Lavetela txialakanyiso

1. Ngu kuya ngu Mavingu 13:10 ni 15:22, hi nga si mahisa kutxani sisungo sa wutxhari?

HOTSHETHU ha ti lava kumaha sisungo sa wutxhari ni ku hi lava ti to makungo athu me pasa. Bhiblia yi hi komba ati hi fanelako ku ti maha kasiku hi sikota kumaha toneto.—Lera Mavingu 13:10; 15:22.

2. Ngu tihi ati Jehovha ahi thembisako ku hi mahela?

² Jehovha ngene a nga hi ningako sialakanyiso sa sinene kupinda vathu votshe. Ene a hi thembisa tiya: “Ni na kugondisa ni txi kukomba nzila yi u fanelako ku yi londeta.” (Mas. 32:8) Mapswi oneyo ma kombisa ti to Jehovha a hi ninga txialakanyiso atxi hi txi lavako ni ku wa hi vhuna ti to hi thumisa txialakanyiso txonetxo.

3. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

³ Ka gondo yiya, hi na wona nzila yi Bhiblia yi hi vhunako ngu yona kuxamula mune wa siwotiso: (1) Ngu tihi tifanelo ati ni fanelako kuva nato kasiku ni londola sotshe sialakanyiso? (2) I mani awu a nga ni ningako txialakanyiso txa txinene? (3) Ni nga ti kombisisa kutxani ti to na ti lava kuningwa txialakanyiso? (4) Ngu kutxani ni sa fanela kukombela vamwani ti to ve ni mahela sisungo?

NGU TIHI TIFANELO ATI NI FANELAKO KUVA NATO?

4. Ngu yihi fanelo yi yi no hi vhuna ti to hi amukela txialakanyiso txa txinene atxi hi ningwako?

⁴ Kasiku hi londola kwati sialakanyiso sa sinene asi hi ningwako, hi fanete kuva vathu vo tiveka hahatshi. Nda lisima kutumela ti to hi nga totshe hi ti zivako ni ku hi lava txivhuno kasiku hi maha sisungo sa wutxhari, ngutu-ngutu hi txi wonisana ni txiemo atxi hi si khaliko kuwonisana natxo. Ngaku hi si nga vathu vo tiveka hahatshi, Jehovha kha na mbi hi vhuna ni ku hi na mbi wona txilaveko txo thumisa sialakanyiso asi hi si manako mu ka Bhiblia. (Mik. 6:8; 1 Pedro 5:5) Kambe, ngaku hi di vathu vo tiveka hahatshi hi na riya nzeve ka sotshe sialakanyiso asi hi si manako mu ka Bhiblia ni ku hi na si thumisa ka wutomi wathu.

5. Nji txani atxi txi ndi nova txi di mahile Dhavhidha e tiguleta?

⁵ Wona ati hi nga ti gondako ka txikombiso txa Mkoma Dhavhidha. Ene a mahile timhaka to tala to xamatisa kambe kha tiguleta. Mbimo yi a nga si se va mkoma, ene se a ti ni nduma yo va m’txhayi wamnene aha koza e rambwa kasiku eya txhaya masoni ka mkoma. (1 Sam. 16:18, 19) Msana kova adi sawutwe kota mkoma, moya wo sawuleka wa Jehovha wu mningile mtamo. (1 Sam. 16:11-13) Ene a ti ni nduma khe Israyeli ngu kuva adi xute valala vawe, kupata ni Goliya, wamwamna wa Mufilista awu a nga ti laphile ngutu ni kuva ni mtamo. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) Ngaku Dhavhidha i ti kova m’thu wo tiguleta, adi pimisile ti to aku a nga maha timhaka to xamatisa kha ti lavi e ningwa txialakanyiso. Kambe Dhavhidha i ti m’thu wo tiveka hahatshi.

6. Hi tizivisa kutxani ti to Dhavhidha atxi ti dhunda kuamukela sialakanyiso? (Wona ni mfota wa kapa.)

⁶ Msana kova adi vite mkoma, Dhavhidha a sawute vangana ava va ndi no sikota ku mninga sialakanyiso sa sinene. (1 Mak. 27:32-34) Eto kha ti xamatisi nguku hambi mbimo yi a nga si si kuva mkoma ene a txi tidhunda kuengisela sialakanyiso sa sinene. Dhavhidha a si ngo amukela sialakanyiso sa vavamna dwe, ene a tshumete e amukela txialakanyiso txa wamsikati awu a dhanwako ku i Abhigayeli. Abhigayeli i ti kata Nabhali, wamwamna wo tiguleta, wo mbi ziva kubonga ni kwa mbi na txixonipho. Kuhambana ni Nabhali, Dhavhidha a txi tiveka hahatshi. Ene a engisile txialakanyiso txa Abhigayeli e vayilela kumaha txionho txa hombe.—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.

