Mareferensiya ya txibhukwana txa mitshangano ya Mahanyelo a Wukristu
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
5-11 KA MAIO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 12
Kuthuma ngu kuhiseka ta wuyelisa
w16.06 30 ¶6
Fanelo ya lisima ngutu kupinda nzalama
Mamwani malanda a Jehovha ta ma karatela kumana so tihanyisa ngu sona. Kambe ona ma vayilela kumana male ngu nzila ya wukanganyisi. Hahanze keto, ona ma tikaratela kuva vathumi va vanene. Ngu nzila yoneyo, va kombisa ti to va ninga lisima kuthembeka ni timwani tifanelo ta Txizimu kupinda male.—Mav. 12:24; Vaef. 4:28.
w15 1/2 5 ¶4-6
U nga wu dhundisa kutxani mthumo wako?
Ti nga va ta lisima kupimisa kwati ngu txiwotiso txiya txo gwita. Ngu kutxani? Nguku ta tsakisa ngutu kuwona wuyelo ayi mthumo wathu wu yi tiselako vamwani. Jesu a ti khene: “Kuha ka ninga ngutu litsako kupinda kuhiwa.” (Mith. 20:35) Hahanze ko vhuna ava hi va thumelako mwendo makliyenti athu, ku ni vamwani va va wuyelwako ngu mthumo wathu i ku timwaya tathu ni vale va pwatekelwako.
Maxaka athu. Ngaku msungu wa mwaya wu txi thuma ngu kuhiseka kasi kuxayisa mwaya, wona wu vhuna mwaya wa wona ngu tinzila timbidi. Yo khata, wa sikota kuxava sakudya, siambalo ni kumana wukhalo wo zumba ka wona. Ngu nzila yoneyo, wa hetisisa wutixamuleli awu a nga ningwa ngu Txizimu wo ‘Khatalela mwaya wakwe.’ (1 Timoti 5:8) Ya wumbidi, awu a thumako a gondisa vamwani ngu txikombiso txakwe ti to nda lisima kuthuma ngu kuhiseka. Shane, awu hi nga womba-womba ngu ngene ka gondo yi yi nga pinda a womba tiya: “Tate wangu nji txikombiso txa txinene txa mthumi wo hiseka. Ene mbwa mwamna wo thembeka a nga thuma ngu kuhiseka wutomi wakwe wotshe. Kudingana malembe o tala a thumile kota m’vati. Txikombiso txakwe txi ni gondisile ku ni ninga lisima mthumo wa manza ni wo maha a ti ti no wuyelisa vamwani.”
Ava va pwatekelwako. Mpostoli Paulo a kuzetile makristu ti to ‘me ti thumela ngu manza awe, kasiku ve mana so abana ni va va singa ku naso.’ (Vaefesu 4:28) Ngu ditshuri, ngaku hi txi thuma ngu kuhiseka kasi kuxayisa mwaya wathu, hi na sikota kuvhuna ava va pwatekelwako. (Mavingu 3:27) Kuthuma ti hi ninga mkhanju wo vhuna vamwani ni ku hi mana litsako.
Tithomba ta moya
ijwyp gondo 95 ¶10-11
Ni nga si xulisa kutxani sikarato?
● Vana ni mawonelo a manene ngu sikarato. Ziva kuhambanisa sikarato sa hombe ni sa sidotho. Bhiblia yi womba tiya: “Kuhenya ka txiphukuphuku kha ku sweli kuzivaneka, aniko awule wo txhariha wa sisa tingana.” (Mavingu 12:16) Hi nga sotshe sikarato si fanelako ku hi maha hi karateka.
“Vakolega txikolwani va ti ni mkhuva wo maha sikarato sa sidotho si va sa hombe. Koneho, vangana vawe va ti bhula ngu txikarato txonetxo ka ma redes sociais. Eto ti txi maha to txikarato txi ya masoni txi kula.”—Joanne.
12-18 KA MAIO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 13
U nga xengwe “ngu dilambu da vaonhi”
it-2196 ¶2-3
Digezi
Mathumiselo mamwani o fanekisela. A txi m’thu atxi thumisako kasi kuwoningela nzila txi fanekiselwa ngu digezi. Ngu kuthumisa mapswi onewo o fanekisela, dibhuku da mavingu di hambanisa wo lulama ni m’bihi ngu kuwomba tiya: “Liwoningo la vo lulama la tsakisa, aniko dilambu da vaonhi di na timeka.” (Mav 13:9) Digezi da va vo lulama di ya masoni di txi woninga, kambe digezi da vabihi hambi di txi tikomba nga da woninga mwendo ku tinzila tawe ti ti tikomba ti txi humelela, Txizimu txi na maha ti to ve zumba txidemani, aha minenge yawe yi no humbwa ve wa. Eyo i na va wuyelo ya vale va rukako vaveleki vawe.—Mav 20:20.
Kutimwa ka digezi da m’thu ti nga tshumela tiwomba ti to m’thu eneyo kha nga ngadi ni themba ya mbimo yi yi tako. Dibhuku da Mavingu di tshumela di womba tiya: “Nguko m’bihi kha na mbi va ni hakhelo ni ya yimweyo, kambe dilambu da vo biha di na timeka.”—Mav 24:20.
w12 15/7 12 ¶3
Khozela Txizimu atxi txi ningaku mkhululeko
3 Aku Sathani a nga sikota kuxenga vathu vavambidi vo hetiseka (kupata ni sivangwa so tala sa moya) ti to ve wukela Txizimu, nathu a nga thuka e sikota ku hi xenga. Sathani a ngadi a txi thumisa marindi o fana nyamsi. Ene a zama ku hi maha hi pimisa ti to milayo ya Txizimu ya nemela ni ku ya hi tona litsaku. (1 Johane 5:3) Mapimiselo oneyo ma nga hi zweta. Mwanathu wo kari wa txisikati wu a ku ni 24 wa malembe, wu a nga ti ti ñote ngu nzila yo biha ngu timhaka ta mataho a womba tiya: “Ni kuzetetwe ngu vangana vo biha ni ku ni txi thava kupimisa ngu nzila yo hambana ni yawe.” Ti nga maha nawe u di wonisanile ni mkuzetelo wa vakolega vako.
