Mareferensiya a txibhukwana txa mitshangano ya Mahanyelo a Wukristu

2-8 KA DEZEMBRO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | MTULETELO 7-9

“Jehovha a na katekisa matanda kubala a dibutho da hombe”

it-2 253 ¶2

Dibutho da hombe da vathu

Se hi nga ti wotisa tiya: Aku “dibutho da hombe” i ku vathu ava va no hulukiswa ve simama ve hanya ha mafuni, ti mahisa kutxani ti to ve maneka va “ti emile masoni ka txiluvelo ni masoni ka Txinvutana”? (Mtu 7:9) Mbimo yimwani Bhiblia yi thumisa dipswi ‘kuema’ kukombisa ti to m’thu wo kari mwendo mtxawa wa vathu wa amukeleka ka wu va nga ema masoni kwakwe. (Mas 1:5; 5:5; Mav 22:29, Luk 1:19) Ngu toneto, ngu kuya ngu tindimana timwani ta Mtuletelo, “vafumi va mafu, ni tinduna, ni vathangeli va tiyimbi, ni vanyatithombe, ni vathu va mtamo ni votshe tikhumbi ni vathuseki” va txhamuselwa kota ava va lavako kusiswa kasi ku va si wonwi ngu “khohe ya wu a nga khalahatsha ha txikhaloni ka wukoma, ni ka kuhenya ka Txinvutana, nguko di hokile ditshiku da hombe da kuhenya kwawe, se i mani a no si kota kuema, kani?” (Mtu 6:15-17; fananisa ni Luk 21:36) Ti ti komba “dibutho da hombe da vathu,” di wumbwa ngu vathu ava va nga hulukiswa ka mbimo ya kuhenya, ni ku ngu va va nga sikota ‘kuema’ i ku kuamukeleka masoni ka Txizimu ni ka Txinvutana.

it-3 739 ¶2

Xanisa ya hombe

Ku di pindile 30 wa malembe msana ka kuva ku di lovisilwe Jerusalema, mbimo yi mpostoli Johani a nga ti womba-womba ngu dibutho da vathu va matiko otshe, va tixaka totshe ni tihunzu totshe a getwe tiya ka muwoniso: ‘Avava, ngu va va tako ngu ka xanisa ya hombe.’ (Mtu 7:13, 14) Akuwa dibutho da hombe di wonekako di txi huma ngu ka ‘xanisa ya hombe’ ti womba to da huluka ka xanisa yoneyo. Atiya ta tsaniswa ngu timwani hi ti manako ka Mithumo 7:9, 10, ahawa hi manako tiya: “Kambe Txizimu txi ti ni [Josefa]. Txi to m’hulukisa ka otshe makhombo akwe.” Kuva Josefa a di hulukisilwe ka otshe makhombo akwe ti womba to kha ta gwitela ko ene e tsanisela dwe, kambe ene a hulikisilwe ka tixanisa toneto.

it-2 253 ¶1

Dibutho da hombe

Hi nga di zivisa kutxani? Hi nga tumbula to mba mani va lumbako “dibutho da hombe” ngu kuxolisisa ndima 7 ya dibhuko da Mtuletelo ni tindima timwani to yelana. Dibhuku da Mtuletelo 7:15-17 di womba ti to Txizimu txi ‘va fenengetile ngu ditenda dakwe’ txi va kongomisa “ka sisima sa mati a wutomi,” ni ku Txizimu txi “va bahulela mirongo yotshe ka maso awe.” Ka Mtuletelo 21:2-4 hi mana mapswi o fana aya ma ku khene: “Ditenda da Txizimu di ku hagari ka vathu,” txona txi na “bahulela yotshe mirongo tikhoheni kwawe,” ni ku “kha ku nambi swa ku txi maneka kambe lifo.” Muwoniso wuwa kha wu womba-wombi ngu vathu va nzumani amu a tako ngu kona “Jerusalema wamphya,” kambe wu womba-womba ngu ta ha mafuni.

re 115 ¶4

Kutshanganiswa ka Israeli wa Txizimu

Ti ha kubasani ti to tingelozi tiya ta mune ti emela mitxhawa ya mune ya tingelozi atiya Jehovha a ti thumisako kasi kuemisa kulamula kwakwe kala ditshiku di a nga di veka. Mbimo yi tingelozi ti no tshwitimusa mimoya ya kuhenya ka Txizimu yi txi ta ngu wuphemba, wulambwe, wutxani, ni mswa-ditambo ku na va ni ku hoxotwa ka hombe ngutu. Kulovisa kuwa ku na fana ni kulovisa a ku Jehovha a nga ku tisa ka lihunzu la Vaelamita ngu kuthumisa mune wa mimoya, kambe kona ku na ta va ka hombe ngutu. (Jeremiya 49:36-38) Makhombo yawa ma na ta fana ni txingulu txa hombe ngutu txo pinda “moya wa hombe” awu Jehovha a nga wu thumisa kasi kulovisa va ka Amoni. (Amosi 1:13-15) Kha yi ngaho sengeletano ya Sathani ha mafuni yi no sikota kuema ka ditshiku da kuhenya ka Jehovha, mbimo yi a no ta emela wukoma wakwe ngu ha ku si gwitiko.—Masalmo 83:15, 18; Isaya 29:5, 6.

it-1 10 ¶3-4

Abhadhoni

I mani bhadhoni i ku ngelozi ya diphala do hokoma?

