I Nyamitamo kambe wa alakanyela

1, 2. a) Kuhambana ni vathu vamwani, Jehovha a va ñolisa kutxani vathu? b) Hi na bhula ngu txani ka msungo wuwa?

VATHU va va ku ni mtamo va tolovela kudyiseta vamwani mwendo ku va xanisa. (Matewu 20:25; Ekleziyaste 8:9) Jehovha kha mahi toneto! Hambiku i ku Nyamitamo, ka wuako wotshe Ngene a ku ni mtamo wa hombe, wa sikota kualakanyela vathu vo mbi hetiseka. Ene a ni wunene ni ku wa khatala ngu matipfelo athu ni silaveko sathu. Ene wa kuziva kwa mbi hetiseka ni kutandeka kwathu, se kha hi rumi kumaha ati hi no mbi tikota.​—Masalmo 103:13, 14.

² Amu ka Bhiblia hi wona nzila yi Jehovha a nga kombisa kualakanyela vathu vakwe ngu yona. He woneni sikombiso siraru: (1) Nzila yi Jehovha a nga vhuna ngu yona mfana Samuwele ti to e zivisa kulamulwa ka Mphaxeli wa Hombe Eli. (2) Nzila yi Jehovha a nga timisela ngu yona mbimo yi Mosi a nga wona ti to a nge sikoti kuthangela ditiko da Israyeli di huma Egipta. (3) Nzila yi Jehovha a nga alakanyela ngu yona Vaisrayeli va txi huma Egipta. Hi nga gonda mayelano ni Jehovha ka sikombiso siya, ni ku hi nga mu etetelisa kutxani?

A ALAKANYETE MFANA WA MDOTHO

3. Samuwele a humeletwe ngu txani ni wusiku? Hi nga ti wotisa txani? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

³ Samuwele a khatile kuthuma dithepeleni i di ngadi mwanana. (1 Samuwele 3:1) Ditshiku dimwani ni wusiku, kuhumelete mhaka yo xamalisa ngutu.a (Wona txhamuselo ya hahatshi.) (Lera 1 Samuwele 3:2-10.) A pfite wo m’dhana. Se a to pimisa ti to a ti dhanwa ngu madhala Eli Mphaxeli wa Hombe. Se a to wuka e tsula e ya khene: “Ngani wuwa hawa, nguko awe u ni dhani.” Eli a to khene: “Ani kha na kudhana!” Msana keto a to tshumela e dhanwa kambidi, se Eli a ti woni ti to i Jehovha a m’dhanako. Aniko a to mu gela matumelelo ngako a txi tshumela e dhanwa, Samuwele a engisile. Hi nga thuka hi ti wotisa tiya: Ngu kutxani Jehovha a nga ti si wombi ka Samuwele to Ngene a m’dhanako? Bhiblia kha yi wombi. Kambe ti nga maheka Jehovha a ti nyenya kudhukisa Samuwele.

4, 5. a) Samuwele a mahile txani mbimo yi Jehovha a nga m’ruma ka Eli? b) Hi gonda txani ngu Jehovha ka mhaka ya Samuwele ni Eli?

⁴ Lera 1 Samuwele 3:11-18. Mlayo wa Jehovha wu ti womba ti to vanana va na xoniphe vathu va hombe, ngutu-ngutu ava va nga ti ni wutixamuleli. (Eksodha 22:28; Levhi 19:32) Ngu toneto ta karata kualakanya ti to Samuwele i nga ti txifanyana, a ndi na wuka ni mixo e yela Eli, e tsana e womba kulamula ka Jehovha. Bhiblia yi womba ti to Samuwele “a ti ti thava kugela Eli mloro wuwa.” Hambiketo, Txizimu txi ti vekile ha kubasani ka Eli ti to ngu txona txi nga ti dhana Samuwele. Se Eli a kombete Samuwele ti to a si sisi txilo ka ti a nga gelwa ngu Txizimu. Samuwele “a to m’gela totshe timhaka tile.”

⁵ Phela mhaka yiya i si nga ya yiphya nguko masiku msana “m’thu wa Txizimu” a gete Eli mhaka yi yi fanako. (1 Samuwele 2:27-36) Atiya ti hi gondisa ti to Jehovha wa alakanyela ni ku a ni wutxhari.

6. Hi nga gonda txani ka nzila yi Txizimu txi nga vhuna Samuwele ngu yona?

⁶ Ina awe u mphya? Mhaka ya Samuwele yi kombisa ti to Jehovha wa pfisisa sikarato ni matipfelo ako. Ti nga maha u txi thava kutxhumayela vathu va hombe mwendo kuvayilela mahanyelo a vaphya vamwani. Tsaniseka ti to Jehovha wa ti lava kukuvhuna. Awe maha mkombelo u m’gela ati u ti pfisako tona. (Masalmo 62:8) Alakanyisisa ngu sikombiso sa mu ka Bhiblia sa vaphya, so fana ni Samuwele. Bhula ni vanathu va tanga yako mwendo va hombe ava ni vona va nga xula sikarato so fana ni sako. Ti nga maha ve ku bhulela ngu nzila yi Jehovha a nga va vhuna ngu yona, mbimo yimwani nem va sa ti emela.

