Mareferensiya a txibhukwana txa mitshangano ya Mahanyelo a Wukristu

1-7 KA JUNHO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 44-45

“Josefa e divalela vakoma vakwe”

w15 1/5 14-15

“Mi pimisa ti to ani ni ha wukhaloni wa Txizimu kani?”

Se Josefa a to teka dizambo. A rumisile to kulondetwa kutshumela kukhotelwa vanawe, ngu ku va lumbeta to va bite digombe adi di nga manwa ka disaka da Bhenjamini. Msana keto, votshe va yisilwe ka Josefa. Konkuwa se a ti ni mkhanjo wo ziva to vanawe va zumbisile kutxani. Judha a emete vanawe. A zamile kukombela kupfelwa wuxinji, e kombela ti to votshe va 11 va ndina maha sibotxhwa kona khe Egipta. Kambe Josefa a wombile to ova Bhenjamini a nga salako e maha txibotxhwa, votshe va di fanete kutsula mtini.—Genesisi 44:2-17.

Nzila yi Judha a nga angula ngu yona, ya gwesa mbilu. Ene a wombile tiya: “Ku to sala ene ekha mndani ka mame wakwe ni ka tate wathu awu a mrandako ngutu.” Ti nga maha mapswi awa ma di gwesile mbilu ya Josefa, nguko ene i ti mwanana wa hombe wa Rakeli, msikati wo dhundeka wa Jakobe, awu a nga fa mbimo yi a nga ti veleka Bhenjamini. Kufana ni tate wakwe Jakobe, kha ti kanakanisi ti to Josefa a txi khumbula to tsakisa ngu Rakeli. Aku Bhenjamini a nga ti velekwa ngu mame mmweyo ni Josefa, ti nga maha i di txona txivangelo txi txi nga mmaha e m’dhunda ngutu.—Genesisi 35:18-20; 44:20.

Judha a simamile e kombela ti to mnanda wakwe a si mahi txibotxhwa. Ene a tshumete e kombela kuva txibotxhwa ka wukhalo wa Bhenjamini. E gwita e vhala txikombelo txakwe ngu mapswi awa o gwesa mbilu: “Ni nga sikotisa kutxani ani kutshumela ni tsula mtini ka tate ni si nga nayo mfana wuwa, kani? Kha ni lavi kuya wona dikhombo di, di no ya wela txitimwi ka tate wathu.” (Genesisi 44:18-34) Se ti di ha kubasani ti to wamwamna wuwa se a ti txitxile. Kha kombisa basi ti to a ti ti sote, kambe a kombisile kupfela wusiwana ngu nzila ya hombe ni ku ti ningela ni wuxinji.

Josefa se a siswe e ti kota ku ni ñola. Se ti txi lava e kombisa matipfelo akwe. Koneho, a to ruma sotshe sithumi sakwe ti to si huma, e sala e dila ngutu aha koza ti pfala ni ka mti wa Faro. Se ngu magwito a wombile to ngene mani: “Ani ngani Josefa mwananu.” E gwita e bharasana vanawe ava va nga ti xamate ngutu ni kuthava, e tshumela eva divalela ngu ti va nga ti ti mahile. (Genesisi 45:1-15) Ene a kombisile to a ti ni kutiemisela ko fana ni ka Jehovha, a divalete ti txi khukhela mbiluni ngu kutitsakela. (Masalmo 86:5) Ina nawe wa maha ti ti fanako?

Lavetela tithomba ta moya

it-3381 ¶1-2

Kuvharula simaha

Tximaho txo kombisa kukarateka aku ku nga ti tolovelekile ka vajudha ni vathu vamwani va wukhalo wule, ngutu-ngutu ngako va txi ziva to va fetwe ngu dixaka. Kupata kuvharulanyana simaha masoni, aha koza kuwonekanyana khana, ti wombako to ti si pati kuvharula simaha aha koza si si ambaleki.

