Pagpaniid sa Kalibotan
Pagpuyopuyo Dili Sala?
Ang Hunta sa Sosyal nga Responsabilidad sa Iglesya sa Inglaterra di pa dugay nagpahibalo sa iglesya nga ang pagpuyopuyo dili na sala, nag-ingon ang Guardian Weekly. Ang hunta gitaho usab nga nagpahibalo sa iglesya nga ang “mga kongregasyon makakat-on gikan sa dili-kinasal nga mga magtiayon, lakip sa mga bayot ug mga tomboy, ug kinahanglang modumili sa tentasyon nga molantaw pagbalik sa ‘bulawanong panahon sa pamilya.’” Ang Guardian mikutlo sa klerigong si Philip Hacking nga mitubag: “Kini naghimo sa Iglesya nga kataw-anan ug nagpahinabog kagul-anan taliwala sa daghang matinumanong mga Kristohanon.”
Pagkahanaw sa Katakos sa Pagbasa ug Pagsulat
Mga tulo ka milyong tawo sa Alemanya ang nawad-an sa katakos sa maayong pagbasa ug pagsulat tungod sa kakulang sa pagbansay. Si Johannes Ring, sekretaryo sa Reading Foundation, misaysay nga ang kauswagan nga gihimo sa elektronikong palaumagian sa balita nagpagrabe sa suliran. Sa Tibuok-Kalibotang Komperensiya Bahin sa Pakigbugno sa Iliterasiya, si Ring miingon nga ang pagtubo niining matanga sa iliterasiya sa bahin maoy gumikan sa kaylap nga paggamit sa telebisyon, mga kompiyuter, ug mga dulang video, nagtaho ang Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Inom Aron Makahunahuna
Naglisod ka ba pagtunong sa imong pagtagad? Lagmit gikinahanglan nimong moinom ug mas daghang tubig, misugyot ang Asiaweek. Ang magasin nagtaho nga ang mga magtutudlo ug mga ginikanan sa pipila ka nagtunghang kabataan sa Hong Kong di pa dugay gitambagan nga ang pag-inom ug daghang tubig makatabang sa mga estudyante sa pagpakigbisog sa kaluya. Ang mga bata kinahanglang moinom ug 8 ngadto sa 15 ka basong tubig kada adlaw, giingnan ang mga ginikanan. Nga mikutlo sa librong The Learning Brain, ang taho nagpunting sa mga pagtuon nga nagpakita nga ang kakulang sa tubig motultol sa dili-maayong pagkat-on. Ang pag-inom ug puro, hinlong tubig mas maayo kay sa pag-inom ug mga soft drink, kape, tsa, o bisan mga duga, nga mahimong magpalihok gayod sa lawas sa pagpagawas ug mga pluwido, nag-ingon ang Asiaweek.
Pasidaan Bahin sa Igpapatay ug Dangan
Ang mga Amerikano nag-antos ug mas grabeng pagkaladlad sa mga igpapatay ug dangan pinaagi sa mga produkto sa panimalay kay sa pinaagi sa giesprihan nga mga prutas ug mga utanon, sumala sa mga tigdukiduki sa Unibersidad sa California sa Berkeley. Ang mga igpapatay ug ok-ok, nagbitay nga pilit nga mga papel para sa langaw, mga paaso para sa pulgas, mga naptalina, ug susamang mga produkto adunay makahilong mga kemikal. Gawas sa pagpahinabo ug linibong pagkahilo sa usa ka tuig, daghan ang nagpahinabo ug tagdugayng mga kapeligrohan sa panglawas. Ang UC Berkeley Wellness Letter misugyot ug mas luwas nga mga kapilian: Ayoha o itaod ang mga eskrin ug taboni ang mga liki sa salog ug mga bungbong aron dili makasulod ang mga insekto; hiposi ang mga pagkaon ug basura diha sa plastik nga mga bag; gamita ang dagpas sa langaw; silhiga ang mga mumho; hinloi pinaagig alisngaw ang mga alpombra; hinloi kanunay ang mga delana ug tipigi kini sila sa siradong mga bag. Kon magpabilin ang mga ok-ok, sulayi paggamit ug pilit nga mga lit-ag o pagbubo ug asidong boric sa luyo sa mga kabinet, apan panalipdi ang mga bata ug mga binuhing hayop aron dili makahikap niining mga produktoha, misugyot ang Wellness Letter.
