Pagtagbaw sa Kauhaw sa Usa ka Higante
Sinulat sa koresponsal sa “Pagmata!” sa Mexico
ANG Mexico City, lakip sa gibanabanang populasyon sa siyudad nga 17 milyones, hayan mao na karon ang labing dakong siyudad sa kalibotan. Usa ka dakong trabaho ang pagtaganag igong tubig sa ingon niini ka dakong dakbayan.
Ang kada pomuluyo nagagamit, sa aberids, ug 360 ka litroa sa usa ka adlaw—1,520 ka tasa! Sa pagpalubog pa gayod sa hulagway, gibanabanang sa tuig 2000, moabot ang populasyon sa Mexico City ug 28 milyones. Kini ang nakapukaw sa makugihong pagpangitag tuboran sa tubig nga makatagana sa panginahanglan karon ug sa umaabot.
Hangtod sa 1982, gitaganan ang Mexico City ug tubig gikan sa nagkalainlaing mga atabay ug sa mga tubod, sa mga suba usab nga nagaagos gikan sa habagatan ug sa kasadpang mga bukid. Apan, ang pangunang tuboran sa tubig ilimnon sa siyudad mao gihapon, ang esponghaong yuta ilalom sa Mexico City. Kining nailalom nga yuta maoy 85 porsientong tubig. Apan nagagamit ang siyudad ug daghang tubig gikan sa nailalom nga yuta nga dili igong kahulipan sa ulan. Tungod niini anam-anam nga nagkatundag ang siyudad. Ang ubang bahin natundag kapin sa 30 sentimetrob sa usa ka tuig.
Aron mahupayan ang situwasyon, midangop ang Mexico City sa Cutzamala River ug sa mga katampong mga sapa. Apan, duha ka babag ang kinahanglang buntogon. Ang usa mao ang distansiya. Hapit 200 ka kilometroc ang kalay-on sa suba gikan sa Mexico City. Apan, ang dakong kaulangan mao nga ang tubig kinahanglang ipasaka sa 2,000 ka metro!d Handurawa lang ang pagpasaka sa tubig sa gitas-ong katumbas hapit lima ka pilo nianang pinakataas nga tinukod sa kalibotan!e
Ang tubig nga gikan sa Cutzamala River gipaagi na sa tubo pasaka sa 900 metrof sa pundohanan sa Colorines. Apan kinahanglang ipasaka pa gayod kini sa 1,100 ka metrongg mas taas ug dugang napadaghan ang tubig nga gikan sa gagmayng mga pundohanan hangtod nga modangat kini sa Mexico City. Wala pa sukad mahitabo sa kasaysayan sa sistema sa tubig nga may naglungtad nga proyekto nga nagabomba ug hilabihan ka daghang tubig sa ingon nga gihabugon.
Sa karon, ang unang tulo ka hugna natapos na. Ang hugna uno nagaabiyo nag 4,000 ka litroh sa usa ka segundo nga gikan sa pundohanan sa Villa Victoria. Gilaoman nga sa Oktubre 1984, makadawat ang Mexico City ug kapin sa 2,000 ka litroi sa usa ka segundo, ug gilaomang ang tumong nga 19,000 ka litroj sa matag segundo ang maabot sa 1987.
Ang mga pumoluyo sa Mexico City adunay katarongang magmapasalamaton dili lamang sa mga enhinyero ug mga obrero nga nagtrabaho sa “Cutzamala System” kondili sa Usa nga mao ang “nagpaulan gikan sa langit” sa pagtaganag tubig sa tanang katawhan.—Buhat 14:17.
[Mga footnote]
a Katumbas ang usa ka litro sa .26 ka galon (U.S.).
b Katumbas ang usa ka kilometro sa .6 milya; katumbas ang usa ka metro sa 39 ka pulgada; katumbas ang usa ka sentimetro sa .39 ka pulgada.
c Katumbas ang usa ka kilometro sa .6 milya; katumbas ang usa ka metro sa 39 ka pulgada; katumbas ang usa ka sentimetro sa .39 ka pulgada.
d Katumbas ang usa ka kilometro sa .6 milya; katumbas ang usa ka metro sa 39 ka pulgada; katumbas ang usa ka sentimetro sa .39 ka pulgada.
e Ang Sears Tower of Chicago, sa Tinipong Bansa, maoy 443 metros ang gihabugon.
f Katumbas ang usa ka kilometro sa .6 milya; katumbas ang usa ka metro sa 39 ka pulgada; katumbas ang usa ka sentimetro sa .39 ka pulgada.
g Katumbas ang usa ka kilometro sa .6 milya; katumbas ang usa ka metro sa 39 ka pulgada; katumbas ang usa ka sentimetro sa .39 ka pulgada.
h Katumbas ang usa ka litro sa .26 ka galon (U.S.).
i Katumbas ang usa ka litro sa .26 ka galon (U.S.).
j Katumbas ang usa ka litro sa .26 ka galon (U.S.).
[Mapa sa panid 21]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
MAPA SA MEXICO
Mexico City
Colorines Reservoir
Balsas River
Cutzamala River
Villa Victoria Reservoir