TÖHAKÖÖPÖ ĀTIKÖL 33
Chumkūöṙen Ang Yāvē Tö Hī
“Yĕh meuk minë mat ngam Mā Tēv nö i kui cha yip töpa-ekūö tö ò.”—SAL. 33:18.
TINKÖÖKÖ 4 “Yāvē An Amahten Chu”
RAHËICHTAMATa
1. Kūöyòh ang Yēsū nö vë-ekūö Yāvē nö chumkūöṙen tö më haköptö ò?
URĔHĒKŪÖ kinpāha re ang Yēsū nö vë-ekūö ngam yöng re. Havëkö kūö Yāvē angā-aṅ nö chumkūöken më haköptö ò. (Yôh. 17:15, 20) Akahakūö ang Yēsū tö Yāvē nö öthō nö öt chumkūöken më tarik re hēk laklen cha inrē. Inup yamih pöri ṙētak ngam Sī-ö nö ötlēken më mahaköp lökten ang Yēsū nö vë-elkui cha pön akahakūö angā-aṅ tö ngam inyööken lamöktö in Yāvē nö mihôiṅ min cha-a nö lā-al minë tötlinëken re töm Sī-ö.
2. Sā ṙô ngam Salmai 33:18-20 kūöyòh öi ötkô pa-ekūö yěn yih minë kanihngen hī?
2 Kihngen in töngamuh tö kūö në kanihngen re tö tī ngam Sī-ö. Lökten ṙung ayī-ö hēṙu öi havīlöng tö miṙivlōn re ngaich hēṙu inrē öi kihngen öi köp i linökölōn ngam Tēv. In ngih ātiköl pöri min ayī-ö öi mikahtököre tö hī öi ötkô öi pa-ekūö. Pön ngëichken hī ang Yāvē hēk akahakūö inrē anga-aṅ tö hī öi sitih inlahen öi lā-al në kanihngen re. Ngaich hòṅ hīnöre anga-aṅ nö örheūheu nö hayööken hī. Tā-a chěi töi ngëichkö inlahen nap tö nët tak imat ngam Paipöl inchōkūö hī öi chumkūöṙen hēk sīöp ngam ṙinātö-ellōn hī min tö Yāvē nö chumkūöṙen tö më tarik re yip tö pa-ekūö tö ò.—Vë-evkūö Salmai 33:18-20.
YĒḴ HĪ HÖNG HĔNG TAK TÖLŌN RE
3. Ihē öi kô-òren akahaiṙen töre öi höng hěngtak?
3 Pōyen yin më prötör sistör el ngam māṅ. Hēṙu pöri ayī-ö mihôiṅ öi ngö lōn tö re öi höng hěng tak. Yēḵ vē ṙālö nö el iskul ngaich hòṅ vënyö ngam ṙinātö-ellōn re cha-a in yip holre hēk yěm chuh el öp tufömngöre māṅ ngaich pī-a lohten öm höng hěng tak tö lōn re. Ngaich yēḵ meh inrē haṙivlōn tö nup mufē re ngaich hē e min mihôiṅ öm ngatī mufē. Pī-a öi ngö lōn höng kahngenre chin lā-al në kanihngen re ngaich hēṙu inrē ayī-ö kihngen vënyö minë mufē re öi in yip holre kūö hī öi piyū-u ṙô, pön öt akahakūö min cha-a tö nup in hī. Mihôiṅ inrē öi ngö mufē tö yip tahëng nö öt chumkūöṙen tö hī. Anū-ö min në löktö miṙivlōn hī kò-òren ngaich ngölōn min ayī-ö, öt hěng tak tökô nö hayööken chu. Hö-ö pöri ang Yāvē nö ngatī mufē. Kūöyòh öi mihôiṅ ngatī ṙô?
