Mareferensiya a txibhukwana txa mitshangano ya Mahanyelo a Wukristu

Mareferensiya a txibhukwana txa mitshangano ya Mahanyelo a Wukristu

4-10 KA MAIO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 36-37

“Kuvengelwa ka Josefa”

w14 1/8 12 1-4

“Engisani mloro wuwa”

Bhiblia ya xamula: “Vanawe ngako va txi wona ti to tate wawe a randa ngutu Josefa, kupinda votshe vamwani vanawe, va to khata ku m’vengela ngutu, va si lavi ni kuwomba-womba nayo ngu kuthutha.” (Genesisi 37:4) Hi nga txi pfisisa txivangelo txo ve vengela Josefa, kambe vona va ve siphuku-phuku ngu kutumelela matipfelo ewo me kula timbiluni kwawe. (Mavingu 14:30; 27:4) Ina u khala ku ti pfisa tiya ngu mhaka ya m’thu wo kari a nga mana malungelo mwendo ngu kuva a di ningilwe txixonipho txi u nga ti txi tsakela? Khumbula mhaka ya vakoma va Josefa. Mabava ma va mahile ve maha ati ngu msana va nga gwita ve ti sola ngutu. Txikombiso txawe txi kombisa ti to i txhuku ku ‘tsaka ni va va tsakako.’—Varoma 12:15.

Josefa a ti ma wona matipfelo a vakomwakwe. Kambe ina ene a ti sisa dibhaji dileya mbimo yi a ku navo? Ti nga maha a di ti pimisile. Kambe Jakobe a ti lava ti to dibhaji dile di va txikombiso txa ti to wa m’tsakela ni ku wa m’dhunda, se Josefa a ti lava kutsakisa tate wakwe. Ngu toneto, mbimo yotshe a ti ambala dibhaji dile. Ene njikombiso txa txinene kwathu. Hambiku Tate wathu wa nzumani a si ngako ni txisawu-sawu, a nga ninga malungelo malanda mamwani akwe o thembeka. Hahanze keto, Jehovha a lava ti to hi va vo hambana ni vathu va mafu awa a wubihi ni wugango. Kufana ni siambalo so sawuleka sa Josefa, mahanyelo a Makristu ma va hambanisa ni vathu va mafu awa. Mahanyelo onewo, mbimo yimwani ma wusa mabava ni kuhenyelana. (1 Pedro 4:4) Ina Mkristu a nga sisa ti to dilanda da Txizimu? Ahim-him, kufana ni Josefa a nga mbi sisa dibhaji dakwe.—Luka 11:33.

w14 1/8 13 ¶2-4

“Engisani mloro wuwa”

Miloro yiya yi txi ta ngu ka Jehovha. Yona i ti wuprofeti, ni ku Txizimu txi ti lava ti to Josefa e womba didungula da kona. Josefa ti txi lava e maha ati vaprofeti va nga maha ngu kutsimbila ka mbimo, ve huwelela wulamuli wa Txizimu ka vathu ngako va si engise Jehovha.

Ngu wutxhari Josefa a wombile tiya ka vakomwakwe: “Engisani timhaka ta mloro wu ni ngava nawo.” Vona va wu pfisisile mloro, kambe kha va wu tsakela. Ngu toneto va xamute va txi: “Ti komba ti to awe u na fuma txitimwi kwathu kani?” Matimu ma womba tiya: “Ngu mhaka yeto va to m’vengela ngutu ngu mhaka ya miloro yakwe ni mapswi akwe. Ni mbimo yi Josefa a nga tshumela e va bhulela ngu ta mloro wa wumbidi, vona ni tate wawe kha va tsaka. Bhiblia yi womba tiya: “Aniko tate wakwe a to mkawuka a txi khene: ‘Mloro wa txani wonewo u nga va nawo kani? Ti komba ti to ani, ni mame wako ni vakomwako, hi na khizama hahatshi masoni kwako, kani?’” Hambi keto, Jakobe a simamile e alakanya ngu tona. Ina Jehovha a ti ko womba-womba ni mfana wuwa?—Genesisi 37:6, 8, 10, 11.

