Ang Dugayng Gipaabot nga Panag-usa sa Pamilya
—Sumala sa giasoy ni In-Bok Kim sa Korea
‘SAMA kinig pag-abiabi sa usa nga namatay!’ Mao kanang hunahunaa ang nagbalikbalik sa akong kaisipan sa akong gigakos ang akong manghod nga babaye, si In-Soon, nga akong gituohang patay na kapin sa 30 ka tuig. Napuno sa emosyon, minghilak kaming duha samag gagmayng mga bata sama sa kataposang panahong nagkita kami.
Ang among panaghiusa maoy resulta sa programa nga gihimo sa Korean Broadcasting System nga sa dramatikanhon nakapahiusag kapin sa 11,000 ka membro sa pamilya nga dugay nang nangawala. Apan sa dili pa nako isugilon kaninyo kon nganong nagkausa kamig balik sa akong manghod, dalhon una nako kamo ug balik sa masulob-ong hitabo nga maoy hinungdan sa among pagbulag ug maingon man sa ubang milyonmilyong mga Koreano.
Unang mga Handumanan
Natawo ako sa siyudad nga dunggoanan sa Inch’on, Korea, sa 1936. Ingong ikaduha sa tulo ka anak nga pamilya, nakabaton ako ug malipayong panahon sa pagkabatan-on. Apan, sa kalit lamang, mihampak ang makasubong hitabo. Sa nuybe anyos ako, namatay ang akong inahan. Sa pagkasunod tuig namatay usab ang akong amahan. Sa kalit lamang, nahimo kaming mga ilo. Minyo na niining higayona ang among magulang nga babaye. Busa gidesisyonan nga si In-Soon ug ako moipon ug puyo sa akong magulang nga babaye ug sa iyang bana. Mibalhin kami ug misugod sa pagpahiangay sa among bag-ong kinabuhi sumala sa among maarangan.
Usa ka adlaw niana, sa miabot ako sa balay gikan sa eskuylahan, gisultihan akong gipadala si In-soon sa pagpuyo uban sa mga paryente sa akong bayaw sa lungsod sa sentral Korea. Alang kanako, nga usa ka batang 13 anyos, miabot kini ingong usa ka dakong hampak. Gikuha gikan kanako ang akong mga ginikanan, ug karon wala na si In-Soon. Gialam-alaman ako sa akong igsoong babaye pinaagi sa pagsaad nga kon maatiman na ang tanang butang makahimo kami sa pagbisita sa usag usa. Sukad niadtong adlawa, gipangandoy ko ang gutlo nga makauban nako pag-usab ang akong manghod nga babaye. Apan dugayng miabot kanang gutloa—33 ka tuig, sa eksaktong pagkaihap. Sa pipila lamang ka bulan sa Hunyo 1950, miulbo ang Gubat sa Korea.
Kalumpagan sa Gubat
Mihatag ang gubat ug makalilisang nga kapildihan sa tanan. Ang gabasgabas nga panaggubat tali sa amihanan ug sa habagatan milumpag sa tibuok nasod. Hapit usa ka milyong mga sibilyan ang nangamatay sa South Korea, usa ka dakong kapildihan sa usa ka nasod nga may mga 20 milyones ka tawo nianang higayona. Nangaguba ang mga siyudad ug mga kalungsoran. Nangaluka ang mga pamilya. Nagkabulagbulag ang mga bana, asawa, ginikanan, kabataan, igsoong mga lalaki ug babaye. Ang among tibuok nga katilingban nabungkag.
Wala kami sayloi sa kapildihan sa gubat. Dihay balita sa mga paryente nga si In-Soon ug ang tibuok nga pamilya nga iyang gipuy-an nangamatay sa gubat. Kataw-anan, sumala sa akong nasayran sa ulahi, gisultihan siya sa usa sa among silingan, nga mibakwet sa maong lugar, nga ako, usab, namatay sa dihang naigo sa bomba ang among barko sa kagiw. Busa sulod sa 33 ka tuig ang tagsatagsa kanamo nagtuo nga patay na ang usa kanamo.
Kausaban Human sa Gubat
Sa pagka Hulyo 1953 nahuman ang gubat. Naningkamot ang nasod sa pagtukod gikan sa mga kagun-oban. Nakaestar ako hapit usa ka tuig ug tunga sa balay-sagopanan, ug sa kataposan gisagop ako sa usa ka dato nga negosyante. Gusto niya akong matutuon ug bansayon sa pagpalakaw sa iyang negosyo. Maayo akog lakaw sa eskuylahan, busa masanagon ang akong umaabot. Apan bisan pa niana, kanunayng nasamok ang akong hunahuna. “Nganong daghan kaayong kasakitan ang kalibotan?” Kanunayng maghinuktok ako. “Kon adunay Diyos, nganong iyang gitugotan ang mga gubat ug ang sama niining mga butanga? Unsay kahulogan niining tanan?”