Dikhambi do khata kubhalwa ka Bhiblia tximaho txiya, i ve mbimo yi Rubheni matiwula a Jakobe a nga mana ti to Josefa a si ngaho mule ka txisima txo oma atxi va nga ti mu betile kona, ngu toneto a nga kwangula a txi womba tiya: “Mfana kha nga ho amule! Se ani ni ya hani kani?” Aku Rubheni i nga ti matiwula, ngene a nga ti ni wutixamuleli wa mnanda wakwe. Tate wakwe Jakobe, mbimo yi a nga ziviswa to Josefa ti nga maha a di fite, nene a vharute simaha, e ambala masaka o kombisa ti to a kukaratekani (Gen 37:29, 30, 34), a khe Egipta, vakoma va Josefa va vharute simaha ni vona mbimo yi ku nga tumbulwa ti to ko nga Bhenjamini dikhamba.—Gen 44:13.

w04 15/8 15 ¶15

Kuvengelwa ti si nga ni txivangelo

Nji txani txi nga hi vhunako kuvayilela kuvengela ava va hi vengako? Khumbula ti to valala vathu va hombe i Sathani ni madhimoni. (Vaefesu 6:12) Kuve vathu va va hi vengelako va maha eto ngu kutigela, vangi vakona wa va va wukelako vathu va Txizimu vo kongomiswa ngu vamwani. (Dhaniyeli 6:4-16; 1 Timoti 1:12, 13) Jehovha a tsakela ti to “votshe vathu” ve mana mkhanjo wo ‘hanyiswa ni kuziva ditshuri.’ (1 Timoti 2:4) Phela vamwani va va va nga ti hi vengela, se Tifakazi ta Jehovha, nguko va woni nzila ya yinene ayi hi ti ñolako ngu yona. (1 Pedro 2:12) Hahanze keto, hi nga gonda to kari ka Josefa mwanana wa Jakobe. Hambiku a nga xupheka ngutu ngu mhaka ya vakomwakwe, ene kha veka txiviti mbiluni. Ngu kutxani? Nguko a txi ti wona ti to Jehovha wa ti wona ati ti mahekako ni ku a maha to kari kasi kuhetisisa txikongomelo Txakwe. (Genesisi 45:4-8) Ngu toneto, Jehovha a nga maha ti to kuxaniseka ko kari aku ku si faneliko kuninga wudhumo wa ditina dakwe.—1 Pedro 4:16.

8-14 KA JUNHO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 46-47

“Sakudya ngu mbimo ya nzala”

w87 1/5 15 ¶2

Kuvhikela wutomi ngu mbimo ya nzala

7 wa malembe a kupfuna ma gumile, se kukhata nzala nga ha Jehovha a nga ti wombile ngu kona, i singa nzala ya Egipta basi, kambe i ti ya “ka dotshe ditiko.” Mbimo yi vathu va nga txi fa ngu nzala khe Egipta, va khatile ku dilela Faro ngu mhaka ya kulava sakudya, ene a va gete tiya: “Tsulani ka Josefa, ni tihi ti a no mi gela mahani.” Josefa a xavisete sakudya vathu votshe Vaegipta kala ve heta male. Msana keto a txi maha ngu kuteka sifuyo sawe kasi kuva ninga sakudya. Ngu magwito vathu va gete tiya Josefa: “Hi xavi athu ni tithembwe tathu u txi hi ninga sakudya hi na maha tikhumbi ta Faro.” Se Josefa a xavile totshe tithembwe ta vathu va Egipta kasi kuva ta Faro.—Genesisi 41:53-57; 47:13-20.

kr 234-235 ¶11-12

Mfumo wu maha kuranda ka Jehovha ha mafuni

Kutala. Ditiko da karateka ngu nzala ngu didhawa da moya. Bhiblia yi ti wombile tiya: “Wonani taku kata masiku, kuwomba MKOMA Txizimu, ni no rumela nzala ha mafuni, i si nga nzala ya sakudya mwendo ditora da mati, kambe do pfa dipswi da MKOMA.” (Amosi 8:11) Ina vathu va va lumbako Mfumo wa Txizimu ni vona va ndi na manwa ngu nzala yoneyo? Jehovha a kombisile kuhambana ka valala vakwe ni vathu vakwe: “Wonani taku sithumi sangu si na dya, a niko anu mi na pfa nzala; wonani taku sithumi sangu si na sela, aniko anu mi na pfa ditora, wonani taku sithumi sangu si na tsaka, aniko anu mi nawa tingana.” (Isaya 65:13) Ina wa kuwona kuhetiseka ka mapswi awa?