Ka Mtuletelo 9:11, dipswi di ku “Abhadhoni” di thumiswa kota ditina da “ngelozi ya diphala do hokoma.” Ngu Txigriki dipswi diya i Apolioni, dona di la kuwomba ku “Mlovisi.” Ka malembe ya 1800, vathu vamwani va txi pimisa to ngu kuya ngu wuprofeti kuwombwa vathu vava: Mkoma Vespasiano, Maomé ni Napoleão, ni ku ngelozi ya kona yoneyo nja wusathani. Kambe, ti lava hi wona to ka Mtuletelo 20:1-3 di womba to ngelozi yoneyo yi ku ni “khiya ya diphala do hokoma” yi ta ngu nzumani ni ku yi emela Txizimu, ngu toneto hi nga ngelozi ya wusathani, kambe yona yi rinza Sathani ka diphala do hokoma. Bíblia do Intérprete yi womba tiya: “Abhadhoni hi nga ngelozi ya Sathani kambe nja Txizimu, ayi yi thumako ngu kurumwa ngu Txizimu.”

Ka mibhalo ya Txihebheru, ta woneka kwati ti to ʼavad·dohnʹ ta yelana ni wukhalo wa vafi ni lifo. Ka Mtuletelo 1:18 Jesu a womba tiya: “Na hanya kala kupinduka. Kambe nina ni tikhiya ta lifo ni ta wukhalo wa vafi.” Dibhuku da Luka 8:31 di ti veka hakubasani ti to Jesu a ni khiya ya diphala do hokoma. I ku ti to ene mbwa mitamo, ene a ni mtamo wo lovisa Sathani nga ha ti kombiswako ngu kona ngu kuya ngu dibhuku da Vahebheru 2:14 di wombako to Jesu mbwa mtumbuluko wa mnoha ni nyama “kasiku e lovisa ngu lifo lakwe awu a fumako lifo, i ku ene Sathani.” Dibhuku da Mtuletelo 19:11-16 di kombisa to Jesu ngene a thumiswako ngu Txizimu ti to e va Mlovisi mwendo Mfuvisi

9-15 KA DEZEMBRO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | MTULETELO 10-12

“Tifakazi timbidi ti dawa ti tshumela ti wuka”

w14 15/11 30

Tixamulo ta siwotiso sa vagondi

Mba mani tifakazi timbidi a ti ti nga wombwa ka Mtuletelo ndima 11?

Dibhuku da Mtuletelo 11:3 di womba-womba ngu tifakazi timbidi ati ti nga profeta kudingana 1.260 wa masiku. Didungula di womba ti to txikalani ‘txi na ti xula, txi ti daya.’ Kambe msana ka “masiku ale a mararu ni hafu” tifakazi toneto ta timbidi ti na tshumela ti hanya, se ava va nga txi ti wonetela va to xamala.—Mtu. 11:7, 11.

Mba mani tifakazi toneto ta timbidi? Titxamuselo ta didungula donedo ti hi vhuna kuziva ti to mba mani. Txo khata, di hi gela ti to tona ti emelwa ngu “miolivha ya yimbidi ni sipande sa simbidi sa malambu.” (Mtu. 11:4) Eto ti hi khumbutisa sipande simbidi sa malambu ni mi miolivha yimbidi ayi yi nga txamuselwa ngu wuprofeti wa Zakariya. Wuprofeti wonewo wu womba ti to miolivha yile ya yimbidi yi ti emela “vale vavambidi va nga totwa,” i ku Mkoma Zorobhabheli ni Mphaxeli wa hombe Joxuwa, ava “va ku masoni ka MKOMA wa otshe mafu.” (Zak. 4:1-3, 14) Txa wumbidi, tifakazi ta timbidi ti txamuselwa i di ti ti mahako sidiwukiso so fana ni si si nga mahwa ngu Mosi ni Elija.—Fananisa ni Mtuletelo 11:5, 6 ni Mitengo 16:1-7, 28-35 ni 1 Vafumeli 17:1; 18:41-45.

Ngu kuhi kuyelana ka wuprofeti wonewo? Ka wuprofeti wumwani ni wumwani didungula di kombetela ka vasawuleki va Txizimu ava va nga ti ka mthumo wo thangela ngu timbimo to karata. Wuprofeti wu wu ku ka Mtuletelo ndima 11, wu hetisekile mbimo yi vasawuleki ava va nga ti ka mthumo wo thangela va nga txhumayela va di “ambate masaka” kudingana malembe mararu ni hafu, ngu mbimo yi Mfumo wa Txizimu wu nga khata kufuma nzumani ngu 1914.

Ngu magwito ka kutxhumayela kwawe va di ambate masaka, vasawuleki vonevo va datwe ngu nzila yo fanekisela, mbimo yi va nga sekelwa jele kudingana mbimonyana, i ku masiku mararu ni hafu o fanekisela. Valala va vathu va Txizimu va txi wona nga mthumo wo txhumayela wu fite, se eto ti txi va tsakisa ngutu.—Mtu. 11:8-10.