w04 15/7 31 ¶6
“Votshe vale vo txhariha va tsimbila ngu wuzivi”
M’thu wo txhariha ni wo lulama wu a mahako totshe ngu wuzivi a na katekiswa. Solomoni wa hi tsanisekisa: “M’thu wo lulama wa dya kala kuza moya wakwe wu tsaka, aniko mndani ka wo biha ku na otela ni nzala.” (Mavingu 13:25) Jehovha wa tiziva a ti i ku tatinene ka wutomi wathu, to fana ni timhaka ta mwaya, wuxaka wathu ni vamwani, mthumo wathu wo txhumayela mwendo mbimo yi hi kawukwako. Ngako hi txi thumisa sialakanyiso si hi si manako ka Dipswi dakwe, hi va ni wutomi wo tsakisa.
Tithomba ta moya
it-2276 ¶2
Lirando
Lirando li nga kombiswa ngu nzila ya walo. Ngu mhaka ya sivangelo siya, kasiku hi kombisa lirando ngu nzila ya yinene ti lava hi tumelela moya wo sawuleka wa Txizimu wu thuma kwathu ni ku londeta milayo ya Dipswi da txona. Ngu txikombiso: Ti nga maha tate wo kari a txi dhunda ngutu mwanana wakwe. Kambe lirando ali a ku nalo ngu mwanana wakwe a nga thuka e li kombisa ngu nzila yo biha ngu ku mninga sotshe asi a si lavako a si lambi txilo. Ti nga maha a si wu thumisi kwati wutixamuleli wu aku nawo wo kawuka. (Mav 22:15) Ti nga maha tate eneyo a txi kombisa lirando lonelo ngu mhaka yo tiguleta mwendo ku pimisa ngu ngene dwe. Bhiblia yi womba ti to m’thu eneyo kha njo kombisa lirando, kambe o vengela mwanana wakwe, nguku kha londeteli milayo ayi yi no vhuna mwanana wakwe.—Mav 13:24; 23:13, 14.
19-25 KA MAIO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 14
Pimisa ngu ti u no ti maha ngaku ku txo humelela phango yo kari ya mtumbuluko
Xonipha wutomi i ku ningo ya Txizimu
10 Mbimo yimwani hi nge sikoti kutsivela simahakalo si si nga vekako wutomi wathu haphangoni. Ngutu-ngutu so fana ni tiphango ta mtumbuluko, mitungu ni sitereka. Ngako ku txi humelela simahakalo so fana ni soneso, hi nga lava tinzila to ti vhikela ngu kuengisa sileletelo sa wukoma mayelano ni mu hi nga thavelako ku ya kona ni kuzumba hi di vhikelekile. (Var. 13:1, 5-7) Simahakalo simwani sa ziviswa si si se maheka, se i nga va tinene kulondisa mkongomiso awu wukoma wu wu ningelako kasiku hi kota ku ti lulamisela ka tiphango toneto. Ngu txikombiso, hi nga lungiselela mati, sakudya so mbi sina ni simwani kasiku hi ya si thumisa.
11 Hi nga maha txani ngako amu hi zumbako kona ku txo humelela malwati ya ma tshapelako? Hi fanete kuengisa sileletelo sa ta wudhaho, so fana ni kusamba manza, kuzumbela kulenyana ni vamwani, kuambala mamaxkara, ni kuzumba kwarentena. Hi txi engisa sileletelo soneso hi na kombisa ti to ha bonga ningo ya lisima ya Jehovha i ku wutomi.
12 Mbimo yimwani ngako ku txi humelela ta txidhukisa, ha pfa to kari ka vangana, ka vaakelani, ni ka mahungu ati i si nga ko ditshuri. Se hahanze ko kholwa “totshe” ati hi ti pfako, hi lava kuengisa mahungu o thembeka aya ma tako ngu ka wukoma ni ka ta wudhaho. (Lera Mavingu 14:15.) Mmidi wu wu Fumako ni Bhetele va maha totshe ti va nga ti kotako kasi kumana didungula do thembeka va si se kuningela mkongomiso mayelano ni mañolela a mitshangano ni mthumo wo txhumayela. (Vaheb. 13:17) Hi txi londisa mkongomiso wonewo, hi kombisa to ha ti vhikela ni ku hi lava kuvhikela vamwani. Hi tshumela hi vhuna vathu ti to ve va ni mawonelo a manene ngu sengeletano ya Jehovha.—1 Pedro 2:12.
Vana ni txibindi kufana ni Zadhoki
11 Ngako vanathu dibanzani va di ka txiemo atxi txi ku ni phango, se va lava txivhuno txathu, hi nga etetelisa kutxani txikombiso txa Zadhoki hi va ni txibindi? 1) Londeta mikongomiso. Mndani ka txiemo txa phango, nda lisima ngutu kuxayisa wumwewo. Ni ku ta laveka kutsimbitisana ni mikongomiso ayi yi tako ngu Bhetele. (Vaheb. 13:17) Madhota ma fanete kukhumbutisa mbimo yotshe mikongomiso ya sengeletano mayelano ni kuzumba hi di lungekile kuwonisana ni tiphango ta mtumbuluko. (1 Vak. 14:33, 40) 2) Vana ni txibindi kambe u txi tiwonela. (Mav. 22:3) Khata ngu kupimisa u si si kumaha to kari. U nga ti beti haphangoni ti si laveki. 3) Themba Jehovha. Khumbula ti to Jehovha a khatala ngu kuzumbiseka kwako ni ka vanathu. Jehovha a nga kuvhuna kasi ku u ninga txivhuno atxi txi lavekako ka vanathu ngu nzila yo xayiseka.