Sakudya sa moya nzingi kwathu kufana ni mnambu wu wu engetelako kuanama ni kuhokoma. Mabhuku athu aya ma nga sekelwa mu ka Bhiblia, so gravharwa, tivhidhiyo, mitshangano ya dibanza, mitshangano ya hombe ni ti ti ku ka site yathu, ti maha txienge txa kutala ka sakudya asi hi ku naso ka ditiko di di fako ngu nzala ngu didhawa da moya. (Eze. 47:1-12; Joy. 3:18) Ina kha ti kutsakisi kuwona kuhetiseka ka txithembiso txa Jehovha mayelano ni kutala ka sakudya sa moya? Ina wa dya ditshiku ni ditshiku ka meza ya Jehovha?

Lavetela tithomba ta moya

it-1272 ¶4

Mazumbelo ni kuthumisa sihango

Kusanzeka mawoko ka maso ka wu a nga fa. Jehovha a gete Jakobe atxi: “Josefa ngene a no vhala maso ako mbimo yi u no fa” (Gen 46:4), eyo i ti nzila yo womba to ngene a ndi no vhala maso a Jakobe mbimo yi a no fa, i ku ti ti nga ti fanetwe kumahwa ngu wu i ku matiwula. Se Jehovha a txi kombisa Jakobe ti to fanelo ya wutiwula yi ndi na gumela ka Josefa.—1 Mak 5:2.

nwtsty tigondo ta Mith 7:14

I ti 75 votshe: Sitefani ti nga maha a sa txhamusela ndimana yi yi ku ka Mibhalo ya Txihebheru mbimo yi a nga ningela mtengo wa 75 wa va mwaya wa Jakobe khe Egipta. Kufanekisela kuwa kha kumaneki ka Masoreti ya Mibhalo ya Txihebheru. Gen 46:26 yi khene: “Ava va nga tsula kumweko ni Jakobe ditikoni ka Egipta, ava i ku liveleko lakwe, hahanze ka vasikati va vanana vakwe va majaha, i ti 66.” Ndimana 27 yi engeta yi txi: “Liveleko lotshe la Jakobe li a nga tsula nalo Egipta li ti ti tshangana mtengo wa 70.” Ahawa, vathu va batwe ngu tinzila timbidi to hambana, yo khata tiwoneka ku di batwe basi va liveko lakwe ngu mtumbuluko, kasi ya wumbidi kubatwe votshe va va nga ta ngu Egipta. Phela mtengo wa liveleko la Jakobe wu tshumete wu dhodwa mu ka Eks 1:5 ni Dhet 10:22, aha kutshanganiswako mtengo wa “70.” Sitefani a tshumela e ningela txikombiso txa wuraru atxi txi patako vathu vo tala ava va nga engeteleka va mwaya wa Jakobe. Vamwani vawe va pata vanana ni vatukulu va va vanana va Josefa Manase ni Efrayimi, ava va nga wombwa ka Septuaginta ka Gen 46:20. Vamwani va pata vasikati va vanana va Jakobe, awu a nga mbi patwa ka txikombiso txi txi nga ningelwa ka Gen 46:26. Se 75 wuwa wo fanekisela ti nga maha i di mtengo wa hombe ngutu. Txikombiso txiya, ti nga maha txi di vite ni makhato ka tikopiya ta Mibhalo ya Txihebheru ayi yi nga ti ho ka dilembe dizana do khata. Kupinda malembe vagondi vo tala va txi ziva to mtengo wa “75” ngu wu wu ku ka Gen 46:27 ni Eks 1:5 ka Septuaginta ya Txigriki. Kuengetela ka toneto, ka dilembe dizana da wu 20, ku tumbutwe sinvanvi simbidi sa mabhuku a kale ka Linene La Kufa ngu kuya ngu Esk 1:5 ngu Txihebheru, ni ku va tshumete ve thumisa mtengo wa “75.” Txikombiso txa Stefani ti nga maha txi ti seketetwe ka yimweyo ya mabhuku ya a kale. Ti si nga ni mhaka ni ti to mawonelo eyo nga manene, txikombiso txa Sitefani txi kombisa mabalelo o hambana a mtengo wotshe wa liveleko la Jakobe.

