Vhuna vanana va “valuveli” ti to ve dhunda Jehovha

1, 2. a) Ngu txihi txikarato atxi valuveli va tolovelako ku va natxo? b) Ngu sihi siwotiso asi hi no bhula ngu sona?

TIMWAYA ta tingi nyamsi wa ditshiku ta rura ti ya ka ditiko dimwane. Toneto ti tolovela ku va txikarato ka vanana. Ngu txikombiso, Joshua awu ka ditiko di va nga rurela ka dona kuwombawombwako lidimi limwelo ni li li gondiswako txikolwane a khene: “Kukhukhela ni di ngadi mwanana, mtini ni dibanzani ni ti wombawomba lidimi la va mame. Kambe mbimo yi ni nga khata ku ya txikolwane ni khatile kudhunda lidimi la wukhalo wonewo. Msana ka malembenyana, ni si ngadi ni pfa txilo mitshanganoni nguko kha na kulela ka wukhalo wu vamame va nga kulela ka wona.”

² Nyamsi ku ni vathu va va pindako 240 wa timiliyoni ava va zumbako ka matiko aya va ko luvela. Ngako u di mveleki, u nga mahisa ku txani ti to u vhuna vanana vako ngu ha u nga kotako ngu kona ti to ve gonda kuranda Jehovha ni ku ve “hanya mu ka ditshuri”? (3 Johane 4) Vamwane va nga va vhunisa ku txani? Hi na bhula ngu siwotiso soneso.

VAVELEKI, VEKANI TXIKOMBISO TXA TXINENE KA VANANA VANU

3, 4. a) Vaveleki va nga txi vekisa ku txani txikombiso txa txinene ka vanana vawe? b) Ngu yahi mawonelo aya vaveleki va fanelako ku ma vayilela?

³ Anu vaveleki, ngako mi txi lava ti to vanana vanu ve randa Jehovha ni ku ve ta hanya ngu ha ku singako ni magwito, va vekeleni txikombiso txa txinene. Ngako va txi ti wona ti to anu mi ‘lava Mfumo’ kukhata, ni vona va na gonda kuthangetisa Jehovha ka silaveko sawe sa ditshiku ni ditshiku. (Matewu 6:33, 34) Txa lisima ngutu kwako ku na ve timhaka ta Jehovha i singa tithomba. Hanyani wutomi wo hehuka mi vayilela sikweneti. Lavani kutsakelwa ngu Jehova i ku “thomba ya nzumani”, kupinda “kudhumiswa ngu vathu”.—Lera Marku 10:21, 22; Johane 12:43.

⁴ U nga zumbi u di ñolekile ha ko za u pwata ni mbimo yo va ni vanana vako. Vagele ti to wa tsaka ngutu ngako va txi sawula kuthumela Jehovha kupinda ku tikarata ngutu ngu ku ti lavela nduma mwendo male, hambi i txo va yo ta ninga awe. Vayilela mawonelo o biha ya ti to khu lavi kuxupheka u di velekile. U nga divali ti to “hi nga vanana ava va fanelako kusengeleta thomba yo siyela vatate vawe, aniko vatate ngu vona va fanelako kusengeleta thomba yo siyela vanana”.—2 Vakorinto 12:14.

ZAMANI KUXULA TXIKARATO TXA LIDIMI

5. Kasiku vaveleki ve gondisa vanana vawe ditshuri va fanete ve maha txani?

⁵ Nga ha ti nga profetwa ngu kona, vathu va “totshe tidimi ta mfumo” va bela ka sengeletano ya Jehovha. (Zakariya 8:23) Kambe ti nga karata kugondisa vanana ditshuri ngako va si li pfisisi kwati lidimi lako. Phela vanana vako ngu sona sigondo so khata sa lisima, asi si fanelako “ku ziva” Jehovha ti to ve mana wutomi wo mbi guma. (Johane 17:3) Kasiku vanana ve ziva Jehovha, vaveleki va fanete ve wombawomba navo.—Lera Dheuteronome 6:6, 7.

