Anu mi nga kumba simamani mi di tsakile

1-2. Jehovha a ma wonisa kutxani malanda akwe o thembeka aya ma nga kumba? (Masalmo 92:12-14; wona ni mfota wa kapa.)

VATHU vo tala hamafuni kotshe va ni matipfelo o hambana mbimo yi va kumbako. Ngu txikombiso, ina wa di khumbula ditshiku di u nga khata kuwona misisi yo basa hamsungo kwako? Ku ti lava u navete ni ku yi dula yi si se wonwa ngu vamwani. Kambe u ti pfisisile ti to kumaha toneto ti na kutsivela ku yi huma yimwani misisi yo basa. Toneto ti kombisa ti to vathu vo tala ta va karatela kutumela to tanga yi va site.

² Tate wathu wa nzumani a ni mawonelo o hambana mayelano ni vathu ava va nga kumba. (Mav. 16:31) Ka Jehovha, vona va fana ni mindonga ayi yi velekako mihando yo tala. (Lera Masalmo 92:12-14.) Ngu kutxani va txi fananiswa ni mindonga yoneyo? Ngu mtolovelo, mindonga ayi yi ku ni madhavi ni mafilori o tala ngu yi yi ku ni malembe o tala yi diho. Ngu txikombiso, ku ni mndonga awu wu ku khe Japão, wona wa hanya konamu ko pinda 1.000 wa malembe kambe wa simama wu di tshurile. Kufana ni mindonga yoneyo, vanathu ava va nga kumba va tshurile ngutu masoni ka Jehovha. Ene a wona timhaka to tshura ngutu i si nga misisi yawe yo basa dwe. Jehovha wa ninga lisima tifanelo tawe ta tinene to fana ni kutimisela kwawe ni kuthembeka. I singeto dwe, Jehovha wa khumbula malembe ya va nga ma heta va txi mthumela.

3. Ningela txikombiso txa nzila yi Jehovha a nga thumisa ngu yona vathu vo kumba kasiku ve hetisisa txikongomelo txakwe.

³ Kukumba kha kuhunguli lisima ali m’thu a ku nalo masoni ka Jehovha.a Jehovha makhambi o tala a thumisile vathu ava va nga kumba kasiku ve hetisisa txikongomelo txakwe. Ngu txikombiso, Sara a ti ni 90 wa malembe mbimo yi Jehovha a nga m’gela ti to a nava mame wa ditiko da hombe ni ku va kokwani wa Mesiya. (Gen. 17:15-19) Mosi a ti kumbile mbimo yi Jehovha a nga mninga txiavelo txo humisa Vaisrayeli khe Egipta. (Eks. 7:6, 7) Mpostoli Johani nene a ti kumbile mbimo yi Jehovha a nga m’thumisa kasiku e bhala 5 wa mabhuku a Bhiblia.

4. Ngu kuya ngu Mavingu 15:15, nji txani atxi txi nga vhunako ava va nga kumba kasiku ve tsanisela sikarato? (Wona ni mfota.)

⁴ Kukumba ka tisa sikarato so tala. Mwanathu mmwani wa txisikati a wombile tiya: “Kukumba hi nga msakano.” Kambe Jehovha a nga kuvhuna ku u tsaka ti si nga ni mhaka ni sikarato asi u wonisanako naso ngu mhaka yo kumba.b (Lera Mavingu 15:15.) Ka gondo yiya, hi na wona ati ava va nga kumba va nga ti mahako kasiku ve simama va di tsakile. Hi na tshumela hi wona ati vanathu dibanzani va nga ti mahako kasi ku va vhuna. Kambe kukhata hi na wona to ngu kutxani ti txi karata kusimama hi di tsakile mbimo yi hi yako hi kumba.

NGU KUTXANI TI TXI KARATA KUSIMAMA HI DI TSAKILE MBIMO YI HI YAKO HI KUMBA?