Hambi keto wuprofeti wu hetisekile, tifakazi timbidi ti tshumete ti hanya msana ka masiku mararu ni hafu. Hahanze ko vasawuleki va di humisilwe jele, ava va nga simama va di thembekile va amukete txiavelo txo sawuleka atxi txi tako ngu ka Txizimu ngu kuthumisa Mkoma wawe Jesu Kristu. Ngu 1919, vona va patekile ka va va nga vekwa kota ‘txithumi txo thembeka na txi di ni wutxhari’ ti to ve khatalela silaveko sa moya sa vathu va Txizimu ka mbimo ya masiku a magwito.—Mat. 24:45-47; Mtu. 11:11, 12.

Txo tsakisa, ngu ti to dibhuku da Mtuletelo 11:1, 2 di yelanisa simahakalo soneso ni mbimo yi dithepele da moya di ndi no pimwa mwendo ku xolisiswa. Ka ndima 3 ya Malakiya yi womba-womba ngu mhaka yi yi fanako, ya kuxolisiswa ka ditepele da moya ku ku ndi no londiselwa ngu kubasiswa. (Mal. 3:1-4) Kuxolisiswa ni kubasiswa kuwa ku ndi na teka mbimo muni? Ku ndi na khukhela ngu 1914 kala makhatoni ka 1919. Mbimo yoneyo yi pata 1.260 wa masiku (42 wa mitxima) ni masiku mararu ni hafu o fanekisela aya ma nga wombwa ka Mtuletelo ndima 11.

Hi nga kutsakisa ka tona aku Jehovha a nga maha lulamiselo ya ti to vathu vo sawuleka ve basiswa ti to ve maha mthumo wo sawuleka! (Tit. 2:14) Hi tshumela hi bonga txikombiso a txi vasawuleki ava va nga simama va di thembekile ngu mbimo ya txiduko va nga hi vekela, vona va thumile kota tifakazi timbidi to fanekisela.

Lavetela tithomba ta moya

it-3 458 ¶4

Dibhuku do petelwa

Di nga thumiswa ngu nzila yo fanekisela. A mu ka Bhibla ku ni sikombiso so tala sa nzila ayi dipswi di di ku “dibhuku do petelwa” di nga thumiswa ngu yona ngu nzila yo fanekisela. Ezekhiyele ni Zakariya va woni dibhuku do petelwa di di bhatwe mndani ni hahanze. Aku ngu txitalo dibhuku do petelwa di nga ti bhalwa didhawa dimwedo, kubhalwa ka dona mndani ni hahanze ti txi kombisa kunemela ni kutsana ka wulamuli awu wu nga ti bhatwe ka dona. (Eze 2:9–3:3; Zak 5:1-4) Ngu kuya ngu dibhuku da Mtuletelo, awu a nga ti khalahatshile ha txituluni ka wukoma a ti ni dibhuku do petelwa manzani kwakwe ka txinene adi di nga ti ni sixambanyo mwendo silemo sa mtxhanu ni simbidi, asi si nga ti vhalela ati ti nga ti bhatwe kala kuza Txinvutana txa Txizimu txi di tula. (Mtu 5:1, 12; 6:1, 12-14) Msana ka m’woniso wonewo Johani a ningilwe dibhuku donedo e tshumela e rumwa ti to e didya. Johani a di pfite di txi lombela mkanani kwakwe, kambe di mahile masembe akwe me bava. A ku dibhuku di nga ti tutwe di si vhalwi, eyo se i ti mhaka yo yi nga pfisiswa. Ti txi “lombela” ka Johani kumana didungula adi di nga ti ka dibhuku, kambe ti txi “bava” mwendo ku mukaratela ku di ningela, i ku ti a nga ti rumilwe. (Mtu 10:1-11) Ezekhiyele nene a wonisilwe dibhuku adi di nga ti “bhatwe sidilo, tihuwa ni makhombo.”—Eze 2:10.

it-1 743 ¶3-5

Kulumwa a txi lava kuhefemula

Ka muwoniso wa Johani wu wu ku ka Mtuletelo ene a woni wamsikati wa txirumbu “a txi lumwa, a txi xaniseka, nguko a ti lava kuhefemula.” Mwanana wu a nga velekwa i ti “wa mzambi, awu a no fumela otshe matiko ngu ndonga ya simbi ya wukoma.” Ti to a si khadamulwi ngu mwamilambo, “mwanana wule a tekilwe e yiswa ka Txizimu, masoni ka txikhalo txa wukoma.” (Mtu 12:1, 2, 4-6) Kutekwa e yiswa ka Txizimu ti kombisa kuamukelwa ngu Txizimu kota mwanana wa txona, ngako ti nga ti tolovelekile ka mbimo yile kuningela mwanana wo ngadi kuvelekwa ti to e amukelwa ngu tate wakwe. Se hi nga womba tiya, “wamsikati” i “msikati wa Txizimu” i ku “Jerusalema wa nzumani,” “mame” wa Kristu ni vanawe va moya.—Vag 4:26; Vaheb 2:11, 12, 17.

“Wamsikati” wa nzumani a ndi na va wo hetiseka, se kuhefemula ku si na kuva ni kukarateka ka nyama. Kulumwa a txi xaniseka ngu kulava kuhefemula, ngu kufanekisela ku kombisa ti to “wamsikati” a ndi na tiziva ti to a ti hafuhi ni kuhefemula; se a ti ku verete.—Mtu 12:2.