Tithomba ta moya
it-21094
Wusikoti wo pimisa
Kambe, awu a thumisako wusikoti wo pimisa a nga nyenywa. Eto ngu ti dibhuku da Mavingu 14:17, Tradução do Novo Mundo di tiwombako: “M’thu wa mapimo a na vengwa.” Ngu mtolovelo, vathu va va si thumisiko wusikoti wawe wo pimisa va nyenya ava va thumisako wusikoti wo pimisa. Ku engetela koneho, avale va thumisako mapimo awe kasi kumaha kudhunda ka Jehovha va nyenywa. Eto ngu ti Jesu a nga tiwomba mbimo yi a nga khene: “I di ku mi ti va ditiko, ditiko diya di ndi na mi dhunda ngu ku va mi txi lumba dona. Aku mi si lumbiko ditiko, kambe ni ngo mi sawula ka ditiko diya, dona da mi nyenya.” (Joh 15:19) Ka Mavingu 14:17 dipswi di di ku “mapimo” di nga womba mapimiselo o biha. Ndimana yiya yi nga tshumela yi womba ti to m’thu wu a pimisako to biha wa nyenywa ni ku matradhusawu manwani ya Bhiblia ma womba tiya: “M’thu wa mipimiso yo biha a na vengwa.”—JP, Ro.
26 KA MAIO KALA 1 KA JUNHO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 15
Vhuna vamwani ti to veva ni mbilu yo tsaka
w10 15/11 31 ¶16
Hi na tsimbila ngu nzila yo lulama!
16 Jobe i ti m’thu wu a nga ti amukela vapfhumba. (Jobe 31:31, 32) Hambi hi singa vathu vo ganya, hi nga sikota ‘kuamukela vapfhumba’. (Var. 12:13) Hi nga sikota kuabana ni vamwani sa sidotho si hi kunaso, hi txi khumbula ti to “I txhuko kudya mndiwo wa mazokoro, na ku di ni lirando, kupinda nyama ya homu yo nona, na ku di ni livengo.” (Mav. 15:17) Phela ti nga tsakisa ngutu kuhungala ni vathu vo thembeka ni va va kombisako lirando hambi hi txo va bhikela matawa hi dya navo.
Tsaniselanani ‘ngutu-ngutu konkuwa’
16 Yimwani mbimo ti nga maha u si tizivi ti to u na womba txani. U nga maha txani? Phela kha ti karati kutsanisa vamwani. U nga duketa ku sekanyana. Se ngako ene a si seki, ti nga maha a txo va ni sikarato, a txi lava wo m’gela. U nga m’tsanisa ngu kuengisela mbimo yi a womba-wombako.—Jak. 1:19.
17 Mphya mmwani a dhanwako ku i Henri, a karatekile ngutu mbimo wungi wa maxaka akwe ma nga leka kuthumela Jehovha. Mmwani wawe i ti tate wakwe awu i nga ti didhota. Muwoneleli wa txigava a ti tumbute ti to Henri kha tsaka, se a mtekile ve ya kuselani ka khafi. Mbimo yi Henri a nga ti phofula matipfelo akwe, ene a txo engisela kha kwati. Henri a ti woni ti to nzila yimweyo yo vhuna maxaka akwe ti to me wuyela ka Jehovha i ti kuzumba a di thembekile kwakwe. A tshumete e thavelelwa ngu kulera Masalmo 46; Zefaniya 3:17; ni Marku 10:29, 30.
18 Hi nga gonda txani ka ti ti nga humelela Marta ni Henri? Mmwani ni mmwani wathu a nga tsanisa mwanathu wuhi ni wuhi ngako ti txi laveka. Mkoma Solomoni a ti khene: “M’thu a tsakiswa ngu xamulo ya txisofu txakwe, kambe dipswi do wombwa ngu mbimo ya kona, ndinene. Litsako la maso la tsakisa mbilu, nduma ya yinene yi nonisa ni marambu.” (Mav. 15:23, 30) Ina ku ni wu u alakanyako ti to kha tsaka mwendo a ku ni dikhodho? Ngu kutxani u si mu maheli to kari, to fana ni ku mulerela to maha ka Muwoneleli mwendo ka site ya jw.org? Mpostoli Paulo a tshumete e gondisa ti to kuembelela tindando hotshethu ti nga hi tangalisa. A ti khene: “Na mi txi gondisana ni kulayana ngu wotshe wutxhari, ni kukombelelana ngu masalmo ni mizeno ni tindando ta moya; embelelani ngu yotshe mbilu ka Txizimu, mi txi komba kubonga kwanu.”—Vakl. 3:16; Mith. 16:25.
Tithomba ta moya
ijwbq gondo 39 ¶3
Ina Makristu ma nga kombela txivhuno ka vadhokodhela?
2. Ina ni nga lava mawonelo mamwani ka vamwani vadhokodhela? “Mawonelo o hambana-hambana” ma nga vhuna, ngutu-ngutu hi txilwala ngutu.—Mavingu 15:22.
2-8 KA JUNHO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 16
Siwotiso sa siraru asi si nga hi vhunako ku hi maha sisungo sa sinene
w14 15/1 19-20 ¶11-12
Maha sisungo sa sinene u di ngadi jovhem
11 Litsako la ditshuri hi li mana ngu kuthumela Jehovha. (Mav. 16:20) Bharuke, mabhalani wa Jeremiya, a ti ti divate eto nguku ku ni mbimo yi a nga luza litsako lakwe lo thumela Jehovha. Jehovha a m’gete tiya: “U ti lavela wuhombe kani? U nga wu lave, nguko ni na tisa dikhombo ka yotshe nyama, . . . ni na ningela wutomi wako wu txi xakelwa, ka otshe makhalo u no ya ka ona.” (Jer. 45:3, 5) Ngu kuya ngu mawonelo ako, nji txani txi ndi nova txi di tisete litsako Bharuke?—Ina ngu lavetela silo sa hombe mwendo ngu huluka ka kuloviswa ka Jerusalema kota dilanda do thembeka da Jehovha?—Jak. 1:12.
