Jehovha a hi vhuni ku hi ti pfananisa ni siemo ni ku va ni litsako ova mu hi ku kona

Mats ni Ann-Catrin va kursarile Txikolwa txa Giliyadhi ngu 1979 ni ku ngu kutsimbila ka malembe va avetwe kuya thuma ka matiko o fana ni Irão, Maurícia, Mianmar, Zaire ni Tanzânia. Mbimo yi va nga di Giliyadhi, mmweyo wa vagondisi vawe Jack Redford, a ningete txialakanyiso atxi txi nga va vhuna “ku mana litsako ti si nga ni mhaka ni mu va nga ti kona.” He va lekeni ve hi txhamusela.

Mats, hi nga hi gela ti u nga di manisa tona ditshuri.

Mats: Mbimo yi hi nga txi zumba Polônia ngu mbimo ya yimbi ya wumbidi ya mafu otshe, tate wangu a txi wona wukanganyisi wa hombe ka txhetxhe ya Katolika. Hambiketo, ene a txi zumbela kuwomba tiya: “Na tiziva ti to ku ni wukhongeli wa ditshuri.” Ngu kutsimbila ka mbimo, ni ti pfisisile ti to a txi womba ditshuri. Se ni xavile mabhuku mambidi. Dimwedo da kapa ya azul adi di ku Ditshuri adi di yisako ka wutomi wo mbi guma, ngu txingiza. Ni wu tsakete ngutu msungo mhaka wule, se ni to tekela ku di lera dotshe ka wusiku wa ditshiku di ni nga xava ngu dona. Mbimo yi ni nga gwita kulera, ni to tekela ku yah! ni wu mani wukhongeli wa ditshuri!

Kukhukhela ngu Abril wa 1972, ni khatile kulera mabhuku o tala a Tifakazi ta Jehovha ni ku ni mani tixamulo ta siwotiso sangu. Ni tipfite kufana ni mxavisi wa txidinganiso txa Jesu, awu msana ko mana txiketiketi txo dhula ngutu a nga xavisa sotshe kasiku e txi xava. Ni lekile makungu angu o ya univhersidhadhe kasiku ni kota kuxava txiketiketi txa ditshuri atxi ni nga ti txi mani. (Mat. 13:45, 46) Ni bhabhatisilwe ngu 10 ka Dezembro wa 1972.

Mndani ka dilembe, vaveleki vangu ni vananda vangu va gondile ditshuri ve tshumela ve bhabhatiswa. Ngu Julho wa 1973, ni khatile kuthuma kota nyaphandule wa mbimo yotshe. Ka vanyaphandule ava va nga di dibanzani kwathu, ku ti ni mwanathu wo tshura awu a nga txi hiseka ka mthumo wo txhumayela, i ku Ann-Catrin. Hi khatile ku navelana, se ngu kutsimbila ka mbimo hi txhadhile ngu 1975. Hi hetile 4 wa malembe hi di ka didhoropa da Strömsund, i ku wukhalo wo tshura wa khe Suécia, aha vathu vo tala va ti tsakelako kugonda ditshuri.

Ann-Catrin: Tate wangu a gondile ditshuri mbimo yi a ngadi hafuhi ni ku heta univhersidhadhe khe Estocolmo. Ani ni ti ko va ni 3 wa mitxima ka mbimo yoneyo, kambe ene a txi ni teka hi ya mitshanganoni ni ka mthumo wo txhumayela. Mwamwangu a si ti tsakeli toneto, ni ku a zamile ngu tinzila totshe kasi kukombisa ti to Tifakazi ta Jehovha ti si gondisi ditshuri, kambe ene kha kota txilo. Ngu kutsimbila ka mbimo, nene a bhabhatisilwe. Ani ni bhabhatisilwe ni di ni 13 wa malembe, se mbimo yi ni nga di ni 16 wa malembe ni khatile kuthuma kota nyaphandule. Msana kova ni di thumile Umeå, aha ku ngadi ni txilaveko txa hombe txa vatxhumayeli va Mfumo, ni vite nyaphandule wo sawuleka.

Msana kova ani ni Mats hi di txhadhile, hi mani litsako ngu kuvhuna vathu vavangi to ve mana ditshuri. Mmweyo wawe i Maivor, dihorana adi di nga leka ku ti betela ka misakano kasiku di thumela Jehovha, ni ku di thumile kota nyaphandule ni mnanda wangu. Vona va kursarile Txikolwa txa Giliyadhi ngu 1984, ni ku va thumile kota varumiwa khe Equador.

Nji txani txi nga mi vhuna ku ti pfananisa ni siemo ni kusimama mi di tsakile ka siavelo sanu kota varumiwa?