Josefa i si nga wo khata mwendo wo gwita kuwomba mapswi a wuprofeti aya ma ndi no wusa kukanetana. Jesu i ku wa hombe ka votshe vaningeli va madungula, a ti khene ka malanda akwe: “Akuwa ani va nga ni xanisa, nananu va na mi xanisa.” (Johani 15:20) Makristu otshelele, ma nga gonda to tala ka likholo ni txibindi txa mphya Josefa.

Lavetela tithomba ta moya

it-1752

Edhomi

[Kubhilivila], Vaedhomi

Edhomi ditina dimwani da Esawu dihasa da Jakobe. (Gen 36:1) A ningilwe ditina diya nguko a nga xavisa wutiwula ngu sakudya so bhilivila. (Gen 25:30-34) Nene Esawu a velekilwe a di bhilivite ngutu (Gen 25:25), ni ku ka matiko a vanana vakwe ni vatukulu vakwe, vo tala va ti bhilivite ni vona.

it-1629

Wutixamuleli

Ngako mfuyi wa sihari a txi khene a na khatalela mtxhambi wo kari, a ti kombisa ti to wa tumela wutixamuleli wa sona. Ti txi fana ni kugela nyamne wa sihari ti to a na si dyisa, kha si na mbi biwa, ngako eto ti txi humelela a ndi na hakela. Kambe wutixamuleli wakwe wu ti ni mihingano, nguko ku ni siemo asi a ndi no va a si nga ni mnando, so fana ni ku mtxhambi wu txi xaselwa ngu sihari sa txitinga. Kambe ngako eto ti txi humelela a ti fanete kukombisa to kha nga ni mnando, ngu kutisa txihari txi txi nga hasamulelwa. Nyamne wa sihari a ti fanete kudivalela m’thu wu a nga dyelwa sihari.

Ditshina di di fanako di ti thuma ka timhaka to tala to fana ni ta ha mwayani. Ngu txikombiso, ngako m’thu i ti wa hombe ka votshe vananda vakwe, ngene a ku ni wutixamuleli wo khatalela vananda vakwe. Ngu toneto kha ti hi xamalisi kuva Rhubheni a di karatekile ngu wutomi wa mnanda wakwe Josefa, nga ha ti nga kombiswa ka Genesisi 37:18-30, mbimo yi vananda vakwe va nga ti lava ku m’daya. “A ti khene: ‘Hi nga m’dayeni.’ . . . ‘Hi nga theketeni mnoha wakwe! . . . Mi nga mpfinyeni ngu manza anu.’ Ene a ti ko zama ku m’hulukisa manzani kwawe, kasiku e mtshumeta e m’yisa ka tate wakwe.” Mbimo yi a nga tumbula ti to Josefa a si ngaho, a karatekile ngutu e “vharula syambalo sakwe” e tshumela e kwangula a txi: “Mfana kha ngaho a mule, se ani ni ya hani kani?” Ene a ti ti ziva ti to a ndi na mana mnando wa kupwateka ka Josefa. Ti to a si mani mnando, vananda vakwe va mahile ti to tate wawe e kholwa ti to Josefa a dyitwe ngu txihari txa txitinga. Va mahile toneto ngu kuteka dibhaji da Josefa ve di beta ka mnoha wa txihari. Ve gwita ve ninga Jakobe tate wawe, ene kha nga ninga mnando Rubheni ngu kupwateka ka Josefa, nguko dibhaji dile di ti tate ngu mnoha, Jakobe a ti pimisa ti to Josefa a to dawa.—Gen 37:31-33.

11-17 KA MAIO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 38-39

“Jehovha kha leka Josefa”

w14 1/11 12 ¶4-5

“Ni nga sikotisa kutxani kumaha to biha ta hombe to nga eto?”

