Vaveleki​—Vhunani vanana vanu ti to ve va ni “wuzivi awu wu yisako kuhanyiswani”

1, 2. Ngu tihi ati vaveleki vamwani va ti thavako ti to ti nga humelela ka vanana vawe ngako va txi bhabhatiswa?

VAGONDI vo tala va Bhiblia va tiningetete ka Jehovha ni kubhabhatiswa. Wungi wawe mbanana va Tifakazi, se va sawute nzila ya yinene ngutu ya wutomi. (Masalmo 1:1-3) Ngako u di Mkristu awu a ku ni vanana, kha ti kanakanisi ti to u emete kuwona mwanana wako a txi bhabhatiswa ditshiku dimwani.—Fananisa 3 Johani 4.

² Kambe u nga thuka u thava. Ti nga maha se u di woni vaphya vamwani va txi bhabhatiswa kambe ngu kutshimbila ka mbimo ve khata kutshumelela msana. Vamwani va to so leka ditshuri. Se u nga thuka u pimisa ti to mwanana wako a na khata kuthumela Jehovha kambe e gwita e leka lirando ali a nga ti nalo ngu ditshuri. Mwanana wako ti nga maha e khata kufana ni Makristu a kale a dibanza da Efesa. Jesu a va gete tiya: “U lekile lirando lako lo khata.” (Mtuletelo 2:4) U nga vhunisa kutxani vanana vako ku va ni lirando lo tsana ni ‘kukula va txi ya kuhanyiswani’? (1 Pedro 2:2) Txikombiso txa Timoti txi nga hi vhuna.

“WA YI ZIVA MIBHALO YO SAWULEKA”

3. a) Ngu yihi mbimo yi Timoti a nga va Mkristu ngu yona? Ni ku a mahile txani ngu ti a nga ti gonda? b) Ngu tihi timhaka tiraru ati Paulo a nga wombawomba ngu tona ngu Timoti?

³ Ngu dilembe da 47 mpostoli Paulo a endete Listra ngu dikhambi do khata. Ti nga maha Timoti a di vite Mkristu i di ngadi mfana ngu mbimo yi a nga gonda tigondo ta Jesu. Ene a thumisile ati a nga ti ti gonda, se msana ka malembe a tsimbite ni Paulo. Msana ka 16 wa malembe, Paulo a bhalete Timoti a txi khene: “Aniko awe, zumba u di tsani ka tiya u nga gonda, u txi [kujeteleka ku, Tradução do Novo Mundo] ti tumela ngu kuva i di ta ditshuri. Kukhukhela ha wananani kwako, wa yi ziva Mibhalo yo sawuleka [Mibhalo ya Txihebheru], yona yina ni mtamo wa ku ku ninga wuzivi, awu wu yisako kuhanyiswani ngu kukholwa ka Kristu Jesu. (2 Timoti 3:14, 15) Wona ti to Paulo a ti khene Timoti (1) wa yi ziva Mibhalo yo Sawuleka, (2) ati a nga ti gonda a kujetelekile ku ti tumela, ni ku (3) a ni wuzivi wu wu yisako kuhanyiswani ngu kukholwa ka Kristu Jesu.

4. U nga thumisa txani kasiku u gondisa vanana vako? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

⁴ Kota mveleki, u lava ti to vanana vako ve ziva mibhalo yo sawuleka, yi yi patako Mibhalo ya Txihebheru ni ya Txigriki. Hambi vanana va vadotho va nga gonda simahakalo ni vathu va mu ka Bhiblia. Sengeletano ya Jehovha yi humisile mabhuku, mabroxura ni tivhidhiyo kasiku vaveleki ve gondisa vanana vawe. Ngu sihi asi si ku ho ngu lidimi lako? Vanana vako ti lava ve ziva ati ti ku mu ka Bhiblia kasiku ve aka wuxaka wo tsana ni Jehovha.

“U KUJETELEKILE KU TI TUMELA”

5. a) Ti womba txani “kukujeteleka ku ti tumela”? b) Hi tizivisa kutxani ti to Timoti a ti ni likholo lo tsana?

