Mahimo Nimong Mas Luwas ang Pagbiyaheg Ayroplano

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Pinlandiya

KARONG adlawa, ang ayroplano maoy tulin ug kasagarang paagi sa pagbiyahe. Giisip usab kana nga usa sa labing luwas.

Kining pagkaluwas maoy resulta sa determinado ug tingob nga paningkamot sa mga awtoridad ug sa mga kompaniya sa airline aron mawagtang ang lagmit nga mga riyesgo. Ang pagkaluwas nagadepende sa kadaiyang mga hinungdan. Ang mga airline nagaamot pinaagi sa pagmentinar sa maayong kahimtang sa ilang mga ayroplano pinaagig maayong pagtsek-ap sa regular nga mga yugto. Dugang pa, ang detalyadong mga plano ug mga instruksiyon sa pagkarga giandam nga maampingon sa matag biyahe. Ang mga maleta, kargamento, ug mga sulat ibutang sa luna alang sa karga sumala nianang mga instruksiyona, ug ang tukmang mga kalkulasyon sa bug-at-ug-balanse may labot sa biyahe pagahimoon. Gihunahuna ba nimo kining tanang mga pagpangandam nga ginahimo nga dili dayag sa esena?

Apan mao ba lamang kanay hisgotan kon bahin sa pagkaluwas sa paglupad? Dili gayod! Adunay dugang mga bahin nga ikaw ingong usa ka pasahero sa ayroplano direktang makaamot. Sa unsang paagi? Nasayod ka ba nga ikaw makapameligro sa kaluwasan nga walay kasayoran niana? O nga ikaw makapasiugda sa katibuk-ang pagkaluwas sa mga paglupad pinaagi sa pagkasayod ug pagbantay sa pila ka pangunang mga lagda sa biyahe sa kahanginan?

Ang mga Airline ug ang Imong Kaluwasan

Ang ICAO (International Civil Aviation Organization), nga nagalihok ubos sa pagdumala sa Hiniusang Kanasoran, naningkamot sa pagpauswag sa kaluwas sa paglupad, nga nakigtimbayayong sa komersiyal nga mga airline. Ang IATA (International Air Transport Association) ug ang ATA (Air Transport Association of America) suod nga nakiglangkit sa ICAO kon bahin sa mga butang sa kaluwasan. Sila nakapublikar ug mga instruksiyon ug mga kinahanglanon ug miandam ug mga materyal sa pagbansay ug mga impormasyon alang sa kaayohan sa ilang mga membro ug sa linangkob nga publiko.

Ang kaugmaran sa kadaiyang bag-ong mga materyales ug mga sambog sa kemikal, ingon man sa elektronikong mga himan nga gigamit sa mga pasahero, misangpot ngadto sa pagtaas sa gidaghanon sa mga riyesgo. Kini sa baylo nakapataas sa gidaghanon sa mga pangandam alang sa kaluwasan ug sa panginahanglan nga mapahibalo ang mga pasahero.

Unsang mga Matang sa Peligrosong mga Kahimtang ang Mahimong Mahitabo?

Ang mosunod nga mga kahimtang mahimong mosangpot sa kamatayon:

(1) Ang maleta sa usa ka membro sa skiing team misiga sa luggage conveyor belt sa wala pa ikarga sa ayroplano. Sa gisusi, nadiskobrehan nga kana naundan sa usa ka pangtunaw nga gamiton sa pagtangtang sa padanglog sa ski. Ang pangtunaw mitulo gikan sa iyang panudlanan. Diha usab ing lighter nga de-gas sa sulod sa maleta, ug ang biti gumikan sa pag-uyog sa maleta nagpasilab sa mga sulod. Maayo na lang, kining tanan nahitabo sa ubos ug dili sa luna sa kargamento sa gihabogong 11,000 metros diin kana tingali moresulta sa grabe kaayong aksidente.

(2) Sa susamang paagi, ang ordinaryong mga posporo mosiga sa sulod sa maleta sa pasahero pinaagi sa pagbag-iray.

(3) Sa usa ka tugpahanan, nadiskobrehan sa usa ka trabahante ang naghungaw nga botelya sa gas. Ang botelya daling nahimo nga bomba nga nalangan-ang-pagbuto!

(4) Ang pagtulo sa asido gikan sa baterya sa de-motor nga wheelchair nakapahilis ug nakapahinabog dakodakong kadaot sa lawas sa ayroplano. Ang ayroplano wala palupara sulod sa pipila ka adlaw aron hinloan ug ayohon, nga misangpot sa pagkaalkansi sa kompaniya.

Unsay Dili Angayng Dad-on sa Ayroplano

Ang internasyonal nga mga asosasyon nga nahisgotan sa ibabaw nagpatik ug usa ka libreta nga gitawag Dangerous Goods Regulations, nga mabatonan alang sa mga airline ug sa mga forwarder. Daghan sa mga lagda niini ang nahimong bahin sa nasodnong balaod sa pagbiyahe sa kahanginan sa kadaiyang nasod. Kining mga lagdaa naglakip sa listahan sa linibo ka peligrosong mga butang lakip sa detalyadong mga giya sa pag-impake ug pagtumod sa maong mga butang.

Adunay pila ka mga butang ug mga gamit nga dili ka gayod tugotan sa pagdala pinaagig ayroplano. Dugang pa, adunay mga butang nga dili mahimong dad-on diha sa maleta apan tingali tugotan ingong kargamento ubos sa pila ka mga kondisyon. Unya adunay mga butang​—bisag giisip nga peligroso—​nga ang mga lagda sa indibiduwal nga kompaniya motugot kanimo sa pagdala sa dili daghan, pananglitan sa imong mabitbit nga dala. Sa dihang dili ka segurado, maalamon nga konsultahon ang imong airline una pa sa biyahe.