“Se Josefa a to tekwa e yiswa ditikoni ka Egipta. Potifari, mthenwa wa Faro, mthangeli wa vawoneleli, wamwamna wa Muegipta, a to xava Josefa, ka va ka Ismayeli, vale va nga mteka ve ya mningela kwakwe.” (Genesisi 39:1) Mapswi awa a madotho, ma hi komba tingana ti Josefa a nga vako a di tipfite ngu kutshumela e xaviswa ka wumbidi. Ene a ti ku nga silo so xaviswa txitolo! Hi nga alakanya Josefa a txi londetela nyamne wakwe mabhazara dhoropani a txiya mtini ka nyamne wakwe wamphya wa mthangeli wa Muegipta.

Mti! Phela ewo i ti wukhalo wo hambana ni wu Josefa a nga ti wu dhana ku mtini. Ene a kulete ka mwaya wu wu nga ti zumbela kurura wu txi zumba ka matenda, ni ku i ti mdyisi wa sihari. Kambe a ha a nga ti kona konkuwa, i ti ka mti wo dhula wo pendwa ta tinene, phela a ti ka m’thu wa tithomba, i ku Potifari. Matimu ma kombisa ti to Vaegipta va ti dhunda majaradhi o tshura na ma di lulamisetwe ta tinene, ni mindonga ya mitsudi ni magova amu ku nga ti kula mafilori a matini o tshura o fana ni sitsekele. Miti yimwani yi ti zumbela ka majaradhi na yi di ni majanela a hombe ni ma vharanda kasi kulondola moya wa wunene, ni silo simwani so fana ni masala o dyela ka ona ni makwarto a sithumi.

w14 1/11 14 1-6; 15 1-4

“Ni nga sikotisa kutxani kumaha to biha ta hombe to nga eto?”

Kha hi zivi to tala ngu ti tijele ta Egipta ti nga ti zumbisile tona. Va arqueólogo va mani makhalo aya kale i nga ti tijele, timwani i di ta hahatshi ka mafu. Ngu kutsimbila ka mbimo, Josefa a fananisile jele yi a nga ti ka yona ni mkora mwendo “diphala.” (Genesisi 40:15) Ka dibhuku da Masalmo, hi nga wona to Josefa a xuphekile: “Va txi msunga ngu titxhini mikondoni ni dikhodha da simbi thamoni kwakwe.” (Masalmo 105:17, 18) Mbimo yimwani Vaegipta va ti sunga sibotxhwa mawoko msana tikhungoti ti patana; kasi vamwani va ti sungwa ngu dikhodha da simbi ha mkolo. Ti nga maha Josefa a di xuphilwe ngu nzila yoneyo, na a si nga ni txionho!

Txo panda ngu ti to kha ta nga va ta mbimonyana. Bhiblia yi womba to Josefa a simamile a di ‘khotetwe.’ Ene a hetile malembe a di ka wukhalo wuwa wo thisa! Ene a si tizivi to a na thuka e huma mkorani. Masiku ma ve mavhiki, me maha mitxima. Nji txani txi nga m’vhuna kutimisela?

Bhiblia ya xamula: “MKOMA a ti ti kumweko ni Josefa a txi telwa ngu wumbilu ngu ngene.” (Genesisi 39:21) Kha ku nga ni jele, ayi yi nga tsivelako ti to malanda a Jehovha me amukela lirando lakwe. (Varoma 8:38, 39) Hi nga alakanya Josefa a txi gela Tate wakwe wa nzumani totshe ta mbiluni kwakwe e gwita epfa kudikha aku “Txizimu txa kotshe kuthavelela” txi ku ningako. (2 Vakorinto 1:3, 4; Vafilipiya 4:6, 7) Ngu yihi nzila yimwani ayi Jehovha a nga vhuna ngu yona Josefa? Hi txi lera hi mana ti to ene a txi telwa ngu wumbilu ngu ngene, “a txi maha ti to e mana mathomo, masoni ka mxayisi wa mkora.”

w14 1/11 15 ¶2

“Ni nga sikotisa kutxani kumaha to biha ta hombe to nga eto?”

