Unsay Nalakip sa Pagkaila sa Ngalan sa Diyos?

ANG materyal nga kalalangan nagpamatuod sa paglungtad sa Diyos, apan kini wala magpaila sa ngalan sa Diyos. (Salmo 19:1; Roma 1:20) Ang pagkaila sa usa ka indibiduwal sa ngalan sa Diyos nagkahulogan ug labaw pa kay sa yanong pagkasinati sa pulong. (2 Cronicas 6:33) Kini nagkahulogan ug tinuod nga pag-ila sa Persona​—sa iyang katuyoan, mga kalihokan, ug mga hiyas ingon sa gipadayag sa iyang Pulong. (Itandi ang 1 Hari 8:41-43; 9:3, 7; Nehemias 9:10.) Kini giilustrar sa kahimtang ni Moises, usa ka tawo nga ‘nailhan ni Jehova sa ngalan,’ sa ato pa, suod nga nakaila. (Exodo 33:12) Nakapribelihiyo si Moises sa pagkakita sa kapasundayagan sa himaya ni Jehova ug usab sa ‘pagkadungog sa ngalan ni Jehova nga gimantala.’ (Exodo 34:5) Ang maong pagpahayag dili yanong pagsubli sa ngalan ni Jehova apan maoy usa ka pahayag mahitungod sa mga hiyas ug mga kalihokan sa Diyos. “Jehova, Jehova, usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa pagkasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran, nga nagatipig sa mahigugmaong kalulot alang sa linibo, ug nagapasaylo sa kasaypanan ug sa kalapasan ug sa sala, apan sa bisan unsang paagi dili mapakyas sa pagpahamtang sa silot, nga nagapahamtang sa silot tungod sa kasaypanan sa amahan ibabaw sa mga anak ug ibabaw sa mga anak sa mga anak, ibabaw sa ikatulong kaliwatan ug ibabaw sa ikaupat nga kaliwatan.” (Exodo 34:6, 7) Sa susama, ang awit ni Moises, nga naundan sa mga pulong “kay igamantala ko ang ngalan ni Jehova,” nag-asoy sa mga pakiglabot sa Diyos sa Israel ug nagbatbat sa iyang personalidad.​—Deuteronomio 32:3-44.

Sa dinhi pa si Jesu-Kristo sa yuta, iyang ‘gipaila ang ngalan sa iyang Amahan’ ngadto sa iyang mga tinun-an. (Juan 17:6, 26) Bisan sa sayo pa nakaila na nianang ngalana ug nakasinati sa mga kalihokan sa Diyos ingon sa gitala sa Hebreohanong Kasulatan, kining mga tinun-an nakadangat sa pag-ila kang Jehova diha sa mas maayo ug mas hamiling paagi pinaagi sa Usa nga “anaa sa sabakan sa iyang Amahan.” (Juan 1:18) Si Kristo Jesus hingpit nga naghawas sa iyang Amahan, nga nagabuhat sa mga bulohaton sa iyang Amahan ug nagasulti, dili sa iyang kaugalingon, kondili sa mga pulong sa iyang Amahan. (Juan 10:37, 38; 12:50; 14:10, 11, 24) Maoy hinungdan nga si Jesus nakaingon, “Siya nga nakakita kanako nakakita usab sa Amahan.”​—Juan 14:9.

Kini tin-awng nagpakita nga ang tinuod lamang nga nakaila sa ngalan sa Diyos mao kadtong masinugtanon niyang mga alagad. (Itandi ang 1 Juan 4:8; 5:2, 3.) Busa, ang pasalig ni Jehova diha sa Salmo 91:14, mapadapat sa maong mga tawo: “Ako siyang pagapanalipdan tungod kay siya nakaila sa akong ngalan.” Ang ngalan mismo dili usa ka anting-anting, apan ang Usa nga ginganlan niana makahatag ug panalipod alang sa iyang maunongong katawhan. Busa ang ngalan naghawas sa Diyos mismo. Maoy hinungdan nga ang proverbio nag-ingon: “Ang ngalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong torre. Ngadto niana ang matarong modangop ug hatagan ug panalipod.” (Proverbio 18:10) Kini maoy himoon sa mga tawo nga nagatugyan sa ilang mga palas-anon kang Jehova. (Salmo 55:22) Sa susama, ang paghigugma (Salmo 5:11), pag-awit ug mga pagdayeg (Salmo 7:17), pagsangpit (Genesis 12:8), pagpasalamat (1 Cronicas 16:35), pagpanumpa (Deuteronomio 6:13), paghinumdom (Salmo 119:55), pagkahadlok (Salmo 61:5), pagpangita (Salmo 83:16), pagsalig (Salmo 33:21), pagbayaw (Salmo 34:3), ug paglaom (Salmo 52:9) sa ngalan mao ang pagbuhat niining mga butanga maylabot kang Jehova mismo. Ang pagsulti nga mapasipad-on sa ngalan sa Diyos maoy pagpasipala sa Diyos.​—Levitico 24:11, 15, 16.