Mats: Makhambi a mangi va hi kombete ti to hi txitxa siavelo. Kambe atxi txi nga hi vhuna ku ti pfananisa ni kutxitxa koneko ngu simama hi zama kuetetela Jesu ngutu-ngutu ko tiveka hahatshi. (Vakl. 2: 6, 7) Ngu txikombiso, hahanze ko emela ti to vanathu ve maha timhaka ngu nzila yi hi nga ti yi tolovete, hi zamile kupfisisa ti to ngu kutxani vona va nga txi maha timhaka ngu nzila yo hambana ni yathu. Hi txi lava kupfisisa mapimiselo awe ni m’dhawuko wawe. Mbimo yi hi nga ya hi etetela Jesu, hi txi tipfa kufana ni “mndonga awu wu nga phaywa mabambe ka lidhonga la mati” nguko hi txi tsaka ka siavelo sathu.—Mas. 1:2, 3.

Ann-Catrin: Kasiku mndonga wu kula msana kova wu di phayilwe ti lava wu mananyana masani. Jehovha a ti kombisile i di “liwoningo” kwathu. (Mas. 84:11) Ene a hi ningile mwaya wa vanathu ava va hi dhundako. Ngu txikombiso, ka dibanza da didotho khe Teerã, vanathu va hi amukete ngu lirando ni kukombisa wuha. Eto ti hi khumbuxetile wuha awu wu nga kombiswa ngu vathu va timbimo ta Bhiblia. Hi txi ti tsakela ngutu kusimama hi di khe Irão, kambe ngu Julho wa 1980 mthumo wa Tifakazi ta Jehovha wu tsimbisilwe Irão ni ku hi amukete txiziviso txo hi di fanete ku huma ditikoni mule ngu txikuluveta. Hi avetwe kuya thumela Zaire amu konku ku dhanwako ku i Congo, akhe África.

Mbimo yi hi nga ziva ti to hi na ya thumela África, ni dite nguko ni di pfite ti to a khe ku ni minyoka ni malwati a mangi. Se eto ti ni mahile ni thava. Kambe vangana vathu ava va nga ti thumile África kudingana malembe a mangi, va hi gete tiya: “U nga thave, hambiku u si khaliko ku ya thumela África, u na ya kutsakela.” Phela eto i ti ditshuri. Phela vanathu va khe va ni lirando ni ku va ni wuha. Msana ka kuva hi di thumile 6 wa malembe khe Zaire, ti lavile hi khukha nguko mthumo wathu wu khatile kutsimbiswa. Se ka mbimo yoneyo ni mahile mkombelo ka Jehovha ni txi khani: “No kombela, hi leke hi zumba muwa África” nguko se ni ti kutsakete.

Ngu yahi makatekwa aya mi nga ma mana mi txi thumela Jehovha kudingana otshe malembe yawa?

Mats: Siavelo sathu si hi ningile mkhanjo wo zivana ni varumiwa vo tala vo ta ngu ka matiko o hambana-hambana. Hahanze keto, ka siavelo simwani athu hi txi tsimbitisa konamu ka 20 wa sigondo asi si nga txi hi maha hi tsaka ni ku eneliseka. Kha hi divali lirando ni wuha wa vanathu va África. Hi ti otela ka mmovha wathu mbimo yi hi nga txi endela mabanza a khe Tanzania ni ku vanathu va ti hi khatalela. Vona va ti maha totshe kasiku ve tsaniseka to kha hi txhotelwi ngu txilo hambiku i nga ti sisiwana. (2 Vak. 8:3) Ku ni mhaka ya lisima ayi hi si yi divaliko, i ku mbimo ayi hi nga ti yi dhana ku njo kontarelana sitoriya. Ka mbimo yoneyo, ani ni msikati wangu hi txi khalahatsha hi kontarelana ati ditshiku di nga tsimbilisa tona, hi gwita hi bonga Jehovha ngu kuva adi hi khatalete.

Ann-Catrin: Kwangu kuvile makatekwa a hombe kuziva vanathu va matiko o hambana-hambana. Hi zivile midhawuko yo hambana-hambana yo tsakisa, hi tshumete hi gonda tidimi tatingi to fana ni Txifarsi, Txifraseji, Txiluganda, ni Txiswahili. Hi vhunetile ko trenara vanathu vavaphya, hi maha wungana navo ni kutshumela hi thumela Jehovha kumweko navo.—Zef. 3:9.

