Inlēnö Tö Yöölen Tī Tö Hī

1. Kūö yòh öi hòṅ aṅhav in tö ngam mikah aṅ im Tēv? (Inchōḵ-oṙô 3: 13, 15)

HÒṄ īnu ayī-ö tö ngam mikah yēḵ hī hòṅ löngö atöllö. Ik sā meh lohten öm kihngen atöllö lōnre ngaich pi-a më-eṅ öm havëkö kūö Yāvē tö mikahelmat re. (Yāk. 1:5) Ngö ṙô ang rācha Sòlòmön, “Töṙāmölōn ön ngòh tarik tökôtökūö tö mikah, ngòh tarik inrē kamëḵ mikah elmat. Pōi ṙāi an tö yanöṅtö, ötkô nup lōn meh inrē nö hanṙongten nö in e.” (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 3:13, 15.) Hö-ö pöri ang Sòlòmön nö ngö ṙö tö hī öi kēḵ mikah öi i tarik, pön hōten hī anga-aṅ öi kēḵ mikah re öi in ngam Tēv Yāvē. (Inch. 2:6) Mihôiṅ hòng rih ngam mikah ngam Tēv nö hayööken hī öi la-al nup kanihngenre? Heūṅ mihôiṅ ön. Ta-a töi mikahtökūöre.

2. Asuh öp töhěng inlahen hī hòṅ hī öi kaheūkö öi tö aṅhav in tö ngam mikah?

² Nët tak nan mina tarik tö eūnyu mikah nö imat ngam Paipöl. Ngam raneh ang Sòlòmön. Ngö kinūichngö inlahen anga-aṅ “kētö mikah Sòlòmön ngam Tēv” kētö mikah elmat ò inrē. (1 Rā. 4:29) Innëtö hēk ang Yēsū. Öl nö hěngtak tarik tö sāta mikah nö in ò. (Mët. 12:42) Urěhngöre inrē ngam inlahen ineūkö ò. “Ngaich ngam töhet fanöinylö ngam Tēv nö teungtöre nö ikui ò, lökten anga-aṅ nö aṅhav in tö ngam mikah, mikah elmat inrē.” (Isa. 11:2) Yēḵ hī min haköp minë inlēnö kahëtö mina tö nët tak tarik hēnghöre asīnken u inrē. Ngaich mihôiṅ min ayī-ö öi kaheūkö öi tö aṅhav in tö ngam mikah.

3. Asuh nup min kahakkö hī in ngih ātiköl?

³ Aṅ in ngam Tēv ngam mikah nā Sòlòmön nā Yēsū. Lökten cha nö heuveū-eu ṙô nö kētö inlēnö. Lūöi nup min kahakkö hī öi el ngih ātiköl. Mikahtökūöre min ayī-ö i alaha ngam pësa, i alaha minë la-en hēk sitih inlahen inrē öi havai mufē re öi in re.

I ALAHA NGAM PËSA

4. Asuh ök tö harīkngöre in nā Sòlòmön nā Yēsū tö höö?

⁴ Töpōyen kanòlô misī ang Sòlòmön, tökiröng inrē nuk patī ò. (1 Rā. 10:7, 14, 15) Yěi ngëichkö inlahen Yēsū pöri, ngaich öt pōyen aṅ in anga-aṅ öt rēhěn nöng patī-ivö. (Mët. 8:20) Nëtre tak pöri cha-a nö löngö mufē nö i alaha ngam pësa. Kūö yòh nö ngatī? Pò cha nö teūngen tö ngam mikah lamöktö in ngam Tēv Yāvē.