A ALAKANYETE MOSI

7, 8. Jehovha a ti kombisisile kutxani to wa khatala ngu matipfelo a Mosi?

⁷ Mbimo yi Mosi a nga ti ni 80 wa malembe, Jehovha a mu ningile mthumo wa hombe ngutu wo khulula Vaisrayeli wubotxhwani ka Egipta. (Eksodha 3:10) Ti nga maha Mosi a di xamate ngutu ngu txiavelo txiya, nguko i ti mdyisi kudingana 40 wa malembe. Mosi a to khene: “No va mani ani wa kusikota kuya ka Faro, ni txi ya humisa vanana va ka Israyeli ditikoni ka Egipta kani?” Jehovha a mu tsanisile a txi khene: “Ani ni nava ni nawe.” (Eksodha 3:11, 12) Jehovha a mu thembisile ti to madhota a Israyeli ma ndi na “engisa” dipswi dakwe. Hambiko, Mosi a wombile a txi khene: “Aniko ni wona to kha va na mbi kholwa ngu ngani, kambe kha va na mbi engisa dipswi dangu!” (Eksodha 3:18; 4:1) Phela Mosi a txi womba ti to Jehovha wa phazama! Kambe Jehovha a m’laphisete mbilu. E tshumela e mninga wusikoti wo maha maxori. Phela, Mosi ngene wo khata kuwombwa ka Bhiblia ti to a ningilwe wusikoti wonewo.​—Eksodha 4:2-9, 21.

⁸ Hambiku Jehovha a nga ti m’thembisile totsheleleto, Mosi a tshumete e lava txivangelo tximwani. A ti khene a ni txidimiti. Se Txizimu txi ti khene: “Ani ni na va ni nawe txisofuni kwako, kambe ni na kukomba ati u no bwabwata.” Ina a khotwe? Ahim-him, a kombete ti to kulawa m’thu mmwani! Jehovha a to henya. Hambi keto, a simamile e khatala ngu matipfelo a Mosi, se a to ruma Aroni ti to e vhuna Mosi kubwabwata.​—Eksodha 4:10-16.

9. Kutimisela ka Jehovha ni wunene wakwe wu m’vhunisile kutxani Mosi?

⁹ Mhaka yiya yi hi gondisa txani ngu Jehovha? Aku Jehovha i ku Nyamitamo, a di sinzisile Mosi ngu kanu eza e muengisa. Hahanze keto a timisete ni ku va ni wunene ni ku a tsanisile dilanda dakwe do tiveka hahatshi ti to a na di vhuna. Ina eto ti pasile? Ina! Mosi a ve mthangeli wa hombe wa vathu va Txizimu. Mosi a zamile ku va ni wunene ni kualakanyela vamwani, nga ti Jehovha a nga mahisa tona kwakwe.​—Mitengo 12:3.

10. Hi wuyelwa ngu txani hi txi alakanyela vamwani kufana ni Jehovha?

¹⁰ Athu hi gonda txani? Ngako u di mwamna, m’veleki, mwendo didhota, u ni wutixamuleli. Ngu toneto, ti ni lisima kuetetela Jehovha ngu kualakanyela, ku va ni wunene, ni ku laphisela mbilu mkatako, vanana vako, ni vanathu dibanzani. (Vakolosa 3:19-21; 1 Pedro 5:1-3) Ngako u txi etetela Jehovha Txizimu ni Jesu, i ku Mosi wa Hombe, vamwani va na mbi thava kubwabwata ni nawe futhi u na va tsanisa. (Matewu 11:28, 29) U na va txikombiso txa txinene kwawe.​—Vahebheru 13:7.

MBWA MITAMO NI M’HULUXI WO ALAKANYELA

11, 12. Jehovha a va tsanisile ngu nzila yihi Vaisrayeli mbimo yi a nga va humisa Egipta?

¹¹ Ngu 1513 ti nga maheka i ti vathu vo pinda timiliyoni tiraru ava va nga huma ngu Egipta. Eho ku ti ni vanana, vo kumba, ti nga maheka ku ti ni vo lwala ni vo lemala. Ngu toneto ku ti laveka Mthangeli wo alakanyela ni wu a khatalako. Jehovha a ti va thangela ngu wunene ngu kuthumisa Mosi. Kota wuyelo, Vaisrayeli va ti tipfa va di vhikelekile va txi huma Egipta i nga ti kona m’tini kwawe.​—Masalmo 78:52, 53.

¹² Jehovha a va vhunisile kutxani vathu vakwe ti to ve tipfa va di vhikelekile? Ene a to ‘xomisa’ ditiko da Israyeli mbimo yi va nga huma Egipta. (Eksodha 13:18) Se aku va nga ti lulamisetwe ngu nzila yoneyo, va ndi na ti wona to Jehovha ngene mthangeli. Jehovha a tshumete e veka “direfu” ni mitshikari se ‘ni wusiku a ti va woningela nzila ngu mndilo’ kasi ku va khumbulisa ti to a ti kumweko navo e va vhikela ni ku va kongomisa. (Masalmo 78:14) Toneto ti txi laveka ngu mhaka ya ti ti ndi no gwita ti humelela.

