GONDO 49
NDANDO 44 Mkombelo wa dilanda do lulama
Dibhuku da Jobe da hi gondisa nzila yo ningela sialakanyiso sa sinene
“Ngu toneto, kha ditshuri, awe Jobe, engisa ditshuri dangu.”—JOBE 33:1.
TXIKONGOMELO TXA GONDO
Ngu wona ati dibhuku da Jobe di hi gondisako mayelano ni kuningela sialakanyiso sa sinene.
1-2. Ngu tihi ti Elihu, Elifazi, Bhilidhadhe ni Zofari va nga tiwona mbimo va nga ya pfuxela Jobe?
MAHUNGU ati to Jobe a luzeketwe ngu tithomba takwe ma hangalakile ngu txikuluveta ka m’ganga wakwe. Elifazi, Bhilidhadhe ni Zofari va endile veya Uzi kasi ku ve ya m’thavelela. Kambe mbimo yi va nga hoka va dhukile ngutu ngu ti va nga tiwona.
2 Hi nga pimisa ngu tiya: sotshe si Jobe a nga ti naso si ti nyamalate. Sifuyo sakwe so fana ni tinvuta, makamelo, tihomu ni timbongola si ti pitwe, simwani si ti dawetwe. Vanana vakwe va dawetwe ni ku wungi wa sithumi sakwe ni sona si dawetwe. Nyumba yi vanana vakwe va nga ti zumba ka yona se i ti dirumbi. I singeto dwe, mmidi wakwe wu ti tate ngu silonda so thisa. Va di ngadi kule, vavamna vale vavararu va to wona Jobe a di khalahatshile ka dikhuma a txipfa kupanda ngutu. Se va mahile txani? Vona va hetile divhiki va to kapee va si wombi txilo ngu mhaka yo thava ti va nga ti tiwona. (Jobe 2:12, 13) Ku di pindile mbimonyana, kutile dijovhem adi di nga ti dhanwa ku i Elihu di ta khalahatsha navo. Ngu magwito, Jobe a tute txisofu e ruketela ditshiku di a nga velekwa ngu dona ni ku ene a txi navela kufa. (Jobe 3:1-3, 11) Ti hakubasani ti to Jobe a txi lava txivhuno. Ati vavamna vale va ndi no tiwomba ni nzila yi va ndi no womba ngu yona, ti ndi na kombisa ti to vangana va ditshuri ni ti to va khatala ngu ngene mwendo nem.
3. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?
3 Jehovha a rumile Mosi ti to e bhala ati Elihu ni vangana vararu va Jobe va nga timaha ni ku tiwomba. Ti ti komba nga ati Elifazi a nga tiwomba ti txi ta ngu ka moya wa madhimoni. Kuhambana ni to, ati Elihu a nga tiwomba ti txi ta ngu ka Jehovha. (Jobe 4:12-16; 33:24, 25) Ngu toneto, ka dibhuku da Jobe hi mana sialakanyiso sasinene ni sialakanyiso sa walo. Ka gondo yiya, hi na wona nzila yi dibhuku da Jobe di nga hi vhunako ngu yona kasiku hi ningela sialakanyiso sasinene. Kukhata, hi na gonda ngu sikombiso siraru sa walo sa vangana va Jobe. Ngu msana, hi na gonda ngu txikombiso txa txinene txa Elihu. Ka txikombiso tximwani ni tximwani, hi na wona nzila yi Vaisrayeli va ndi nova va di vhunekile ngu yona ngu didungula da Jobe ni nzila yi athu hi nga vhunekako ngu yona.