5. Sitih mufē ök Sòlòmön nö i alaha ngam pësa?

⁵ Vënyen ngam pësa ang Sòlòmön nö ‘amahten’ hī. (Mum. 7:12) Pöi mihôiṅ öi havah nup lōnre chehen öi löktö in minë pësa, mihôiṅ inrē öi hateungngö nup kuilōn re. Pòrô pöri ang Sòlòmön nö pōi kanôlò, sön anga-aṅ nö akahakūö tö ngam pësa nö öt keuheūtlöre ṙanamlōn tī. Ngö ṙô tī anga-aṅ nö kūich, ngam “tölöök minë-eny nö mötlö tö tö pōyen kanôlò. Mötlö an inrē ngam neūkölōn tö rupīö.” (Inch. 22:1) Meuk inlahen yip töyal anga-aṅ tö pësa nö öt uroh nö ṙamlōn. (Mum. 5:10, 12) Lökten ò nö sōten hī öi yahlö lōn tö ngam rupīö, pön töt köpsöṙen anū-ö.—Inch. 23:4, 5.

6. Sitih mat ang Yēsū nö i alaha minë rupīö hēk chinhënen inrē? (Mëtiv 6:31-33)

⁶ Ngatī inrē ang Yēsū nö vāyö mufē nö i alaha ngam pësa tö minë chehen inrē. Haṙamlōn re anga-aṅ nö nyā-avkūö. (Lūk. 19:2, 6, 7) Hěng heuh anga-aṅ nö vīngö ök mak nö tökuchik nö vain ngam raneh hameuktö ò pinngangkūö. (Yôh. 2:10, 11) Ngaich ik sā ò nö kapah, hē e anga-aṅ nö inyūtuvö tök töpōiṙāi inyut. (Yôh. 19:23, 24) Hö-ö pöri nöng anū-ö afēkö ò. Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô nö in yik haköptöre, “öt tariku tökô nö nët tak lahök la-en tö yöngren re pò ò lohten min hēk hěngkang chūök min anga-aṅ nö haköpngö re. Rö-ö yin kô hěnghöre lök la-en ngam Tēv, kanôlò ngih panam inrē.” (Mët. 6:24) Haköpten cha inrē hēk anga-aṅ tö cha yěn urěh nö chöh ngam Pūlngö ngam Tēv ngaich öthō min cha-a nö öt kē-ěvkūö tö Yāvē tö nup hanakten cha.—Vë-evkūö Mëtiv 6:31-33.

7. Asuh nup inkôlò ngam prötör kūö ò nö vāyö mufē nö i alaha ngam rupīö?

⁷ Pōyen yin më holmaneuk hī tö yöölen, kūö re nö hang minë inlēnö kahëtö Yāvē i alaha ngam rupīö. Ngëichkö inlahen ngòh holmaneuk hī tö öl nö pīhövö ang Tanīel, ngö ṙô anga-aṅ: “Ik sā chu ṙòngmö ayal, hēten tö e ngam kuilōn chu öich hòṅ kētöre i linöklōn Yāvē.” Harunöre ngaich anga-aṅ nöng rahëichyen rupīö nö ha-aṅ nômö re. Lökten anga-aṅ nö mihôiṅ nö holṙen më mamānö hēk chuh el pētěl inrē. Ngö ṙô hēk anga-aṅ: “Öt fē unôich chin tö ngam atöllöre, mihôiṅ chin öre yěich lōnu ngaich hamūl pësa re chū-ö. Ötrěhěn pöri chū-ö öre öich sā ṙanamlōn re töngamuh. Ṙamlōn chin pò chu öich urěhlö ngam Pūlngö ngam Tēv, teūngen chū-ö inrē tö yip tö akaha hol re. Öthěng kanôlò tö mihôiṅ nö kētö töngatī ṙanamlōn chu.” Kô-en ayī-ö öi teūngen tö inkôlò yěi löklōn Yāvē yēḵ hī inrē öt fachūrit minë rupīö.