5. Ngu kutxani mbimo yimwani ava va nga kumba va nga tipfako va di godhote?

⁵ Ngu sihi siemo asi si nga kumahako u zumba u di godhote? Ti nga maha u swireka ngu ku u si ti kotiko kumaha ati u nga txi ti kota kumaha kale. Ti nga maha u tshumela u xuva kumaha ati u nga ti maha mbimo yi u nga ti ngadi dijovhem u di ni dihanyo da dinene. (Ekl. 7:10) Ngu txikombiso, mwanathu wa txisikati awu a dhanwako ku i Ruby a womba tiya: “Ni zumba ni txi pfa kupanda ni ku kha ni nga ngadi ni sikota kumaha to maha ngu txikuluveta. Kutxitxa simaha ka kunene ta ni karatela, phela hambi kugula mnenge ni ambala mmeya wu yowe-yowe. Mawoko angu ma zumba ma di ni wukhanzu ni ku marambu a ti tiho tangu ma panda. Ngu toneto, ta ni karatela kumaha mithumo hambi i di yo hehuka.” Harold wu a nga thuma Bhetele a womba tiya: “Mbimo yimwani na karateka nguku kha ni nga ngadi ni sikota kumaha totshe ati ni nga txi tidhunda kumaha kale. Kale kwangu ni ti ni mtamo ngutu ni ku ni txi tidhunda kubhela bhola. Mbimo yi ni nga txi bhela, vathu va txi womba tiya: ‘Ningetani Harold, nguku ene txipila.’ Kambe konku na themba ti to nem ni kususumeta bhola ni nge tikoti.”

6. a) Nji txani txi nga mahako ti to ava va nga kumba ve godhola? b) Nji txani txi nga vhunako ava va nga kumba ku ve maha txisungo txo simama mwendo kuema kutsimbitisa mmovha? (Wona ka direvhista diya msungo mhaka awu wu ku “Ina ni fanete kuema kutsimbitisa mmovha?”)

⁶ Mbimo yimwani u nga godhola ngu ku u si swiko u ti kota ku tixayisa upune, ngutu-ngutu mbimo yi ti lavako u xayiswa ngu m’thu mmwani mwendo ku ya zumba mtini ka mwanana wako. Kutilava u nga swireka ngu ku u lwalako, u si woniko kwati ha koza u tandeka ni kuya a mu u kulavako u di wekha mwendo u si ti kotiko kambe kutsimbitisa mmovha. Eto ti nga maha ti kuhetela litsako. Kambe khumbula tiya: Ati ti mahako m’thu e va wa lisima ka Jehovha ni ka vamwani hi nga ku va a txi ti kota ku tixayisa apune. Tshumela u tsaniseka ti to Jehovha wa ma pfisisa matipfelo athu. Ati i ku ta lisima kwakwe lirando ali hi ku nalo ngu ngene, ku m’bonga ngu ti a hi mahelako ni kutshumela hi bonga vanathu.—1 Sam. 16:7.

7. Nji txani atxi txi nga vhunako avale va thavako kufa ku si se hoka Armagedhoni?

⁷ Kutilava u nga thava kufa Armagedhoni yi si se hoka. I di toneto, nji txani atxi txi nga kuvhunako? Khumbula ti to Jehovha wa rinzela ngu pasiyensiya kasi kugumisa mafu yawa o biha. (Isaya 30:18) Kurinzela ka Jehovha ku ni txikongomelo txo maha ti to vathu vavangi ve mziva ve tshumela ve mthumela. (2 Pedro 3:9) Se ngaku u txi godhola, duketa kupimisa ngu vathu votshe ava va no hulukiswa ngu mhaka ya pasiyensiya ya Jehovha. Kutilava vamwani va kona i nga va maxaka ako.

8. Ngu sihi sikarato simwani si tiswako ngu kukumba?

⁸ Ti si nga ni mhaka ni tanga yathu, ngaku hi txi lwala hi nga va ni wukhuxu mwendo hi womba ni kumaha timhaka ati ti nga henyisako vamwani. (Ekl. 7:7; Jak. 3:2) Ngu txikombiso, mbimo yi Jobe a nga txi lwala, a wombile “mapswi ya ma nga huma nzilani.” (Jobe 6:1-3) I singeto dwe, malwati ma nga maha m’thu e womba mwendo kumaha timhaka ti to ngaku a ti ko va bhom a si na ku ti womba mwendo ku ti maha. Ditshuri ti to kha ha fanela kuñola vamwani ngu nzila yo biha mwendo ku va sinzisa to ve hi mahela to kari ngu ku hi lwalako mwendo ngu ku hi nga kumba. Ni ku ngaku hi txo tumbula ti to hi henyisile m’thu, hi fanete kukombela divalelo ngu txikuluveta.—Mat. 5:23, 24.