SIALAKANYISO SA VANGANA VARARU VA JOBE
4. Ngu kutxani vangana vararu va Jobe va di tandekile ku m’thavelela? (Wona ni mfota.)
4 Bhiblia yi womba ti to mbimo yi vangana vararu va Jobe va nga pfa ti ti nga m’humelela, va tsute ngu txikongomelo txo ya “mtsetsa ni ku m’thavelela.” (Jobe 2:11) Kambe vona kha va tikota ku m’thavelela. Ngu kutxani? Ngu konaha ka sivangelo siraru. Txo khata, vona kha va tininga mbimo yo m’engisela ni kuzama ku mpfisisa. Ngu txikombiso, vona va wombile ti to Jobe a to ko punirwa ngu mhaka ya sionho sakwe.a (Jobe 4:7; 11:14) Txa wumbidi, sialakanyiso sa singi si vavamna vale va nga ninga Jobe kha sa m’vhuna ngu txilo. Ngu txikombiso, votshe va ti ti komba va txi womba mapswi a manene, kambe i si nga ya txilo. (Jobe 13:12) Makhambi mambidi Bhilidhadhe a gete Jobe ti to a ni nyamombe. (Jobe 8:2; 18:2) Se Zofari a gete Jobe ti to “mbwo pwata mapimo.” (Jobe 11:12) Txa wuraru, ati vavamna vale va nga tiwomba ti engetete kupanda ka Jobe e tipfa i si nga wa txilo. (Jobe 15:7-11) Phela vavamna vava va ti bhisi ngu kukomba Jobe ti to a txo punirwa ngu mhaka sionho sakwe i si nga ku m’thavelela.
Mbimo yi u ningelako txialakanyiso, vayilela kuwombawomba ngutu nga wo ziva ngutu kupinda awu u mvhunako. Phela txikongomelo txako txi nave txo m’vhuna (Wona paragrafu 4)
5. I ve yihi wuyelo ya sialakanyiso asi Bhilidhadhe, Elifazi ni Zofari va nga ninga Jobe?
5 Mbimo yi Bhilidhadhe, Elifazi ni Zofari va nga heta kuwombawomba, Jobe ati pandisekile ngutu kupinda mbimo yi va nga si se womba-womba. (Jobe 19:2) Ta pfala aku Jobe a nga zama kubasisa ditina dakwe. Kambe eto ti mmahile e womba-womba ni kupimisa ngu nzila ya walo. (Jobe 6:3, 26) Ati vangana vararu va Jobe va nga tiwomba ti si tsimbitisani ni kudhunda ka Jehovha nem ti si kombisi lirando ngu Jobe. Kota wuyelo, Sathani a va thumisile kasi kugodholisa Jobe. (Jobe 2:4, 6) Didungula diya di di va vhunisile kutxani Vaisrayeli, ni ku nathu di nga hi vhunisa kutxani nyamsi?
6. Ngu tihi ati madhota a Israyeli ma ndi nova ma di ti gondile mayelano ni txikombiso txo biha txa vangana vararu va Jobe?
6 Nzila yi Vaisrayeli va ndi nova va di wuyetwe ngu yona. Mbimo yi Jehovha a nga ningela mlayo wakwe ka Vaisrayeli, ene a langile madhota kasiku me lamula vathu ni ku va vhuna to ve londisa mlayo. (Dhewut. 1:15-18; 27:1) Vavamna vonevo va ti fanete kuengisela vathu va si se ku va lamula mwendo ku va ninga txialakanyiso. (2 Mak. 19:6) Va ti fanete ku va engisela kwati kasi kupfisisa mhaka yotshe. (Dhewut. 19:18) I singeto dwe, madhota ma sa fanela kuwombawomba ngu nzila yo biha ni vale va nga txita ve ta kombela txivhuno. Ngu kutxani? Nguku va ti ko womba-womba ngu nzila yo biha, vathu va ndi na thava kuva gela sikarato sawe. (Eks. 22:22-24) Madhota a Israyeli aya ma nga ti gondile matimu a Jobe ngu ditshuri ma vhunekile ngutu.