I ALAHA MINË LA-EN

8. Sitih mat ök Sòlòmön nö ngëichkö minë la-en? (Mumkahten 5:18, 19)

⁸ Vë-eny nang hī ang Sòlòmön, tö hī öi ṙamlōn yěi öt ṙāhata la-evṙen. Lumnööṙö hī angū-ö nö “kahëtö ngam Tēv.” (Vë-evkūö Mumkahten 5:18, 19.) Ngö ṙô inrē anga-aṅ, ‘Teūngen in tö yanöölen re in minë taṙòkhöre la-en.’ (Inch. 14:23) Kôten inrē ang Sòlòmön nö la-evṙen! Tö sā ò nö vīlö patī re, teūch nuk chōn vain, vī panô-òṅ re hēk vī chūök mak inrē. Ōt inrē nuk elpanam vahīlö ò. (1 Rā. 9:19; Mum. 2:4-6) Teūngen ang Sòlòmön tö ṙanamlōn re nö in minë la-en re. Akahakūö pöri anga-aṅ tö ngam tökô-en ṙanamlōn nö öt löktö in në töngatī la-en, pön löktö im linökölōn Yāvē. Lökten anga-aṅ nö vīlö ngam töhet chūök Yāvē. Sat samyeūheu rò-òten vinī-i angū-ö. (1 Rā. 6:38; 9:1) Ṙòkhöre kahëken ang Sòlòmön tö nuk la-en, ngaich kôtökūö anga-aṅ tö ngam linöökölōn Yāvē nö töt ṙanāngen nö nö in u nö la-en. Lökten anga-aṅ nö kūich nö ngöṙô tī: “Manā-aṅgrit ön ngih; keuheūtlöre nup nö ngaich nö hāngö. Pa-ekūö töm Tēv, haköp nup chöngö ò inrē; pò e nö angū-ö la-en tarik nö keuheūtlöre.”—Mum. 12:13.

9. Sitih inlahen mikahkūö öi tö Yēsū nö öt möḵlö kuilōn nö in minë la-en?

⁹ Ngatī ök inrē Yēsū nö töt ṙāhata nö la-evṙen. Ik sā ò nö ṙālö, ngaich la-en tö la-en karpēntör anga-aṅ. Ṙamölōn lohten nak yöng ò tö inlahen ò nö la-evṙen, pön tökiröng ngam mikūönö cha, ngaich kihngen cha-a nö ha-aṅ nômö re. Töhet ang Yēsū nö tarik, lökten nup vahī kūö kuntī ò lohten nö töt insā-av vanāyö, lökten yip tarik nöng hòṅ in ò lohten nö vīlöngö chehen. Öthō ang Yēsū nö öt teūngen tö ṙanamlōnre nö im la-enre. Hö-ö pöri nöng angū-ö ngaich la-en ò, pön kēnyö ṙētakre inrē anga-aṅ nö i linöökölōn ngam yöngre Yāvē. (Yôh. 7:15) Ik sā ò ngaich nö kētöre nö im inhangköm tölöök inhānga ngöṙô anga-aṅ nö in yip hamang ṙô re: “Un harëtnyö elmatre tökūö chamuhngöre nya-aṅkūö; harëtnyö elmatre pöri tökūö ngam töngngöh nya-aṅkūö, im nômö tö-örheūheu-aṅ.” (Yôh. 6:27) Ngaich ngöṙô inrē anga-aṅ nö in minë haköptöre ikui rôngö, “Hamūl kanôlòre pöri yī-ö, el halīöngö.”—Mët. 6:20.

10. Asuh öp tö hòṅ kanöplōn hī ichūök hī kamān?

¹⁰ Yěḵ hī min öi hang minë inlēnöre kahëtö Yāvē, ngaich löngö mufē min ayī-ö tö minë la-en re. Ngö kinūichngö an imat ngam Paipöl “hökngen ò pöri lahëḵ nö la-evṙen . . . , tö tölöök.” (Efi. 4:28) Ṙōlheuh lohten nö eū-eu minë la-en hī ichūök hī öi la-veṙen, kūö hī öi töt michūṙen hēk töt ṙāhata inrē öi la-evṙen. Vë-eny re inrē yip mākūö hī nö ṙamlōn nö in hī. Ngaich pī-a min ayī-ö kūö hī öi hòṅ haṙamlōn cha, lökten öi hòṅ marò-òten öi la-evṙen. Pöi ngö lōn inrē min, yēḵ chu min ngatī inlahen ngaich vayö mufē min cha-a tö më Vamënyen Yāvē. Yēḵ hī pöri min öi pōi hata tö ṙētak re ichūök re öi la-evṙen, ngaich öt ṙētakvö min ayī-ö öi in ngam mikūönö re hēk i linöökölōn Yāvē inrē. Ngaich yēḵ hī öi ngatī inlahen ngaich hòṅ halöktö mufē re ayī-ö.