A ndi nava mani ‘mwanana wuwa wa mzambi’? Ene a ndi na “fumela otshe matiko ngu ndonga ya simbi ya wukoma.” Eto ti ti profetilwe mayelano ni Wukoma wa Wumesiya ka Masalmo 2:6-9. Kambe Johani a woni muwoniso wonewo ku di pindile malembe o tala Jesu se a di tile hamafuni, adi fite e tshumela e wuswa. Ngu toneto muwoniso wu ti womba-womba ngu Wukoma wa Wumesiya manzani ka Jesu Kristu, Mwanana wa Txizimu, awu a nga ti wusilwe ka vakufa e ya “khalahatsha txineneni ka Txizimu kala kupinduka; na a txi rinzela mbimo yi valala vakwe va no khoziswa va txi mahwa txikhigelo txa mikondo yakwe.”—Vaheb 10:12, 13; Mas 110:1; Mtu 12:10.

16-22 KA DEZEMBRO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | MTULETELO 13-16

“U nga dhukiswi ngu txihari txo thisa”

w12 15/6 8 ¶6

Jehovha Njizimu txi txi “zivisako sihunja”

Ngu magwito ka dilembe dizana do khata, Jesu a kombisile Johani miwoniso yo xamalisa. (Mtu. 1:1) Ka wumwewo wa kona Johani a woni Dhiyabhulosi, a kombiswako i di mwamilambo, a di emile mabambe ka linene la hombe. (Lera Mtuletelo 13:1, Tradução do Novo Mundo, 2.) Johani a tshumete e wona txikalani tximwani txo thisa txi txi huma ngu lineneni, se txi ningwa mtamo ngu Dhiyabhulosi. Ngu msana keto, ngelozi yimwani yi gete Johani to txikalani txiya txo bhilivila txa 7 wa misungo atxi i ku txithombe txa txikalani txiya txi wombwako ka Mtuletelo13:1, txi emela “mtxhanu wa vafumeli ni vambidi,” mwendo mifumo. (Mtu. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Ka mbimo yi Johani a nga bhala timhaka tiya, mtxhanu wa mifumo yoneyo se yi di wite, wumwewo wu ti nga ti fuma ni ku wumwani wu sinzi “kuta.” Ngu yihi mifumo ya kona yoneyo? He xolisise msungo wumwewo ngu wumwewo ya txikalani txi txi nga kombiswa ka dibhuku da Mtuletelo. Hi na tshumela hi wona nzila yi dibhuku da Dhaniyeli di hi vhunako ngu yona kutxhamusela mifumo yoneyo, yimwani mifumo yi humelete na wuprofeti wu di bhatwe kale ngutu.

re 194 ¶26

Kulwinsana ni sikalana simbidi so leva

Nji txani sikalani soneso? Mbukoma wa mafu wa Anglo-Americano, i ku ngadi msungo wule wa wutxhanu ni wumbidi wa txikalani txo khata, kambe atxiya txi ni mtamo wa hombe. Kuva txi di wonwi kota txikalani tximwani ti hi vhuna kuwona nzila yi txi thumako ngu yona ha mafuni hawa. Txikalani txiya txa titxheho timbidi txi wumbwa ngu mifumo mimbidi ya mtamo yo hambana kambe yi pfanako ka mithumo ya yona. Kuva txi di ni “titxheho timbidi nga txinvutana” ti womba to txi ti kombisa nga njo dikha ni kuthutha, ni ku mfumo wa txona mbwa wunene ha ko za votshe vathu va nga tsakela kufumwa ngu wona. Kambe, kuva txi txi womba-womba nga “mwamilambo” ti la kuwomba to txi thumisa mitamo ni kudhukisela hambi tiyimbi kasi ku sinzisa wukoma wa txona ka va va si tumeli kufumwa ngu txona. Txikalani txonetxo kha txi kuzeti vathu ku ve seketela Mfumo wa Txizimu awu mfumeli wa kona ni ku Txinvutana txa Txizimu, hahanze keto txi kuzeta vathu ku ve thumela Sathani, mwamilambo wa hombe. Txi tshumela txi maha ti to ku va ni mibhando ni livengo txitimwi ka vathu, ati ti mahako vathu ve khozela txikalani txo khata.

re 195 ¶30-31

Kulwinsana ni sikalana simbidi so leva

Matimu a vathu ma hi vhuna ku tumbula to txithombe txiya i sengelatano ayi yi seketelwako ngu Grã-Bretanha ni Estados Unidos, segeletano yoneyo i ti Liga das Nações. Ka Mtuletelo ndima 17, txithombe txi ndi na humelela ngu nzila yimwani, txi va txi txi hanyako ni kuva i di txo bhilivila atxi txi ti thumelako ta txona. Mtshangano wuwa wa matiko otshe, wu “womba-womba” ngu ku ngu wona dwe wu nga sikotako ku tisa kudikha ni kukhaliseka ha mafuni. Kambe, kuwomba ditshuri, mtshangano wonewo wu patanisa matiko me ruketelana dwe. Wona wu dhukisela ha ko za wu thembisa ni ku daya vathu va va nyambazako kutiveka hahatshi ka wukoma wa wona. Liga das Nações yi hingile ka msengeletano wa yona matiko ya ma nga mba seketela mkongomiso wa yona. Makhatoni ka xanisa ya hombe, “titxheho” tiya ta tiyimbi ta txithombe txa txikalani ti na hetisisa mthumo wa kulovisa.—Mtuletelo 7:14; 17:8, 16.