Lavetela tithomba ta moya

it-2133 ¶10

Onani

(Oʹnan) [Ti wombako “mtamo wo maha to kari”].

Mmweyo wa vanana va Jakobe vo velekwa ngu mwanana wa Suwe wa Mkanana. (Gen 38:2-4; 1 Mak 2:3) Msana kova Eri a di datwe ngu Jehovha ngu mhaka ya kumaha wubihi, a si na vanana, Judha a gete Onani ti to e tekana ni Tamari noni ya Eri. Ngako a ti ko veleka nayo mwanana, mwanana eneyo a ndi na tekwa kota mwanana wa Eri e tshumela edya thomba yakwe, kasi ku asi veleki nayo, Onani ngene a ndi no dya thomba ya Eri. Mbimo yi a nga otela ni Tamari, ene “a ti ti theketela hahatshi” hahanze ko ninga txirumbo Tamari. Ati i si nga kusakanisela siro sa limbewu, nguko Bhiblia yi “txikhati ni txikhati txi a nga ti tshangana nayo” a ti theketela hahatshi. Ti ti komba a di mahile tile ti dhanwako ku i “coito interrompido” i ku kumaha ta mataho kambe u theketela hahanze ka limbewu la txisikati, ene a mahile tiya khakwenye kasi ku Tamari a si mani txirumbo. Ngu mhaka ya kwa mbi engisa tate wakwe, kunavela kwakwe ni txionho txi a nga txi maha ngu lulamiselo ya Jehovha ya mtxhadho, na i si nga ngu txidhelelo txakwe, Onani nene kha nga va ni vanana, e tshumela e dawa ngu Jehovha.—Gen 38:6-10; 46:12; Mit 26:19.

w04 15/1 30 ¶5-6

Tixamulo ta siwotiso sa vagondi

Judha a mahile txionho ngu kuva a sa ninga Xela nga ha a nga ti thembisile Tamari. A tshumete e otela ni wamsikati awu a nga ti pimisa ti to digelegele da dithepeleni. Eto ti txi lwisana ni mlayo wo maha ta mataho ni wu u nga txhadha nayo basi, kambe ene kha engisa mlayo wuwa. (Genesisi 2:24) Kambe ditshuri ngu ti to Judha kha otela ni digelegele. Kambe, na a si tizivi ene a tekile wukhalo wa Xela, ka lulamiselo ya wukati, se e veleka vanana va ha mlayoni.

Kasi simaho sa Tamari i si nga sa wubhemba. Mahasa ya a nga veleka kha ma dhanwa to ma veleketwe ka txionho. Mbimo yi Bhowazi a nga tekana ni Rute wa Moabhi na a txi londisa lulamiselo ya mtxhadho, madhota a Bhetlehema ma womba-wombile ta tinene ngu Farezi mwanana wa Tamari, ma txi gela tiya Bhowazi: “Se nyumba yako yi ne nga nyumba ya Farezi, (awule a nga velekwa ngu Tamari ditikoni ka Judha), ka liveleko li MKOMA a no kuninga ka dihorana diya.” (Rute 4:12) Farezi nene wa patwa ka liveleko la Jesu Kristu.—Matewu 1:1-3; Luka 3:23-33.

18-24 KA MAIO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 40-41

“Jehovha e khulula Josefa”

w15 1/2 14 ¶4-5

“Ina kutxhamusela kha ku lumbi Txizimu kani?”