6. Ngu yihi wuyelo yo vanana ve gonda lidimi lanu? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

⁶ Vanana vako va na li gonda lidimi la wukhalo wu mi ku ka wona ka vangana vawe. Kambe ngako u txi tolovela kuwombawomba navo, va gonda ni lona li lako, eto ti na ku hehukela ku va gondisa ditshuri. Kambe ngako va txi ziva tidimi to tala va va ni wusikoti wo alakanya ni kupfisisa mawonelo a vamwane. Va nga tshumela ve andisa mthumo wawe ka Jehovha. Carolina, i ku mwanana wa valuveli a khene: “Ta tsakisa ku va ka dibanza da lidimi limwane. Ndinene ku ya vhuneta ha ku ku ni txilaveko.”

7. U nga maha txani ngako vanana vako va txi ziva lidimi limwane?

⁷ Ngako vanana va txi ya ve pasa lidimi la wukhalo, ti nga maha va si ngadi ve li dhunda lidimi la mame, se va luza wusikoti wo bhula ni vaveleki vawe ngu lidimi lawe. Se ngako mhaka yiya yi txi humelela ka vanana vako, gonda ta tidotho ta lidimi lonelo. Toneto ti na ku hehukela kubhula navo ni kuwona misakano yawe. Kugonda lidimi limwane, ngu ditshuri ta karata. Ti lava mbimo, mizamo ni ku tiveka hahatshi, kambe ti ni lisima. Ngu txikombiso, ngako u txo veleka mwanana i di txiduma, ina u nga mbi gonda lidimi la mawoko nguku li karatako? Ngu toneto, nene mwanana wu a zivako lidimi limwane a tsaka ngutu a txi bhula ni nawe ngu lidimi ali a li zivako kwati. Hi nga tona?a—Wona txhamuselo ya hahatshi.

8. Ngako u si lizivi lidimi la vanana vako, u nga mahisa ku txani ti to u va vhuna?

⁸ Ti nga maha ti karata ka vaveleki kuwombawomba kwati lidimi ali vanana va li zivako kwati. Se toneto ti nga maha ti to ti karata ku va vhuna ti to ve pfisisa “Mibhalo yo sawuleka”. (2 Timoti 3:15) I di ti to nawe u natxo txikarato txiya, u nga sikota kusimama u vhuna vanana vako ti to ve ziva Jehovha ni ku mu randa. Shan wu i ku didhota a womba tiya: “Hi kulisilwe ngu mame dwe, se ene a si lizivi kwati lidimi ali ani ni ndiyangu hi nga ti li pfisisa kwati. Kambe mbimo yi hi nga mu wona a txi tikaratela ku li gonda ni kumaha wukhozeli wa mwaya divhiki ni divhiki, hi ti wonile ti to kuziva Jehovha ti ni lisima ngutu.”

9. Vaveleki va nga va vhunisa ku txani vanana vawe ngako ti txi lava ve gonda ditshuri ngu tidimi timbidi?

⁹ Vanana vamwane ti nga maha ti lava ve gonda ditshuri ngu tidimi timbidi. Ngu ku txani? Nguko ku ni la wukhalo wonewo ni la mtini. Ngu toneto, vaveleki vamwane va thumisa mabhuku, so engisela ni tivhidhiyo ngu tidimi totshe. Ti ha kubasani ti to valuveli va va ku ni vanana va fanete maha mizamo yo tala ti to ve vhuna vanana vawe ti to ve va vangana va Jehovha.

U NA YA KA DIBANZA DA LIDIMI LIHI?

10. a) I mani a sungako ti to ngu dihi dibanza adi mwaya wu no ya ka dona? b) Ngu tihi ati msungo wa mwaya wu nga ti mahako wu si se maha txisungo?

