xtzʼibʼäx wä le Biblia ojer yeʼilon. Ye kʼo jojun kʼo ye jalatajnäq chkipan. Reʼ nukʼüt chë ri winäq ri xetzʼibʼan ri wuj riʼ kʼo akuchï xesach wä. Kʼïy chkë riʼ ma kan ta kʼo kejqalen chqä ma kan ta nkijäl jun naʼoj chpan le Biblia. Ye kʼa, ye kʼo chik nkʼaj ri kan chöj nkijäl jun naʼoj. Nbʼix chë achiʼel ta kan chubʼanik xbʼan ya riʼ ojer xa xuʼ rchë yejal qa jojun naʼoj chkipan ri naʼäy taq wuj ri akuchï xtzʼibʼäx wä le Biblia. Tqatzʼetaʼ kaʼiʼ tzʼetbʼäl:

1. Chkipan jojun Biblias rchë ojer nqïl re tzij reʼ ri nuʼij chpan 1 Juan 5:7: «Chlaʼ chkaj: ri Tataʼaj, ri Chʼaʼäl chqä ri Espíritu Santo, y re oxiʼ reʼ xa ye jun». Ye kʼa ye kʼo jojun wuj ri kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij nkiʼij chë re tzij reʼ ma yelitäj ta chkipan ri naʼäy taq wuj rchë le Biblia. Riʼ xa xeyaʼöx qa chik chkipan.a Rma riʼ, jojun Biblias ri ye kʼo komä ma kʼo ta re tzij reʼ chkipan.

2. Ri rubʼiʼ Dios kan pa mil mul nilitäj chkipan ri naʼäy taq wuj rchë le Biblia, ye kʼa kʼïy chkë ri Biblias kesan qa ri bʼiʼaj riʼ y pa rukʼexel xa xuʼ kiyaʼon qa «Ajaw» o «Dios».

¿Y achkë rubʼanik nqatamaj we majun ta chik jun akuchï xesach wä ri winäq ri xkiʼän ri copias rchë le Biblia?

Rma kan kʼïy wuj rchë ojer yeʼilon komä, más chaq bʼa nilitäj jun tzij o jun naʼoj ri ma yelitäj ta chkipan ri naʼäy taq rollos rchë le Biblia.b Taq yejnamäx re wuj reʼ, ¿achkë tzʼeton chkipan? ¿Ütz komä nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chkij ri Biblias ri ye kʼo komä?

• William Henry Green, jun achï ri kʼo wä retamabʼal chrij ri chʼaʼäl hebreo, xuʼij reʼ chkij ri Escrituras Griegas Cristianas (chqä nbʼix Antiguo Testamento che rä): «Majun ta chik jun wuj ri xtzʼibʼäx ojer njunmatäj ta rkʼë ya reʼ, rma ma ye jalatajnäq ta ri naʼoj ye kʼo chpan».

• Jun achï ri nunukʼuj rij le Biblia ri rubʼiniʼan Frederick Bruce, xuʼij reʼ chkij ri Escrituras Griegas Cristianas, o Nuevo Testamento: «Komä kan kʼïy wuj rchë ri Nuevo Testamento ye kʼo [...] más chwäch ri kiwuj ri winäq ri tamatäl kiwäch rma xekitzʼibʼaj libros ojer. Majun ta jun winäq nkowin nbʼin chë ri nuʼij chpan ri Nuevo Testamento ma kantzij ta».

• Sir Frederic Kenyon, jun achï ri nunukʼuj kij ri wuj ri akuchï xtzʼibʼäx wä le Biblia ojer, xuʼij chë jun winäq «nkowin njeʼ jun Biblia pa ruqʼaʼ y ma nuxiʼij ta riʼ nuʼij chë ya riʼ Ruchʼaʼäl Dios». Chqä xuʼij chë «ma ye jalatajnäq ta ri naʼoj ye kʼo chpan tapeʼ kan pa mil junaʼ bʼanon pä copias che rä».

¿Achkë rma nqanmaj chë le Biblia kan tzʼaqät taq naʼoj ye kʼo chpan?

• Ri judíos ojer chqä ri cristianos ri xkiqʼaxaj le Biblia chkiwäch nkʼaj chik wuj, ma xkewaj ta ri mak xuʼän rutinamit Dios ojer (Números 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Gálatas 2:11-14).c Chqä kan xkitzʼibʼaj qa ri kʼayewal xtkïl ri judíos rma ma xkinmaj ta rutzij Dios chqä rma xa winäq najin wä yekitzeqelbʼej (Oseas 4:2; Malaquías 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Juan 5:21). Ri winäq ri xkiʼän copias che rä le Biblia ma xkesaj ta qa re peraj reʼ chpan. Rkʼë riʼ xkikʼüt chë kan xkiloqʼoqʼej ri loqʼoläj Ruchʼaʼäl Dios.

• Dios, ri xbʼanö le Biblia, xkanuj rubʼanik rchë ma xchaʼ ta chiʼ Ruchʼaʼäl (Isaías 40:8; 1 Pedro 1:24, 25).d Ryä ma xa xuʼ ta xrajoʼ chë ri winäq ri xejeʼ ojer xeʼilö ta ri utzil nuyaʼ le Biblia, xa kan xrajoʼ chqä chë röj nqïl ri utzil riʼ (1 Corintios 10:11). Rma, «jontir ri xetzʼibʼäx qa ojer, xetzʼibʼäx qa rchë nqrtjoj; rchë ke riʼ, rma nqkochʼon chqä rma ri kʼuqbʼäl kʼuʼx nqïl chpan ri Ruchʼaʼäl Dios, kan kʼo utzil xtqayoʼej apü» (Romanos 15:4).

• Jesús chqä rutzeqelbʼëy xkiksaj textos ri ye kʼo chkipan ri Escrituras Hebreas, ye kʼa majun bʼëy xkiquʼ ta chë ma tzʼaqät ta ri naʼoj najin nkiksaj (Lucas 4:16-21; Hechos 17:1-3).