Diin Ka Makakuha sa Gikinahanglang Impormasyon?

Kadaghanan sa mga kompaniya sa ayroplano nagprinta diha sa ilang mga eskedyul sa mga gidili ug peligrosong mga butang. Ang imong tiket usab adunay lista sa mga butang ug mga gamit nga gidili. Dugang pa, sa ilang komperensiya nga gihimo niadtong 1989, ang mga kompaniya sa ayroplano sa tibuok kalibotan nakahukom sa pagdala sa pagtagad sa publiko ngadto sa mga hinungdan sa riyesgo nga mahimong sa dili tinuyo ilang mapahinabo. Sa pagsugod sa 1990, ang mga kompaniya sa ayroplano milansad ug usa ka kampanya nga gitumong ngadto sa mga biyahedor. Mga paskin gibutang sa mga tugpahanan ug sa mga ahensiya sa biyahe aron pahibaloon ang publiko nga sila makadawat ug listahan sa delikadong mga butang uban sa ilang mga tiket.

Unsay Nalakip sa Delikadong mga Gamit ug mga Butang?

Adunay daghang morag dili makadaot nga mga butang ug gamit nga ubos sa pila ka mga kahimtang molihok sa pagpameligro dihang sakay sa ayroplano. Samtang nagalupad, ang pag-usab-usab sa temperatura ug presyon sa hangin, pananglitan, makapahinabog pagtulo. Ang pila ka mga materyal morag luwas, apan sa dihang sila mosagol sa ubang sagad dili makadaot nga mga gamit, mahimo silang makapatungha ug kemikal nga reaksiyon. Mahimo kining makaduslit o mobuga ug makahilong inalisngaw. Busa, kinahanglang mahibalo ka kon unsay imong isulod sa imong maleta.

Sama sa gihisgotan na, ang gidiling mga gamit naglakip sa ordinaryong mga posporo ug mga lighter sa sigarilyo. Tugotan ka lamang sa pagdala niana kon imong bitbiton.

Ang pagtumod sa tanang matang sa masunog nga likido gidili. Mga pintal, mga barnis, ug mga papilit mahimo usab nga delikado, labaw na ang mga pangtunaw sama sa thinner ug acetone.

Ang tanang matang sa masunog nga gas, sama sa tubil sa lighter o tubil sa camping gas, gidili sa ayroplano.

Mga pabuto, kuwitis, ug pangsenyas nga mga suga gidili usab kay sila kinaiyanhong peligroso.

Tingali naanad ka na sa paggamit ug daghang matang sa kemikal ug mga produktong industriyal sa inyong balay. Nasayod ka ba nga sa pagsakay ug ayroplano, basin dili ka tugotan sa pagdala sa pipila niana? Ang gidiling mga gamit naglakip sa mga aerosol, pesticide, bleaches, ug cleaners. Sila basin makaut-ot o makataya o modaot sa ayroplano o ubang mga butang alirong kanila.

Ang magnetikong mga gamit makadisturbo sa pag-obra sa mga instrumento sa ayroplano, ug ang radyoaktibong mga gamit makadaot pinaagi sa radyasyon.

Basin Maapektahan Nimo ang Sistema sa Nabigasyon!

Sa miaging pipila ka tuig, lagmit nakagamit ka sa tanang matang sa bag-ong mga imbensiyon diha sa natad sa elektroniko. Mga radyo, teyp rekorder, gagmayng video camera, CD player, cellular nga telepono, ug mabitbit nga mga kompiyuter, ingon man sa makontrol-sa-layo nga mga dulaan, napopular na pag-ayo. Kasagaran, tugotan ka sa pag-impake niining mga gamita diha sa imong maleta sa kondisyon nga imong kuhaon ang mga baterya. Sanglit kay ang mga lagda nagkalahi gikan sa airline ngadto sa airline, angayang konsultahon nimo ang imong ahente sa biyahe una ka pa mag-impake. Hinuon, kini maoy lagda bisag diin nga dili nimo gamiton kining mga himana tungod kay kana makadistorbo sa sistema sa nabigasyon sa ayroplano.

Ang kada pasahero gitugotan sa pagdala ug limitado nga gidaghanon sa tambal, mga kosmetiko, ug alkoholikong mga ilimnon alang sa personal nga gamit, ug mga aerosol sama sa espre sa buhok ug espre sa ilok sa kasagaran arang dad-on diha sa maleta.

Ikaw ba Nagapasiugdag Kaluwasan Sakay sa Ayroplano?

Gibantayan ba nimo kining tanan nga mga lagda? Nahibalo ka ba sa imong kaakohan? Sa dili pa mag-impake alang sa imong sunod nga biyahe, paglingkod ug basahag maayo ang mga kondisyon sa kompaniya, ilabina ang mga lagda may labot sa peligrosong mga himan. Nahisgotan nato ang linangkob nga mga lagda niining bahina, apan adunay mga kadaiyahan taliwala sa lainlaing mga airline.

Kon dili ka segurado mahitungod sa usa ka himan, ayaw pagpanuko nga konsultahon ang imong airline aron lamang makaseguro. Sa ingon, lagmit imong malikayan ang wala-tuyoang paglapas sa mga lagda. Busa, malikayan usab nimo nga mabutang ang imong kaugalingon, ang imong isigka-pasahero, ug ang propiedad sa airline ngadto sa peligrosong kahimtang. Oo, mahimo nimong mas luwas ang pagbiyaheg ayroplano.

[Hulagway sa panid 25]

Mailhan ba nimo kon hain niining mga butanga ang dili angay sa imong maleta?