7. Hahanze ka madhota, mba mani ava va nga ti fanete kuningela txialakanyiso ka Vaisrayeli, ni ku matimu a Jobe ma di va vhunisile kutxani? (Mavingu 27:9)
7 Ngu ditshuri, hi nga madhota a Israyeli basi aya ma nga ti fanete kuningela txialakanyiso khe Israyeli. Vaisrayeli vamwani, ti si nga ni mhaka ni tanga yawe ni vona va ndi na ningela txialakanyiso ka wule atxi lavako kasiku e simama e thumela Jehovha mwendo ka wule a nga ti mahile to kari to biha. (Mas. 141:5) Phela kuningela txialakanyiso ti kombisa to hi vangana va ditshuri. (Lera Mavingu 27:9.) Ngaku Vaisrayeli va to kwa zivile nzila yi Elifazi, Bhilidhadhe ni Zofari va nga womba-womba ngu yona ni Jobe, vona va di zivile ati va nga ti fanete ku tiwomba ni ti va nga ti sa fanela ku tiwomba mbimo yi va ningelako txialakanyiso.
8. Ngu tihi ati hi fanelako ku ti vayilela mbimo yi hi ningelako txialakanyiso? (Wona ni mifota.)
8 Nzila yi athu hi vhunekako ngu yona. Kota Makristu, athu hi lava kuvhuna vanathu mbimo yi va wonisanako ni sikarato. Kambe mbimo yi hi mahako toneto hi fanete kuvayilela txikombiso txo biha txa vangana va Jobe. Hi nga ti mahisa kutxani toneto? Txo khata, hi fanete kutsaniseka ti to hi yi pfisisile kwati mhaka hi si se ningela txialakanyiso. Txa wumbidi, kha ha fanela kuningela txialakanyiso atxi txi nga seketelwa dwe ka txiperiyensiya txathu txa wutomi nga ha Elifazi a nga maha ngu kona, kambe sialakanyiso sathu si fanete kuseketelwa mu ka Dipswi da Txizimu. (Jobe 4:8; 5:3, 27) Txa wuraru, hi fanete kuvayilela kuwombawomba ngu nzila yo biha ni yo sola-sola. Timwani ati Bhilidhadhe, Zofari ni Elifazi va nga ti ti womba i ti ditshuri a ha koza mapswi awe me thumiswa ngu m’bhali mmwani wa Bhiblia. (Fananisa Jobe 5:13 ni 1 Vakorinto 3:19.) Kambe ta tingi ati va nga tiwomba ngu Jehovha i ti makuho ni ku ti ti maha Jobe e pandiseka. Ngu kutsimbila ka mbimo, Jehovha a wombile to ati vavamna vale va nga ti wombetela i ti makuho. (Jobe 42:7, 8) Mbimo yi hi ningelako txialakanyiso hi fanete kutsaniseka ti to ati hi ti wombako kha ti mahi vamwani ve pimisa ti to Jehovha m’bihi ni ti to kha va dhundi. Konku, he bhuleni ngu ti hi nga ti gondako ka txikombiso txa Elihu.
Mbimo yi u ningelako txialakanyiso, 1) seketela ati u ti wombako ka timhaka ta ditshuri, 2) thumisa dipswi da Txizimu ni ku 3) womba-womba ngu nzila ya yinene (Wona paragrafu 8)
TXIALAKANYISO XA ELIHU
9. Ngu kutxani Jobe a nga ti simama e lava txivhuno msana ko va vangana vakwe va di emile kuwombawomba, ni ku Jehovha a mvhunisile kutxani?
9 Jobe ni vangana vakwe va vararu va hetile mbimo yo lapha va txi womba-womba. Ati va nga tiwomba nda tingi ngutu aha koza ti tata 28 wa makapitulo a Bhiblia, ni ku ati va nga tiwomba va ti wombile va di henyile. Phela ngu toneto ti nga maha Jobe e simama adi pandisekile! Ene ati ngadi a txi lava txivhuno ni thavelelo. Jehovha a mvhunisile kutxani? Ene a thumisile Elihu. Ngu kutxani Elihu a nga mbi womba-womba mbimo yi vangana vararu va Jobe va nga ti womba-womba? Ene a khene: “Ani ni wa tanga ya yidotho, kambe anu mi va hombe. Kha na tsana ku mi gela mawonelo angu.” (Jobe 32:6, 7) Elihu awu i nga ti ngadi dijovhem a pfisisile to vathu va hombe kwakwe va ti gondile to tala ka wutomi, kota wuyelo va ti ni experiyensia ni wutxhari ku m’pinda. Kambe msana ko engisela totshe ati va nga txi wombawombela, ene kha sikota kusimama adi malate. Ene a womba tiya: “Hi nga tanga ya hombe yi ningako wutxhari kambe hi nga vo kumba va pimisako to lulama.” (Jobe 32:9) Ngu tihi ati Elihu a nga tiwomba ni ku ati wombisile kutxani?