11. Asuh öp haköplö Vilīöm nö vāyö mufē i alaha ngam la-en?

¹¹ Vilīöm minë-eny ök i ṙāl tarik. Kamān sin anga-aṅ nö in ök töhěng tak minṙöinylen. Ngaich haköplu anga-aṅ nö in ök minṙöinylen tö inlahen re nö hòṅ löngö mufē tö minë töng la-en kahëken re. Ngö ṙô anga-aṅ: “Tö chumkūöṙen ngam prötör nö in minë la-en re, vāyö inlahen inrē yěn kēken minë la-en re. Lökten nö ṙamlōn yip köstömör ò, hēk vāyö minë-eny inrē anga-aṅ nö ikūö cha. Yēḵ ò pöri ngaich nö chuh patī tö harap, ngaich öt fēken minë la-en re anga-aṅ. Pön kētö ṙētak re anga-aṅ nö in më mikūönö re hēk in Yāvē inrē. Löktö in e anga-aṅ nö sīöplöre ṙanamlōn.b

I ALAHA HĪ ÖI HĔNG TAK

12. (a) Sitih mikahlōn öi tö Sòlòmön nö löngö mufē sin nö in re? (b) Kūö yòh anga-aṅ nö öt köpsöṙen inlahen?

¹² Hanöng saha Sòlòmön nö köp nö löklōn Yāvē, vāyö mufē anga-aṅ nö in re. Ik sā ò nö ṙālö hēk fömlöre vinīlö inrē nö rācha, ṙòngmö aṅhav in anga-aṅ tö ngam inyāichngö. Havëkö inyööken re anga-aṅ nö in Yāvē pön akhakūö töre nö kūöṅn heuneū-en. (1 Rā. 3:7-9) Akahakūö inrē anga-aṅ, nö öt löng ngam inlahen hī yēḵ hī öi tailölōn. Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô tī nö kūich: “Urēhĕkūö pinlāngen an ngam inkeūlen nö kiröönngöre, urēhĕkūö fanukngö inrē ngam inkeūlen ellōn.” (Inch. 16:18) Vaichngö pöri ngaich anga-aṅ tö ngam ṙô re, uroh anga-aṅ nö öt hang chööngö ngam Tēv kūö ò nö tailölōn. Tö sā ngam Tēv nö kētö chööngö yip racha nö ötkô nö ṙōltak pīhö ‘hòṅ ngam el kuilōn cha nö öt lō-ongkūö.’ (Chöö. 17:17) Hö-ö pöri ang Sòlòmön nö hang ngam chööngö. Pōyen kahë anga-aṅ tö pīhöre, 700 yik pīhö ò ngaich 300 yik pīhö ò tötöl, ngaich pōihöl më pīhö ò vamë-ekūö insā tēv. (1 Rā. 11:1-3) Ngö lōn lohten ang Sòlòmön, öthō chin öich fehnguṙen, vaich pöri anga-aṅ. Kūö tī më pīhöre ngaich anga-aṅ nö marôvat tö ngam Tēv Yāvē.—1 Rā. 11:9-13.

13. Sitih inlahen öm më-eṅ kô-òren öm asīnken Yēsū öm aṅhav in tö ngam inyāichngö?

¹³ Örheūheu ang Yēsū nö īnu tö ngam inyāichngö. Pōyen nuk la-en ò nö in ngam yöng re ik sā ò nö el halīöngö. Pön löktö in ò “në taṙòkhöre, el halīöngö i kui ngih tumlat inrē” nö vīlöngö. (Kòl. 1:16) Fē-ělre lohten ang Yēsū tö u ik sā ò nö kēḵ ngam vīnôkö. (Mët. 3:16; Yôh. 17:5) Hö-ö pöri anga-aṅ nö tailölōn nö fēken u, öt hěngheuh anga-aṅ nö möḵlö mat töre tö yip tahëng. Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô nö in yik haköptöre, “Sā ngòh Kūön Tarik nö yih, rö-ö nö tö meūken, mameukṙen pöri ane inrē kamëtö nômöre, nö ṙāi tömaṙôngö.” (Mët. 20:28) Ngö ṙô inrē anga-aṅ, rö-ö anga-aṅ nöng lök kuilōn re nö la-evṙen pön nup lōn Yāvē nö in ò, ngatī inlahen anga-aṅ. (Yôh. 5:19) Kô-en nö aṅhav in Yēsū tö ngam inyāichngö! Hòṅ ngatī inlahen inrē ayī-ö hòṅ aṅhav tö ngam inyāichngö.