NJI TXANI ATXI U NGA TXI MAHAKO KASIKU U SIMAMA U DI TSAKILE?

9. Ngu kutxani u di fanete kutumela txivhuno txa vamwani? (Wona ni mifota.)

⁹ Tumela txivhuno txa vamwani. (Vag. 6:2) Makhatoni, eto ti nga maha ti kukaratela. Mwanathu mmwani wa txisikati awu a dhanwako ku i Gretl a wombile tiya: “Mbimo yimwani ta ni karatela kutumela txivhuno txa vamwani nguku kha ni lavi kuva nemetisela. Ti tekile mbimo kasi ku ni txitxa mapimiselo angu, ni tumela ti to na ti lava kuvhunwa ngu vamwani.” Ngaku u txi tumela txivhuno txa vamwani, u va ninga mkhanjo wo ve pfa litsako ali li tiswako ngu kuva ni wuha. (Mith. 20:35) Nawe u na pfa litsako ngu kukombwa lirando ni kukhatalelwa ngu vamwani.

10. Ngu kutxani u di fanete kukombisa kubonga yotshe mbimo? (Wona ni mifota.)

¹⁰ Kombisa kubonga. (Vakl. 3:15; 1 Vat. 5:18) Ngaku vamwani va txi hi mahela tatinene, ha bonga ngu mbiluni, kambe mbimo yimwani hi nga thuka hi divala ku va gela to ha bonga. Kambe ngaku hi txi sekanyana ni kuwomba ti to ha bonga, vangana vathu va na wona ti to ha ninga lisima ti va hi mahelako. Leah awu a khatalelako vanathu va va nga kumba khe Bhetele a womba tiya: “Mwanathu mmwani wa txisikati mbimo yotshe wa ni bhalela sipasiyana kasi kukombisa kubonga. Ditshuri ti to sipasiyana soneso si komile, kambe nza lisima ngutu kwangu. Ani na si dhunda ngutu sipasiyana soneso nguku na tsaka ngu kuziva ti to ene wa ninga lisima ati ni ti mahako.”

11. U nga va vhunisa kutxani vamwani? (Wona ni mifota.)

¹¹ Maha totshe ati u nga ti kotako kasi kuvhuna vamwani. Ngaku u txi heta mbimo u txi vhuna vamwani, khu na mbi veka mapimo ka sikarato sako. Vathu ava va nga kumba va nga fananiswa ni mabhuku aya ma ku ni tigondo ta lisima. Kambe ngaku vathu va si ma gondi kwati mabhuku oneyo, kha va na mbi ti mana tigondo ni matimu a lisima a ya ma ku ka mabhuku onewo. Ngu ha kufanako, majovhem kha ma na mbi ti ziva tigondo ta lisima ati u ku nato ni siperiyensiya sako ngako u txo gaba txisofu u si va bhuleli. Ngu toneto, bhula ni majovhem, u ma maha siwotiso ni kutshumela u riya kwati nzeve ka ti va ku gelako. Va kombe ti to ngu kutxani kumaha kudhunda ka Jehovha ti txi tisa litsako ni ti to ngu kutxani etxo i di txisungo txa lisima ka wutomi. Ngu ditshuri, awe u na pfa litsako ngu kuthavelela ni kutsanisa vangana vako ava i ku ngadi majovhem.—Mas. 71:18.