Kukhukhela ka Yimbi ya Wumbidi ya Mafu, txithombe txa txikalani, atxiya konkuwa i ku Nações Unidas se txi date vathu ngu ditshuri. Ngu txikombiso, ngu 1950 masotxhwa a Nações Unidas ma lwite ka yimbi ya Coreia do Norte ni Coreia do Sul. Nações Unidas kumweko ni Coreia do Sul va date mtengo wo dingana 1.420.000 wa vathu va Coreia do Norte ni China. Kukhukhela 1960 kala 1964, Nações Unidas a txi txi nungisa República Democrática do Congo. Kuengetela keto, vakoma va matiko kupata ni Papa Paulo VI ni Papa João Paulo II, va seketela ti to txithombe txiya ngu txona dwe txi nga tisako kudikha ha mafuni. Vona va khona, ngako vathu va si txi thumeli txithombe txiya vathu va na ti lovisa vapune. Ngu kufanekisela hi nga khathu va maha ti to ve fa votshe vale va lambako kuseketela ni ku khizamela txithombe txa txikalani.—Dhewuteronome 5:8, 9.

w09 15/2 4 ¶2

Timhaka ta hombe ta dibhuku da Mtuletelo—II

13:16, 17. Hambiku ti nga hi karatelako kumaha mithumo ya ditshiku ni ditshiku yo fana ni “kuxava mwendo kuxavisa”, kha hi lavi ku tumelela txikalani txi ruma ka wutomi wathu. Ngako hi txo tumelela ‘kuvekwa txixambanyo amu ka dianza da txinene mwendo ha mbanza’ ti fana ni kutumela kufumwa ngu txikalani.

Lavetela tithomba ta moya

w09 15/2 4 ¶5

Timhaka ta hombe ta dibhuku da Mtuletelo—II

16:13-16. “Mimoya yiraru ya nzambwa” yi emela miwomba-wombo ya madhimoni yo lwela kumaha vafumeli va ha mafuni va si na mhaka ni kutheketwa ka mtxhanu wa magombe ni mambidi a kuhenya ka Txizimu, hahanze keto yi kuzetela kuwukela Jehovha.—Mat. 24:42, 44.

w15 15/7 16 ¶9

“Ku hafuhi kuhanyiswa kwanu.”

Ayi kha yi na mbi va mbimo yo huwelela “Evhangeli yiya ya Mfumo.” Mbimo eyo se yi na va yi di pindile. Mbimo ya “magwito” yi na va yi di hokile! (Mat. 24:14) Ti hakubasani ti to vathu va Txizimu va na huwelela didungula do panda da wulamuli. Didungula donedo ti nga maha di ta pata kuhuwelela ti to mafu yawa a Sathani se ma hafuhi ni kulova. Bhiblia yi fananisa mahungu yawa ni maralala, Bhiblia yi khene: “Ma to wa ngu nzumani, me wela vathu, maralala o nemela nga titalenta, se vathu ve khata kuruketela Txizimu ngu mhaka ya ntungu wa maralala, nguko i ti wa hombe ngutu.”—Mtu. 16:21.

23-29 KA DEZEMBRO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | MTULETELO 17-19

“Yimbi ya Txizimu yi na ta fuvisa totshe tiyimbi”

w08 1/4 8 ¶3-4

Armagedhoni i yimbi ya Txizimu ayi yi no ta fuvisa totshe tiyimbi

Ngako vathu vo biha va txi ngadi va txi fuma, vathu vo lulama va na mbi thuka ve mana kudikha ni kukhaliseka. (Mavingu 29:2; Ekleziyaste 8:9) Ti hakubasani ti to hi nge thuki hi lekisa vathu ka wuhomboloki ni wubihi wawe. Se, ti to ku va ni kudikha ni kululama ti lava mthumo wa hombe i ku kuthavisa vabihi ha mafuni. Solomoni a wombile a txi khene: “M’thu wo lulama a na tekiswa ngu wo biha.”—Mavingu 21:18.

Aku Txizimu i ku ene Mlamuli, hi nga tsaniseka ti to wulamuli wu a no wu maha ka vahambunyeti mbwo lulama. Abrahamu a wotisile Jehovha a txi khene: “Mlamuli wa ditiko dotshe kha na mbi lamula ngu kululama kani?” Ngu kuya ngu xamulo yi a nga yi mana, Abrahamu a ti pfisisile to Jehovha mbimo yotshe a maha to lulama! (Genesisi 18:25) Kuengetela ka toneto, Bhiblia ya hi tsanisekisa ti to Jehovha kha tsakeli kulovisa vabihi, kambe ngako ti txi sunga ene wa va lovisa.—Ezekhiyele 18:32; 2 Pedro 3:9.

it-1 475 ¶5

Dihanxi

Ka muwoniso wu Johani a nga kombiswa, Jesu Kristu a woneka a di gadile dihanxi do basa a txi londiselwa ngu masotxhwa aya ni ona ma nga ti gadhile mahanxi o basa. Johani a wonisilwe muwoniso wuwa kasi ku kombisa ti to yimbi ya Kristu yolwa ni valala vakwe kasi kuemela Txizimu i ku tate wakwe Jehovha i na va yo lulama. (Mtu 19:11, 14) Ka muwoniso wumwani aha Jesu a kombiswako a txi teka wukoma ni ku humelela ka makhombo ya o londetelana, kukombisilwe mahanxi ni vagadhi vamwani.—Mtu 6:2-8.