10. Ngu tihi ati Elihu a nga ti maha a si se ningela txialakanyiso ka Jobe? (Jobe 33:6, 7)
10 Elihu a lulamisete mbilu ya Jobe asi se ku mninga txialakanyiso. A mahisile kutxani? Txo khata, ene a zivile ku tiñola. Hi tiziva toneto nguku Bhiblia ya womba ti to makhatoni Elihu a ti henyile. (Jobe 32:2-5) Kambe ene kha womba ni dipswi ni da dimwedo adi di ndi no henyisa Jobe. Hahanze keto, a wombawombile ngu nzila ya yinene. Ngu txikombiso, ene a wombile tiya a txi gela Jobe: “Wona tako ani ni nawe ha fana masoni ka Txizimu txa ditshuri.” (Lera Jobe 33:6, 7, NM.) Se Elihu a gete Jobe ti to ati m’engisete kwati. Eto ta tikomba nguku Elihu a mahile rezumu ya totshe ati Jobe a nga ti ti wombile. (Jobe 32:11; 33:8-11) Ene a mahile toneto ka otshe makhambi ya ti nga lava e mninga txialakanyiso.—Jobe 34:5, 6, 9; 35:1-4.
11. Elihu a mningisile kutxani txialakanyiso Jobe? (Jobe 33:1)
11 Elihu a ningile txialakanyiso Jobe ngu nzila ya txixonipho. Ngu txikombiso, ene a dhani Jobe ngu ditina dakwe, i ku ti Bhilidhadhe, Zofari ni Elifazi ti nga mahako va di xulekile ku timaha. (Lera Jobe 33:1.) Elihu a khumbute ti to mbimo yi Bhilidhadhe, Elifazi ni Zofari va nga ti womba-womba, nene atxi ti lava kuwombawomba. Kukhumbula toneto ti mmahile e ninga Jobe mkhanju wo e womba matipfelo akwe. (Jobe 32:4; 33:32) Elihu a gete Jobe to ati a nga ti ti pimisa ti ti humile hanzila, e tshumela e mkhumbutisa ngu wutxhari, mtamo, wululami ni lirando la Jehovha. (Jobe 36:18, 21-26; 37:23, 24) Kuva Elihu a di ningete txialakanyiso ngu nzila ya yinene, ti vhuni Jobe kasiku e ti lulamisela ku ta amukela txialakanyiso atxi a ndi no ningwa ngu Jehovha. (Jobe 38:1-3) Txikombiso txa Elihu txi nga va txi di va vhunisile kutxani vathu va kale ni ku txi nga hi vhunisa kutxani nyamsi?
12. Mba mani ava Jehovha a nga va thumisa kasi kuvhuna vathu vakwe, ni ku txikombiso txa Elihu txi va vhunisile kutxani?
12 Nzila yi Vaisrayeli va ndi no va va di wuyetwe ngu yona. Ka timbimo ta Vaisrayeli, Jehovha a sawute vaprofeti kasi kuwomba txikongomelo txakwe ka vathu vakwe. Ngu txikombiso, ka timbimo ta Valamuli, Dhebhora a ningete mkongomiso ka ditiko da Israyeli. Se Samuwele a thumete Jehovha kota muwombawombeli wakwe kukhukhela i di ngadi mwanana. (Val. 4:4-7; 5:7; 1 Sam. 3:19, 20) Se ka mbimo yi Vaisrayeli va nga khata kuva ni vakoma, Jehovha a sawute vaprofeti kasiku ningela mkongomiso ka vathu vakwe ni kuningela sialakanyiso ka va va nga ti huma hanzila. (2 Sam. 12:1-4; Mith 3:24) Txikombiso txa txinene txa Elihu atxi txi nga bhalwa ka dibhuku da Jobe txi vhune vavamna ni vavasikati kasiku ve wona nzila ya yinene yo ningela txialakanyiso.