15-21 KA JUNHO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | GENESISI 48-50

“Ava va nga kula ngu tanga va nga hi gondisa to tala”

it-2468 ¶5

Jakobe

Adi hafuhi ni kufa, Jakobe a katekisile vatukulu vakwe, vanana va Josefa ngu kuya ngu mkongomiso wo sawuleka. A vekile Efrayimi masoni ka Manase mkoma wakwe. Koneho, Josefa a ndi na amukela kumbidi thomba ya wutiwula, Jakobe ati khene: “Ani ni kuningile ditiko di di ku masoni ka vananu, adi ni nga di honyola ka Vaamori, ngu ditxhari dangu ni wulaho wangu.” (Gen 48:1-22; 1 Mak 5:1) Aku Jakobe a nga maha kudikha ni vanana va Hamori ngu kuxava thembwe hafuhi ni Sikemi (Gen 33:19, 20), ti woneka nga txithembiso txonetxo, ka Josefa i di mapswi a likholo la Jakobe aha a nga ti womba-womba ngu wuprofeti wa kulwa ka Vakanana ngu liveleko lakwe, i ti ku nga a to ti maha ngu ditxhari ni wulaho wakwe. (Wona AMORREU.) Mpimo wu wu nga phindwa kumbidi wa Josefa, ka ditiko dile di nga xawa, wu txi pata makhalo mambidi aya ma nga ti ningilwe lixaka la ka Efrayime ni Manase.

it-2750 ¶12

Masiku a magwito

Wuprofeti mayelano ni lifo la Jakobe. Mbimo yi Jakobe a nga gela vanana vakwe atxi: “Tshanganani nguko ni lava ku mi gela ti ti no humelela ka mbimo yi yi tako,” mwendo “masiku ya matako” (AT), ene a ti womba mbimo yi ma ndi no khata kuhetiseka ngu yona mapswi akwe. (Gen 49:1) Msana ka malembe dizana, Jehovha a di xambanyile ka Abramu (Abrahamu) kokwani wa Jakobe ti to liveleko lakwe li ndi na xaniseka kudingana 400 wa malembe. (Gen 15:13) Ngu toneto, mbimo yi Jakobe a nga ti yi womba ku “masiku a magwito” yi ndi na khata msana kova ku di pindile 400 wa malembe a xomulo. (Kasi kumana to tala to yelana ni Genesisi ndima 49, wona misungo ya timhaka yi yi womba-wombako ngu vanana va Jakobe ni matina awe.) Hi nga tshumela hi emela kuhetiseka ka wuprofeti awu wu patako “Israyeli wa Txizimu” wa moya.—Vag 6:16; Var 9:6.

w07 1/6 28 ¶10

Ava va nga kula ngu tanga i kateko ya hombe ka vaphya

Ava va nga kula ngu tanga ni vona va nga va kuzeta ava i ku ngadi vaphya. Ka tanga yakwe yo kumba, Josefa mwanana wa Jakobe a mahile mhaka ya yidotho yo kombisa likholo ayi yi nga vhuna timiliyoni ta vakhozeli va ditshuri ava va nga hanya msana kwakwe. Josefa a di ni 110 wa malembe mbimo yi ‘a nga ningela txileleto txa ti va ndi no mtshotshisa tona.’ (Vahebheru 11:22; Genesisi 50:25) Txirumo txonetxo txi engetete ngutu themba ka Vaisrayeli kudingana malembe a wubotxhwa aya ma ndi no londetela msana ka lifo la Josefa, kasi ku va tsanisekisa ti to ku ndi na ta kuhulukiswa kwawe.