M’theleli a divate Josefa, kambe Jehovha kha mu divala. Wusiku wumwani Jehovha a ningile miloro yimbidi Faro ayi yi si divalekiko. Ka mloro wo khata, mkoma a woni 7 wa tihomu to tshura na ti di nonile ti txi huma ngu Nilo, ti txi londiswa ngu to biha na ti di songile. Ati to songa tidya ti to ena. A gwitile e lora mihumbo ya 7 yo pfuna yi di tshurile. Ngu msana ku to huma 7 wa mihumbo ya miburo ya kuoma, se mihumbo yile ya miburo yi ti khadamula yile ya 7 yo pfuna. Ni mixo Faro a wukile a di karatekile ngu mhaka ya miloro yiya, se e dhana votshe vanyamsoro ni vanyatixolo. Votshe kha va sikota ku yi txhamusela. (Genesisi 41:1-8) Kha hi tizivi to mwendo va to jujeka mapimo mwendo va to ningela titxhamuselo to hambana. Kambe txo tsana ngu ti to va henyisile Faro e tshumela e thava ngu miloro yakwe.

Ngu magwito m’theleli wa kopo a khumbute Josefa! Livhalo lakwe li pekile ngu toneto, ene a gete Faro ti to ku ni dizambi dimwedo mkorani adi ka malembe mambidi msana di nga ti txhamusete kwati mloro wakwe ni wa m’bhiki wa mapawu. Ngu mbimo yoneyo Faro a rumisile ti to ku ya dhanwa Josefa mkorani.—Genesisi 41:9-13.

w15 1/2 14 ¶6-7 15 ¶1

“Ina kutxhamusela kha ku lumbi Txizimu kani?”

Jehovha wa va dhunda vathu vo thembeka ni vo tiveka hahatshi, se kha ti xamalisi a ku a nga vhuna Josefa ti to e xamula siwotiso asi si nga zolonganisa mapimo a titxhari ni vaphaxeli. Josefa a txhamusete Faro miloro yimbidi ayi yi nga di ni titxhamuselo to fana. Ngu kuwuyeleta madungula, Jehovha a txi lava kuwomba ti to mhaka eyo yi “tsanisilwe ta tinene” i ku ti to yi si na kuthindeka. Tihomo to tshura ni mihumbo yo tshura si fanekisela malembe a mtxhanu ni mambidi a kupfuna ka dotshe ditiko da Egipta, se mtxhanu wa tihomo ni timbidi ta kuonda ni kubiha ti kombisa mtxhanu wa malembe ni mambidi a nzala ayi yi di no londisela. Nzala yoneyo yi ndi na maha ti to ku pwateka sakudya ka dotshe ditiko.—Genesisi 41:25-32.

w15 1/2 15 ¶3

Ina kutxhamusela kha kulumbi Txizimu kani?

Faro a hetisisile a ti a nga thembisa. Ngu txikuluveta Josefa a to ambekwa siyambalo sa linyu yo hehuka, Faro a to mninga liketani la nzalama, phera, e tshumela e kwetwa ka txikotxikani ni kuvekwa ti to e maha mtha ngeli wa ditiko dotshe da Egipta. (Genesisi 41:42-44) Ngu ditshiku dimwedo a khukhile ngu jele eya nyumbani ka wukoma. Nimixo wa kona i di khumbi kambe ka wusiku wa kona i di wamwamna wa mtamo wa kotshe Egipta. Eto njikombiso txa ti to likholo lakwe i si nga la mahala! Jehovha a kuwoni kuxaniswa kwakwe a si na mnando ka malembe otshe. Ene a mkhatalete ka kuxaniswa koneko ngu mbimo ya kona, ni ngu nzila ya yinene. Kambe Jehovha hi nga ti to atxo khatalela kuxaniseka ka Josefa dwe kambe a txi veketa liveleko la Israyeli. Hi na wona ti to eto ti mahisile kutxani ka ndima yi yi londiselako ya mxaxamelo wuwa.

Lavetela tithomba ta moya

w15 1/11 9 ¶1-3

Ina u txi ti ziva?

Ngu kutxani Josefa a di wite maletu a si nzi ku ya wonana ni Faro?