Hi tshumete hi wona silo so hambana-hambana so tshura ka mtumbunuko wa Jehovha. Dikhambi dimwani ni dimwani adi hi nga ti amukela txiavelo txa txiphya ka mthumo wa Jehovha, hi txi tipfa nga hi txo enda Nayo atxi hi komba ha hi fanelako kutsimbila ngu kona. Phela, ene a hi gondisile timhaka tatingi ngutu to nem hi sa nga va hi di ti gondile hokha.

Ngu sihi sikarato si mi nga wonisana naso ni ku ngu ti hi ti ti nga mi vhuna ku mi tsanisela?

Mats: Makhambi mamwani hi lwate ngu malaria ni ku ku ve ni mbimo yi msikati wangu ti nga lava e mahwa operasawu ta konaha ni konaha. Hi tshumete hi karateka ngu mhaka ya vaveleki vathu ava se va nga ti kumbile. Ha ma bonga ngutu maxaka athu ma nga va khatalela mbimo yi athu hi ngadi ka siavelo sathu. Phela vona va va khatalete ngu nzila ya yinene. (1 Tim. 5:4) Hambiku hi nga di kule, hi mahile totshe ti hi nga tikota kasiku hi va vhuna. Mbimo yimwani hi txi karateka, hi tipfa mnando nguko hi txi navela ku va mahela to tala.

Ann-Catrin: Ngu 1983, mbimo yi hi nga txi thuma khe Zaire, ni lwate ngutu ngu kolera. Dhokodhela a gete mwamna wangu atxi khene: “Nyamsi kuwa, ti lava mi khukha ditikoni muwa.” Mangwanani ka kona hi humile, kambe avhiyawu awu a nga txiya Suécia i di wo pakela sijumba dwe.

Mats: Hi dite, nguko hi txi pimisa ti to hi si na ku ngadi hi thuma kambe kota varumiwa. Ku hambana ni ti dhokodhela a nga ti wombile to msikati wangu kha na mbi hanya, ene a kalamukile. Ku di pindile dilembe, hi tshumete hi tsulaZaire, ka dikhambi diya, hi tsute ka dibanza da didotho da Txiswahili akhe Lubumbashi.

Ann-Catrin: Mbimo yi hi nga di Lubumbashi, ni mani txirumbu, kambe ni tshumete ngu msana. Hambiku hi nga si nga ni makungo o va ni mwanana, ni pandisekile ngutu mbimo yi mwanana wangu a nga fa. Kambe kudingana mbimo yi yo karata, Jehovha a hi ningile ningo yi hi nga sa yi emela. Hi khatile kutsimbitisa sigondo sasingi so nem hi si khali ku si tsimbitisa. Di si se guma dilembe, dibanza di kute ni ku mtengo wa vahuweleli wu engetelekile ngutu, ka 35 para 70 wa vona. Ni ku mtengo wa va va nga txi xalela mitshangano wu kute ngutu, ka 40 para 220 wa vona. Hi txi zumba hi di ñolekile ngutu ngu kutxhumayela, ni ku Jehovha a txi katekisa ngutu mizamo yathu. Se eto ti ni thavelete ngutu. Hi nga di hi txi mkhumbula mwanana wathu niku hi yi emete mbimo yi Jehovha a no ta m’wusa ka mafu a maphya.

Mats: Ku di pindile mbimo, msikati wangu a khatile kulwala. Mmidi wakwe wu txi guma mtamo ni ku mbimo yotshe atxi tipfa adi karate. Ngu mbimo yoneyo ya yimweyo, ni tumbute to ni ti ni câncro ni ku ti txi lava ni maha operasawu. Kambe konku na tipfa kwati ni ku msikati wangu nene wa simama e maha ati a nga ti kotako kasi kuthumela Jehovha.

Hi pfisisile to i singathu hokha hi nga txi wonisana ni sikarato siya. Ngu 1994, mbimo yi ku nga dawelwa vathu khe Ruanda ngu mhaka ya txisawusawu, hi tiya pfuxela vangana vathu ava va ngadi ka wukhalo wo barama yimbi. Ku wona likholo lawe ni kutimisela kwawe hambi va txi wonisana ni sikarato siya, ti hi gondisile ti to Jehovha wa khatalela vathu vakwe hambi va txi wonisana ni sikarato.—Mas. 55:22.

Ann-Catrin: Hi tshumete hi wonisana ni txikarato tximwani mbimo yi hi nga ya xalela kuningetelwa ka Bhetele ya Uganda ngu 2007. Msana ka mtshangano hi endile kumweko ni mtxawa wa kona mu ka 25 wa varumiwa ni Vabhetelita hi ya Nairobi khe Quénia. Hi si se hoka frontera ka Quénia, kutile txibhombinyana txi ta hi txhayisa. Se motorixta ni 5 wa vangana vathu va fite koneho. Mwanathu mmweyo wa txisikati a tiya fela sibhejela. Hi yi emete ngu maso o bhilivila mbimo yi hi no tshumela hi wona vangana vathu.—Jobe 14:13-15.