Lavetela tithomba ta moya

w04 1/6 15 ¶4-5

Makatekwa nga vale va dhumisako Txizimu

Na va sinze kubela ka ditiko da Txithembiso, siro sa lixaka la Vaisrayeli va ka Gadhi, va mahile txikombelo txa ti to mwendo va nga zumba ka libala la wutxani ka Jordhani. (Mitengo 32:1-5) Phela va ndi na manana ni sikarato sa hombe ka wukhalo wuleya. Kambe lixaka lava va ku mswa ditambo va ndi na mana kuvhikelwa ka msele wa Jordhani i ku libhiyo li li nga ti va vhalela kasi ku va si dhumelwi. (Joxuwa 3:13-17) Hambi keto, mayelano ni matiko a khe wutxani ka Jordhani, The Historical Geography of the Holy Land, ngu kuya ngu George Adam Smith, a khene: “[Vona] va di zumbile ka simangwana sa arábico, aha va nga si vhalelwi ngu txilo. Ngu toneto, ka tinguva totshe va ti xaselwa ngu vathu va va nga ti pwata sakudya, vamwani va ti va dhumela dilembe ni dilembe va txi lava sifuyo.”

Se lihunzu la Gadhi li ndi na wonisana ngu nzila yihi ni txiemo txiya? Msana ka dilembe dizana, kokwani wakwe Jakobe a profetile tiya: “Gadhi a na lwiswa ngu sigevenga, kambe ene a na si lwisa a txi si hambanisa.” (Genesisi 49:19) Phela mapswi ya ma nga woneka nga ma godholisa u txi ma pfa dikhambi do khata. Kambe, kuwomba ditshuri, etxo i ti txirumo ka va Gadhi, ka vale va nga ndi no va dhumela. Jakobe a va thembisile ti to va txo maha toneto, va wukeli wawe va ndi na theleka tingana, se ve lwiswa ngu va Gadhi.

it-1339 ¶6

Bhenjamini

Wusikoti wo lwa wa liveleko la Bhenjamini wu kombisilwe ka ti Jakobe a nga profeta, aha a nga womba tiya ngu mwanana wakwe wo dhundeka: “Bhenjamini i dixolwa di di phathulako; ni mixo didya txile di nga xota, se ni minova di phaka sa kuhonyola.” (Gen 49:27) Valwi va va ka Bhenjamini va ti ni nduma ngu wusikoti wawe, ve rinza marigwi ngu didhawa da txinene ni da txibhabha kasi ku va si hosi “ni msisi ni wa wumwewo.” (Val 20:16; 1 Mak 12:2) Eudhi mlamuli wu a thumisako txibhabha awu a nga daya Mkoma Egloni, i di wa ka Bhenjamini. (Val 3:15-21) Ti woneka nga i di ni “mixo” ka mfumo wa Israyeli lihunzu la Bhenjamini, hambiku i nga ti mmweyo wa “lihunzu la li dotho,” va ningete mkoma wo khata, Sawule, mwanana wa Kix a nga ti ti komba i di mlwi wa tihanyi a txi wukela Vafilista. (1 Sam 9:15-17, 21) Ngu kufana, ka “wusiku” ti kombetela ka ditiko da Israyeli, lihunzu la Bhenjamini ngu lona li nga ningela Mkoma-kati Esteri ni mthangeli wo khata Mordhekayi, ava nga thuma ti to ve hulukisa Vaisrayeli ka kuloviswa ka Wukoma wa Persiya.—Est 2:5-7.

22-28 KA JUNHO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | EKSODHA 1-3

“Ni Na Ti Kombisa Ni Di Ti Ni No Sunga Kuva Tona”

w13 15/3 25 ¶4

Xonipha ditina da hombe da Jehovha

Lera Eksodha 3:10-15. Mbimo yi Mosi a nga di ni 80 wa malembe, Txizimu txi mningile mthumo wo nemela: “Tsula, u txi ya humisa vathu vangu, vanana va ka Israyeli, ditikoni ka Egipta.” Mosi a xamute ngu nzila ya txixonipho, e maha txiwotiso atxi txi pfisisekako. Se a to wotisa a txi khene: ‘Ngawe mani?’ Se ngu kutxani a di mahile txiwotiso txiya, kuve ditina da Txizimu se di txi ziwa kudingana mbimo yo lapha? Ti woneka nga a ti lava kuziva to tala ngu wu a emelwako ngu ditina donedo, ni timhaka ti ti ndi no kholwisa vathu va Txizimu ti to Ene a ndi na va khulula ngu ditshuri. Ta pfala kuva Mosi a di karatekile. Phela Vaisrayeli va di ni malembe o tala i di sibotxhwa khe Egipta. Ti nga maha va di ti wotisile ti to ina Txizimu txa vatate vawe txi ndi na sikota ku va hulukisa kani. Eto ta pfisiseka nguko Vaisrayeli vamwani va di khatile kukhozela sizimu sa Vaegipta!—Eze. 20:7, 8.