4. Kūöyòh ök Ĕlaicha nöng hěng tit tak tö lōn re?
4 Töi fēkö inlahen ök prôfět Ĕlaicha. Kilēḵngôre ngam rānī töre nö hòṅ fëlngen ò lökten ang Ĕlaicha nö laklö ngam nômöre nö falngöre nö 40 sumkam. (1 Rā. 19:1-9) Hayunngöre ngaich anga-aṅ nö el ök töhěng kinlūhu. In e anga-aṅ nö vë-eny kanihngen re nö in Yāvē nö ngö ṙô, “Höng chū-ö tītö [pròfět] tö ōtre.” (1 Rā. 19:10) Rö-ö nö öt ōtre yik pròfět aṅ Israel, 100 ṙôken yik pròfět tö laklöng nômö tö Opětiā nö ṙā-ang eltī Yēsipel. (1 Rā. 18:7, 13) Kūöyòh pöri ang Ĕlaicha nöng hěng tit tak tö lōn re? Pön fëlīyö tö lōn ò yik tö hěngòng pròfět. Ngö lōn inrē lohten anga-aṅ, ‘Ngaich ngam Tēv nö hameuktöre nö tökô-en nö Tēv nö ikui ök rôngö Karmel, ngaich hameukten Pě-al nö töt kô-en. Kūöyòh pöri yip tarik nö öt lök lōn Yāvē?’ Hēk öt akahakūö inrē më tahëng tö kanihngen ò tö lōn ò. Ötrěhěn nö fēken ò yěn aṅ hēk yěn hö-ö. Hö-ö in öi akahakūö tö mufē ellōn Ĕlaicha ik hē e. Akahakūö pöri ang Yāvē tö nuk kanihngen ò ik hē e, lökten nö hayööken ò.
Ik sā Ĕlāicha nö akahngen re nö hěngtak ngaich sitih ṙô ang Yāvē nö in ò? Asūp haköplö hī in e? (Ngëichköm perekrāf 5-6)
5. Sitih inlahen ang Yāvē nö kētö ṙinātö-ellōn Ĕlaicha tö ò nö öt hěng tak?
5 Pōyen nup löktö tī Yāvē nö hayööken Ĕlaicha. Chöh löknyö ṙô re anga-aṅ nö vë-ekūö Ĕlaicha. Lökten ò nö nët heuh ṙô nö hatöönö ò, “Suh ap la-en meh ihih?” (1 Rā. 19:9, 13) Ik sā Ĕlaicha nö keuheūtnyö ṙô ellōn re ngaich hangihtöre ang Yāvē tö ṙô ò. Lökten ang Yāvē nö hameukhömat Ĕlaicha tö ngam tökalēḵ kuföt, kumyeūnö hēk tö ngam tameūyö nö asīöp ngam ṙinātö-ellōn ò tö ò nö holṙen ò. Vënyö nang ò inrē ang Yāvē tö ò nö öt hěng tak, pön pōyen inrē yip tarik tö sā ò nö lamöklōn Yāvē. (1 Rā. 19:11, 12, 18) Teūngen ang Ĕlaicha tö hanöhlö re pön keuheūtnyö ṙô ellōn re nö in Yāvē, hangihtöre inrē tö nup ṙô ò. Unôichrit e inrē ang Yāvē nö kētö la-en Ĕlaicha. Tölṙô ò anga-aṅ nö vīlen Hasaěl nö rācha aṅ Siriā, ngaich vīlen Yēhū nö rācha aṅ Israel hēk vīlen Ĕlaisa inrē nö pròfět. (1 Rā. 19:15, 16) Ik sā Ĕlaicha nö kě-ěvkūö tö minë la-en re möl anga-aṅ nö chumkūöṙen tö minë tölöök ṙô. Kētö hol ò inrē ang Yāvē tö Ĕlaisa lökten ngaich anga-aṅ nö öt akahngenre nö hěng tak. Ngatī inlahen man më-eṅ yěm hěng tak, ngaich öt löktu min ang Yāvē nö öt hayööken meh. Hòṅ sitih inlahen pöri më-eṅ?