12. Ngu kuya ngu Isaya 46:4, ngu tihi ati Jehovha a thembisako kumahela ava va nga kumba? (Wona ni mifota.)

¹² Maha mkombelo u kombela Jehovha ti to e kuninga mtamo. Mbimo yimwani u nga tipfa u di godhote mwendo u di gumile mtamo, kambe Jehovha “kha karali hambi kurereka.” (Isaya 40:28) Nzila yimwani ayi Jehovha a thumisako ngu yona mtamo wakwe ngu vhuna vanathu vo thembeka ava va nga kumba. (Isaya 40:29-31) Ene a tshumela e thembisa ti to a na kuvhuna. (Lera Isaya 46:4.) Mbimo yotshe Jehovha wa hetisisa sithembiso sakwe. (Jox. 23:14; Isaya 55:10, 11) Ngaku u txi maha mkombelo, Jehovha a na kuninga txivhuno atxi u txi lavako ni kupfa lirando lakwe. Se eto ti na kumaha u tsaka.

13. Ngu kuya ngu 2 Vakorinto 4:16-18, ngu tihi ti hi fanelako ku ti khumbula? (Wona ni mifota.)

¹³ Khumbula ti to awe khu na mbi zumba u di kumbile mbimo yotshe. Kuziva ti to sikarato asi hi wonisanako naso nza mbimonyana, ti na hi vhuna ku hi timisela. Bhiblia yi hi tsanisekisa ti to kukumba ni malwati si na fuviswa. (Jobe 33:25; Isaya 33:24) Ngu toneto, awe u nga tsaka ngu kuziva ti to ka mbimo ayi yi tako, u na tava ni mtamo, khu na mbi ta lwala ni ku u na ta va wo tshura kupinda konku. (Lera 2 Vakorinto 4:16-18.) Kambe vamwani va nga kuvhunisa kutxani?

ATI VAMWANI VA NGA TI MAHAKO KASI KUVHUNA AVA VA NGA KUMBA

14. Ngu kutxani i di ta lisima kuligarela ni kupfuxela ava va nga kumba?

¹⁴ Vana ni mtolovelo wo pfuxela ni kuligarela vanathu ava va nga kumba. (Vaheb. 13:16) Vanathu vo tala ava va nga kumba va tipfa va di vokha. Mwanathu mmwani wa txiwamna awu a dhanwako ku i Camille a womba tiya: “Wusiku ni mitshikari ti lava ni zumba nyumbani. Mbimo yimwani ni tipfa nga txinyana atxi txi ku txikavilani. Eto ta ni swira nguto.” Ngaku hi txi pfuxela vanathu ava va nga kumba hi kombisa to vona mba lisima kwathu ni ku ha va dhunda. Ina ti ti nga kuhumelela ti to u pimisa kuligarela mwendo kuya pfuxela mwanathu wu a nga kumba wa dibanzani kwako kambe u gwita u tandeka kumaha toneto? Ngu kuzumba u di nõlekile ngu mithumo ya ditshiku ni ditshiku, eto ti nga maheka. Se hi nga tikotisa kutxani “kusawula ati i ku tatinene nguto,” to fana ni ku ya pfuxela ava va nga kumba? (Vaf. 1:10) Atxi txi nga kuvhunako ngu vekisa ditshiku di u no rumelela ngu dona mesaji mwanathu wu a nga kumba wa dibanzani kwako. Tximwanyani, hahanze ko womba ti to ditshiku dimwani na ta kupfuxela, u nga womba ditshiku do kongoma adi u no ya mpfuxela ngu dona.