kr dibhokiso 43

TXHAMUSELO YA DITINA DA JEHOVHA

DITINA da Jehovha di ta ngu ka dipswi da Txihebheru di di wombako “na ti kombisa.” Vagondi va pimisa ti to, ka mhaka yiya dipswi diya di nga thumiswa ka wusikoti wa kuvanga. Ditina da Txizimu di pfisiseka ngu titxhamuselo to tala to fana ni “na ti kombisa ni di ti ni no sunga kuva tona.” Txhamuselo yiya yi yi veka ha kubasani fanelo ya Jehovha kota M’vangi. Ene a mahile wuako ni sivangwa so txhariha ni ku wa simama e maha ti to kudhunda kwakwe ni txikongomelo txakwe si hetiseka.

Se hi nga yi pfisisa ngu nzila yihi xamulo ya Jehovha ka txiwotiso txa Mosi atxi txi ku ka Eksodha 3:13, 14? Mosi a wotisile atxi: “Ngako ni txi tsula ka vanana va ka Israyeli ni txiya khani: ‘Txizimu txa vatate vanu txi ni rumile kuta kwanu,’ se vona va txi ni wotisa va txi kha vona: ‘Ditina da txona imani kani?’ Ni na womba ni txi khani txani kani?” Jehovha a to xamula atxi: “Ani Ni Na Ti Kombisa Ni Di Ti Ni No Sunga Kuva Tona.”

Kambe Mosi a si kombeli ti to Jehovha e m’gela ditina dakwe. Nguko ene ni Vaisrayeli se va txi di ziva. Ene a txi lava ti to Jehovha e kombisa to kari a ti ti ndi no tsanisa likholo mayelano ni ti Txizimu txi ku ngu tona, ati ti ndi no tshumela ti kombisa txhamuselo ya ditina dakwe. Ngu kuxamula atxi, ‘Ni Na Ti Kombisa Ni Di Ti Ni No Sunga Kuva Tona,’ ene a txo txhamusela mhaka yo tsakisa mayelano ni mtumbuluko wakwe: Ka txiemo tximwani ni tximwani, ene wa maha ti a ti lavako kuva tona kasi kuhetisisa txikongomelo txakwe. Ngu txikombiso, ka Mosi ni Vaisrayeli, Jehovha a ti mahile M’hulukisi, Mmahi wa mlayo, Mvhuneteli ni timwani ta tingi. Ngu ditshuri, Jehovha a mahile ti a nga sunga kuva tona ti to e hetisisa sithembiso sakwe ka vathu vakwe. Hambi keto, ditina da Jehovha ti nga maha di txi pata ni txhamuselo yimwani, i ku ti to ene kha gwitelwi kumaha ti ene apune a sungako kuva tona. Eto ti pata ti a sungako ku wuvangi wakwe wu va tona kasi kuhetisisa txikongomelo txakwe.

Lavetela tithomba ta moya

g04 8/4 6 ¶5

Ina Mosi a ve ho ngu ditshuri mwendo njitoriya?