13, 14. a) Jehovha a va khatalete ngu nzila yihi vathu vakwe ka Linene lo Bhilivila? b) Jehovha a ti kombisile kutxani to a ni mtamo kupala Faro?

¹³ Lera Eksodha 14:19-22. Hi nga ti wona u di ni Vaisrayeli. Kha ku nga ni nzila. Msana ku ni dibutho da Vaegipta, masoni Linene lo Bhilivila. Se Txizimu txi khata mithumo ya txona. Phande ya direfu ayi yi nga ti zumbela masoni, yi jika yi wuya msana ka dibutho, yi maneka hagari kwawe ni Vaegipta. Konkuwa Vaegipta va pekwa ngu txidema, kambe anu mi ka liwoningo! Mosi e gwita e gwimba diwoko txitimwi ka linene, kuwuya moya wo tula nzila hagari. Se awe, mwaya wako, ni sihari sanu mi tsimbila ngu hagari ka linene, mi to thwim ni vathu vamwani. U xamala u txi wona hahatshi ku si nga ni ndope ku txi tsimbileka. Ku omile, kha ku na madhaka u tsimbila kwati. Phela hambi va vo nga vo kasa, va tshawunyetile kwati.

¹⁴ Lera Eksodha 14:23, 26-30. Mbimo yi toneto ti humelelako, Faro wule wo tigela wa txiphuku-phuku, e khata ku mi hinga. Mosi a nje kunawuluta diwoko txitimwi ka linene, se maguma ale a mati me tshangana. Me fenengeta Faro ni dibutho dakwe. Ve phutuka votshe!​—Eksodha 15:8-10.

15. Mhaka ya lineneni lo Bhilivila yi hi gondisa txani ngu Jehovha?

¹⁵ Mhaka yiya yi hi gondisa timwani ngu Jehovha. Ene Njizimu txa kudikha, ni ku eto ti hi maha hi tipfa hi di tsani. (1 Vakorinto 14:33) Kufana ni mdyisi wu a dhundako ni kuxayisa tinvuta takwe, Jehovha wa khatalela vathu vakwe. Ene a simama e va xayisa ka valala vawe. Kuziva toneto ta hi tsanisa ngako magwito ma tshuketako.​—Mavingu 1:33.

16. Hi nga wuyelwa ngu txani hi txi xolisisa nzila yi Jehovha a nga ponisa ngu yona Vaisrayeli?

¹⁶ Jehovha wa khatalela vathu vakwe kota mtxawa. Wa va vhuna kusimama ve xayisa wuxaka wawe ni nene ni ku va vhikela ka valala vawe. Ni ku a na simama e maha toneto ngu mbimo ya xanisa ya hombe ayi yi tako. (Mtuletelo 7:9, 10) Ngu toneto, mwendo mbaphya, mwendo vo kumba, vo lwala ni vo lemala, vathu va Txizimu va na mbi dhudhumela mwendo kuthava ngu mbimo ya xanisa ya hombe.b (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Ngu ditshuri vona va na ta ema ve tsana! Va na ta khumbula mapswi a Jesu, a nga khene: “Gulani maso mi txi wona txitimwi, ngukusa ku hafuhi kuhanyiswa kwanu.” (Luka 21:28) Hambi mbimo yi va xaselwako ngu Goge, i ku matiko o tala a mtamo kupinda Faro, vathu va Jehovha va na tsaniseka ti to a na va vhikela. (Ezekhiyele 38:2, 14-16) Ngu kutxani? Nguko va tiziva ti to Jehovha kha txitxi. A na tshumela e kombisa ti to Mponisi wa lirando wa vathu vakwe.​—Isaya 26:3, 20.

17. a) Hi nga wuyelwa ngu txani hi txi gonda nzila yi Jehovha a khatalelako vathu vakwe ngu yona? b) Hi na bhula ngu txani ka msungo wu wu londiselako?

¹⁷ Ka msungo wuwa hi woni sikombiso sa nzila yi Jehovha a alakanyelako ngu yona ni wunene wakwe a txi khatalela vathu vakwe, a txi va kongomisa ni kuva ponisa. Mbimo yi u alakanyisisako ngu timhaka to fana ni tiya, duketa kugonda ta tiphya ngu Jehovha ngu kuwona timwani ati u nga ti sa tiwona kukhatani. Mbimo yi u gondako ngu tifanelo ta Jehovha ta tinene, lirando lako ni likholo lako kwakwe si na tsana. Ka msungo wu wu londiselako, hi na ta bhula ngu tinzila ati hi nga tekelelako Jehovha ngu tona ngu kuva vo alakanyela mwayani, dibanzani ni ka mthumo wo txhumayela.