12 Ramiro i mwanathu awu a pfako litsako la hombe ngu kuthumela vamwani. Ene a womba tiya: “Ni ta ngu ka mwaya wa sisiwana, awu wu zumbako ka mimango ya Andes. Ngu toneto, mbimo yi mkomwangu a nga thembisa ku ni hakelela universidhadhi ni ti woni i di lungelo ya hombe. Kambe ni ti ngadi kubhabhatiswa kota Fakazi ya Jehovha ni ku mwanathu wo kari ani rambile ku hi ya txumayela ka txidhoropana txo kari. Se ni mahile txisungo txo tsula nayo. Ni gondete kuwila misisi kasiku ni ti khatalela. Vathu vavangi va tumete kugonda Bhiblia. Nguku tsimbila ka mbimo, ni tiya thuma ka dibanza adi di nga ti ngadi kuwumbwa. Kha wu ngaho mthumo wu wu ndi no ni ninga litsako la hombe kuphinda kuvhuna vathu ku ve gonda mahungu a manene ngu lidimi lawe.”
w13 15/9 17 ¶1-3
Ina awe u txitxile?
Hotshethu ha kuzetelwa ngu nzila yi hi nga wunjwa ngu yona ni mu hi zumbako kona. Eto hi nga tiwona ka nzila yi hi ambalako ngu yona, sakudya si hi si dhundako ni mahanyelo athu.
2 Kambe ku ni timhaka tatingi ka wutomi i ku ta lisima ngutu kupinda kusawula siambalo si hi si dhundako ni sakudya. Ngu txikombiso, hi gondisilwe hi di ngadi vanana a ti i ku ta tinene ni ti i ku to biha. Wungi wa timhaka toneto ti gwesa athu hi pune ni ku tiya ngu m‘thu ni m’thu. Ati hi ti sawulako ti nga dhependerwa ngu ti livhalo lathu li hi gelako. Bhiblia ya tumela ti to mbimo yimwani ‘vathu vamatiko ava va si ngako ni mlayo, va maha ati mlayo wu rumako tona.’ (Var. 2:14) Se ngako ku singa ni mlayo wo kongoma wa Txizimu mayelano ni mhaka yo kari? Ina hi na maha a ti hi nga tigonda hi di ngadi vanana mwendo hi maha a ti ti nga toloveleka amu hi zumbako kona?
3 Ku ni sivangelo simbidi sa lisima a si si mahako Makristu ma si pimisi ngu nzila yiya. Txo khata, Bhiblia ya hi khumbukisa ti to: “Ku ni nzila yile yi ku nga njinene ka m’thu, aniko magwito akwe ngu tinzila ta lifo.” (Mav. 16:25) Aku hi nga mbi hetiseka, athu kha hi nga ni wusikoti wo ti kongomisa ngu nzila yo hetiseka. (Mav. 28:26; Jer. 10:23) Txa wumbidi, Bhiblia yi kombisa ti to milayo ya mafu awa yi kongomiswa ngu Sathani, “txizimu txo biha txa hamafuni.” (2 Vak. 4:4; 1 Joh. 5:19) Ngu toneto, ngaku hi txi lava makatekwa ni ku amukelwa ngu Jehovha, hi fanete kuengisa txialakanyiso a txi txi ku ka dibhuku da Varoma 12:2.—Lera.
Tithomba ta moya
it-1629
Kukawukwa
Wuyelo yo engisa ni yo mbi engisa. Vabihi ni siphukuphuku va vengela kukawukwa ngu Jehovha. (Mas 50:16, 17; Mav 1:7) Wuyelo yo biha ya wuphukuphuku wonewo ngu tsayiswa ngu nzila yo panda, ngaha dibhuku da Mavingu di wombako ngu kona di txi: “Gondo ya siphukuphuku, njitsayiso ka sona sipune.” (Mav 16:22) Vona va nga ti tisela wusiwana, tingana, malwati ni kufa ngu txikuluveta. Matimu a va Israyeli ma kombisa wuyelo yo biha yo lamba kukawukwa. Vona kha va engisa kukawukwa aku Jehovha a nga ti va ninga ngu kuthumisa vaprofeti. Va tshumete va si engisi kukawukwa ku Jehovha a nga ti va ninga kasi kuva vhikela ni ku va katekisa. Ngu magwito, vona va tsayisilwe ngu nzila yo panda ngu kuxulwa ngu valala vawe ni ku va yisa wukhumbini.—Jer 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Hos 7:12-16; 10:10; Zef 3:2.
9-15 KA JUNHO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 17
Vana ni kurula ka mtxhadho wako
g 9/14 11 ¶2
Nzila yo xula kuveketela txiviti
Tixolisise upune. Bhiblia yi womba ti to vathu vamwani va ni ‘txihenyisani ni txiviti.’ (Mavingu 29:22) Ina awe wa fana ni vathu vonevo? Tiwotise tiya: ‘Ina na tolovela kuveketela txiviti? Ina na kuluveta kuhenya? Ina na henya ngu timhaka to hi nga ta boti? Bhiblia yi womba ti to “wule a wusetako mhaka, wa abanisa vale va ku ni wungana wa hombe.” (Mavingu 17:9; Ekleziyaste 7:9) Eto ti nga humelela ka vale va nga txhadha. Se ngaku u di ni moya wo veketela txiviti, tiwotise tiya: ‘Ina ni nga laphisela mbilu mwamna wangu?’—1 Pedro 4:8.
w08 1/5 10 ¶6–11 ¶1
Kululamisa timhaka
1. Sawula mbimo kasiku mi bhula ngu mhaka. “Sotshe si ni mbimo ya sona, . . . mbimo ya kumalala ni mbimo ya kuwombawomba.” (Ekleziyaste 3:1, 7) Ngaha hi nga tiwona ngu kona makhatoni ka gondo yiya, sikarato simwani si nga tisa matipfelo o mbi nga a manene. Ngaku eto ti txi humelela, tiñole ni kugela mngana wako wa wukati ti to nda tinene ku mi emanyana—ti to ‘mi malala’—txiemo txi si se biha. Awe u nga vayilela sikarato sa hombe ngaku u txi engisa txialakanyiso txiya txa mu ka Bhiblia atxi txi ku: “Kukhata ka dizunga, kufana ni kuthekelela ka mati na ma di tatile mnambo; tiwuka na ku si se hoka kulwa.”—Mavingu 17:14, New Century Version.