Ngu kuya ku titxhamuselo ta wumbidi ta dibhuku da Genesisi, Faro a rumile ti to ku ya tekwa Josefa txibotxhwa txa Muhebheru ngu txikuluveta ti to a ta txhamusela miloro yi yi nga txi m’juja mapimo. Se ku txi pinda mbimo yo tala Josefa a di khotetwe. Hambiku a nga dhanwa ngu txikuluveta ngu Faro, Josefa a khatile ngu ku wila maletu. (Genesisi 39:20-23; 41:1, 14) Ku va mbhali a di dhodile mapswi awa ma wonekako nga hi nga a lisima ti kombisa ti to ene a txi si ziva sihena sa Vaegipta.

Kuleka maletu me kula i di sihena sa vathu va vangi va kale, ku pata ni Vahebheru, kuhambana ni eto “vaegipta va kale i di lixaka limwelo basi li nga txi leka maletu” kha kuwomba ka Enciclopédia de Literatura Bíblica, Teológica e Eclesiástica (ngu txingiza) ya McClintock ni Strong.

Ina Vaegipta va to ko wila maletu basi? Direvhista da Biblical Archaeology Review di womba ti to yimwani mikhuwo ya Vaegipta yi txi lava ti to wamwamna e ti lungiselela a txi ya ka Faro nga ti a nga ti mahisa tona a txi ya dithepeleni. Ka mhaka eyo, Josefa ati fanete kuwila yotshe misisi ni otshe matoya a mmidi wakwe.

w09 15/11 28 ¶14

Hi kombisa mahanyelo a manene kota sithumi sa Txizimu

Ka timbimo ta Bhiblia, vaveleki ava va thumelako Txizimu va txi gondisa vanana vawe matshina a milayo ya mahanyelo a manene. Ngu txikombiso wona nzila yi Abrahamu ni Isaake va nga ñolana ngu yona ka Genesisi 22:7. Josefa nene a ti kombisile ti to a ti amukete mlayo wa wunene ka vaveleki vakwe. Mbimo yi a nga ti khotetwe ene i ti wamnene ni ka sibotxhwa simwani. (Gen 40:8, 14) Mawomba-wombelo akwe ni Faro ma txi kombisa ti to ene a ti gondile ngu nzila yi yi fanelekako ka wukoma.—Gen. 41:16, 33, 34.

25-31 KA MAIO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 42-43

“Josefa a kombisile kutiñola”

w15 1/5 13 ¶5; 14 ¶1

“Mi pimisa ti to ani ni ha wukhaloni wa Txizimu Kani?”

Josefa a tumbute to vakomwakwe ngu mbimo yoneyo. Mbimo yi a nga va wona va txi mu khizamela, mapimo akwe ma khumbute timhaka tile ta wuphyani wakwe. Bhiblia yi womba ti to “Josefa a to alakanya miloro” ayi Jehovha a nga mlorisa mbimo yi i nga ti mphya, i ku mloro wule wu nga ti womba to vakomwakwe va ndi na mkhizamela, nga ti va nga ti mahile ka mbimo yiya! (Genesisi 37:2, 5-9; 42:7, 9) A ndi na maha txani Josefa? A ndi na va bharasara? A ndi na va khawulisa?

w15 1/5 14 ¶2

“Mi pimisa ti to ani ni ha wukhaloni wa Txizimu Kani?”

Ti nga maha u si tshangani ni txiemo txi txi fanako. Nyamsi wa ditshiku ti tolovelekile ti to timwayani ku si ve ni wumwewo ni kuvengelana. Mbimo yi hi tshanganako ni siemo so nga siya, txo khata hi nga pimisako kumaha, ngu londisa mbilu yathu yo mba hetiseka, hi maha sisungo so mba pfisiseka. Kambe ndinene kutekelela txikombiso txa Josefa, hi wona timhaka nga ti Jehovha a ti wonisako tona. (Mavingu 14:12) Khumbula ti to ndinene kumaha kudikha ni maxaka athu, kambe kuva ni kudikha ni Jehovha kumweko ni Mwanana wakwe nda lisima ngutu.—Matewu 10:37.

w15 1/5 14 ¶2

“Mi pimisa ti to ani ni ha wukhaloni wa Txizimu Kani?”

