Sila Nagatawag Kanakong Labing Maayong Higala sa Tawo
BUWENO, daghan nagatawag kanako niana. Hinaot mouyon ang akong pamilya. Gisagop ko kining pamilyaha sa dihang ako itoy pa nga unom ra ka semana sa edad. Ug karon, sumala pa nila, sila dili mabuhi kon wala ako—usa ka pagbating mouyon ako nga kinasingkasing.
Ug nganong dili man? Kaming mga iro maunongon ngadto sa among gisagop nga pamilya hangtod sa kataposan. Ang tawo dili makasulti niana. Kami dili gayod mopauling hubog, dili gayod masuko, dili gayod modumot, ug bisan pag tingali kami imong bunalan (nga angay dili gayod nimo buhaton), ang pagpikpik sa ulo mopahinabo nga among ikitoykitoy ang among ikog ug pahibaloon ka nga maayo ang kahimtang tali kanato. Kasagaran ako ang unang motimbaya inigpauli nimo sa balay. Kon nagapuyo ka sa usa ka dalan nga puliki, kami makaila sa tingog sa imong kotse gikan sa tanan nga uban nga moagi. Ang akong gisagop nga pamilya dili makasabot niini, apan kini sayon alang kanako. Ni makasabot sila sa akong abilidad sa pag-ila sa ilang baho gikan sa tanang ubang tawo nga tingali molabay ug sundon kana.
Bisan pa niana, ang akong kinabuhi dili lunlon kalipay. Usa ka butang nga makapalibog kanako maoy sa dihang ako silotan. Pananglitan, kon ang pultahan sa balay wala tuyoa mabiyaang bukas ug ako modalagan pagawas, dihang madiskobrehang ako nawala ako masuk-anong tawgon aron pabalikon. Unya inigbalik nako ako silotan! Nganong ako gisilotan man tungod sa pagbalik? Kas-a ako milukso nga mipatong sa lamesa ug mikaon sa tibuok putos sa karneng pangsanwits. Sa pagpahayag niana nga malumo, naglagot kanako ang akong pamilya. “Wala ka ba mahibalong daotan kana!” sila nangasaba. Wala, ako wala mahibalo, apan karon ako nahibalo na. Nakasabot na ako karon nga ang lamesa dili bukas alang kanako. Ugaling, kon nagpaabot pa silag usa ka oras sa pagkasaba kanako, ako dili unta mahibalo sa hinungdan.
Sa among balay ako dili moila sa kalainan sa edad. Ang akong debosyon ug pagkamaunongon ipaabot sa tanang sakop sa pamilya, batag tigulang, kusgan o huyang. Kini nagahimo kanako nga bililhon, sumala sa usa ka doktor sa kahayopan. Matud niya: “Ang labing dagkong mga suliran nga giatubang sa mga tigulang dili ang lawasnong mga sakit, kondili ang kamingaw ug pagsalikway nga ilang maagoman. Pinaagi sa pagtagana sa gugma ug pakig-uban, ang binuhing mga hayop (apil ang mga iro) nagahatag sa katuyoan ug kahulogan sa panahong ang mga tigulang kadaghanan nahilayo sa katilingban.” Ang bag-ong magasing Better Homes and Gardens miingon: “Ang mga binuhing hayop nagatabang sa pagtambal sa may problema sa emosyon; nagadasig sa masakiton sa lawas, baldado, ug mga inutil; ug paghatag kalagsik sa mga mamingawon ug tigulang.”
Pinaagi sa among pakig-uban makatabang usab kami sa mga biktima sa kanser nga ikamatay sa pagpabiling aktibo sa taastaas nga panahon ug kami makatabang sa pagpauswag sa gitas-on sa kinabuhi sa mga biktima sa masakiton sa kasingkasing. Tungod sa makaayong mga epekto nga ihatag sa among pakig-uban, kami tinuod nagabilin sa among marka diha sa kabalayan alang sa mga tigulang, mga ospital, mga prisohan, ug mga eskuylahan. Among namenosan ang proporsiyon sa paghikog ngadto sa hapit sero taliwala sa mga priso sa pila ka institusyon sa mga buangong kriminal. Ang among pagkatua didto nagahatag sa dugang hinungdan—usa ka debotadong linalang nga pagaatimanon sa ilang taliwala. Usa ka napamatud-ang kamatuoran nga ang among presensiya ingong mga binuhi makapakunhod sa presyon sa dugo ug gidak-on sa paghigwaos diha sa mga bata ug mga hamtong.
Apan sa dili ka pa modalagan ug mopalit ug iro sa pagtambal sa tanan nimong
sakit, pasidan-an ko ikaw nga kami dili mga tighimog milagro. Ako wala makaila sa usa ka iro nga ginganlag “Penicillin”—bisan pag ang ngalan maayong paminawon samtang kini litokon, dili ba? Apan kon ikaw mamingawon ug kinahanglang lipayon, kami mahimong mao ang pandasig nga makapahigawas kanimo sa imong depresyon.
Sa kataposan, sanglit ako nagapaghot man mahitungod sa among maayong mga hiyas, pahinumdoman ko ikaw sa subsob bayanihong mga buhat sa mga iro—kon sa unsang paagi kami mangitkit sa among dalan latas sa mga pultahan sa pagpasidaan sa among mga agalon bahin sa sunog sa balay, kon sa unsang paagi among birahon ang mga bata gikan sa nagdilaab nga mga tinukod, kon sa unsang paagi kami modalagan pauli sa balay sa pagkuha sa amahan sa usa ka batang nawala sa lasang, kon sa unsang paagi kami molukso sa usa ka lanaw sa pagluwas sa nalunod nga bata. Kana mao ang mga pasundayag sa mga sine; bisan pa niana kana matuod kanamo. Walay mga talawang iro sa sulod sa punog-aso nga kuwarto. Buot namong ikaw makagawas ug luwason ang imong kinabuhi.
Hinuon, basin mawad-an pa kami sa among kinabuhi sa pagsulay niana. Apan kaming mga iro maoy sama niana.