¹⁰ Ngako “valuveli” va txi zumba kule ni ha ku ku ni Tifakazi ati ti wombawombako lidimi lawe, ti nga lava ve ya ka dibanza da lidimi la wukhalo wonewo. (Masalmu 146:9) Kambe ngako ku di ni dibanza da lidimi lawe hafuhi, msungo wa mwaya wu fanete wu maha txisungo txa ti to ngu dihi dibanza adi mwaya wu nga vhunekako ka dona. Na a si se maha txisungo, a na alakanyisisa kwati ngu tona ni kumaha mkombelo. A na tshumela e bhulisana ni mwaya wotshe. (1 Vakorinto 11:3) Ngu tihi ati a no tixolisisa? Ngu yahi matshina a milayo ya Bhiblia aya ma nga mu vhunako kumaha txisungo?

11, 12. a) Lidimi li nga yi gwesisa ku txani nzila yi vanana va vhunekako ngu yona mitshanganoni? b) Ngu ku txani vanana vamwane va si tilavi kugonda lidimi la vaveleki?

¹¹ Vaveleki va fanete ve xolisisa ti to nji txani atxi vanana vawe va txi lavako. Hambiku vanana va nga gondako to tala mitshanganoni, kambe eto kha ta enela. Ti lava ve gonda va di mtini. Kambe alakanyisisa ngu tiya: Ka mitshangano ya dibanza da lidimi ali va li pfisisako kwati, vanana va nga vhuneka ngu ku va ho basi, ti nga maha ve gonda to tala kupinda ati vaveleki va ti alakanyako. Kambe ka lidimi li va si li pfisisiko kwati eto kha ti na kukoteka. (Lera 1 Vakorinto 14:9, 11.) Matipfelo ni mialakanyo ya mwanana si nga txitxa, si si ngadi si gweswa ngu lidimi li a nga velekwa ka lona. Ti nga maha vanana ve gondela kuxamula mitshanganoni, ve maha sienge so kari ka lidimi la vaveleki vawe. Kambe ti nga maha va si wombawombi va di khululekile, va txo maha ngu kusungeka.

¹² Mbilu ya mwanana kha yi kuzetelwi basi ngu lidimi. Ti mahisile toneto ngu Joshua wu a nga wombwa kukhatani. Ndiyakwe a khene: “Ka vanana va vadotho, lidimi, mndawuko ni wukhongeli si tsimbila kumweko.” Se ngako vanana va txi wona ti to kha va hanyi ngu kuya ngu mndawuko wa vatate vawe, ti nga maha va si ti lavi kugonda lidimi ni wukhongeli wawe. Se vaveleki va nga maha txani?

13, 14. a) Ngu ku txani vatekani vamwane va di txitxile veya ka dibanza da lidimi la wukhalo wonewo? b) Vaveleki va nga maha txani ti to ve tsanisa wuxaka wawe ni Jehovha?

¹³ Vaveleki va i ku Makristu, va khatala ngutu ngu silaveko sa vanana vawe kupinda sawe. (1 Vakorinto 10:24) Samuel, i ku tate wa Joshua ni Esther a khene: “Ani ni msikati wangu hi wonisisile ti to vanana vathu va nga vhuneka kwati ka dibanza da lidimi lihi, ni ku hi mahile mkombelo hi kombela wutxhari. Xamulo ya kona ngu yi hi nga ti sa yi emela. Kambe mbimo yi hi nga wona ti to va si vhuneki kwati ka mitshangano ya lidimi lathu, hi woni i di tshuko kutxitxa hi ya ka dibanza da lidimi la wukhalo wonewo. Hi ti tsula hotshe mitshanganoni ni ka mthumo wa thembwe. Hi ti tshumela hi dhana vangana ti to hi ta susula ni kusakana navo. Totsheleleto, ti vhuni vanana vathu kuzivana kwati ni vanathu ni kuziva kwati Jehovha i singa Txizimu dwe, kambe kota Tate ni M’ngana wawe. Hi woni ti to toneto nda lisima i singa kulwisana ni ti to va na zive lidimi lathu.”

