Jun judía nuqʼalajsaj achkë rma xjäl ri runman wä qa

Tatzjoj jbʼaʼ chqë achkë aqʼaxan pä pan akʼaslemal.

Rïn xinaläx Estados Unidos pa junaʼ 1979. Taq kʼa riʼ wä oxiʼ njunaʼ, ri nteʼ ntat xkichüp ruwäch kikʼlanen. Ri nteʼ xirutjoj rkʼë ri ki-costumbres ri judíos, y ronojel wä mul nbʼä chpan ri tijobʼäl ri akuchï yetjöx ri judíos. Ri tijobʼäl riʼ yeshivás kibʼiʼ. Taq siete wä njunaʼ xqbʼä äl Israel. Rïn yibʼä wä pa jun escuela pa jun kibutz, ri ya riʼ kibʼiʼ ri tinamït ri akuchï yebʼan tkoʼn. Taq ya xqaʼän jun junaʼ chriʼ xqbʼä México.

Tapeʼ majun ta wä jun sinagoga chunaqaj wachoch, kʼa xinbʼän na ri n-costumbres: ntzäj wä velas pa taq sábados, nskʼij wä ri Torá [ri wuj ri kan loqʼoläj chkiwäch ri judíos] y yichʼö wä rkʼë Dios rkʼë rutoʼik jun sidur, jun libro kichë oraciones. Nqä wä chi nwäch nbʼij chkë wachiʼil pan escuela chë ri n-religión rïn ya riʼ ri nqä chwäch Dios. Rïn majun bʼëy ta wä nskʼin ri Nuevo Testamento, ri akuchï nuʼij achkë xuʼän chqä achkë xkʼüt qa Jesús. Ri nteʼ xuʼij chwä chë majun bʼëy tinbʼän ta riʼ rma ma nrajoʼ ta wä chë ye ntamaj ri naʼoj riʼ.

¿Achkë rma xaskʼij ruwäch ri Nuevo Testamento?

Taq xuʼän 17 njunaʼ, xitzolin Estados Unidos rchë xinkʼsaʼ w-estudios. Jun wachiʼil xuʼij chwä chë ryä cristiano chqä chë, we ma nnmaj ta chrij Jesús, majun ta rma yïn kʼäs.

Rïn xinbʼij che rä: «Ri winäq ri nkinmaj chrij Jesús xa suqʼun chkiwäch».

Ryä xuʼij chwä: «¿Kʼo komä jmul askʼin ruwäch ri Nuevo Testamento?»

«Manä», xinbʼij che rä.

Y ryä xuʼij: «¿Achkë kʼa rma naʼij riʼ? Ma ütz ta yatzjon chrij jun ri ma ataman ta na chrij; ya riʼ xa xuʼ nkiʼän ri winäq ri majun ta kinaʼoj».

Ri xuʼij kan xapon pa wan, rma rïn chqä ke riʼ nquʼ. Rma kowan xikʼïx, xinkʼän ri Biblia che rä y xinkʼwaj äl chwachoch rchë xinskʼij ruwäch ri Nuevo Testamento.

¿Achkë xatzʼët che rä ri xaskʼij ruwäch?

Kan xel nkʼuʼx taq xintamaj chë ri Nuevo Testamento xtzʼibʼäx chqä kimä judíos. Y taq más xinskʼij ruwäch, más xqʼalajin chi nwäch chë Jesús xok jun achï ri kowan najowan, ma nunaʼ ta riʼ chqä chë kan nrajoʼ wä yerutoʼ ri winäq, y ma rma ta kʼo nrajoʼ chkë. Y kan xibʼä chpan jojun bibliotecas rchë xinskʼij kiwäch jojun libros ri yetzjon chrij ryä. Majun ta jun chkë ri libros riʼ xuʼän ta chwä chë xinmaj chë Jesús ya riʼ ri Mesías. Jojun nkiʼij che ryä ya riʼ Dios. Ya riʼ kan ma ütz ta xintzʼët rïn. Rma xinquʼ: «¿Achoq rkʼë kʼa xchʼö wä Jesús taq xjeʼ chwäch le Ruwachʼlew? ¿Rkʼë Jesús?». Chqä ryä xkäm, ye kʼa le Biblia nuʼij chrij Dios: «Rït ma yakäm ta».a

¿Y achkë xaʼän?