Si Jehova abughoan sa iyang ngalan, dili magtugot nga adunay kaatbang o pagkadili-matinumanon bahin sa pagsimba. (Exodo 34:14; Ezekiel 5:13) Gisugo ang mga Israelinhon nga dili gani hisgotan ang ngalan sa ubang diyos. (Exodo 23:13) Tungod sa kamatuoran nga ang mga ngalan sa bakak nga mga diyos makita diha sa Kasulatan, dayag nga ang paghisgot may kalabotan sa pagsangpit sa ngalan sa bakak nga mga diyos diha sa masimbahong paagi.

Ang kapakyasan sa Israel sa pagkinabuhi sumala sa iyang matarong nga kasugoan ingong katawhan sa ngalan sa Diyos nagpakita ug pagpasipala o paghugaw sa ngalan sa Diyos. (Ezekiel 43:8; Amos 2:7) Sanglit kay ang pagkadili-matinumanon sa mga Israelinhon misangpot sa pagsilot sa Diyos kanila, kini naghatag usab ug kahigayonan nga hisgotan ang iyang ngalan sa ubang mga nasod diha sa dili-matinahurong paagi. (Itandi ang Salmo 74:10, 18; Isaias 52:5.) Kay napakyas sa pag-ila nga ang disiplina naggikan kang Jehova, kining maong mga nasod sayop nga nagpasangil sa mga katalagmang nahitabo sa Israel diha sa kawalay-katakos ni Jehova sa pagpanalipod sa iyang katawhan. Aron sa paghinlo sa iyang ngalan sa maong pasipala, si Jehova milihok alang sa iyang ngalan ug gipasig-uli ang nanghibilin sa Israel ngadto sa ilang yuta.​—Ezekiel 36:22-24.

Pinaagi sa pagpadayag sa iyang kaugalingon diha sa linaing mga paagi, gipahinabo ni Jehova nga mahinumdoman ang iyang ngalan. Diha sa mga dapit diin kini nahitabo, gitukod ang mga halaran.​—Exodo 20:24; itandi ang 2 Samuel 24:16-18.

Dungog o Kabantog

Ingon nga gigamit sa Kasulatan, ang “ngalan” sagad nagkahulogan nga kabantog o dungog. (1 Cronicas 14:17, potnot) Ang pagdalag daotang ngalan nganha sa usa nagpasabot sa paghimog bakak nga sumbong batok nianang tawhana, nga magdaot sa iyang dungog. (Deuteronomio 22:19) Ang pagbaton ug ngalan nga ‘gisalikway ingong daotan’ magkahulogan sa pagkawala sa maayong dungog. (Lucas 6:22) Maoy aron makahimog “usa ka pinasidunggang ngalan” sa ilang kaugalingon ingong pagsupak kang Jehova nga gisugdan sa mga tawo ang pagtukod sa usa ka torre ug sa usa ka siyudad human sa Lunop. (Genesis 11:3, 4) Sa laing bahin, si Jehova misaad nga himoong dako ang ngalan ni Abraham kon mobiya siya sa iyang nasod ug sa mga kabanay aron moadto sa laing yuta. (Genesis 12:1, 2) Ang kamatuorang hangtod ning adlawa pila ra ka ngalan sa karaang mga panahon ang nahimong dako sama sa kang Abraham, ilabina ingong mga panig-ingnan sa talagsaong pagtuo, nagpamatuod sa pagkatuman sa maong saad. Ang minilyon nag-angkon pang mao ang mga manununod sa Abrahamnong panalangin tungod sa lawasnong kagikan. Sa susama, si Jehova naghimong dako sa ngalan ni David pinaagi sa pagpanalangin kaniya ug paghatag kaniyag mga kadaogan batok sa mga kaaway sa Israel.​—1 Samuel 18:30; 2 Samuel 7:9.