6. Yěm akahaiṙen töre öm hěng tak, asuh nup ṙô meh öm vë-ekūötēv? (Salmai 62:8)
6 Lōnu ang Yāvē tö meh öm vë-ekūötēv. Akahakūö anga-aṅ tö nup töng kanihngen hī lökten öi mihôiṅ öp töng yòh ṙētak öi vë-ekūö ò ngaich öthō anga-aṅ nö öt hang ṙô hī. (1 Tös. 5:17) Ṙamlōn anga-aṅ yěn hang nup ṙô hī vë-ekūötēv. (Inch. 15:8) Yěm akahaiṙen töre öm hěng tak ngaich hòṅ sitih ṙô më-eṅ vë-ekūötēv? Sā inlahen Ĕlaicha man keuheūtnyö ṙô ellōn re öm vë-ekūö Yāvē. (Vë-evkūö Salmai 62:8.) Yěm akahaiṙen töre öm hěng tak ngaich mihôiṅ öm vë-eny nup kanihngen re, ngaich mihôiṅ öm havëkö inyööken re öm in ò hòṅ meh lā-al nup mufē re. Tö sā meh yěm vöö öm vënyö nup ṙinātö-ellōn re öm in yip hol re el iskul, ngaich mihôiṅ öm ṙô-òvö in Yāvē tö ò nö kētö kumlēḵ meh. Mihôiṅ öm havëkö kūö Yāvē inrē tö mikah re hòṅ meh öm vāyö ṙô öm vë-eny nang cha hēk öt līnö tī inrē tö cha. (Lūk. 21:14, 15) Yēḵ meh öm īnu tö miṙivlōn re, mihôiṅ öm ṙô-òvö in Yāvē tö ò nö hayööken meh öm vë-eny nup miṙivlōn re in yip prötör sistör. Mihôiṅ inrē öm vë-elkui yip prötör sistör hòṅ cha nö akahakūö tö minë ṙô meh. Lökten yēḵ meh akahaiṙen tö re öm hěng tak ngaich mihôiṅ öm keuheūtnyö ṙô ellōn re öm vë-ekūö Yāvē öm vë-ekūötēv. Chumkūöṙen më-eṅ tö nup tī ò nö sapṙô meh vë-ekūötēv ngaich hatöntöre in yip tahëng.
Kēnyö ṙētak re öm më-eṅ öm in yip tahëng öm ahangkö ngam tölöök inhānga? (Ngëichköm perekrāf 7)
7. Asuh öp haköplö meh inlahen Mòrisiō?
7 Ṙòkhöre in kě-ěvkūö tö Yāvē tö minë la-en re. Tö sā hī ṙòkhöre öi vënyen ngam tölöök inhānga. Ōt inrē yip rīkre tökētu la-en nö el ngam māṅ. Ngaich hōtu inrē ayī-ö ṙòkhöre öi kētö minë ösaënmen re hē el mīting. (Sal. 110:3) Ṙātö-ellōn re man, yēḵ meh min ma-anyre in minë kinë-eṅkūö re la-en, chumkūöṙen min ang Yāvē nö ngëichken meh ṙamlōn inrē min nö in meh. Öt akahaiṙen inrē min më-eṅ töre öm hěng tak yēḵ meh kēken në la-en? Kô-òren ngëichkö inlahen Mòrisiō.b Unôichrit inlaha Mòrisiō nö vōkö, hěng tak ngaich ök hol ò ṙamūöhngöre tö Yāvē. Ngöṙô ngaich Mòrisiō, “Ik sā chu ngaich meuk inlahen ò, ngaich haṙivlōn chū-ö, ngölōn ngaich chū-ö teungten öich min chū-ö tö minë kinlēḵngôre in Yāvē, uich höng ngatī inlahen min chū-ö ṙāngenre. Akahngenre ngaich chū-ö hěng tak, öt hěng tak tö akahakūö tö inlahen chu.” Asuh ngaich ngam inlahen Mòrisiō? Ngöṙô ngaich anga-aṅ, “Ṙūöhlö inlahen re ngaich chū-ö ahangkö ngam tölöök inhānga, öt yahlö mufē pöri ngaich chū-ö tö ngam inlahen re pò chu öich chumkūöṙen öich kēken minë tölöök la-en. Yěich in yip tahëng inrē öich ahangköm tölöök inhānga ngaich öt akahngen re chū-ö öich hěng tak, ṙamlōn inrē chū-ö.” Mihôiṅ in ayī-ö ngatī inlahen pôrò öi öt in yip prötör sistör öi chuh kūö patī öi ahangköm tölöök inhānga. Mihôiṅ pöri öi höng löktö in minë chitri hēk löktö el fôn öi vënyö ngam tölöök inhānga. Ōt nun inrē minë la-en mòrisiō, ngö ṙô anga-aṅ, “pōyen kahëken ngaich chū-ö tö minë la-en el ngam māṅ. Minë kinë-eṅkūö chu ösaënmen el mīting, holtö ellōn re chū-ö halēnken u ngaich yēḵ chu kēten e ngaich ṙamlōn yip prötör sistör, akahakūö inrē chū-ö tö Yāvē nö ṙamlōn nö in chu.”