Josefa a khatile ngu kuzama kuwona to vakomwakwe vathu vo zumbisa kutxani. A mahile toneto ngu ku va bhongela a txi thumisa m’hunduluxeli, a txi womba ti to vona nzinyengwana. Ti to ve tiemelela, vona va womba-wombile ngu mwaya wawe, ve tshumela ve womba mhaka ya lisima ya ti to va ni mnanda wa m’dotho. Josefa a zamile kusisa matipfelo akwe. Ina mnanda wakwe a txi ngadi a txi hanya? Konkuwa, Josefa a ti ti ziva to a na maha txani. Ene a va dukile atxi: “Zivani ti to mi na xolisiswa,” se e gwita e womba ti to a lava kuwona mnanda wakwe. E gwita e tumela ti to ve tshumela kasi kuya wuya ni mnanda wakwe, kambe ku ti fanete kusala m’thu mmweyo kwawe.—Genesisi 42:9-20.

it-2598 ¶4

Josefa

Mbimo yi vakomwakwe va nga txi wona simahakalo siya, va txi wona nga vo welwa ngu makhombo ngu kuva va di xavisile Josefa kota txibotxhwa malembe msana. Va womba-wombile ngu mnando wawe masoni ka mnanda wawe na va si se tiziva to ngene mani. Mbimo yi Josefa a nga pfa mapswi awe o kombisa ku ti sola, a to khukha e ya ka wukhalo wumwani eya dila. Mbimo yi a nga wuya, a rumisile ti to ku khotelwa Simiyoni kala vale vamwani ve wuya ni mnanda wakwe.—Gen 42:21-24.

Lavetela tithomba ta moya

it-2466

Rubheni

Yimweyo ya tifanelo ta tinene ta Rubheni ti wonekile mbimo yi a nga maha ti to 9 wa vananda vakwe ve rinza Josefa mu ka txisima txo oma hahanze ko m’daya, ngu mbimo yoneyo, txikongomelo txakwe i ti ku gwita e tshumela ekha eya m’humisa. (Gen 37:18-30) Ku di pindile 20 wa malembe, mbimo yi va nga txi pimisa to va dukwa ngu mhaka ya kuva va di xavisile Josefa, Rubheni a ti vekile hakubasani ti to ene kha pateka ka wubihi wonewo. (Gen 42:9-14, 21, 22) Dikhambi dimwani, mbimo yi Jakobe a nga lamba ti to Bhenjamini e tsula Egipta, Rubheni ngene a nga thembisa kuningela vanana vakwe vavambidi, atxi: “Daya vanana vangu vavambidi, ngako ni si ku wuyiseli kambe Bhenjamini.”—Ge 42:37.

w04 15/1 29 ¶1

Timhaka ta hombe ta dibhuku da Genesisi—Txienge txa wumbidi

43:32—Ngu kutxani kudya kumweko ni Vahebheru ti nga ti bihile ka Vaegipta? Txivangelo txa hombe i nga va i ti mhaka ya kuhambana ka wukhongeli mwendo ku ti guleta ngu mhaka ya lixaka. Vaegipta va ti nyenya kambe vadyisi. (Genesisi 46:34) Ngu kutxani? Ti nga maha i di mhaka ya ku vadyisi va nga ti tekwa i di va hahatshi ngutu ngu Vaegipta va mbimo yileya. Ti nga maha kambe i di mhaka ya ku mafu o dima ka ona ma nga ti kala ka mbimo yileya, se ava va nga ti lava wukhalo wo dyisa ka wona va ti tekelwa hahatshi.