¹⁴ Samuel a tshumela a txi khene: “Kambe ti to hi simama ni wuxaka wo tsana ni Jehovha, ani ni msikati wangu hi ti tshumela hi xalela mitshangano ngu lidimi lathu. Wutomi wu ti hi nemelela ngutu. Hi bonga Jehovha ngu ku va adi katekisile mizamo yathu. Vanana vathu vavararu va thumela Jehovha ka mthumo wa mbimo yotshe.”

NGU TIHI ATI VANANA VA NGA TI MAHAKO?

15. Ngu ku txani Kristina a di woni i di tshuko ku ya ka dibanza da lidimi la txikolwane?

¹⁵ Ngako vanana va txi kula ti nga maha va txi wona i di tshuko kuthumela Jehovha va di ka dibanza da lidimi ali va li pfisisako kwati. Ti di ngeto, vaveleki vawe kha va fanela ve tipfa va di sitwe mpfukani. Kristina awu ka ditiko di va nga rurela ka dona kuwombawombwako lidimi limwelo ni li li gondiswako txikolwane a khene: “Ni ti ti ziva ta tidotho ta lidimi lathu, kambe lidimi li li nga ti thumiswa mitshanganoni li ti ni nemelela ngutu. Mbimo yi ni nga ti ni 12 wa malembe ni ti ya xalela mtshangano wa m’ganga ngu lidimi li hi nga ti gonda txikolwane. Ku ve ditshiku do khata ni pfa ti to ni gonda ditshuri! Ditshiku di ni nga khata kumaha mkombelo ngu lidimi li ni nga ti gonda txikolwane, ti ni tsakisile ngutu. Ni ti pfite ti to ni wombawomba ni Jehovha ngu mbilu yangu!” (Mithumo 2:11, 41) Mbimo yi Kristina a nga va ni 18 wa malembe a bhulisanile ni vaveleki vakwe se va sungile ku ya ka dibanza da lidimi ali li gondwako txikolwane. A khene: “Kugonda mayelano ni Jehovha ngu lidimi la txikolwane, ti ni mahile ni maha txo kari.” Konkuwa Kristina i nyaphandule wa mbimo yotshe ni ku a tsakile.

16. Ngu ku txani Nadia a txi bonga nguku va nga mbi txitxa dibanza da lidimi lawe?

¹⁶ Anu vaphya, ina mi wona ti to i tshuko mi ya ka dibanza da lidimi la wukhalo wonewo? Ti di ngeto, ti wotiseni ti to, ngu ku txani? Ina kutxitxa ti na kuvhuna ti to u tshuketa hafuhi ka Jehovha? (Jakobe 4:8) Ina wo lava ti to u si tsimbili ni vaveleki vako mwendo wombi lava kumaha mizamo yo gonda lidimi lanu? Nadia awu a thumako Bhetele a khene: “Mbimo yi ani ni tindiyangu ni vananda vangu hi nga kulanyana hi ti lava kutxitxa dibanza.” Kambe vaveleki vawe kha va nga va tumelela ngu kuwona ti to wuxaka wawe ni Jehovha wu na mbi tsimbila kwati. Se konkuwa Nadia a womba tiya: “Ha va bonga ngutu vaveleki vathu ngu kuva va di hi gondisile lidimi lawe, se ve hi kulisa ka dibanza da lidimi la ka kwathu. Kuziva tidimi totshe ta timbidi, ti hi mahile hi ti pfisisa kwati ati hi ti gondako ni ku hi ninga lungelo yo vhuna vamwane ti to ve ziva Jehovha.”

NGU TXIHI TXIVHUNO ATXI VAMWANE VA NGA TXI NINGELAKO?