re 286 ¶24

Jesu wa xula ka yimbi ya Armagedhoni

Txikalani txiya txo pfukula lineni txa mtxhanu wa misungo ni mimbidi ni digumi da titxheho, txi emelako wukoma wa mafu wu wu kongomiswako ngu Sathani, txi va mphumeni kumweko ni mprofeti wa makuhu ni mfumo wu wa wutxhanu ni wumbidi. (Mtuletelo 13:1, 11-13; 16:13) Vona va na vinzwa “txizivani ka mndilo” va txi ngadi va txi “hanya”, mwendo ku va txi ngadi va txi wukela vathu va Txizimu ha mafuni. Ina txiziva txiya txa mndilo nja ditshuri? Nadha, kufana ni txikalani ni mprofeti wa makuhu i si ngako txihari txa ditshuri ni mprofeti wa ditshuri. Kambe, njikombiso dwe txo kombisa to va na loviswa va si tshumeli ve hanya. Txizivani hawa ngu kona mu lifo, Hadhesi ni Dhyabhulosi apune a no yiswa kona. (Mtuletelo 20:10, 14) Se kha kuwombwi wukhalo wo hisa vathu ngu mndilo ngu ha ku si gumiko, nguko hambi Jehovha kha khali kupimisa kumaha toneto nguko wa ti nyenya.—Jeremiya 19:5; 32:35; 1 Johani 4:8, 16.

re 286 ¶25

Jesu wa xula ka yimbi ya Armagedhoni

Votshe vathu kupata ni va va si patekiko ka wukoma, kambe va di ka lihunzu liya la vathu vo biha ni vona va na ta ‘dawa ngu ditxhari di txi huma ngu mkanani ka mgadhi wa dihanxi.’ Jesu a va wona va txi fanalwa ngu kufa. Se aku Bhiblia yi si wombiko ti to va na yiswa ka txiziva txa mndilo, ina eto ti womba to va na wuswa ve hanya? Kha ku na ha Bhiblia yi wombako ti to ava va no loviswa ngu Mlamuli wa Jehovha ngu mbimo yoneyo va na wuswa. Nga ha Jesu a nga womba apune ti to votshe va i si ngako “tinvuta” va na ya “mndiloni ko mbi na magwito, awu wu nga longiselwa Sathani ni tingelozi takwe,” i ku “kutsayiswani ko mbi guma.” (Matewu 25:33, 41, 46) Eto ti na maheka ka “ditshiku do lamulwa ni da kuloviswa ka vathu va va si khataliko ngu Txizimu.”—2 Pedro 3:7; Nahume 1:2, 7-9; Malakiya 4:1.

re 247-248 ¶5-6

Msisalo wo xamalisa awu wu nga zivaneka

Ina ‘Txikalani txi ti ti ho’ ngu ditshuri? Ina! Txikalani i ku Liga das Nações txi ti tiho kukhukhela 10 ka Janeiro wa 1920 kuya masoni, ku ti pateka 63 wa matiko. Kambe ngu mbimo, Japão, Alemanhã ni Itália va humile, ni ku kale ka União Soviética a hingilwe. Ngu Setembro wa 1939 mfumeli wa Alemanhã Nazista a khatile Yimbi ya Wumbidi ya Mafu. Aku txikalani txiya i ku Liga das Nações, yi nga tanda kutisa kudikha yi to nyamalala yi txi ya zwee. Se ngu 1942 yi ti tsivate. Kambe, Liga das Nações yiya yi nyamalate ngu mbimo yi wu nga txi ñunga mpofu. Ina Jehovha a mahile ti to vathu vakwe ve pfisisa txhamuselo ya muwoniso? Ka Assembleia Teocrática do Novo Mundo, Mwanathu N. H. Knorr a wombile tiya mayelano ni wuprofeti wonewo: “Txikalani txi ti ti ho.” A tshumete e maha txiwotiso txiya: “Ina Liga das Nações yi na nyamalala da magwito?” Ngu kuthumisa Mtuletelo 17:8 a xamute a txi khene: “Msengeletano wa matiko a mafu wu na tshumela wu hanya.” Ngu ditshuri, eto ngu ti ti nga maheka nga ha Bhiblia yi nga profeta ngu kona!

Txikalani txi huma ngu kutsivalani

Txikalani txo bhilivila ngu ditshuri txi na phaphama ngu kutsivalani. Ngu 26 ka Junho wa 1945, 50 wa matiko ma kulungete kuwusetwa ka Nações Unidas khe São Francisco, Estados Unidos. Sengelatano yiya yi wusetilwe kasi ku yi tisa kudikha ni kukhaliseka. Kuve ni kuyelana ka hombe ka Liga das Nações ni Nações Unidas. Enciclopédia Delta Universal yi womba tiya: “Kuho kuyelana ka Nações Unidas ni Liga das Nações ayi yi nga wumbwa msana ka Yimbi yo Khata ya Mafu . . .” Matiko o tala aya ma nga khata Nações Unidas ngu ya ma nga pateka ka ku wumbwa ka Liga das Nações. Se yotshe misengelano yiya yi mahilwe ngu txikongomelo txo tisa kudikha ka matiko. Nações Unidas ya fana kambe ni Liga das Nações ngu ti yi nga zumbisa tona. Se Nações Unidas matuva-kuhanya wa txikalani txo bhilivila, i ku kuwuka ka txikalani txiya. Liga das Nações a to ko va ni 63 wa matiko dwe, kuve Nações Unidas a ni kona mu ka 190 wa matiko ni ku a na ni mithumo yo tala kupinda matuva wakwe.