⁵ Kugondisa vanana ngu simahakalo ni vathu va mu ka Bhiblia kha ta enela. U nga divale ti to Timoti a “kujetelekile ku ti tumela.” Paulo a thumisile dipswi da Txigriki adi di wombako “kutsaniseka” mwendo “kukholwa ti to mhaka yo kari i ditshuri.” Timoti a zivile Mibhalo ya Txihebheru “kukhukhela ha wananani” i ku ti to, i di ngadi txifanyana. Msana keto, ene a khotwe ti to Jesu i ti Mesiya. Likholo la Timoti li ti tsani ha ko za e bhabhatiswa ni kuthuma kumweko ni Paulo kota murumiwa.

6. U nga va vhunisa kutxani vanana vako ti to ve va ni likholo ka Bhiblia?

⁶ Se u nga va vhunisa ku txani vanana vako ti to ve aka likholo lo tsana kufana ni Timoti, a ha ko za ni vona ve “kujeteleka ku ti tumela”? Txo khata, laphisa mbilu. Ti teka mbimo kuaka likholo lo tsana. U nga pimisi ti to vanana vako va na kholwa ka to kari nguku awe u kholwako ka tona. Mmwani ni mmwani a fanete e thumisa “wusikoti wakwe wo alakanya” ti to e va ni likholo ka Bhiblia. (Lera Varoma 12:1, NM.) Kota mveleki u nga maha to tala kasi kuvhuna vanana vako ve tsanisa likholo lawe, ngutu-ngutu va txi wotisa siwotiso. He woni txikombiso txa mwanathu mmwani.

7, 8. a) Thomas a ti kombisisa kutxani ti to wa laphisa mbilu a txi gondisa mwanana wakwe? b) Ina awe u khala kulaphisela mbilu mwanana wako?

⁷ Thomas, a ku ni mwanana wa txihoranana wa 11 wa malembe a khene mbimo yimwani txi mu wotisa siwotiso so fana ni siya: “Ina Jehovha a thumisile kutimahekela ka silo ti to kuva ni wutomi ha mafuni? mwendo “Ngu kutxani hi si zami kutshukwatisa ditiko dathu, ngu txikombiso, hi vhota mkoma?” Yimwani mbimo, Thomas a fanete e vayilela kugela mwanana wakwe ati a fanelako e kholwa ka tona. Ene wa tiziva ti to ati ti kholwisako m’thu ka ditshuri, hi nga ta boti, kambe nzikombiso so tala so hehuka.

⁸ Thomas wa tiziva kambe ti to ti lava e laphisa mbilu kasiku e gondisa mwanana wakwe. Ngu ditshuri, Makristu otshe ti lava me laphisa mbilu. (Vakolosa 3:12) Thomas wa ti wona ti to ti na lava mbimo ni mabhulo ti to e vhuna mwanana wakwe ku va ni likholo. Ti lava e bhulisana nayo ngu ti a nga gonda mu ka Bhiblia. Thomas a khene: “Ani ni msikati wangu hi wotisa mwanana wathu ti to wa kholwa ati a ti gondako ni ku ta pfisiseka kani, ngutu-ngutu ka ti mhaka ta lisima. Ta hi tsakisa ngako a di ni txiwotiso. Ni ndina xamala i ti ku o tumela, nem a si wotisi txilo.”

9. U nga va vhunisa kutxani vanana vako ti to ve kholwa ka Dipswi da Txizimu?

⁹ Ngako vaveleki va txi gondisa ngu laphisa mbilu, vanana vawe va na khata ku pfisisa “kuanama ni kulapha, kudemba ni kutshima” ka likholo. (Vaefesu 3:18) Hi nga va gondisa ngu kuya ngu tanga ni mapfisiselo awe. Se mbimo yi likholo lawe ka ti va ti gondako li tsanako, ti na va hehukela ku li lwela ka vamwani, kupata ni ka vagondi kulowe. (1 Pedro 3:15) Ngu txikombiso, ina vanana vako va nga sikota kutxhamusela ngu kuthumisa Bhiblia ti to kumaheka txani ngako m’thu a txi fa? Ina titxhamuselo ta Bhiblia ta pfisiseka kwawe?a (Wona txhamuselo ya hahatshi.) U nga divali ti to ti lava u laphisa mbilu kasiku u vhuna mwanana wako e aka likholo ka Dipswi da Txizimu, kambe eto ti na va ni wuyelo ya yinene.—Dhewuteronome 6:6, 7.