YĒḴ HĪ HAṘIVLŌN TÖ KŪÖ INKIHTEN RE
8. Sitih lōn öi yěi yīhivö tö minë kanihngen?
8 Akahakūö in tore öi ing manā-aṅ sakāmö lökten öi yīhivö tö në kanihngen. (2 Tim. 3:1) Lökten nö faltöre ṙung nup töt mikahkūö hī kanihngen. Lohten öi kihngen tö pësa, hēk yěi yīhivö tö nup tökiröng invah, hēk yěi kapahlöng tö holre hēk aṅ patī re inrē hēk yěn yīhi kūö re minë kanihngen hī ngaich haṙivlōn ayī-ö, ngaich mihôiṅ öi ngö lōn, ötkô chin ngaich lā-al u. Haköplōn re pöri ayī-ö tö Yāvē nö chumkūöṙen tö hī, akahakūö inrē anga-aṅ töp kanihngen hī. Kūö nup inyööken re pöri min ayī-ö tö ò öi mihôiṅ lā-al nup kanihngen re.
9. Asuh nuk kanihngen Yōp?
9 Köplōn öm tö inlahen Yōp. Yīhi kūöre minë töpōyen kanihngen ò. Keuheūtngöre minë taṙòkhöre aṅ in ò itö hěng sakāmö, pön ulāyi minë töṙeūla ò ngaich fëliyö inrē yik tarik alaha ò. Söl in yik kūön ò inrē nö ṙòkngöre vah nö kapah tö kūö ök töhěng pinlāḵngen. (Yōp 1:13-19) Öl anga-aṅ nö höhlö tö minë urěh kanihngen re, chalô hēk ngam tökiröng invah el alaha ò. (Yōp 2:7) Tööḵlö anga-aṅ tö miṙivlōn re lökten nö ngö ṙô, “Sa-òkhö nômö re chin; sōḵ chin örheūheu-aṅ.”—Yōp 7:16.
Löktö in minë tö ṙōlkangen vahīlöre töṙeūla ang Yāvē nö fēlen Yōp tö ṙôken ngam mikah re hēk ngam kumlēḵ re inrē. Tö ò inrē nö tö chumkūöṙen tö minë vahīṙen re (Ngëichköm perekrāf 10)
10. Sitih inlahen tī ang Yāvē nö hayööken Yōp nö la-al minë kanihngen re? (Ngëichkö ngam lamā-uk nyat.)
10 Keuheūtlöre mat ang Yāvē nö meuk. Hangenlōn inrē anga-aṅ tö Yōp. Lökten nö pōyen minë tī Yāvē nö hayööken ò nö lā-al minë kanihngen re. Vë-ekūö Yōp ngaich ang Yāvē. Löktö in minë tö ṙōlkangen vahīlöre töṙeūla ang Yāvē nö fēlen Yōp tö ṙôken ngam mikah re hēk ngam kumlēḵ re inrē. Tö ò inrē nö tö chumkūöṙen tö minë vahīṙen re. (Yōp 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Löktö in Ĕlihū tī ang Yāvē nö hareuskö alaha Yōp hēk hangönkö alaha ò inrē. Kētö ṙinātö-ellōn Yōp ang Ĕlihū tö yip tarik Yāvē yěn köp nö i linökölōn ò ngaich kētö inkôlò cha min ang Yāvē. Löktö in Ĕlihū tī inrē ang Yāvē nö halööktö mufē Yōp. Ngöṙô inrē ang Ĕlihū nö in Yōp tö ò nö un yahlö mufē tö re. Hōten ò inrē nö köplōn töre nö kūöṅnö nö ikūö ngam vamīlö në taṙòkhöre ikūö ngih panam. (Yōp 37:14) Kě-ěkūö Yōp ang Yāvē töp töhěng la-en. Tölṙô ò anga-aṅ nö vë-elkui yip tö lūöi tak holre. (Yōp 42:8-10) Sitih inlahen tī pöri ang Yāvē nö hayööken hī yěi kihngen ing töngamuh?