Sa ulahi, samtang nagtungha, nakontak ako sa mga Saksi ni Jehova ug nagsugod sa pagtuon sa Bibliya. Ingong daw misugod sa pagsidlak ang adlaw sa akong hunahuna ug kasingkasing. Karon, sa kataposan, akong napalgan ang mga tubag sa akong mga pangutana. Akong nakat-onan gikan sa Bibliya ang katarongan sa paglungtad sa mga gubat ug pag-antos, maingon man sa solusyon, nga haduol na kaayo. Tungod niini napukgo ang akong plano sa negosyo. Determinado ako karon sa pag-alagad niining maong Diyos sa paglipay, si Jehova. Miuswag ako hangtod sa punto sa pagpahinungod ug bawtismo. Sa pag-abot nakog 20 anyos, gitudlo ako sa Watch Tower Society ingong espesyal payoner, usa ka bug-os panahong ministro.
Ang akong unang asaynment mao ang dapit nga gipuy-an sa akong igsoong babaye sa misugod ang gubat. Naningkamot gayod ako sa pagpangita kaniya, apan walay bisan usa ang nasayod bahin sa pamilya. Misamot hinuon ang akong pagtuo nga patay na gayod siya. Maingon man sa uban pa nga nangawad-an sa ilang mga minahal sa gubat. Kinahanglan dawaton ko usab ang kamatuoran.
Sa tinuod milyonmilyon sa mga tawo sa Korea nakaagi sa sama nga kasinatian. Sa nanglabayng katuigan, gisulayan na nila ang nagkalainlaing paagi sa pagpangita sa ilang nangawalang membro sa pamilya apan walay kalamposan. Nakitang dili epektibo ang mga paanunsiyo diha sa mga pamantalaan ug sa mga radyo. Ang usa ka katarongan mao nga sa literal nadaot ang sistema sa komunikasyon ug transportasyon sa nasod. Karong bag-o pa lang nga natukod kini pag-usab. Laing katarongan mao nga sa South Korea, nga karon adunay pomuluyong kapin sa 40 milyones, aduna lamay mga 258 ka apelyedo sa pamilya. Kapin sa katunga sa mga tawo nakabaton sa lima ka dakong apelyedo—Kim, Lee, Park, Choi ug Chung—ug daghan kanila managsama usab ug ngalan.
Usa ka Tagsaong Programa sa TV
Apan, karong bag-o, dihay bag-ong butang nga gisugdan—usa ka programa nga gigamit ang teknolohiya sa telebisyon ug sa kompiyoter. Gipalakaw sa Korean Broadcasting System, gisugdan kini ingong dokumentaryo sa Gubat sa Korea. Ang duha-ka-oras nga bahin sa nagkabulagbulag nga mga pamilya nakapukawg daghang mga pangutana gikan sa mga tumatan-aw nga tungod niini mikabat kinig 20 oras sa pagpasalida sa unang adlaw. Dayon nagpadayon kini sulod sa 14 oras sa usa ka adlaw sa tibuok semana ug sa ulahi nahimong senemanang bahin sulod sa lima ka bulan.
Gikontak sa mga tawo ang estasyon sa TV sa mga pamilyang nangitag nangawalang mga paryente. Hatagan silag numero ug petsa sa pag-atubang sa TV. Kasamtangan, ipasulod sa kompiyoter ang ilang mga ngalan ug ubang mga detalye sa pagsusi kon mosibo ba kini sa ubang nangita sa nawalang paryente. Kon dili kini molampos, nan moatubang sila sa TV. Ang kada tawo nga makita sa telebisyon adunay dakong kard nga nagpakita sa gihatag nga numero ug ang iyang ngalan, ang ngalan o mga ngalan sa nangawalang tawo o mga tawo, ang ilang lungsod, ang ngalan sa ilang mga ginikanan ug ubang mga detalye nga ilang mahinumdoman.
Tibuok nasod nga pagsibya kini. Ang tanang nakakita sa programa ug nakaila sa tawo o sa mga sirkumstansiya makakontak sa estasyonan ug mahiusa diha mismo sa estudyo, duyog sa tibuok nasod nga nagtan-aw—mga luha, hinilakay, gaksanay ug uban pa. Ang mga tawo nga nagpuyo sa nagkalainlaing bahin sa nasod mahiusa pinaagi sa two-way TV monitors. Sumala sa pamantalaan sa Korea nga Choong Ang Ilbo, nakapahiusa ang programa ug 11,089 ka tawo gikan sa 53,535 nga nangayog tabang.
Ang The Korea Times sa Agosto 16, 1983, mitaho: “Wala pa sukad sa kasaysayan sa Korea nga nakapatulog daghang luha sa kalipay ang mga Koreano nga nagkadungan. Wala pa sukad sa 5,000 ka tuig sa kasaysayan sa Korea nga nakabaton ug emosyonal nga eksperyensiya sa panaghiusa ug pagkausa ang tibuok nga populasyon samtang ang libolibo sa ilang kaigsoonan naghinilakay uban sa ilang nangawalang paryente.”