Kambe ku ni “mbimo ya kuwombawomba.” Ngaku hi si lulamisi sikarato sathu sona singa kula si mila mipa. Ngu toneto, u nga leke kululamisa sikarato u txi pimisa ti to si na tilulamisa sipune. Ngaku mi di dhunganile ha koza u komela mbimo, kombisa txixonipho ka mngana wako wa wukati ngu kuveka mbimo kasi ku mi bhula ngu txikarato atxi txi nga mi maha mi dhungana. Kumaha toneto ti nga mi vhuna motshenu vavambidi ku mi thumisa ditshina damlayo da txialakanyiso txa mu ka Bhiblia adi di ku: “Ditambo di nga swe mi di ngadi henyile.” (Vaefesu 4:26) Ditshuri ti to u fanete kuhetisisa ati u nga tiwomba.
Tithomba ta Moya
it-1790 ¶2
Diso
Maso ma kombisa matipfelo a m’thu ni m’thu. Ona ma nga kombisa wunene mwendo wubihi (Dhewut 19:13); ona ma nga ‘tsopeta’ mwendo ‘kuwona’ ngu nzila yo poyila mwendo kumaha makungu o biha. (Mas 35:19; Mav 6:13; 16:30) Hi nga womba ti to m’thu wu a si tsakeliko kuwona mwendo a si tsakeliko kuvhuna vamwani, wa vhala mwendo kusisa maso akwe. (Mat 13:15; Mav 28:27) Kuwombwa ti to m’thu wo mbi pfisisa a ni maso o “hoka magwito ka mafu,” ma txi wona khe ni kheya ma singa ni txikongomelo txo kari, mialakanyo yakwe yi hangalaka ka otshe makhalo, kha yi veki aha yi fanelako kuva kona. (Mav 17:24) Mazumbelo a maso ma nga kombisa ti to m’thu wa lwala mwendo ku kha lwali, ma nga tshumela me kombisa ti to m’thu a tsakile mwendo ku a henyile. (1 Sam 14:27-29; Dhewut 34:7; Jobe 17:7; Mas 6:7; 88:9) Mkoma Josafati a gete tiya Jehovha: “Maso athu ma wonisela awe!”—2 Mak 20:12.
16-22 KA JUNHO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 18
Womba-womba ngu nzila yi yi no tsanisa awu a wonisanako ni malwati
Wuzivi wa kwangula
17 Khata ngu kualakanyisisa u sise kuwomba-womba. Ngako hi si tiwoneli hi nga dayisa vamwani ngu mapswi athu. Bhiblia yi womba tiya: “Vaho vokari mapswi awe ma ku nga tshoka ya ditxhari, aniko ma womba wombelo a txhari mbutomi.” (Mav. 12:18) Hi na hanyisana kwati ni vamwani ngako hi txi vayilela kuva lenga mwendo kugeletela vamwani tiphazamo tawe. (Mav. 20:19) Kasiku mawomba-wombelo athu me ninga wutomi, hi fanete kutata mapimo athu ngu wuzivi wu ku ka Dipswi da Txizimu. (Luka 6:45) Ngako hi txi alakanyisisa ngu ti Bhiblia yi ti wombako mapswi athu ma nga fana ni “txisima txa wutxhari” txi tangalisako vamwani.—Mav. 18:4.
mrt gondo 19 dikwadru
U nga maha txani ngaku u txi tumbula ti to u ni malwati?
Vana muengiseli wamnene. Nzila yimwani ya yinene yo vhuna mngana wako ngu tiemisela ku mbimo yotshe u muengisela ngaku a txi lava kubhula. U nga pimisi ti to u fanete kuxamula totshe a ti a wombako. Makhambi o tala, ta enela kuengisela dwe. U nga mlamuli ngu ti a tiwombako. U nga pimisi ti to wa tiziva kwati a ti mngana wako a tipfako, hambi a txi tikomba nga kha lwali.—Mavingu 11:2.
Womba-womba ngu nzila yo tsanisa. Ti nga maha u si tizivi ti to u na womba txani, kambe u nga womba to kari kasi kukomba mngana wako to wa tipfisisa ti to txiemo txakwe txa karata. Kumaha eto ti nga m’thavelela kupinda kwa mbi womba txilo. Ngaku ti txi kukaratela kumana mapswi o m’gela, zama kuwomba mapswi o hehuka, ya ma khukhelako mbiluni, o fana ni yawa: “Ni tizivi to ni nga womba txani, kambe ni lava u ziva ti to na khatala ngu ngawe.” U nga wombe mapswi o fana ni yawa “malwati ako ma daya” mwendo ku “ati u tipfako hi nga ta txilo.”
Awe u nga kombisa kukhatala ngu mngana wako ngu kumaha wuxolisisi wa malwati aya a ku nawo. Ti nga maha e tsaka ngu kuwona mizamo yi u yi mahako kasi kupfisisa txikarato a txi a ku natxo, se ati u tiwombako ti na mvhuna. (Mavingu 18:13) Kambe tiwonele ko mninga sialakanyiso si a nga mbi si kombela.
Mninge txivhuno. Hahanze ko pimisa ti to wa tiziva ti u nga mvhunako ngu tona, m’wotise ti to u nga mvhuna ngu txani. Kambe ti nga maha mngana wako a si tumeli ti to wa txi lava txivhuno nguku ene kha lavi kunemetisela vamwani. Ngaku eto ti txo humelela, u nga mvhuna nguku m’yela merkadhu, ku m’basisela mtini kwakwe mwendo kumaha mithumo yimwani.—Vagalatiya 6:2.