7. Hi gonda txani ka txikombiso txa Dhavhihda? (Ekleziyaste 4:13) (Wona ni mifota.)

⁷ Hi nga gonda tigondo ta lisima ka Dhavhidha. Ngu txikombiso, ti nga maha hi di ni wusikoti wo kari mwendo hi di ni wutixamuleli wo thangela vamwani. Hambiketo, kha ha fanela kupimisa ti to ha ziva totshe ni ku kha hi lavi sialakanyiso. Kufana ni Dhavhidha, hi fanete kutiemisela kuamukela txialakanyiso ti singa ni mhaka ni ti to txita ngu ka mani. (Lera Ekleziyaste 4:13.) Ngaku hi txi maha toneto, hi na vayilela kumaha timhaka ati ti nga hi tiselako sikarato mwendo kutisela vamwani.

I MANI AWU A NGA NI NINGAKO TXIALAKANYISO TXA TXINENE?

8. Ngu kutxani Jonatani i nga ti m’thu awu a fanelekako kuningela txialakanyiso ka Dhavhidha?

⁸ Txikombiso txa Dhavhidha txi nga hi gondisa gondo yimwani ya lisima. Ene a txi engisa sialakanyiso sa vathu ava va nga ti ni wuxaka wo tsana ni Jehovha ni va va nga ti txi pfisisa kwati txikarato atxi a nga ti tshangana natxo. Ngu txikombiso, mbimo yi Dhavhidha a nga ti lava kuziva ti to a nga maha txani kasiku eva ni kurula ni Sawule, ene a engisile txialakanyiso txa Jonatani, mwanana wa Sawule. Ngu kutxani Jonatani a nga ti faneleka kuningela txialakanyiso ka Dhavhidha? Nguku ene ati ni wuxaka wo tsana ni Jehovha ni ku ati m’ziva kwati tate wakwe Sawule. (1 Sam. 20:9-13) Hi gonda txani ka mhaka yiya?

9. Hi nga kombela ka mani txialakanyiso txa txinene? Ningela txikombiso. (Mavingu 13:20)

⁹ Ngaku hi txi lava txialakanyiso, hi fanete kuya kombela ka m’thu wu aku ni wuxaka wo tsana ni Jehovha ni ka wu a ku ni txiperiyensiya ka mhaka ayi hi lavako kuvhunwa ka yona.a (Lera Mavingu 13:20.) Ngu txikombiso, pimisa ngu dijovhem adi di lavako m’thu wamnene wo txhadha nayo. I mani awu a nga mningako txialakanyiso txa txinene ka mhaka yoneyo? Ditshuri ti to, mngana wakwe awu a nga mbi txhadha a nga mninga txialakanyiso txa txinene ngaku txi di seketetwe amu ka Bhiblia. Kambe, ti nga maha eya mana txialakanyiso atxi txi no mvhuna ngutu, ngaku atxi ya kombela ka mpatwa awu wu mzivako kwati ni wu wu ku ni mbimo yo lapha wu txi thumela Jehovha wu di tsakile. Ngu kutxani? Nguku hahanze ko ve mninga txialakanyiso atxi txi nga seketelwa amu ka Bhiblia dwe, vona va na tshumela ve m’kontarela txiperiyensiya txa ti va nga manana nato ka wukati wawe.

10. Hi na bhula ngu txani konku?

¹⁰ Se hi bhute ngu fanelo yi hi fanelako kuva nayo kasiku hi amukela txialakanyiso, ni va va nga hi ningako sialakanyiso sa sinene. Konku, he bhuleni ngu ti to, ngu kutxani hi di fanete kutiemisela kuamukela txialakanyiso ni ti to ina hi fanete kukombela vamwani ve hi mahela sisungo kani?

NI NGA TI KOMBISISA KUTXANI TI TO NI TIEMISETE KUAMUKELA TXIALAKANYISO?

11-12. a) Nji txani atxi hi si faneliko ku txi maha? b) Nji txani atxi Mkoma Robhowamu a nga txi maha mbimo yi ti nga lava e maha txisungo txa lisima?