Ina ta pfala kukholwa kuva dihorana da mwana-Faro wa Egipta di ti rote mwanana wuwa? Nadha. Nguko, wukhongeli wa Egipta wu ti gondisa ti to simaho sa wunene sa laveka ti to m’thu e bela nzumani. Mayelano ni mhaka yo m’thu e teka mwanana wo mbi na nyamne e mmaha wakwe, arqueólogo Joyce Tyldesley a wombile tiya: “Vavasikati va Egipta va ti ni tifanelo to fana ni ta vavamna. Va ti ni tifanelo timweto ka ta wulamuli ni ka ta ekonomiya, se vona va di nayo fanelo yo sikela i ku kuteka mwanana wa mmwani u mmaha wako.” Dibhuku dimwani da kale ni di dona di womba-wombile ngu mhaka yiya yo sikela sibotxhwa ngu vavasikati va Vaegipta. Se ka mhaka yo lava wu a ndi no khatalela Mosi The Anchor Bible Dictionary yi womba tiya: “Ati ti nga mahwa ti to Mosi e mamiswa ngu mame wakwe wo m’veleka, ti yelana ni malulamiselo yo sikela aya ma nga ti mahwa khe Mesopotaniya.”

w04 15/3 24 ¶4

Timhaka ta hombe ta dibhuku da Eksodha

3:1—Jetro i ti mphaxeli wo zumbisa kutxani? Ka timbimo ta vapatriyaka, misungo ya timwaya yi txi thuma kota vaphaxeli va timwaya tawe. Ti ti komba Jetro i di msungo wa liveleko la Vamedhiyani. Aku Vamedhiyani i nga ti vatukulu va Abrahamu ngu msikati wakwe Ketura, ti nga maha va txi ziva to kari mayelano ni kukhozela Jehovha.—Genesisi 25:1, 2.

29 KA JUNHO-5 KA JULHO

TITHOMBA TA MU KA DIPSWI DA TXIZIMU | EKSODHA 4-5

“Ni na va ni nawe ni kukomba ati u no bwabwata”

w10 15/10 13-14

Kulamba—Jehovha a kuwonisa kutxani?

“Kha ni nga ni wusikoti.” Ti nga maha u tipfa nga khu faneleki kuva m’huweleli wa mahungu a manene. Vathu vo thembeka ava va nga thumela Jehovha malembe o tala, ni vona va ti pfite va si nga ni wusikoti wo maha mithumo yi Jehovha a nga ti va ninga. Mosi txikombiso ka mhaka yiya. Mbimo yi Mosi a nga ningwa mthumo wo kari wo kongoma ngu Jehovha, ene a wombile tiya: “Yowe! MKOMA! Ani kha ni nga m’thu wo womba-womba ta tinene, hambi nyamnova, hambi nyatulo, hambi nyamsi konkuwa u nga womba-womba ni txithumi txako; kha ni sikoti kuwombawomba ta tinene, nguko ni m’thu wa ku kangamela ni txidimiti.” Hambiku Jehovha a nga ti mtsanisekisile ti to a na m’vhuna, Mosi a xamute a txi: “Ahim-him! MKOMA! Ruma mmwani a txiya maha mthumo ewo.” (Eksodha 4:10-13) Jehovha angulisile kutxani?

w14 15/4 9 ¶5-6

Ina wa mu wona “awule a si wonekiko”?

Txizimu txi gondisile Mosi ditshina da mlayo a si se ya Egipta, i ku di Mosi a nga gwita e di bhala ka dibhuku da Jobe: “Wona taku txithavo ka MKOMA, ngu txona i ku wutxhari.” (Jobe 28:28) Kasi ku e vhuna Mosi ti to e va ni txithavo txiya, Jehovha a kombisile kuhambana ka vathu ni Txizimu txa Mtamo wotshe. A wotisile tiya: “I mani a nga vanga txisofu txa m’thu kani? Mwendo i mani a nga maha txiduma mwendo diphanzeve, awule a wonako ni wule i ku dibhofu kani? Ina hi nga ani MKOMA kani?”—Eks. 4:11.

Hi gonda txani? Mosi ti si lavi e thava. Ene a ti rumwa ngu Jehovha, a wu a ndi no ninga sotshe si Mosi a si lavako ti to e kota kuhokisa didungula da Txizimu ka Faro. Hahanze keto, Faro i si nga txilo a txi fananiswa ni Jehovha. A diya i singa dikhambi do khata na vathu va va khozelako Txizimu va txi maneka ka phango khe Egipta. Ti nga maha na Mosi a di alakanyisisile ngu nzila yi Jehovha a nga vhuna ngu yona Abrahamu, Josefa hambi ene Mosi apune ka mfumo wa va Faro vamwani. (Gen. 12:17-19; 41:14, 39-41; Eks. 1:22–2:10) Na a txi themba “awule a si wonekiko,” Mosi ngu txibindi a yete Faro e ya m’gela otshe mapswi ya Jehovha a nga ti m’gete.

w10 15/10 14

Kulamba—Jehovha a kuwonisa kutxani?