U nga godhole. Khumbula ti to mngana waku a wonisana ni txiemo txo karata. Ngu toneto, ti nga maha e sewukisa makungu ya mi nga ti mahile mwendo a si lavi kuwombawomba. Vana ni pasiensiya, u m’pfisisa ni ku mninga txivhuno txi a txi lavako.—Mavingu 18:24.
wp23.1 14 ¶3–15 ¶1
U nga va vhunisa kutxani vale va ku ni malwati a depressão?
“Vhunani ava va ku ni dikhodho.” —1 VATESALONIKA 5:14.
Ti nga maha mngana wako a txi vilela mwendo a txi lwisana ni kutipfa i singa wa txilo. Hambi i di ti to khu tizivi to u nga womba txani, u nga m’thavelela ni ku mtsanisekisa ti to wa khatala ngu ngene.
“Mngana wa ditshuri wa randa yotshe mbimo.”—MAVINGU 17:17, Tradução do Novo Mundo.
Ningela txivhuno. Hahanze ko pimisa ti to wa tiziva ti u nga mvhunako ngu tona, m’wotise ti to u nga mvhuna ngu txani. Ngaku mngana wako ti txi mkaratela kuwomba txivhuno atxi a txi lavako, duketa ku m’gela to kari a ti mi nga ti mahako kumweko, to fana ni kuhuma mtini mi pekwa ngu moya. Mwendo u nga mvhuna nguku m’yela merkadhu, ku m’basisela mtini kwakwe mwendo kumaha mithumo yimwani.—Vagalatiya 6:2.
“Vanani ni pasiensiya.” —1 VATESALONIKA 5:14, NM.
Hi nga mbimo yotshe mngana wako a no ti lava kubhula. Mtsanisekise ti to u tiemisete kubhula nayo ngaku a txi ti lava. Ngu mhaka malwati akwe, ti nga maha e womba mwendo kumaha to kari ati ti nga kukhuvekisako. Ti nga maha e sewukisa makungu ya mi nga ti mahile mwendo e kuluveta kuhenya. Mbimo yi u mvhunako, vana ni pasiensiya ni ku mpfisisa.—Mavingu 18:24.
Tithomba ta Moya
it-2271-272
Kurindzwa ka sirigwana, I
Kuvindzwa ka sirigwana i ti mkhuva wa kale awu wu nga ti thumiswa kasi kumaha txisungo txo kari. Ku ti tekwa sirigwana mwendo sindongana, si phutelwa mu ka nguwo mwendo si betwa mu ka txiya si khusungwa. Awu txirigwana mwendo txindongana txi ndi no wa kwakwe ngene a ndi no sawulwa. Kufana ni txi xambanyo, kuvindzwa ka sirigwana ti txi maha nga ku to mahwa mkombelo. Mkombelo wu txi mahwa mwendo wu si mahwi ni ku va txi lavetela mwendo kuverela xamulo ya Jehovha. Dipswi kuvindzwa ka sirigwana mwendo tixolo (Heb, goh·ralʹ) di txi thumiswa ngu nzila yo kongoma mwendo yo fanekisela di txi womba “txiyavelo.”—Jox 15:1; Mas 16:5; 125:3; Isaya 57:6; Jer 13:25.
Mathumiselelo. Mavingu 16:33, NM yi womba tiya: “Sirigwana si vindzwa hammidi, aniko sisungo sa sinene si ta ngu ka Jehovha.” A Khe Israyeli wa kale, kuvindzwa ka sirigwana ku ti wila mhaka. Bhiblia yi womba tiya: “Kuvindzwa ka sirigwana ka wila mhaka ni kuabanisa vathu va mitamo.” (Mav 18:18, NM) Kuvindzwa ka sirigwana ti si thumiselwi ka timhaka to sakana mwendo ka ma aposta. Ti si thumiselwei kasi kuganyisa vaprista mwendo dithempele, nem kuvhuna vamwani. Kambe masotxhwa a varoma ma ti lava kuwiyelwa mbimo yi ma nga vindza sirigwana ka siambalo sa Jesu ngaha Masalmo 22:18 yi nga ti wombile ngu kona.—Mat 27:35.
23-29 KA JUNHO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 19
Vana mngana wamnene ka vanathu
I ngu nzila muni hi nga simamako hi kombisana lirando lo tsana?
16 Veka mapimo ka tatinene ati vanathu va ti mahako i si nga ka tiphazamo tawe. Wona txifananiso txiya: A hi nge u ka mtshangano ni mtxawa wo kari wa vanathu. U ka mbimo yo tsakisa se ngu magwito u thavisa mfota kota mtxawa. Ditshuri ti to u na tshumela u thavisa yimwani kambe kasi kusawula awu wu nova u di humile kwati. Konku u ni mifota yo tshangana. Kambe ka wumwewo u wona to mwanathu a sungile mbanza. U nga maha txani ngu mfota wonewo? U nga pfuta nguko u ni yimwani ayi a nga huma a di tsakile.
17 A hi fananiseni mifota yi hi yi xayisako ni ti hi vekako ka mialakanyo yathu. Ngu mtolovelo ha veka ka mialakanyo yathu timbimo ta tinene ti hi ti hetako hi di ni vanathu. Se ti nga maha ka makhambi oneyo mwanathu wo kari a di mahile to mbi tsakisa. Hi nga ti thavisa ka mialakanyo yathu ati a nga ti maha mwanathu wule kufana ni mfota wu hi nga wu timako wo mba tsakisa. (Mav. 19:11; Vaef. 4:32) Hi nga tima tiphazamo toneto ta tidotho ta vanathu ka mialakanyo yathu ngu kukhumbula timbimo to tala to tsakisa ati hi nga ti heta hi di navo. Timbimo tiya ta tinene ngu ti hi fanelako ku ti veka ka mialakanyo yathu.