¹¹ Mbimo yimwani ti nga woneka nga m’thu a lava txialakanyiso, kambe ngu ditshuri, ene se a mahile txisungo, o lava m’thu kasiku e mseketela dwe. M’thu awu a mahako toneto, kha tiemisela kuningwa txialakanyiso. Txikombiso txa Mkoma Robhowamu txi nga tula maso vathu ava va ku ni moya wonewo.

¹² Robhowamu a vite Mkoma msana ka kuva Solomoni a di fite. Ka mbimo yile, Vaisrayeli va ti ni silo sasingi sa sinene, kambe vona va txi pimisa ti to Solomoni a ti ko va xanisa ni kuva thumisa ngutu. Vathu va tsute veya khala ka Mkoma Robhowamu ve kombela kupumbelwa mithumo. Se ene a kombete mbimonyana kasiku e alakanyisisa ngu mhaka yiya. Makhatoni, Robhowamu a tsute eya kombela txialakanyiso ngu mhaka yiya ka vavamna ava va nga ti kute ngu tanga, ava se va ti vhuni tate wakwe Solomoni. (1 Vafu. 12:2-7) Kambe, Robhowamu kha londeta txialakanyiso txa vavamna vonevo. Ngu kutxani? Phela ti nga maha Robhowamu se a ti mahile txisungo, a ti ko lava vathu vo ve mseketela dwe. I di toneto, ene a ti mani ati a nga txi ti lava, i ku txialakanyiso atxi a nga ningwa ngu vangana vakwe va majovhem. (1 Vafu. 12:8-14) Ene a tekete kuya gela vathu tona ti vangana vakwe va nga ti m’gelisile tona. Kota wuyelo, vathu vavangi va m’wukete ni ku va sawute mkoma mmwani. Kukhukhela koneho, mkoma Robhowamu a vite ni sikarato sasingi.—1 Vafu. 12:16-19.

13. Hi nga ti zivisa kutxani ti to hi tiemisete kuamukela txialakanyiso?

¹³ Hi nga gonda mhaka ya lisima ka txikombiso txa Robhowamu. Kha ha fanela kukombela txialakanyiso se hi di mahile txisungo ka mhaka yoneyo. Hi fanete kutiemisela kuengisela kwati mbimo yi m’thu a wombawombako. Se hi nga tiwotisa tiya: ‘Ina na vayilela txialakanyiso ngaku ni txi gelwa ati ninga si lavi ku tipfa?’ Wona txikombiso txi txi londiselako.

14. Ngu tihi ati hi fanelako ku ti khumbula ngaku hi txi amukela txialakanyiso? Ningela txikombiso. (Wona ni mfota.)

¹⁴ Alakanya ngu mwanthu awu a manako mthumo awu wu no m’holela male yayingi. A si se tumela mthumo wonewo, ene a kombela txivhuno ka didhota, e di txhamusela ti to mthumo wonewo wu na mmaha e zumbanyana mbimo yo kari adi kule ni mwaya wakwe. Ngu kuthumisa Bhiblia, didhota donedo da mkhumbutisa ti to msungo wa mwaya wu ni wutixamuleli wo khatalela mwaya wa wona ngu didhawa da moya. (Vaef. 6:4; 1 Tim. 5:8) Se hi nga pimisa ngako mwanathu eneyo a si tumeli txialakanyiso txa didhota dile, e simama e lavetela vathu vamwani kala e mana m’thu awu a no m’gela ti to a fanete kutumela mthumo wonewo. Ina mwanathu eneyo a lavetela txialakanyiso ngu ditshuri mwendo se a mahile txisungo, o lava vathu vo ve mseketela dwe? Mbimo yotshe hi fanete kukhumbula ti to mbilu yathu yi nga hi kanganyisa. (Jer. 17:9) Mbimo yimwani, txialakanyiso atxi txi no hi vhuna hi nga txona atxi hi lavako ku txi pfa.

INA NI FANETE KUKOMBELA M’THU MMWANI TI TO E NI MAHELA TXISUNGO?

15. Ngu tihi ati hi fanelako ku tiwonela ka tona?

¹⁵ Mmwani ni mmwani a fanete ku ti mahela sisungo. (Vag. 6:4, 5) Ngu ha hi nga ti wona ngu kona, m’thu wa wutxhari wa lava txialakanyiso ka Dipswi da Txizimu ni ka vanathu ava va nga vitwa ngu didhawa da moya. Kambe, hi fanete ku ti wonela kasiku hi si kombeli vamwani ti to ve hi mahela sisungo. Vamwani va maha toneto ngu kuwotisa txiwotiso txo fana ni txiya: “I ti kova awe u ndi na maha txani?” Se vamwani va etetela ati vamwani va ti mahako, va sa khata ngu kualakanyisisa ngu mhaka yoneyo.