w12 15/6 18 ¶17

Jehovha wa hi komba ati “ti fanelako kumaheka kunukunukuwa”

Wukongeli wa makuhu wu na mbi fuva kudotho kudotho. Wamsikati wa digelegele a na simama a txi ruma, e maha mifumo yi mkhizamela kala ku za Txizimu txi veka mialakanyo ya txona ka vafumeli. (Lera Mtuletelo 17:16, 17.) I si nga kale Jehovha a na maha ti to vakoma va mafu ya a Sathani ava va emelwako ngu Nações Unidas ve wukela wukhongeli wa makuhu. Vona va na mu wisa hahatshi ve hoxota tithomba takwe. Eto ti txi woneka nga kha ti na kumaheka malembe msana. Kambe konkuwa, wa nyeka-nyeka ha makata ka txikalani txo bhilivila. Kambe, hi nga ti to a no rithika kudotho-kudotho. Hahanze keto, a no tshwituka ngu txitshuketi.—Mtu. 18:7, 8, 15-19.

30 KA DEZEMBRO KALA 5 KA JANEIRO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | MTULETELO 20-22

“Wonani: Sotshe na si hindula si txi maha sa siphya”

re 301 ¶2

Nzuma ya yiphya ni mafu a maphya

Ku di ngadi sate malembe o tala ti to kuhoka mbimo ya Johani, Jehovha a gete tiya Isaya: “Nguko ani na vanga nzuma ya yiphya ni mafu a maphya; se kha ku na mbi alakanywa timhaka tile ti nga pinda, kambe kha si na mbi khumbulwa.” (Isaya 65:17; 66:22) Wuprofeti wuwa wu ve ni kuhetiseka ko khata mbimo yi Vajudha vo thembeka va nga wuya Jerusalema ngu 537 AEC, msana ko va va di hetile 70 wa malembe va di wubotxhwani khe Bhabhilona. Vona va wumbile mpatano wa vathu va va nga basa, i ku “mafu a maphya,” va di hahatshi ka wukoma wa wuphya, i ku “nzuma ya yiphya.” Mpostoli Pedro nene a kombetete ka kuhetiseka kumwani ka wuprofeti wuwa mbimo yi a nga khene: “Hambi keto, athu, kota nga ti Mkoma a nga hi thembisa, hi rinzela tinzuma ta tiphya ni ditiko da diphya, ahawa kululama ku nga aka kona.” (2 Pedro 3:13) Johani a kombisile ti to txithembiso txiya txi na hetiseka ngu mbimo ya ditshiku da Mkoma. “Nzuma yo khata ni mafu o khata” i ku sengeleteno ya matsimbitiselo a silo sa mafu a Sathani ni wukoma awu wu ku ni mkuzetelo wa Sathani ni madhimoni akwe, si na fuviswa. “Linene” la tixanisa, i ku vathu va kuoma misungo kha va ni mbi va ho kambe. Sona ni na vhaletwa ngu “nzuma ya yiphya ni mafu a maphya” i ku vathu votshe ava va no ta fumwa ngu Mfumo wa Txizimu.—Fananisa ni Mtuletelo 20:11.

w13 1/12 11 ¶2-4

“Wonani: Sotshe na si hindula si txi maha sa siphya”

“[Txizimu] txi na bahulela yotshe mirongo tikhoheni kwawe.” (Mtuletelo 21:4) Ngu yihi mirongo ayi yi no bahulelwa? Yona hi nga mirongo ya litsako mwendo yo vhikela maso. Txithembiso txa Txizimu njo bahulela mirongo yi yi vangwako ngu kuxaniseka ni kupandiseka. Txizimu kha txi na mbi gwitela kubahulela mirongo dwe, kambe txi na tshumela txi fuvisa kuxaniseka ni kupandiseka i ku kona ku vangako mirongo yoneyo.

“Kha ku nambi swa ku txi maneka kambe lifo.” (Mtuletelo 21:4) Lifo mvangi wa hombe wa mirongo. Jehovha a na mahisa kutxani ti to e khulula vathu ava va engisako ka lifo? Ngu kufuvisa mvangi wa lifo i ku txionho txi txi nga vangwa ngu Adhamu. (Varoma 5:12) Jehovha a na tisela vathu kuhetiseka ngu kuthumisa mtirulo wa digandelo da Kristu. Se ngu magwito, lifo li na “fuviswa.” (1 Vakorinto 15:26) Vathu vo thembeka va na hanyisa ati Txizimu txi nga ti ti lavisile tona; i ku dihanyo do hetiseka.

