Akahakūö Öm Më-eṅ?

Sitih Inlahenken ök panam Ninēvě unôichrit Kinpaha Yôna?

NGAICH hē e ang Asiriā nö tökiröng nö panam mahayöng im samyeūheu tö  670 B.C.E. Vënyu nang in töm vepsāit ngam Pritis Miusiöm tö tölngö kūö e nö hayöng, “Nö löktö lā sūng i Saiprös söl lā chūhöt i Irān, ōt inrē ök hē e nö sölngö nö hayöng nö i Aikup.” Ninēvě ngam tökiröng elyööngö (capital) e. Tömarô-òl kaha minë patī in e, tövai minë panò-òṅ inrē, tökiröng nuk laeprērī mahaköp. Yēḵ hī ngëichkö minë tö kūichö, i kaha minë kinlōngö yik aṅ Ninēvě, meuk ṙô Rachā Asurpanipal ayī-ö nö kaheukö re nö “Rācha ngih panam” nö sā ṙô yik tahëng rachā aṅ Asīriā. Öt hěngtak, tökô hē e nö la-al ngam panam Asīriā hēk Ninēvě inrē.

Ik sā Asiriā pöri nö öt lāḵluvö tölōn re, hē e ang Yāvē nö tīntö ngam pròfět re Sefaniā nö ngö ṙô: ‘Piyāyi min Asīriā, vītu min Ninēvě nö öt aṅhavkūö, ngaich nyôngö min sā el tönyalnyi.’ Ngatī ṙô ök inrē pròfět Nahom nö ngö ṙô: “Kē nup kahil re yin rupīö, kē nup kahilre humlum! . . . Öt aṅhāṅv an nö ngaich, hönglungāṅhaka, öt aṅhāṅvkūö inrē, . . . yip mahatīönken meh min nö ṙòkhöre nö falngöre tö meh nö ngö ṙô, Piyāyö ök Ninēvě nö ngaich.” (Sef. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7) Lohten yip hamang ngih tö-eūka nö ngö lōn, “Kô-en hòng min nö ngatī? Ōt hòng min tökô nö la-al Asīriā?” Lohten cha-a nö öt ṙatö-ellōnre tö inlahen ngam tö-eūka.

Teungtökūö pöri ngam ṙô Yāvē! Urěhēkūö ngam tö 600 B.C.E, ngaich ang Pepilōn hēk Mātī inrē nö mihôiṅ nö ikui Asīriā. Irò-òtö ngam ṙētak ngaich yip tarik nö ṙāngen ngam panam Ninēvě ngaich vāichngen e inrē. Ngö ṙô ön ngam līpöre The Metropolitan Museum of Art in New York nö vë-eny, “I hôi ngam ṙētak ngaich ngam panam Ninēvě nöng hö-övö, öt hěng chūök kinakka e inrē höng imat ngam Paipöl.” Asā ngam Pipliköl Ārkòlôchi Sōsaiti, “nö öt hěngtak tö akahakūö tö ngam elyööngö Asīriā yěn kô-en angū-ö nö ōt hēk yěn hö-ö. Ik sā ap chamöh līöthen ang Òstön Hënri Lēyòt nö chöhnyö ngam panam Ninēvě ik 1845 ngaich kôtī kūö anga-aṅ nö ōt angū-ö misī hēk tövai inrē nö panam.

Nuk tö-eūka inlahen Ninēvě misī, ṙòkhöre anū-ö nö teung. Löktö in e sanīöpö ngam ṙinatö-ellōn hī tö minë tö-eūka aṅmat ngam Paipöl, nö öt löktu nöt teung min inlahen në inyööngö töngamuh nö ahëtī min.—Tan. 2:44; Inm. 19:15, 19-21.