Simama u kulisa lirando lako
10 Nathu hi nga lavetela tinzila to vhuna vanathu. (Vaheb. 13:16) Wona experiyensiya ya Anna, hi nga womba-womba ngu ngene ka gondo yi nga pinda. Msana kova ku di pekile txingulo txa hombe, ene ni mwamna wakwe va endete mwaya wa Tifakazi se va ya tumbula to maxapa a nyumba yawe ma ti haxuletwe ngu moya. Ngu mhaka yeto sotshe simaha sawe si di ni nzambwa. Anna a womba tiya: “Hi tekile simaha sawe hi ya kuwula, hi pasara, hi si petela hi ya va ninga. Kwathu eto i singa ta hombe, kambe ti mahile ku hi va ni wungana wa hombe kala konku.” Lirando li Anna ni mwamna wakwe va nga ti nalo ngu vanathu li va susumetete ku ve va vhuna ngu mithumo.—1 Joh. 3:17, 18.
11 Hi txi ñola vamwani ngu lirando ni wunene va na wona mizamo yi hi yi mahako yo etetela mamahelo ni mapimiselo a Jehovha. Ni ku va nga ninga lisima wunene awu hi wu kombisako ngu nzila yo pinda ayi hi nga txi alakanya ngu yona. A txi khumbula nzila yi vanathu va nga m’vhuna ngu yona, Khanh awu hi nga bhula ngu ngene makhatoni a womba tiya: “Na bonga ngutu votshe vanathu va txisikati ava va nga ni vhuna ka mthumo wa thembwe. Vona va txita ve ni teka, ve ni ramba hi ya susula ni ku ni heleketa mtini. Konkuwa na wona to eto ti txi lava mizamo ya hombe ni ku va txi maha toneto ngu lirando.” Ditshuri ti to hi nga votshe va no hi bonga ngu ti hi va mahelako. Anne a womba tiya ngu va va nga mvhuna: “Ni txi tsakela ku va mahela to kari ngu wunene wu va nga ni komba, kambe hi nga votshe ni zivako mtini kwawe. Hambi keto Jehovha wa yi ziva miti yawe. Ngu toneto ani na maha mkombelo kasi ku Jehovha e va mahela a ti ani ni tandekako ku ti maha.” Ati Khanh a ti wombako ditshuri. Jehovha wa wona hambi wunene wa wudotho awu hi wu kombisako ka vamwani. Ene a wona toneto kota digandelo da lisima ni txikweneti txi a no txi hakela.—Lera Mavingu 19:17.
Simamani mi kombisana lirando lo mbi guma
6 Vathu vo tala va pimisa ti to, ngako m’thu a ti ni malembe o tala a txi thuma ka khampani yo kari a thembekile ka khampani yoneyo mwendo ku wa yi dhunda. Kambe ti nga maha otshe malembe a nga heta a txi thuma ka khampani yoneyo a si zivi ni wammweyo wa tixefe takwe. Ti nga maha kambe a si tumelelani ni milayo yo kari ya khampani yoneyo. Ngu toneto m’thu eneyo kha dhundi khampani yoneyo, kambe ene a tsakile, nguko ene ani m’thumo ni ku wa hola. Ene a na simama e thuma ka khampani yoneyo kala kuza e reformara mwendo kumana m’thumo wumwani wa tshuku.
7 Kuthembeka mwendo kutiningetela ka m’thu mwendo ka m’thumo wo kari i fanelo ya yinene. Kambe a ti i ku ta lisima ngutu txivangelo a txi txi mahako m’thu eneyo e thembeka mwendo kutiningetela. Amu ka Bhiblia ati ti susumetelako vathu va Txizimu ve kombisana kuthembeka ni kudhundana hi nga ngu kona ha ka txirumo, kambe ngu kona ha ka lirando li va ku nalo lo mbi guma. Wona txikombiso txa Dhavhidha. Ene a ti mranda ngutu Jonatani ngu mbilu yakwe yotshe hambi ku tate wa Jonatani a nga ti la kudaya Dhavhidha. Msana kova Jonatani a di fite, Dhavhidha a simamile e kombisa lirando lo mbi guma, kasi kukhatalela mwanana wa Jonatani i nga ti Mefibhosete.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Tithomba ta Moya
it-1515
Txialakanyiso, Mningi wa txialakanyiso
Jehovha i nyamne wa wutxhari ngu tinzila totshe. Ngene ekha a si laviko txialakanyiso. (Isaya 40:13; Varoma 11:34) Mwanana wa Jehovha wa sikota kuva “Didhota do xamalisa,” nguku ningela mkongomiso ni ku ene a amukela ni ku londisa txialakanyiso txa Tate wakwe ni ku a ni moya wa Txizimu. (Isa 9:6; 11:2; Joh 5:19, 30) Eto ti kombisa tito kasi ku txialakanyiso txivhuna, tilava txi tsimbitisana ni kudhunda ka Jehovha. Txialakanyiso txihi ni txihi atxi txi si tsimbitisaniko ni kudhunda ka Jehovha kha txivhuni txilo. Phela u txo txiamukela txi na kupengisa.—Mav 19:21; 21:30.
30 KA JUNHO KALA 6 KA JULHO
TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU MAVINGU 20
Ati u nga ti mahako kasiku u va ni namoro yayinene
U nga maha txani ti to u namorara ngu nzila yi yi nga ku vhunako kumaha txisungo txa txinene?
3 Ditshuri ti to mbimo yo namorara yi nga tisa litsako la hombe ngutu, kambe dizambo da lisima ngutu adi di nga yisako ka mtxhadho. Ka ditshiku da mtxhadho wawe, vanoivho va thembisa ka Jehovha ti to va na randana ni kuxoniphana wutomi wawe wotshe. Na hi si se maha txixambanyo txo kari, ti lava hi khata ngu kupimisa kwati. (Lera Mavingu 20:25.) Ni ku eto ni tona ta thuma ka txixambanyo txa mtxhadho. Txikongomelo txa kunamorara ngu vhuna ava va lavako kutxhadha ti to ve zivana kwati kasi ku ve kota kumaha txisungo txa txinene. Mbimo yimwani txisungo i nga va txo txhadha. Kambe makhambi mamwani, txisungo i nga va txo ema kunamorara. Ngako ava va lavako kutxhadha va txi sunga kuema kunamorara, eto kha ti lavi kuwomba ti to namoro kha ya tsimbila kwati. Ku hambana ni eto, ti lava kuwomba ti to kunamorara kwawe ku hetisisile txikongomelo txa kona ni ku va vhuna ti to vona ve maha txisungo txa txinene.