10. Ngu tihi ati i ku ta lisima mbimo yi u gondisako vanana vako?

¹⁰ Txa wumbidi, njikombiso txako. Ni txona njinene ti to u vhuna vanana ti to ve va ni likholo. Stephanie, a ku ni vanana vararu a khene: “Hambi mbimo yi i nga ti ngadi vadotho, ni ti fanete ni ti wotisa tiya ‘ina na vagela vanana vangu ati ani ti ni kholwisako ti to Jehovha wa ho, lirando lakwe ni kululama ka tinzila takwe? Ina vanana vangu va ti wona ti to ani ngu ditshuri na mu dhunda Jehovha?’ Ngako ani ni sa kujeteleka ku ti tumela, ni nge emeli ti to vanana vangu ve kujeteleka ku ti tumela.”

“WUZIVI WU WU HANYISAKO”

11, 12. Nji txani wuzivi? Ina kuva m’thu i di wa hombe ti womba ti to a vitute ngu didhawa da moya?

¹¹ Se hi gondile ti to Timoti a ti ni (1) wuzivi wa Mibhalo ni (2) kutsaniseka ka ti a ti tumelako. Kambe Paulo a ti la kuwomba txani mbimo yi a nga khene mibhalo yo sawuleka yi ni “wuzivi wu wu hanyisako” Timoti?

¹² Dibhuku da Estudo Perspicaz das Escrituras, Vholume 3 di womba ti to amu ka Bhiblia, wuzivi wu pata “wusikoti wo thumisa mapimo ni kupfisisa ngu nzila ya yinene ti to u lulamisa timhaka. Ngu hambana ni wuphukuphuku.” Bhiblia yi womba ti to “wuphukuphuku wu maneka mbiluni ka mfana.” (Mavingu 22:15) Aku wuzivi wu hambanako ni wuphukuphuku, wuzivi njikombiso tximwani txa kuvitwa. M’thu a maneka a di vitute ngu didhawa da moya nguku a thavako Jehovha ni kulava ku muengisa, i singa ngu ti to mbwa hombe.—Lera Masalmo 111:10.

13. Vaphya va nga tikombisisa kutxani ti to vona va ni wuzivi wu wu hanyisako?

¹³ Vaphya va va nga vitwa ngu didhawa da moya kha va ‘pengiswi ngu mavimbi ni kupepulwa ngu timoya’ ve yiswa kheya ni kheya ngu minavelo yawe mwendo ngu mkujetelo wa titanga tawe. (Vaefesu 4:14) Hahanze keto, “[mtamo wawe wo alakanya, NM]” wa ‘tolovetwa kuhambanisa to tshura ni to biha.’ (Vahebheru 5:14) Vona va maha sisungo sa sinene hambi va di vokha va si wonwi. (Vafilipiya 2:12) Wuzivi wo ngeto wa laveka ti to hi hanyiswa. (Lera Mavingu 24:14.) U nga vhunisa kutxani vanana vako ti to ve va ni wuzivi wonewo? Tilava ve wona ati i ku ta lisima ka wutomi wako. Ati u ti wombako ni ti u ti mahako, ti na va komba ti to u duketa kuhanya ngu milayo ya Bhiblia.—Varoma 2:21-23.

14, 15. a) Mphya wu a lavako kubhabhatiswa a fanete e alakanyisisa ngu txani? b) U nga m’vhunisa kutxani mwanana wako ti to e alakanyisisa ngu makatekwa o engisa Jehovha?

¹⁴ Ti to vanana vako ve aka likholo, kha ta enela ku va gela ati i ku ta tinene ni to biha. Ti lava u va vhuna ve alakanyisisa ngu siwotiso so fana ni siya: ‘Ngu kutxani Bhiblia yi txi tsimbisa timhaka ti ni wonako nga ta tsakisa? Ni nga tsaniseka ngu nzila yihi ti to milayo ya Bhiblia nja yinene mbimo yotshe?’—Isaya 48:17, 18.