Usa ka Dili-katuohang Panag-usa
Sa dihang nakakitag emosyonal apan malipayong mga panag-usa diha sa TV, lakip niadtong mga paryente nga gituohang dugay nang patay, ang nangaging mga handumanan mipukaw kanako. May posibilidad kaha nga buhi pa si In-Soon? Sulayan nako kini bisag karon na lang sa pagpangita kaniya. Miadto ako sa estasyonan ug gipasulod ang among mga ngalan ug ubang mga detalye diha sa kompiyoter. Gihatagan akog petsa sa pag-atubang sa TV sa usa ka bulan sa ulahi. Dayon mipauli ako—ug naghulat.
Sa dihang lima na lang ka adlaw nga moatubang ako sa TV, dihay tawag sa telepono gikan sa estasyonan. Ila akong gisultihan nga nakit-an ang akong igsoon ug nga kinahanglang moadto ako sa estudyo aron sa paghimamat kaniya. Daw dili katuohan, miadto siya sa estasyonan aron ipasulod sa kompiyoter ang iyang ngalan sa mismong adlaw nga didto ako.
Sa nagpadulong sa estasyonan, ang nangaging mga handumanan mibaha sa akong hunahuna. Naglibog ako. Ang nahinumdoman lang nako mao ang usa ka batan-ong babayeng 11 anyos. Makaila pa kaha ako kaniya? Unsaon nako sa pagtino nga igsoon gayod nako siya? Kon dili, nan ang akong pagpukaw sa nangaging kasub-anan ug masakit nga handumanan walay kapuslanan.
Sa dihang ila kaming giatubang, nailhan dayon ako ni In-Soon. Apan nagpanuko ug ginerbiyos ako. Dili masayon ang paghimamat sa usa nga imong gimahal nga gituohang patay na sulod sa 33 ka tuig. Tinuod ba gayod kaha nga si In-Soon kini siya? Unsaon nako sa pagseguro? Human nag-estoryahay makadiyot, mihukom kami sa pagduaw sa among lungsod sa Inch’on, mga 25 milya (40 km) ang kalay-on, nga gipuy-an sa akong magulang nga babaye.
Samtang nagpadulong didto, among gipanumbalik ang mga adlaw sa bata pa kami. Nag-estoryahay kami bahin sa among balay sa Hwapyung Dong, nga usa ka lugar sa Inch’on. Among nahinumdoman nga sin ang atop niini. Kon mag-ulan sa gabii, mahadlok kami sa tingog sa mga tulo sa ulan nga mahulog sa sin nga dungang mahiuntol kami sa katre ug manago ilalom sa habol. Among nahinumdoman ang among silingan nga sin usab ug atop ang balay, nga pininturahag pula, nangalarot ang iyang buhok tungod sa tipos, ug sa ulahi ang among inahan nataptan sa maong sakit ug namatay.
Nakombinsir ako niining mga panumdoma nga ako gayod siyang manghod. Mitulo sa among mga mata ang mga luha sa kalipay. Dili na gayod kami makapugong pa. Nanghilak kaming duha sa among malipayong panag-usa.
Mas Dakong Kalipay sa Unahan
Misamot ang akong kalipay sukad nga nagkita kami niadtong adlawa. Karon nagsugod na si In-Soon sa pagtuon sa Bibliya. Siya, usab, mahibalo ra unya sa hinungdan sa tanang kasakit sa kalibotan ug kon unsay iyang buhaton aron maapil sa dakong katuyoan nga ihatag ni Jehova alang niadtong mahigugma ug mosunod kaniya.
Samtang libolibo ang nakaeksperyensiya sa dili matukib nga kalipay nga mahiusa uban sa dugay nang nawalang membro sa pamilya, aduna pay milyonmilyong katawhan nga nagkabulagbulag gikan sa ilang pamilya tungod sa utlanan tali sa Amihanan ug sa Habagatan sa Korea. Sanglit walay gitugotang komunikasyon sa tabok sa utlanan, daghan kanila wala gani masayod kon buhi o patay na ang ilang mga paryente sa gawas sa utlanan.
Apan, alang niini ug sa ubang sama kanila, adunay paglaom. Ang Bibliya nagsugilon kanato nga wad-on sa dili madugay sa Gingharian sa Diyos sa mga kamot ni Jesu-Kristo ang politikal ug ang tanang utlanan nga nakapabulag sa tawhanong pamilya. (Daniel 2:44) Makita usab unya ang katumanan sa saad ni Jesus sa Juan 5:28, 29: “Ayaw kamo kahibulong niini, kay ang takna nagasingabot na nga ang tanan nga anaa sa mga hadumanang lubnganan managpakabati sa iyang tingog ug managpanggula.” Pagkamalipayong panahon unya kana! Kay niana unyang panahona, sa kataposan, ang dugay nang gipaabot nga panaghiusa sa pamilya sa tanang katawhan mamatuman.
[Blurb sa panid 24]
Sulod sa 33 ka tuig ang tagsatagsa kanamo nagtuo nga patay na ang usa kanamo
[Letrato sa panid 25]
Ang mga tawo nga nagpangita sa nangawalang mga paryente nakita niining paagiha sa TV