4 Ngu kutxani i di ta lisima kupfisisa txikongomelo txo namorara? Ngako awu a si se kutxhadha a di ni mawonelo a manene, kha nambi khata kunamorara ni m’thu a singa ni txikongomelo txo txhadha. Kambe hi nga va va si se txhadha basi va fanelako ku va ni mawonelo a manene. Hotshethu ti lava hi khumbula txikongomelo txo namorara. Ngu txikombiso, vamwani va nga pimisa ti to, ngako vathu va txi namorara, txikolokolo ti lava ve txhadha. Kambe eto ti va gwesisa kutxani vanathu va va si se kutxhadha? Melissa, mwanathu wu a si se kutxhadha wa Estados Unidos, a womba tiya: “Ku ni mkuzetelo wa hombe ka Tifakazi ta Jehovha ati ti namorarako, ni ku kota wuyelo ya toneto, vamwani ava va lavako kutxhadha va thava kuema kunamorara hambi ti si tsimbili kwati. Vamwani ava va si se kutxhadha nem kha va duketi kukhata kunamorara. Mkuzetelo wonewo wu nga tisa kuvilela ka hombe.”
Nzila yo mana m’thu wu a fanelekako kutxhadha nayo
8 Kambe awe u nga sikotisa kutxani kugonda m’thu na asi ti tumbuli? Awe u nga maha toneto ka mitshangano ya dibanza mwendo mi di ka grupu ni vangana. Ka siemo soneso awe u nava ni mkhanjo wo wona kwati mahanyelo akwe, nzila yi a ku ngu yona ngu didhawa da moya ni nzila yi angulako ngu yona. Tiwotise tiya: ‘Mba mani vangana vakwe? Ngu tihi ti a bhulako ngu tona?’ (Luka 6:45) Ina makungo athu ma fana? U nga bhula ni madhota a dibanza dakwe mwendo ni mwanathu wu a nga vitwa awu a mzivako kwati. (Mav. 20:18) U nga wotisa vamwani to va ziva txani ngu ngene ni ku ngu tihi tifanelo takwe. (Rute 2:11) Mbimo yi u xolisisako m’thu tiwoneli ti to u si zumbeli ku m’londetela u txi zama kutumbula totshe ngu ngene. Xonipha txihunja txakwe ni matipfelo akwe.
U nga maha txani ti to u namorara ngu nzila yi yi nga ku vhunako kumaha txisungo txa txinene?
7 Kambe u nga ti zivisa kutxani ati m’thu a ku ngu tona ngu ditshuri? Nzila yimwani ya yinene ngu maha siwotiso se u engisela kwati mbimo yi m’thu eneyo a xamulako. (Mav. 20:5; Jak. 1:19) Kasi kumaha toneto, anu ti nga lava mi maha mithumo yo kari kumweko ayi yi nga mi ningako mkhanjo wa ti to mi bhula, ngu txikombiso, kudya kumweko, kupaseyara kumweko ka wukhalo wu ku ku ni vathu mwendo kutsula motshe ka mthumo wo txhumayela. Mi nga tshumela mi zivana kwati ngu kuheta mbimo mi di ni vangana kumweko ni maxaka. Zama kulava mithumo ayi yi no tula mikhanju ya ti to m’thu mmwani e maha timhaka ngu nzila yo hambana ka siemo so hambana ni ka vathu vo hambana. Wona ti mwanathu wa Holanda awu a dhanwako ku i Aschwin, a nga zama ku ti maha mbimo yi a nga ti namorara ni Alicia: “Athu hi sawute kumaha mithumo yo kari wukhalo wumwewo kasi ku hi zivana kwati. Mbimo yimwani i ti timhaka to hehuka, to fana ni kubhika sakudya mwendo mithumo yimwani ya ha mtini. Ngu kumaha toneto, mmwani ni mmwani a sikotile kuwona tifanelo ta tinene ni tiphazamo ta mmwani.”
8 Anu mi nga tshumela mi zivana kwati ngako mi txi lera Bhiblia kumweko. Ngako mi txi gwitisa kutxhadha, anu ti na lava mi maha txiemiso txa wukhozeli wa mwaya. Jehovha a fanete ku eva ka wukhalo wo khata ka mtxhadho wanu. (Ekl. 4:12) Ngu toneto, nda lisima ku mi gonda kumweko konku mi ku ngadi mi txi namorara. Ditshuri ti to ava va ku ngadi va txi namorara kha va se wumba mwaya. Ngu toneto, wamwamna kha se va msungo wa wamsikati. Ngu toneto, ngako mi txi gonda mbimo yotshe wukhalo wumwewo, mi na sikota kuziva ati mmwani ni mmwani wanu ati pimisako ngu Jehovha. Max e Laysa, mpatwa wa Estados Unidos, va tumbute wuyelo yimwani ngu kumaha toneto. Vona va womba tiya: “Kukhukhela hi nga khata kunamorara, athu hi txi gonda mabhuku aya ma nga txi womba-womba ngu kunamorara, mtxhadho ni wutomi wa mwaya. Kugonda mabhuku oneyo ti hi vhuni kubhula mayelano ngu timhaka ta lisima ati ngu tolovelo ti nga si na kuhehuka kubhula ngu tona.”
Tithomba ta moya
it-2196 ¶7
Digezi
Dibhuku da Mavingu 20:27 di womba ti to “Dihika da m’thu, dilambu da Mkoma kwakwe, adile di wonako kotshe mndani ka m’thu.” A ti m’thu a ti wombako, tatinene mwendo to biha, ti kombisa ati m’thu a ku tona ngu mndani.—Fananisa ni Mith 9:1.