15. Ngu tihi ti majovhem ni vathu ava va nga kumba va nga ti mahako kumweko?

¹⁵ Majovhem mamwani kha ma tizivi to ma na bhula ngu txani ni vanathu ava va nga kumba. Kambe u nga karateki ngu toneto, zama kumaha txingana navo. (Mav. 17:17) Mbimo yimwani zama kubhula ni vanathu ava va nga kumba mitshangano yi si se khata mwendo yi di gumile. Ditshiku dimwani mkombele ti to e kukomba ndimana ayi a yi dhundako mwendo e kukontarela to kari to tsakisa ati ti nga m’humelela i di ngadi mwanana. U nga tshumela u mramba ti to mi ta xalela Broadcasting. I singeto dwe, u nga m’vhuna kumaha ati asi ti kotiko kumaha adi ekha to fana ni ku atuwalizara thablet mwendo telefone yakwe ni ku tshumela u mvhuna kubhaxara mabhuku o kari ni mavhidhiyo. Mwanathu Carol a womba tiya: “Ramba vanathu vo kari u ta hungala navo. Ani na ti ziva ti to ni madhala, kambe ni ngadi ni txi lava kulondola wutomi. Na tidhunda kutsula merkadhu ni ya maha txikompra, ni ya dya ni di restoranti ni kuhuma ni wona mtumbunuko.” Mwanathu mmwani awu a dhanwako ku i Maira a womba tiya: “Ani ni ni 33 wa malembe. kambe ni ni mngana awu a ku ni 90 wa malembe. Phela nem kha ti ti kombi ti to ha siyana ngu malembe a mangi ngutu nguku ha sekiselana ni ku ha tidhunda kuxalela mavhidhiyo hi di kumweko. Mbimo yi hi tshanganako ni sikarato ha vhunana.”

16. Ngu kutxani i di tatinene kuheleketa ava va nga kumba sibhejela?

¹⁶ Heleketa vanathu ava va nga kumba sibhejela. Hahanze ko va heleketa sibhejela dwe, i nga va tatinene kubela navo ka dhokodhela kasiku ve ya tenderwa ngu nzila ya yinene. (Isaya 1:17) U nga tshumela u bhala ati dhokodhela ati wombako. Mwanathu wu a nga kumba a dhanwako ku i Ruth a womba tiya: “Makhambi a mangi aya ni tsulako sibhejela ni di nokha Vadhokodhela kha va ni tenderi kwati. Mbimo yimwani va womba tiya: ‘Phela awe kha wu njo lwala, eto nda msungo wako.’ Kambe mbimo yi ni tsulako ni m’thu mmwani vona va ni tendera kwati. Na va bonga ngutu vanathu ngu ku va ti ningako mbimo yo tsula ni nani sibhejela.”

17. U nga maha txani kasiku u txhumayela ni vanathu ava va nga kumba?

¹⁷ Txhumayela ni vanathu ava va nga kumba. Vanathu vamwani ava va nga kumba se va nga ngadi ni mtamo wo txhumayela ngu mti ni mti. Ina waho mwanathu wo kari awu a nga kumba dibanzani kwako awu u nga yako u ya txhumayela nayo ngu txikarinyana? Phela i nga va tatinene ku mtekela txitulo kasiku e ya khalahatsha. Timwani ati u nga ti mahako ngu mramba ti to u ya tsimbitisa txigondo nayo mwendo kutsimbitisa txigondo txako u di mtini kwakwe. I singeto dwe, mbimo yimwani madhota ma nga maha malulamiselo ya ti to mtshangano wa mthumo wa thembwe wu mahelwa mtini ka vanathu ava va nga kumba kasiku ti va hehukela kupateka ka mthumo wo txhumayela. Ngaku hi txi maha mizamo yo xonipha vanathu ava va nga kumba, Jehovha wa tsaka nguto.—Mav. 3:27; Var. 12:10.

18. Hi na bhula ngu txani ka gondo yi yi londiselako?

¹⁸ Ka gondo yiya, hi woni ti to Jehovha wa va dhunda vanathu ava va nga kumba ni ku wa va ninga lisima. Ni ku hotshethu dibanzani ha va ninga lisima. Kukumba kha ti hehuki, kambe ngu kuvhunwa ngu Jehovha u nga simama u di tsakile. (Mas. 37:25) Ta tsakisa kuziva ti to ka mbimo yi tako u na tava ni mtamo, dihanyo da dinene ni ku u na ta tshura kupinda ati u ku ngu tona konku. Vanathu vamwani kha va kumba, kambe ti lava ve khatalela dixaka adi di nga kumba, dixaka adi di lwalako mwendo mngana wu a lwalako. Se nji txani atxi vanathu vonevo va nga txi mahako kasiku ve simama va di tsakile? Phela ngu toneto hi no ta bhula ngu tona ka gondo ayi yi londiselako.