Sa pagkahimugso ang usa ka tawo walay dungog, ug busa ang iyang ngalan labaw lang ug diyutay sa usa ka timaan. Kana ang hinungdang ang Ecclesiastes 7:1 nag-ingon: “Ang usa ka ngalan labi pang maayo kay sa maayong lana, ug ang adlaw sa pagkamatay kay sa adlaw sa pagkatawo.” Dili sa pagkatawo, apan sa tibuok nga pagkinabuhi sa usa ka tawo nga ang iyang “ngalan” magbaton ug tinuod nga kahulogan sa diwa nga magpaila kaniya ingon kaha nga usa ka tawong nagabuhat sa pagkamatarong o nagabuhat sa pagkadaotan. (Proverbio 22:1) Pinaagi sa pagkamatinumanon ni Jesus hangtod sa kamatayon ang iyang ngalan nahimong usa ka ngalan “nga gihatag taliwala sa mga tawo nga pinaagi niana kita maluwas,” ug siya “nakapanunod sa usa ka ngalan nga labing maayo” kay sa iya sa mga manulonda. (Buhat 4:12; Hebreohanon 1:3, 4) Apan si Solomon, nga alang kaniya gipahayag ang paglaom nga ang iyang ngalan basin mahimong “labi pang matahom” kay sa kang David, namatay uban sa ngalan sa usa ka misibog sa pagtuo kon bahin sa matuod nga pagsimba. (1 Hari 1:47; 11:6, 9-11) “Ang ngalan mismo sa mga daotan madunot,” o mahimong baho. (Proverbio 10:7) Tungod niini ang maayong ngalan “pilion kay sa dakong bahandi.”​—Proverbio 22:1.

Mga Ngalang Nahisulat sa “Basahon sa Kinabuhi”

Mopatim-aw nga si Jehova nga Diyos, sa masambingayong pagkasulti, nagsulat ug mga ngalan diha sa basahon sa kinabuhi sukad sa “pagkatukod sa kalibotan.” (Pinadayag 17:8) Sanglit si Kristo Jesus naghisgot kang Abel ingong nagkinabuhi sa “pagkatukod sa kalibotan,” kini magpasabot nga ang gipunting mao ang kalibotan sa malukat nga katawhan nga naglungtad tapos sa pagkatawo sa mga anak ni Adan ug Eva. (Lucas 11:48-51) Ang ngalan ni Abel dayag mao ang unang nahisulat sa maong simbolikong linukot nga basahon.

Ang mga ngalan nga makita sa linukot nga basahon sa kinabuhi, hinuon, dili mga ngalan sa mga tawo nga gihukman nang daan nga mauyonan sa Diyos ug makabatog kinabuhi. Dayag kini sa kamatuoran nga ang Kasulatan naghisgot bahin sa ‘pagpala’ sa mga ngalan gikan sa “basahon sa kinabuhi.” Busa mopatim-awng sa panahon lamang nga ang usa ka tawo mahimong alagad ni Jehova nga ang iyang ngalan mahisulat diha sa “basahon sa kinabuhi,” ug kon siya mopadayon nga matinumanon ang iyang ngalan magpabilin sa maong basahon.​—Pinadayag 3:5; 17:8; itandi ang Exodo 32:32, 33; Lucas 10:20; Filipos 4:3.

Mga Ngalang Nahisulat sa Linukot nga Basahon sa Kordero

Sa susama, ang mga ngalan sa mga tawong nagsimba sa simbolikong mapintas nga mananap wala mahisulat sa linukot nga basahon sa Kordero. (Pinadayag 13:8) Ang maong mapintas nga mananap nakadawat sa iyang awtoridad, gahom, ug trono gikan sa dragon, si Satanas nga Yawa. Busa, kadtong nagsimba sa mapintas nga mananap maoy bahin sa ‘binhi sa bitin.’ (Pinadayag 13:2; itandi ang Juan 8:44; Pinadayag 12:9.) Bisan sa wala pa mangatawo ang mga anak ni Adan ug Eva, gipaila ni Jehova nga Diyos nga adunay panag-away tali sa ‘binhi sa babaye’ ug sa ‘binhi sa bitin.’ (Genesis 3:15) Busa sukad sa pagkatukod sa kalibotan natino nang ang ngalan sa magsisimba sa mapintas nga mananap dili mahisulat sa linukot nga basahon sa Kordero. Ang mga tawo lamang nga balaan gikan sa panglantaw sa Diyos ang makabaton sa maong pribilehiyo.​—Pinadayag 21:27.

Tungod sa kamatuoran nga kining linukot nga basahon iya sa Kordero, makataronganon nga ang mga ngalang makita niana mao ang iya sa mga tawo nga gihatag sa Diyos kaniya. (Pinadayag 13:8; Juan 17:9, 24) Busa mamatikdan nga ang sunod nga paghisgot sa Kordero sa basahon sa Pinadayag naghulagway kaniya ingong nagatindog sa Bukid sa Sion uban sa 144,000 ka tawo nga gipalit gikan sa mga tawo.​—Pinadayag 14:1-5.