17. a) I mani wu Jehovha a nga mu ninga wutixamuleli wo kulisa vanana? b) Vaveleki va nga txi manisa ku txani txivhuno txo gondisa vanana vawe ditshuri?

¹⁷ Jehovha a ningile vaveleki wutixamuleli wo gondisa vanana vawe ditshuri. Wutixamuleli wonewo kha wu ninga vakokwane va vanana mwendo vathu vamwane. (Lera Mavingwa 1:8; 31:10, 27, 28.) Hambiketo, vaveleki ava va si li ziviko lidimi li li wombawombwako ka wukhalo wonewo, ti nga maha ve lava txivhuno ti to ve gwesa timbilu ta vanana vawe. Ngu toneto, ngako vaveleki va txi kombela txivhuno, hi nga ti to vo ambula wutixamuleli wawe. Kambe ti nga va i di nzila yo ‘kulisa ngu ku va laya ngu sileleto ni tigondo ta Mkoma’. (Vaefesu 6:4) Ngu txikombiso, vaveleki va nga kombela ti to madhota me va vhuna ka matsimbitiselo a wukhozeli wa mwaya, ni kulavela vanana vawe vangana va vanene.

18, 19. a) Vanathu dibanzani va nga va vhunisa ku txani vaphya? b) Vaveleki va fanete ve simama ve maha txani?

¹⁸ Ti to ve vhuna vanana vawe, ti nga maha ti lava ti to vaveleki ve ramba timwaya timwane ti to ve ta ka wukhozeli wawe wa mwaya. I singeto basi, vaphya vo tala va gonda to tala ka Makristu mamwane mbimo yi va tsulako navo ka mthumo wa thembwe ni kumaha mithumo yo kari navo. (Mavingwa 27:17) Shan wu a nga wombwa kukhatani a khene: “Ni ti khumbula kwati ti to vanathu va ni khatalete ngutu. Ni gondile to tala mbimo yi vanathu va nga ni vhuna ka siavelo sa vagondi ka mitshangano ya dibanza.”

¹⁹ Ava va kombelwako ngu vaveleki va fanete ve kuzeta vanana vonevo kusimama ve xonipha vaveleki vawe. Eto ti nga mahwa ngu kuwombawomba ngu timhaka ta tinene ta vaveleki vonevo, i singa kuwomba timhaka ti i singako ta tinene ngu vaveleki. Va fanete ve vayilela timhaka timwane ta mwaya wonewo ati ti nga mahako vanathu mwendo vathu vamwane ve wona nga ko va ni mhaka yo kari yo biha ka mwaya wonewo. (1 Pedro 2:12) Hambiku vaveleki va nga kombelako vamwane ti to ve va vhuna, kambe wutixamuleli wo gondisa vanana vawe ditshuri mbwawe. Va fanete ve khatalela vanana vawe hambi i di ti to va vhunwa ngu vamwane dibanzani.

20. Vaveleki va nga va vhunisa ku txani vanana vawe ti to ve va malanda o thembeka a Jehovha?

²⁰ Anu vaveleki, khongelelani ti to Jehovha e mi vhuna, mi zama kumaha ati mi ti kotako. (Lera 2 Matimu 15:7.) Vekani wuxaka wa vanana vanu ni Jehovha masoni ka sotshe. Mahani ti mi nga ti kotako ti to Dipswi da Txizimu di bela mbiluni ka vanana vanu. U nga gumelwi ngu themba, vanana vako va nga va malanda a Jehovha. Ngako vanana va txi londisela Dipswi da Txizimu ni txikombiso txanu txa txinene, mi nga tipfa nga ha mpostoli Johane a nga tipfa ngu kona ka vanana vava vo fanekisela. A ti khene: “Ku walo ti ti ni tsakisako ngutu kupinda kuziva ti to vanana vangu va hanya mu ka ditshuri.”—3 Johane 4.