14. Asuh öp kanöplōn hī ṙô Yēsū yēḵ hī öi fēkö ngam in re?

¹⁴ Kô-en in öi hòṅ aṅhav in tö ngam inyāichngö, ötkô pöri ngaich öi ngö mufē töre öi töng öt pōiṙāi. Ngatī ṙô inrē ang Yēsū nö haköphöti, ngö ṙô anga-aṅ: “Kaheūki nun minë keūyö yīö, nö ṙòkhöre.” (Mët. 10:30) In e ṙinatö-ellōn ayī-ö tö Yāvē nö tö chumkūöṙen tö hī ngaich tö pōiṙāi ayī-ö inrē öi imat ò. Lökten yēḵ Yāvē nö kētö ṙētak hī öi kētöre i linöökölōn ò, pön lōnu inrē anga-aṅ tö hī öi teūngen tö ngam nômö tö-örheūheu aṅ. Ngaich ötkô ayī-ö asöklö ngam intöönö i alaha ngam inyööngö tö ò.

15. (a) Asuh öp hinôtö hī im Chūökamahati öi sitih mufē mihôiṅ töre? (b) Sā ngam tö hameuktu nyat im pěch 24, yēḵ hī öi töng ngamëichköre, asuh nup min töt taneūngen hī inkôlò?

¹⁵ Urēhěkūö tö 15 samyeūheu ngam Chūökamahati nö vë-eny nang hī tö hī yēḵ hī öi havai mufē re öi in re ngaich höng yanöölen hī min angū-ö. Ngö kinūchngö hē e angū-ö: “Ötkô in höng yahlö mufē töre, töp lökten hī min mihôiṅ öi tailölōn, hēk ötkô inrē öi höng minūö elmat töre töp lökten hī min kaheukö re öi töt pōiṙāi. Pöi hòṅ chumkūöṙen pöri tö minë öt kumlē-en re hēk heuneū-enre, ngaich hòṅ havai mufē re tö inlahen re. Lökten ök hěngtak i Kristīön yöngnyīö nö vë-eny re nö ngö ṙô: ‘Hö-ö chin töhet ötrěhěn öich tötlöök, sā inlahen yip tahëng chin chū-ö inrē öich aṅhav in tö heuneū-en hēk tö minë öt kumlē-en inrē.’”c

16. Kūöyòh ang Yāvē nö kētö inlēnö hī?

¹⁶ Hāngenlōn an Yāvē tö hī, lōnu inrē anga-aṅ tö hī öi ṙamlōn. Lökten anga-aṅ nö halēnö hī nö löktö im ṙô re. Akaha min ayī-ö yěi hāngö u. (Isa. 48:17, 18) Ngaich in töngamuh meuk ngih panam nö yahlö lōn tö minë la-en, pësa hēk höng ngëichkö re inrē cha-a. Lökten cha-a nö fukkui tö minë kanihngen. Yēḵ hī pöri öi hang minë inlēnö re lamöktö in Yāvē, ngaich iṙūöhen i linöökölōn ò hēk urěhlö ngam Pūlngö ò inrē, ngaich vāyö mufē min ayī-ö i alaha ngam pësa, i alaha minë la-en re hēk tö inlahen re inrē ngaich teūngen min ayī-ö tö ṙanamlōn re. Lökten ta-a chěi töi akaha hòṅ hī öi haṙamlōn ngam Yöngre Yāvē!—Inch. 23:15.