13. Makristu ma nga tsanisana ngu nzila muni?
13 Nzila yi athu hi vhunekako ngu yona. Kota Makristu, athu hi fanete kugela vamwani txikongomelo txa Txizimu atxi txi ku mu ka Bhiblia. Timwani ngu hi thumisa mapswi athu kasi kutsanisa vamwani. (1 Vak. 14:3) Madhota ma fanete “kutsanisa” ngu nzila yo thavelela hambi vanathu avale va nga jujeka msungo aha ko za ve womba mapswi o ‘mbi pfisiswa’.—1 Vat. 5:14; Jobe 6:3.
14-15. Ningela txikombiso txa nzila yi madhota ma nga etetelako ngu yona txikombiso txa Elihu mbimo yi va ningelako txialakanyiso.
14 Hi nga pimisa ngu didhota do kari adi di nga pfa to mwanathu wo kari wa txisikati a ni dhepresawu. Se dona ni mwanathu mmwani wa txiwamna ve tsula veya pfuxela mwanathu eneyo wa txisikati. Mbimo yi va bhulako, mwanathu eneyo a womba to hambi mbimo yi a yako mitshanganoni ni ka mthumo wo txhumayela kha mani litsako. Ngu tihi ati didhota donedo di no ti maha?
15 Txo khata, didhota donedo di fanete kupfisisa kwati sivangelo asi si mahako mwanathu eneyo e karateka. Kasiku di sikota kumaha toneto, dona di fanete ku m’engisela khakwati. Ina mwanathu eneyo o tipfa asi dhundwi ngu Txizimu? Ina “kuvilela ngu sa wutomi wuwa” to mmaha e godhola? (Luka 21:34) Txa wumbidi, didhota donedo di na lava mikhanju yo ndunduzela mwanathu eneyo a simamako e maneka mitshanganoni ni kupateka ka mthumo wo txhumayela hambiku a ku ni dhepresawu. Txa wuraru, ngaku se didhota donedo di di pfisisile kwati ati ti karatako mwanathu eneyo, dona di na thumisa Bhiblia kasi ku mtsanisekisa ti to Jehovha wa m’dhunda.—Vag. 2:20.
SIMAMA U VHUNEKA NGU DIBHUKU DA JOBE
16. Hi nga maha txani kasiku hi simama hi vhuneka ngu dibhuku da Jobe?
16 Ngu yihi wuyelo hi yi manako ngu kugonda dibhuku da Jobe? Nga ha hi nga tiwona ngu kona ka gondo yi nga pinda, dibhuku da Jobe kha di ngo hi gondisa basi ti to ngu kutxani Txizimu txi txi tumelela kuxaniseka, kambe di tshumela di hi gondisa nzila yo timisela sikarato. Se ka gondo yiya, hi woni ti to hotshethu hi nga gonda kuningela txialakanyiso ngu nzila ya yinene ngu kuvayilela txikombiso txo biha txa vangana vararu va Jobe, hi etetela txikombiso txa txinene txa Elihu. Ngaku u txi lava kuningela txialakanyiso, u nga khata ngu kuxolisisa kwati dibhuku da Jobe. I di ti to u ni mbimo yo lapha u si khali kugonda dibhuku da Jobe, tihe mbimo yo di xolisisa kha kwati. Ngako u txi maha toneto, u na tumbula to dona di ngadi ni txivhuno kufana ni mbimo yi di nga bhalwa ngu yona.
NDANDO 125 “Va katekile ava va wumbilu”
a Ti tikomba nga moya wa madhimoni wu mahile Elifazi e kholwa ti to kha ku nga ni m’thu wo lulama masoni ka Jehovha nem awu a nga mtsakisako. Phela mapimo onewo ma si khukhi ka msungo wa Elifazi. Ngu toneto, ene a wombawombile ngu mhaka yoneyo makhambi amangi.—Jobe 4:17; 15:15, 16; 22:2.