Kinsay Nag-ingong Kadto Mansanas?

Ang Hebreohanong pulong tap·puʹach, nga kasagarang gihubad “mansanas,” makita sa ubay-ubayng beses sa Bibliya. Apan kini wala gamita sa pagbatbat sa “kahoy sa kahibalo sa maayo ug daotan.” (Genesis 2:​9, 17; 3:6) Nan, diin ba gikan ang tradisyon nga ang mansanas mao ang gidiling bunga?

Sumala sa Plants of the Bible, ni H. N. Moldenke, kining ideyaha maoy “tungod, walay duhaduha, sa impluwensiya sa mga magdidibuho sa Edad Media ug sa Renaissance nga naghulagway niana sa ingon.” Pananglitan, mahitungod sa bantog nga dibuhong The Garden of Paradise ni Peter Paul Rubens (1577-1640), nga karon anaa sa Hague Gallery, si Moldenke miingon: “Ang bunga sa Kahoy sa Kahibalo sa Maayo ug Daotan, nga ang bitin naglikos sa mga sanga niana, mopatim-aw nga tinong mansanas. Kining dibuhoa lagmit usa niadtong nautangan nato sa kaylap-gituohan karon nga sayop nga ideya nga ang mansanas usa ka tanom sa Bibliya.”

Mahitungod sa dibuhong Adam and Eve (tan-awa sa ibabaw) pinaagi sa Alemang magdidibuho sa korte si Lucas Cranach the Elder (1472-1553), nga niana gihulagway ang mansanas, si Moldenke mikomento nga ang mga magdidibuho sa Renaissance “buot mohawid sa ilang katungod sa pagsalig sa ilang handurawan kon buot nila.” Ang ubang magdidibuho niadtong panahona, sama ni Tintoretto ug Titian, mihimo sa sama sa ilang mga dibuho mahitungod sa samang ulohan.

Lagmit apil sa mga unang nagsulat sa ideya, hinunoa, mao ang bantog Ingles nga magbabalak si John Milton. Sa iyang Paradise Lost (1667), si Milton misulat mahitungod sa pagtental sa bitin kang Eva:

“Sa usa ka adlaw, sa misuroy sa kapatagan, ako mikatkat

Sa maayong kahoy nga sa halayo hikit-an,

Napuno sa bunga sa labing nindot nga mga bulok,

Sa pulahon ug sa bulawan. . . .

Sa pagtagbaw sa dako kong tinguha,

Sa pagtilaw sa nindot nga mga Mansanas, ako mihukom

Sa dili paglangan; ang gutom ug kauhaw dihadiha​—

Kusog nga mga tighaylo​—nga gipadali sa kahumot

Niadtong makapadani nga bunga, miaghat kanako sa dulot.”

Busa, dili gikan sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya, kondili gikan sa maartihon, apan nahisalaag nga handurawan sa mga magdidibuho ug mga magbabalak miabot ang usa sa labing bantog nga mga kasugiran sa Kakristiyanohan. Unsa ba ang bunga? Ang Bibliya wala mosulti, kay ang bunga dili mao ang hinungdanon kondili ang pagkamasupilon sa tawo.​—Roma 5:12.