16. Ngu txihi txikarato txi txi nga humelela vanathu va Korinto mayelano ni nyama ayi yi nga ti thumisilwe ka magandelo a sizimu sa walo, ni ku i mani wu a nga ti fanete ku va mahela txisungo ka mhaka yoneyo? (1 Vakorinto 8:7; 10:25, 26)

¹⁶ Hi nga pimisa ngu txikarato atxi txi nga humelela Makristu o khata a dibanza da Korinto. Ona ma ti fanete kumaha txisungo txo dya mwendo kwa mbi dya nyama ya sihari asi va nga ti hisile magandelo va txi hisela sifananiso. Paulo a gete Makristu yale atxi: “Ha tiziva hotshethu ti to sizimu sa walo hi nga sa txilo ha ditikoni; ni ku ha tiziva ti to ku ni Txizimu txa tximwetxo dwe, hahanze ka txona kuwalo tximwani.” (1 Vak. 8:4, NM) Vamwani va mahile txisungo txo dya nyama ya sihari asi singa ti ningetwe ka sizimu sa walo ayi yi nga ti xaviswa ma merkadhu. Se vamwani va mahile txisungo txo mbi dya nyama yoneyo aku livhalo lawe li nga ti si va tumeleli. (Lera 1 Vakorinto 8:7; 10:25, 26.) Mmwani ni mmwani ati fanete ku ti mahela txisungo ka mhaka yiya. Paulo kha kuzeta vanathu va Korinto ti to ve mahelana sisungo nem ku ve etetela sisungo sa vamwani. Mmweyo ni mmweyo wawe a ndi na ti “xamulela masoni ka Txizimu.”—Var. 14:10-12.

17. Ku nga maheka txani ngaku hi txi etetela sisungo sa vamwani? Ningela txikombiso. (Wona ni mifota.)

¹⁷ Ku nga maheka ati ti fanako ni nyamsi. Hi nga alakanyisisa ngu mhaka ya sienge sa sidotho sa mnoha. Mkristu mmwani ni mmwani a fanete ku ti mahela txisungo txa ti to a na si tumela sienge soneso mwendo ahim-him.b Ditshuri ti to mhaka yiya ya karata ku yi pfisisa. Kambe Mkristu mmwani ni mmwani a ni wutixamuleli wo ti mahela txisungo apune. (Var. 14:4) Se ngaku hi txi etetela sisungo sa vamwani hi na va hi si li thumisi kwati livhalo lathu. Phela kasiku hi va ni wutxhari, hi fanete kutrenara ni kuthumisa livhalo lathu. (Vaheb. 5:14) Se, ngu yihi mbimo ya yinene yo hi kombela txialakanyiso ka Makristu o vitwa ngu didhawa da moya? Msana kova hi di mahile wuxolisisi, kambe hi sa pfisisa to matshina a milayo a Bhiblia ma yelanisa kutxani ni txiemo txhathu.

SIMAMA U LAVA SIALAKANYISO

18. Ngu tihi ti Jehovha a hi mahelako tona?

¹⁸ Jehovha wa kombisa ti to wa hi themba ngu ku hi ninga mkhanju wo hi ti mahela sisungo. Ene a tshumela e hi ninga Dipswi dakwe ni vanathu ava va nga vitwa ngu didhawa da moya kasiku ve hi vhuna ku hi wona nzila ayi hi nga ma thumisako ngu yona matshina a milayo a Bhiblia ngaku hi txi maha sisungo. Ngu nzila yoneyo, Jehovha wa kombisa ti to wa khatala ngu ngathu ni ku i Tate wa lirando. (Mav. 3:21-23) Se hi nga maha txani kasiku hi kombisa kubonga ka totshe ati Jehovha ahi mahelako?

19. Hi nga maha txani kasiku hi tsakisa Jehovha?

¹⁹ Vaveleki va tsaka ngutu ngaku va txi wona vanana vawe va txi kula ngu didhawa da moya, ve thumela Jehovha ni kumaha sisungo sa wutxhari. Nguha kufanako, Jehovha nene wa tsaka ngaku a txi hi wona hi txi kula ngu didhawa da moya, hi txi lavetela sialakanyiso ni kumaha sisungo asi si mtsakisako.