11. Yěn yih nup kanihngen hī, sitih inlahen mihôiṅ ngam Paipöl nö hareuskö alaha hī?
11 Öt sā Yōp in ayī-ö öi vë-evkūö töngamuh tö Yāvē. Löktö im Paipöl ṙô pöri anga-aṅ nö vë-ekūö hī. (Rōm. 15:4) Pōyen nup tö kūichi tö ò imat ngam Paipöl haköp hī, hòṅ hī öi ngön öi la-al minë kanihngen re. Tö sā ò inrē nö kētö ṙinātö-ellōn hī pôrò öp tö sitih kanihngen öt löktu anū-ö nö “haköhngen hī tö ngam hanāngenlōn” hī tö ò. (Rōm. 8:38, 39) Kilēḵngôre anga-aṅ tö ò nö röhta “nö in cha yip mahavëken Ò.” (Sal. 145:18) Ngö ṙô pöri ang Yāvē, yěi hayönglenre in ò ngaich pòrô nup töng sitih kanihngen höng ṙamlōn ayī-ö inup yamih kanihngen re. (1 Kòr. 10:13; Yāk. 1:2, 12) Haköpkölōn hī ön inrē ngam Paipöl tö hī öi teūngen töm nômö tö örheūheu aṅ ip yamih ṙētak. Pön töng rahëichtaṙen në kanihngen hī ing töngamuh. (2 Kòr. 4:16-18) Kilēḵngôre an inrē Yāvē tö re min nö ha-etngö ngam Sī-ö ngaich yip hamòlṙen ò inrē. (Sal. 37:10) Kēngen minë taṙòkhöre kanihngen hī inrē min ang Yāvē inup yamih ṙētak. Ngaich yēḵ hī öi afāken u ngaich teūngen min ayī-ö tö inreuskö alaha re. Pōyen nun inrē minë miröökö imat ngam Paipöl ngaich yēḵ hī öi haköpö u ngaich teūngen ayī-ö tö nganönö re ngaich yēḵ hī öi köpölōn tö u ngaich heuveū-en min ayī-ö la-al nup yamih kanihngen re. Köpölōn öm më-eṅ tö nup miröökö aṅmat ngam Paipöl?
12. Hòṅ sitih inlahen öi hēk yěi la-al minë kanihngen re?
12 Lōnu an Yāvē tö hī öi kēnyö ṙētak re öi haköpmat ngam Paipöl ngaich kēkö kaha nup haköp re inrē. Yēḵ hī min öi kēkö kaha minë haköp re ngaich sīöplöre min ngam ṙinātö-ellōn hī ngaich röhta inrē min ayī-ö in Yāvē. Ngaich löktö in e min ayī-ö mihôiṅ öi la-al minë yamih kanihngen. Kě-ěkūö hī inrē min ang Yāvē tö ngam töhet kumlēḵ re yēḵ hī öi kēkö kaha minë haköp re. Ngam ‘kumlēḵ tö mööḵngöre tö kumlēḵ tarik’ hòṅ hī öi möi la-al minë kanihngen re.—2 Kòr. 4:7-10.
13. Sitih inlahen öich teūngen tö inyööken re öich la-al minë kanihngen re öich löktö in ngam tö halēnlöng tö më tö-akaha mahalānṙen?
13 Lökten in Yāvē inyööken yin töngamuh më “tökô-en tö-akaha inrē mahalanṙen” nö halēnlö minë vitiō, tinköökö hēk tö minë töhaköpö. (Mët. 24:45) Lökten in u ayī-ö öi röhta in Yāvē ngaich sīöplöre inrē ngam ṙinātö-ellōn hī mihôiṅ inrē öi kēḵ minë tökiröng yanöölen re tö halēnlöng tö cha. Ngö ṙô ök sistör aṅ Amërikā tö ò nö kirööngen taneungen tö inyööken re nö löktö in u. Ngö ṙô anga-aṅ: “Ngaich chin fën anāi samyeūheu öich löklōn Yāvē pōyen nup inlahen chu la-al minë kanihngen re, hēṙu pöri öich kihngen chiplö i linöökö lōn Yāvē.” Möi pöri ngam sistör nö la-al minë kanihngen re. Hěngtak ök tö hiyōi chumvē lòrī nö sòng ök lòrī öp yōm chu kikōnyö lökten ò nö kapah. Ngaich kūö ök tökiröng invah nap yöng ò nö kapah. Sitih inlahen pöri ngam sistör nö la-al u? Ngö ṙô anga-aṅ: “Örheūheu ang Yāvē nö chumkūöṙen tö chu. Löktö in në tö halēnlöng tö më tö-akaha mahalānṙen öich teūngen tö inyööken re. Asīnken Yōp inrē chū-ö: ‘Söl kinpaha öich köp im chaniplen’”—Yōp 27:5.