¹⁵ Ngako mwanana wako a txi lava kubhabhatiswa, mu vhuni e alakanyisisa kwati ngu wutixamuleli wo va Fakazi ya Jehovha. A na alakanyisise ngu tiya: Ina wa wu wona wutixamuleli wa kona? Wuyelo? Sikarato? Ni ku ngu kutxani sikarato si txi palwa ngu wuyelo ya kona? (Marku 10:29, 30) Ti ni lisima kualakanyisisa ngu siwotiso soneso na a si se bhabhatiswa. Mu vhune e wona makatekwa o engisa ni wuyelo yo biha yo mbi engisa. U txi maha toneto, ti na bela mbiluni i singa kutumela dwe ti to kuhanya ngu milayo ya Bhiblia mbimo yotshe ti na va ta tinene kwakwe.—Dhewuteronome 30:19, 20.

NGAKO MPHYA WU A NGA BHABHATISWA A TXI KANAKANA

16. Vaveleki va nga maha txani ngako mwanana wawe wu a nga bhabhatiswa a txi khata ku kanakana?

¹⁶ U nga maha txani ngako mwanana wako wu a nga bhabhatiswa a txi khata kukanana ditshuri? Ngu txikombiso, ti nga maha mwanana wako a txi ndindwa ngu silo sa ditiko. Ti nga maha e khata kukanakana ti to ina kulondisela matshina a milayo ya Bhiblia ngu ditshuri ndinene ka wutomi? (Masalmo 73:1-3, 12, 13) Nzila yi awe u no angula ngu yona, yi nga mu gwesa ti to e leka mwendo e simama e thumela Jehovha. Hambi i di ngadi mwanana mwendo se a di kutenyana, u nga lwisani nayo. Kambe mu kombe ti to wa m’dhunda ni ti to u lava ku m’vhuna.

17, 18. Ngako mwanana a txi kanakana, vaveleki va nga m’vhunisa kutxani?

¹⁷ Mwanana wu a nga bhabhatiswa a tiningetete ka Jehovha. Etxo njithembiso txo randa Jehovha ni ku mthumela kupinda sotshe. (Lera Marku 12:30.) Jehovha a wona ku tiningetela kwathu kota txithembiso txo sawuleka, se nathu kha ha fanela ku txi tekela hahatshi. (Ekleziyaste 5:4, 5) Mhaka yiya ti lava u yi veka ha kubasani. Kambe kukhata gonda sileletelo asi sengeletano ya Jehovha yi si ningelako ka vaveleki. Se gwita u lava mbimo ya yinene, u bhula ni mwanana wako kwati u mu txhamusela ti to txisungo txo tiningetela ka Jehovha ni kubhabhatiswa hi nga msakano kambe txi ni makatekwa o tala.

¹⁸ Ngu txikombiso magwito ka dibhuku di di ku Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas, Vholume 1 ka msungo wa mhaka wu ku: “Os pais perguntam,” u nga mana sileletelo sa sinene. Wu womba ti to vaveleki kha va fanela kututumela kualakanya ti to mwanana wawe o leka ditshuri, kambe va fanete ve mana aha txiwonga txi nga barama kona. Ti nga maha i di kuxaniswa ngu vangana mwendo txiwunda. Mwendo ti nga maha ve alakanya ti to vamwani va maha to tala ku va pala ka mthumo wa Jehovha. Sileletelo si tshumela si womba ti to mhaka yoneyo kha yi wombi ti to mwanana wako o lamba tigondo tako. Kambe ngu mtolovelo ti mahwa ngu sikarato asi va mananako naso. Sileletelo si gwita si ningela mawonelo ya nzila yi vaveleki va nga vhunako ngu yona mwanana wawe awu a kanakanako ditshuri.

19. Vaveleki va nga va vhunisa kutxani vanana vawe ti to ve mana “wuzivi wu wu hanyisako”?

¹⁹ Kota m’veleki, u ni wutixamuleli wa lisima ni lungelo yo “laya ngu sileleto ni tigondo ta Mkoma” vanana vako. (Vaefesu 6:4) Nga ha hi nga gonda ngu kona, eto ti womba ti to u fanete u gondisa Bhiblia vanana vako ni ku va vhuna ve kholwa ati va ti gondako. Ngako likholo lawe li di tsani, vona va na tsakela ku tiningetela ka Jehovha ni ku m’thumela ngu mbilu yotshe. Hi navela ti to Dipswi da Jehovha, moya wakwe wo sawuleka ni mizamo yanu si vhuna vanana vanu ti to ve mana “wuzivi wu wu hanyisako.”