Anaa Kini sa Atong Palibot!

“Ang mga pulong ‘relihiyon’ ug ‘politika’ nalangkit diha sa mga sugilanon sa mga balita sa tibuok tuig sa 1984 diha sa tanang bahin sa kalibotan. . . . Ang obispong Anglikano si Desmond Tutu [kanhi] maoy simbolo sa kasungian sa iglesya ug sa estado batok sa pagpinig sa rasa . . . Diha sa pagbendisyon sa [politikanhon] nga kombensiyon, si Jerry Falwell, pundamentalistang lider sa Moral Majority, nagpunting kang Reagan ug Bise-Pres. George Bush ingong ‘mga instrumento sa Diyos sa pagtukod pag-usab sa Amerika.’”—1985 Britannica Book of the Year.

“Gikan sa Polandiya ngadto sa Pilipinas . . . may mga obispo ug mga pari nga nagabatok sa Estado nga ilang gipuy-an. Ang Simbahan dili lamang usa ka dapit nga dinhi gisimba ang Diyos, kondili dinhi usab gisulsolan ang pagtutol o dili-pag-uyon.”—Glasgow Herald, Enero 3, 1985.

NAKABASA ka na bag mga taho nga sama niini? Tingali, kay ang kadaghanan kanato nakamatikod nga ang relihiyon ug politika kasagarang nalangkit sa mga balita. Gibati ba nimong maayong magkauban ang relihiyon ug politika?

Tingali moingon ang uban, ‘Ang relihiyon ug politika maoy mga ulohan nga dili ko gustong hisgotan.’ Bisag mao kanay imong bation, alang sa imong labing ikaayo nga may mahibaloan ka kon unsa nay nagakahitabo sa relihiyon ug politika ug sa unsang paagi naapektohan niini ang imong kinabuhi. Dugang pa, pinaagi sa pagsusi sa Bibliya mahitungod niining butanga, imong makita nga may ikasulti ang Diyos mahitungod sa pagpangilabot sa relihiyon sa politika ug kon diin kini nagapadulong.

Tibuok-Kalibotang Pag-apil-apil

Una makatabang ang pagtan-aw kon unsa ka kaylap kining pagpangilabot. Matikdi ang dili pa dugayng mga taho.

◼ Abril 21, 1986: “Diha sa Pilipinas gitagamtam sa Katolikong Iglesya ang dakong dunggog sa pagpukan sa kanhi Presidente Ferdinand Marcos. Ang Anglikano, Methodist ug Katolikong mga iglesya sa South Africa nagmulo sa dugay nang katuigan batok sa mga polisa sa gobyerno bahin pagpinig sa rasa. Ang Katolikong mga klero sa Latin Amerika, ilalom sa banderang ‘teolohiya sa kagawasan,’ dulot nga nalangkit sa pagpalagpot ug mga pamunoan nga daw malupigon sa kabus.”

◼ Seoul, Republika sa Korea, Marso 9, 1986: “Ang obispo sa Romano Katoliko sa South Korea, si Stephen Kardinal Kim Sou Hwan, mipahayag sa iyang pagsuportar sa mga gipangayong kalit nga kausaban sa konstitusyon sa kaatbang nga partido.”

◼ Agosto 18, 1986: “Ang kandidato maoy usa ka ordinado ug rebolusyonaryong ministrong Protestante, nga nangampaniya sa pagbulag sa iyang partido gikan sa mga paghawid sa moderates nga iyang gitamay. Kinsa kining nagapukaw ug nakapabahin nga gahom sa politika sa pagkapresidente sa U.S.? Sa bali, aplikado kaayo kining pagkahubit sa duha ka klero: Si Pat Robertson nga konserbatibong Republiko ug si Jesse Jackson sa radikal nga Demokratiko.’ ‘Ang usa ka sulat sa pagpatunghag-pundo nga nagpunting sa kalamposan sa delegadong mga kandidato [ni Robertson] nag-ingon nga ‘Ang mga Kristohanon nakadaog! . . . Pagkadakong kalamposan alang sa Gingharian!”’

◼ Brasília, Brazil, Hulyo 3, 1986: “Ang iglesya nakitang mao ang malig-ong kritiko sa bag-ong sibilyan nga Kagamhanan . . . Tungod niini, nagkagubot na usab ang relasyon sa simbahan-estado, giakusar sa mga opisyal ang mga pari sa pagbag-o sa situwasyon sa nasod ug giakusar sa pipila ka obispo ang Kagamhanan nga migamit ug mga taktika sa ‘paglutos ug pagbutangbutang.’”

◼ Septiyembre 25, 1984: “Si Khomeini sa Iran naghawas sa mga puwersa sa pundamentalista sa Shia nga Muslim ug nagtudlo nga ang Islam kinahanglan maoy momando sa politika, ekonomiya ug mga estratehiya sa militar.”

◼ Abril 7, 1985: “Ang kadaghanan sa mga Anglikano nagtuo nga kinahanglang magpalayo sa politika ang Iglesya sa Inglaterra, sumala sa surbi nga gihimo sa Gallup Poll alang sa The Sunday Telegraph.”

◼ Oktubre 4, 1986: “Ang Romano Katolikong iglesya sa Mexico maoy nagpaluyo sa nagkadakong oposisyon sa nagmandong [partido] sa nasod. Ang iglesya dayag kaayo sa iyang pag-apil-apil sa politika sa Hulyo . . . Naglaraw ang obispo sa pagkanselar sa mga misa sa pagprotesta sa pagtikas sa mga botos; apan nangilabot ang Papa.”

◼ Washington, D.C., U.S.A., Hulyo 6, 1986: “Gigamit sa Kristohanong ebanghelikal nga mga lider ang ilang salapi, espirituwal nga pagtuo ug milyonmilyong mga sakop sa pagpakig-away sa sekular nga natad—ug nagadulag nagkadakong impluwensiya diha sa politika sa Amerika.”

Nganong Naingon Niini?

Oo, dili ikalimod nga nalangkit kaayo ang relihiyon sa politika. Apan unsay nakatukmod sa mga lider sa relihiyon sa pag-apil-apil sa politikanhong mga butang? May paghukom ba ang Diyos maylabot sa maong pag-apil-apil? Diin nagapadulong kining tanan, ug sa unsang paagi apektado ka?

[Kahon sa panid 3]

“Ang pagpangilabot sa politika dayag diha sa Kristohanong Ebanghelyo, miingon si [Peter-Hans Kolvenbach,] lider sa Sosyedad ni Jesus, . . . nga sa miagi giatake sa Batikano tungod sa sobrang pagpangilabot sa mga kalihokan sa politika.”—The Toronto Star, Mayo 31. 1986.

Dihang gihusay atubangan sa gobernador sa Roma nga si Poncio Pilato, si Jesu-Kristo miingon: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana.”—Juan 18:36.

Ang mga klerigo ba adunay sama niini nga panglantaw karon? Posible ba sa atong panahon nga maania sa kalibotan ug sa gihapon dili bahin niana? Unsay papel sa relihiyon diha sa modernong politika?