Jehovha kha tumela to Mosi a si mahi mthumo. Kambe a mningile Aroni ti to e m’vhuna. (Eks. 4:14-17) I singeto dwe, ka malembe ya ma nga londisela, Jehovha a ningile Mosi totshe ti a nga ti ti lava ti to e hetisisa mthumo wu a nga ti mninga. Ni nyamsi, awe u nga themba ti to Jehovha a na thumisa vanathu va va ku ni wusikoti ti to ve kuvhuna kumaha kwati mthumo wo txhumayela. Kuengetela koneho, Bhiblia yi hi tsanisekisa ti to Jehovha a na hi maha hi si kota kumaha mthumo awu a nga hi ninga ti to hi wu maha.—2 Vak. 3:5; wona dibhokiso di di ku “Os anos mais felizes da minha vida.”

Lavetela tithomba ta moya

w04 15/3 28 ¶4

Tixamulo ta siwotiso sa vagondi

Mapswi a Zipora aya ma ku “U mwamna wa mnoha” kha ma toloveleka. Ma ti womba txani ngu ngene? Ngu kuva a di mahile totshe ti ti lavekako ka txitumelelano txa kuyiswa wukwerani, Zipora a ti tumela ti to a ni wuxaka ni Jehovha. Txitumelelano txa Mlayo txi nga gwita txi mahwa ngu Vaisrayeli, txi ti kombisa ti to ta tumeleka ku Jehovha e wonwa kota mmwamna, se txienge tximwani kota wamsikati. (Jeremiya 31:32) Kuva Zipora a di gete Jehovha (ngu kuthumisa ngelozi) ti to i “mwamna wa mnoha,” Zipora a ti ko tumela ti to wa tiveka hahatshi ka txitumelelano txile. Ti txi fana ni kuva a txi tumela ti to a ti maha txienge txa wamsikati ka txitumelelano txa wukwera, na Jehovha i di ene i ku mwamna wa kona. Se ngu kuva a di engisile totshe ti Txizimu txi ti lavako, wutomi wa mwanana wakwe se wu si nga ha phangoni.

it-2500 ¶5

Jehovha

“Kuziva,” kha ti wombi basi kuziva m’thu mwendo kuziva to kari ngu ngene. Phela Nabhali wamwamna wa txiphuku-phuku a txi di ziva ditina da Dhavhidha, kambe a wotisile atxi: “I mani Dhavhidha?” Se ngu kuya ngu mapfisiselo a txiwotiso, a ti lava kuwomba tiya: Ngu lihi lisima li a ku nalo?” (1 Sam 25:9-11; fananisa ni 2 Sam 8:13.) Ngu ha kufanako, Faro nene a wombile tiya ka Mosi: “I mani MKOMA, wa ku naza ni engisa dipswi dakwe, ni leka va ka Israyeli ve tsula kani?” (Eks 5:1, 2) Ngu mapswi eyo, Faro a txi la kuwomba ti to kha mzivi Jehovha kota Txizimu txa ditshuri mwendo ku va ni mtamo ti to e maha kudhunda Kwakwe, nga ha Mosi ni Aroni va nga ti wombile ngu kona. Se ngu toneto, Faro ni votshe Vaisrayeli va ndi na ziva txhamuselo ya ditina donedo, ni wu a emelako dona. Nga ha Jehovha a nga kombisa ngu kona ka Mosi, eyo i ndina va nzila yo Txizimu txi hetisisa txithembiso txa txona ka Vaisrayeli ngu kuva khulula ni ku va ninga Ditiko da Txithembiso, ni ku a ndi na hetisisa txitumelelano txakwe ni vatate wawe. Ngu nzila yiya, Txizimu txi ti khene: ‘Ni na va Txizimu txanu.’—Eks 6:4-8; WA MTAMO WOTSHE.