“Kha ku nambi swa ku txi maneka kambe . . . kupandiseka.” (Mtuletelo 21:4) Ngu pandiseka ka txani aku ku no mbi swa ku txi maneka? Ngu kotshe kukarateka ka mialakanyo, ka matipfelo ni otshe malwati, aya ma nga vangwa ngu txionho ni kwa mbi hetiseka asi si nemetako wutomi wa vathu vo tala si no pinda.

w03 1/8 12 ¶14

Jehovha Njizimu txa ditshuri

Hi fanete ku ti themba totshe ati Jehovha a hi gelako tona ngu kuthumisa Dipswi dakwe. Ene ngene ati a ti wombako ku ngene, ni ku a na maha ati a wombako to a na maha. Hi ni sivangelo so tala so themba Txizimu. Hi fanete kuthemba ati a ti wombako to khene a na “pharela ka vale va si txi ziviko Txizimu, ni ka va va si engisiko Evhangeli ya Mkoma wathu Jesu.” (2 Vatesalonika 1:8) Hi fanete kutshumela hi themba ati Jehovha a ti wombako to khene wa va randa a vale va lavako kululama, wa ninga wutomi wo mbi guma ava va kombisako likholo ni ti to a na fuvisa tihuwa, kupandiseka hambi lifo. Jehovha a tsanisekisile txithembiso txiya txo gwita ngu kugela Johani a txi khene “Bhala, nguko mapswi awa ngo thembeka ni a ditshuri.”—Mtuletelo 21:4, 5; Mavingu 15:9; Johani 3:36.

Lavetela tithomba ta moya

it-3 784 ¶2

Wutomi

Ka txirumo atxi Txizimu txi nga ninga Adhamu, txi kombisile ti to i ti ku a ti ko engisa, Adhamu a sa fa. (Gen 2:17) Eto ti na maheka ngu vathu ava va engisako, mbimo yi lifo mlala wa kugwitisa wa m’thu a no fuviswa, ku si swi kuva ni txionho a txi txi no fuma ha mmidini ka m’thu atxi txi no mu vangela lifo. Va na hanya ngu ha ku si gwitiko va si fi. (1 Vak 15:26) Lifo li na fuviswa magwito ka Mfumo wa Kristu awu dibhuku da Mtuletelo di wombako ti to wu na teka 1.000 wa malembe. Dona di womba ti to ava va no va vakoma ni vaphaxeli kumweko ni Kristu, “va tshumete ve hanya ve fuma kumweko ni Kristu, txipimo txa 1.000 wa malembe.” “Aniko vamwani vafi,” kha va na mbi “tshumela ve hanya kala kuza ku guma 1.000 wa malembe,” vathu vonevo va fanete ku ta va va txi hanya kugumani ka 1.000 wa malembe na Sathani a si se humiswa kusungwani e tisa txiduko txo gwitisa ka vathu. Ngu magwito ka 1.000 wa malembe vathu va na va va di hetisekile, kufana ni ti Adhamu ni Evha va nga ti ngu tona va si se onha. Se ngu kona vathu va no va ni wutomi ni kuhetiseka ka ditshuri. Ava va no simama va di tsani mbimo yi Sathani a no txhatxhwa ta mbimonyana e va duka do gwitisa, va na ta ti dila ngu wutomi wo mbi na magwito.—Mtu 20:4-10.

it-2 639 ¶1-3

Txiziva txa mndilo

Dipswi donedo do maneka ka Mtuletelo basi, ni ku di thumiswa ngu nzila yo fanekisela. Bhiblia ya ningela yi pune txhamuselo ya dona ni ya ti di emelako tona ngu kuwomba tiya: “Aliya i lifo la wumbidi: Txiziva txa mndilo.”—Mtu 20:14; 21:8.

Ti to dipswi diya di thumiswa ngu nzila yo fanekisela, ti woneka ngu nzila yi di nga thumiswa ngu yona ka makhalo mamwani ka dibhuku da Mtuletelo. Ngu txikombiso, ku wombwa ti to lifo li na vinzwa txizivani ka mndilo. (Mtu 19:20; 20:14) Se lifo kha li nge hiswi ngu mndilo. Txivangwa txa moya, Diyabhulosi nene wa vinzwa txizivani ka mndilo. Kambe a ku i ku txivangwa txa moya mndilo wa ditshuri kha wu na ku txi maha txilo.—Mtu 20:10; fananisa ni Eks 3:2 ni Val 13:20.

Ngako txiziva txa mndilo txi emelako “lifo la wumbidi”, kuve Mtuletelo 20:14 a womba ti to “lifo ni Hadhesi” si na vinzwa txizivani ka mndilo, ti hakubasani ti to txiziva txonetxo kha ku wombwi lifo li li nga vangwa ngu Adhamu (Var 5:12) Nem kha ku wombwi Hadhesi mwendo dithitha. Se hi hi nga womba ti to xiziva txa mndilo txi fanekisela lixaka limwani la lifo lo kha ku na kuwuswa ka lona, nguko kha kuna ha kuwombwako ti to txiziva txonetxo txa humisa vafi ava va ku ka txona kufana ni lifo ni Hadhesi mwendo dithitha. (Mtu 20:13) Ngu toneto ava va nga mbi bhalwa ka “dibhuku da wutomi,” vakaneti ava va lwisanako ni Wukoma wa Txizimu, va vinzwa Txizivani ka mndilo, a ati ti wombako kufuviswa da magwito mwendo lifo la wumbidi.—Mtu 20:15.