Silonda sangu si hote. Kambe ani ni mwamna wangu kumweko ni va hi nga ti navo mmovhani mule, hi ngadi hi txi karateka ngu kuvilela ngu mhaka ya phango yi yi nga humelela. Kuvilela koneko ka ni xanisa aha ko na wuka ni hagari ka wusiku ni pfa mbilu yangu yi txi peka ngutu yi tshumela yi panda. Kambe kumaha mkombelo wo tshima ka Jehovha ni kugonda Mibhalo ayi hi yi dhundako ti hi thavelete. Hi tshumete hi ya ka vadhokodhela ava va thumako malwati a ku vilela, se eto ti hi vhuni ngutu. Konku ha tshukwala, ni ku ha tshumela hi kombela Jehovha to e hi vhuna hi thavelela ava ni vona va wonisanako ni sikarato so fana.

Mbimo yi mi nga txi txhamusela nzila yi Jehovha a nga mi vhuna ngu yona kuwonisana ni siemo so karata, mi wombile ti to ene a mi ñote kufana “ni manda a ma mbiso.” Ti la kuwomba txani toneto?

Mats: Mapswi yawa ma ta ngu ka diwombo da Txiswahili adi di ku: “Tumebebwa kama mayai mabichi,” ti wombako ku “Hi ñotwe kufana ni manda a ma mbiso.” Kufana ni m’thu wu a ñolako kwati manda a ma mbiso kasiku ma si fayeki, Jehovha a hi seketete ka sotshe siavelo sathu. Mbimo yotshe hi ti ni si hi nga ti si lava, mbimo yimwani so pinda ni si hi nga ti si lava. Hi tshumete hi pfa lirando la Jehovha ni nzila yi a nga hi seketela ngu yona ngu kuthumisa Mmidi wu wu Fumako.

Ann-Catrin: Ni txi tsakela kuwomba tximwetxo txa sikombiso txa nzila yi Jehovha a nga hi seketela ngu yona. Ditshiku dimwani hi fonetwe ve hi gela ti to tate wangu a sibhejela nguko wa lwala ngutu. Phela mwamna wangu i di ngadi kona a nga kalamuka ka malaria ni ku hi si nga ni male yo hakela avhiyawu kasiku hi tsula mtini. Se hi woni to i txhuko hi xavisa mmovha wathu. Kambe na hi sise wu xavisa, hi amukete maxamadha a vanathu vambidi. Yimweyo i di ya mpatwa awu wu nga ziva txikarato atxi hi nga di ka txona, se va txi lava ku hi hakelela avhiyawu kasiku hi tsula mtini. Yimwani xamadha i ti ya mwanathu wa txisikati a nga kula ngu tanga awu a nga ti veketile male ka txibhokiswana atxi a nga ti bhate to: “Para awu a ku ni txilaveko.” Ngu mbimonyana ya yidotho hi woni txivhuno txa Jehovha!—Vaheb. 13:6.

Ngu tihi ti mi nga ti gonda ka 50 wa malembe mi ku nawo mi di ka mthumo wa mbimo yotshe?

Ann-Catrin: Ni gondile ti to hi nga mana mtamo ngako hi txi “va vo thutha.” Mbimo yi hi thembako Jehovha, ene wa hi lwela. (Isaya 30:15; 2 Mak. 20:15, 17) Ngako hi txi thumela Jehovha ngu nzila ya yinene ka siavelo sathu, hi amukela makatekwa o hi si na ku ma mana i di ku hi sa sawula ku mthumela.

Mats: Gondo ya lisima yi ninga yi gonda ngu themba Jehovha ka sotshe siemo ni kuwona nzila yi a no hi vhuna ngu yona. (Mas. 37:5) Mbimo yotshe ene wa simama e hi vhuna nga ha a nga thembisa ngu kona. Phela hi ngadi hi txi txi wona txivhuno txa Jehovha ka txiavelo txathu ahawa Bhetele ya Mianmar.

Hi emela ti to otshe majovhem aya ma lavako kuengetela mthumo wa ona ka Jehovha, me pfa lirando lo thembeka ali Jehovha a nga hi kombisa. Ha themba ti to Jehovha a na ma vhuna ti to me ti pfananisa ni kutxitxa ni kumana litsako ti si nga ni mhaka ni mu ma ku kona.