Sitih inlahen öi hameuktö ngam hanangenlōn re in yip prötör sistör el ngam māṅ? (Ngëichköm perekrāf 14)
14. Yěn yih minë kanihngen ngaich sistih inlahen ang Yāvē nö löktö in më prötör sistör tī nö hayööken hī? (1 Tösalònikē 4:9)
14 Haköptö yip tarik re inrē Yāvē tö hī hareuskö alaha höö el ṙungö kanihngen hēk hangenlōn inrē tö höö. (2 Kòr. 1:3, 4; Vë-evkūö 1 Tösalònikē 4:9.) Mihôiṅ in ayī-ö inrē sā inlahen Ĕlihū nö hayööken Yōp, ngaich ngatī inlahen më prötör sistör hī el ṙētak kanihngen. (Inl. 14:22) Ngatī inlahen inrē nö in ök sistör Tīën. Ik sā öp pīhö ò nö vahöv töp tökiröng invah, ngaich hē e yip prötör sistör el ngam māṅ nö hayööken ò nö haṙöhtöre nö in Yāvē. Ngö ṙô anga-aṅ: “Ik sā ṙētak minë kanihngen chu, ngaich sā famūölö chu ang Yāvē, ngaich in nuk la urěh chingëṅ yip prötör sistör el ngam māṅ nö pōyen tī nö hayööken chu. Kēnyö ṙētak re inrē cha-a nö fūnö chu hēk chöhken chu ngaich fūölö chu inrē . Löktö in e chū-ö teūngen tö nganönö re. Töt heuveū-en chin öich chuvē lòrī örheūheu pöri më prötör sistör nö kumten chu chuh el fīl hēk chuh el mīting.” Tö kiröng ön inrē nö inkòlô hī pön pōyen yip prötör sistör tö hangenlōn tö hī.
KIRÖÖNGEN ṘAMLŌN IN TÖ YĀVĒ PÒ Ò NÖ CHUMKŪÖṘEN TÖ HĪ!
15. Kūö yòh öi ṙātö-ellōnre tö hī mihôiṅ öi la-al minë kanihngen re?
15 Ṙòkhöre in öi la-al minë kanihngen re. Ing sā hī pöri ngaich haköptu in ngih ātiköl, tö hī öi öt hěngtak. Pön in hī ang Yāvē. Tö sā öp töhěng tak inyöngö nö hangenlōn tö öp kūön re ngaich örheūheu nö chumkūöṙen tö ò, ngatī inlahen ang Yāvē nö hangenlōn tö hī lökten nö örheūheu nö chumkūöṙen tö hī. Yē hī pöri havëken minë-eny ò, ngaich öt löktu anga-aṅ nöt hang ṙô hī hēk hīnöre inrē anga-aṅ nö hayööken hī. (Isa. 43:2) Pōyen nup tī Yāvē nö hayööken hī, kētö ṙētak hī inrē anga-aṅ öi vë-ekūötēv, kētö ngam Paipöl inrē nö in hī hēk kētö minë vitiō tö minë līpöre lamökngörit in ngam Paipöl, kē-ěkūö hī inrē anga-aṅ tö më prötör sistör nö töhangenlōn tö hī. Pòrô öp tö sitih kanihngen hī mihôiṅ min ayī-ö la-al u.
16. Yěi lōnu tö Yāvē nö chumkūöṙen tö hī ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö?
16 Kirööngen ṙô in öi ha-öinyö Yāvē pò ò nö chumkūöṙen nö ngëichken hī. Tööḵlö ayī-ö tö ṙanamlōn re yěi fēken u. (Sal. 33:21) Yēḵ hī lōnu pöri tö Yāvē nö chumkūöṙen tö hī, ngaich hòṅ ōt nup kahëken hī. Ngaich kē yanöölen re inrē in minë tö halēnlöng tö ò. Hòṅ ma-ainyre inrē ayī-ö öi örheūheu hang chööngö ò, ngaich nup tölöng nö imat ò la-en kahëken hī ngaich hòṅ kēken u ayī-ö, ngaich möl min ang Yāvē nö chumkūöṙen tö hī.—1 Pīt. 3:12.
TINKÖÖKÖ 30 Yāvē, Tēv Chu, Yöng Chu, Hol Chu
a Ötkô in öi hěngtak öi lā-al në kanihngen re pöi hòṅ hayöökaṙen tö Yāvē. In ngih ātiköl in min öi sīöpö ṙinātö-ellōn tö Yāvē nö kô-en nö chumkūöṙen tö hī. Akahakūö inrē angā-aṅ tö hī öi sitih inlahen öi lā-al në kanihngen re, ngaich sitih inlahen inrē angā-aṅ nö mihôiṅ nö hayööken hī.
b Harīki ngam minë-eny.