Rïn ntaman chë ri naʼoj ye kʼo chpan Ruchʼaʼäl Dios ma nkisüqʼ ta kiʼ, rma riʼ xinyaʼ chwäch wan ntamaj achkë xbʼanatäj. Kan rkʼë oqʼej xichʼö rkʼë Dios, y ma xinksaj ta ri n-libro sidur rchë xinbʼän riʼ. Kan xa xuʼ xinkʼïs xichʼö rkʼë Dios, kʼo jun xkokan ruchiʼ wachoch: kaʼiʼ testigos de Jehová. Rïn xitzjon kikʼë y xkiyaʼ qa jun chkë ri ki-folletos chwä. Ri wuj riʼ chqä jontir ri xqatzjoj kikʼë xkiʼän chwä chë xinmaj chë ryeʼ kan chpan le Biblia nkesaj wä pä ri nkinmaj. Jun tzʼetbʼäl. Chkiwäch ri Testigos, Jesús ma ya riʼ ta Dios nixta ri Espíritu Santo, xa kan ya riʼ «ri Rukʼajol Dios»b chqä chë yë ryä «ri naʼäy xbʼan rma Dios».c

Jbʼaʼ chrij riʼ xitzolin México y kʼa xinukʼuj na kiwäch ri profecías kikʼë ri Testigos. ¡Kan kʼïy profecías ye kʼo! Tapeʼ ke riʼ, kʼa kaʼiʼ na wä rubʼanon nkʼuʼx. Nkʼutuj wä qa chi nwäch: «¿Xa xuʼ komä chrij Jesús xetzʼaqät wä re profecías reʼ? ¿Y si chaq tzij xuʼän qa chë ryä ri Mesías xa xuʼ rchë yeruqʼöl ri winäq?».

¿Achkë xbʼanö chawä chë xanmaj chë ryä ri Mesías?

Ri Testigos xkikʼüt jojun profecías chi nwäch ri majun ta jun winäq nkowin nbʼanö chë yetzʼaqät chrij. Jojun tzʼetbʼäl. Taq nrajoʼ na wä jun 700 junaʼ rchë naläx ri Mesías, ri profeta Miqueas xuʼij chë xtaläx Belén.d ¿Achkë winäq nkowin nchaʼö akuchï xtaläx wä? Isaías xuʼij chë ri Mesías xtkamsäx rma xtqʼabʼäx chrij chë xok jun itzel winäq chqä chë xtmuq kikʼë ri bʼeyomaʼ.e Jontir re profecías reʼ xetzʼaqät chrij Jesús.

Chi nwäch rïn, ri xbʼanö chwä chë xinmaj chë Jesús ya riʼ ri Mesías, ya riʼ xintzʼët achkë ijatzul petenäq wä. Le Biblia nuʼij chë jun chkë rujatzul David xttok ri Mesías.f Ri judíos kan nkitzʼibʼaj achkë familias ye petenäq wä. Rma riʼ xa ta Jesús ma ta jun chkë rujatzul David, ri winäq ri itzel xkinaʼ che rä kan chanin ta xkitzjoj chkë jontir. Ye kʼa ma xkiʼän ta riʼ, rma kitaman achkë ijatzul xpë wä Jesús. Yajün ri winäq xkiʼij che rä chë ryä «Rukʼajol David».g

Chpan ri junaʼ 70, taq qʼaxnäq chik 37 junaʼ taq xkäm Jesús, ri soldados aj Roma xkichüp ruwäch Jerusalén y jontir ri wuj akuchï tzʼibʼatäl wä kibʼiʼ ri familias xechaʼ chiʼ. Rma riʼ, rchë xttzʼet achkë familia xtpë wä ri Mesías, ryä kʼo ta chë xpë taq majanä tbʼeqä ri junaʼ riʼ.

Y pa rukʼisbʼäl, ¿achkë xaʼän?

Chpan Deuteronomio 18:18, 19 Dios xuʼij chë xtyaʼ jun profeta achiʼel Moisés, chqä xuʼij: «Rïn xtinqʼät tzij pa ruwiʼ ri winäq ri ma xtyaʼ ta ruxkïn che rä ri xtuʼij ryä pa nbʼiʼ rïn». Taq xinkʼïs runukʼuxik jontir le Biblia, xqʼalajin chi nwäch chë ri profeta riʼ ya riʼ Jesús aj Nazaret.