Mga Programa sa TV Alang sa Kabataan—Mapintas Kaayo
Usa ka pagtuon sa Amerikanhong kutay sa telebisyon mihinapos nga adunay daghan kaayong “makahahadlok nga kapintasan sa pakiggubat” diha sa daghang programa alang sa kabataan. Sumala sa The Wall Street Journal, ang pagtuon sa Unibersidad sa California sa Los Angeles nagpili sa daghang popular nga serye sa kartoning nga naundan sa “kapintasan aron lamang ipakita ang kapintasan.” Ang mga programa kasagarang isalida sa ma-Sabado sa buntag, sa dihang ang mga bata walay klase ug ang ilang mga ginikanan wala pa mobangon. Bisan tuod dili bag-o kining matanga sa programa, ang pagtuon nakakaplag nga “ang mga sugyot sa pagkadaotan ug walay-hunong nga sambunot niining mga salidaha naglangkob sa usa ka bubag-ong hilig nga dayag nga nagauswag.”
Kahibulongang Kahoy
Ang Britanikong mga siyentipiko nakadiskobre ug mga liso nga makahinlo sa imnonon nga tubig nga dili mogamit ug mahalong mga kemikal. Ang dinugmok nga liso sa kahoyng Moringa oleifera sa amihanang India magdani ug mopilit sa bakterya ug mga virus, nga mahimo dayong hapawon o salaon, nagtaho ang The Times sa London. Ang daghag gamit nga mga liso mahimo usab nga gamiton sa paghimo ug mantika, sabon, mga kosmetiko, tubil sa lamparahan, ug haplas alang sa mga impeksiyon sa panit. Ang kahoy dali rang patuboon, makaagwanta sa huwaw, mahimong magsilbing salipod sa hangin, ug magtagana gani ug sugnod ug pulpa alang sa paghimo ug papel. Busa, ang mga tigdukiduki nagsugyot nga itanom kining mga kahoya aron sa pagpatungha ug mga liso nga motabang sa pagsanta sa minilyong kamatayon matag tuig nga moresulta gumikan sa pag-inom ug nahugawang tubig.
Posible Bang Magpaniwang Pag-ayo?
Sa usa ka katilingban nga mahunahunaon kaayo sa panagway, daghan ang naghunahuna nga imposible gayod nga magpaniwang pag-ayo. Usa ka bag-ong pagtuon nga nagkompirmar sa mga kapeligrohan sa panglawas gumikan sa katambok daw nagpaluyo niining komon nga panglantaw, apan buot sa awtor sa pagtuon, si JoAnn Manson sa Harvard University, nga mahibaloan nga ang hilabihan nga kaniwang peligroso usab sa panglawas. “Ako nagtuo nga ikaw moniwang pag-ayo pinaagi sa kulang nga nutrisyon, sobrang ehersisyo, o pagtabako,” siya gikutlo nga nag-ingon diha sa The Wall Street Journal. Nga naghisgot sa daghang doktor nga nagsaway sa mga kapeligrohan sa sobrang pagdiyeta, ang Journal naglista sa pipila ka kapeligrohan sa hilabihan nga kaniwang, tingali 20 porsiento ubos sa aberids nga timbang alang sa gitas-on sa usa. Kini sila mao ang anorexia, osteoporosis, hormonal nga kadaot, pagkahulog, pagkabali sa bukog, ug hinay nga pagkaayo.
Mga Pinaakan sa Halas —Kon Unsay Dili Buhaton
Sa dihang naglangkit sa pagtambal sa mga napaakan ug halas, ang mga eksperto dili kanunayng magkauyon. Bisan pa niana, sumala sa magasing FDA Consumer, kadaghanang medikal nga mga propesyonal sa T.B. “halos nagkahiusa sa ilang mga panglantaw sa kon unsay dili buhaton.” Kon 30 ngadto sa 40 minutos lang ang gilay-on nimo gikan sa medikal nga pasilidad, ang tambag mao: Ayaw butangig yelo ang pinaakan, ayaw paggamit ug mga turnike o elektrik nga pagpakurat, ug ayaw disdisi ang samad. Ang kaylap nga gidawat nga sugyot mao nga kon ang halas daw makahilo kaha o dili, ang tanang pinaakan sa halas kinahanglang isipon ingong medikal nga mga emerhensiya, ug ang biktima kinahanglang dad-on dayon sa ospital. Ang labing maayong panalipod mao ang “dili paghilabot sa mga halas. Daghang tawo ang napaakan tungod kay gisulayan nilang patyon ang usa ka halas o gustong moduol niana,” nag-ingon ang FDA Consumer.
Usa ka Pasidaan Alang sa mga Tigdula ug Saker
Sa saker, ang labing popular nga esport sa kalibotan, ang mga magdudula mahimong mag-igo sa bola pinaagi sa ilang ulo. Apan, kini makapahinabo ug kadaot sa utok kon kanunayng buhaton, nagtaho ang mantalaang Jornal do Brasil. Sumala sa usa ka bag-ong pagtuon, ang mga magdudula ug saker mahimong malimtanon ug mamenosan sa katakos sa utok gumikan sa pag-igo sa bola pinaagi sa ulo. Bisan tuod ug dili ingon ka grabe, ang kadaot susama ug matang nianang kadaot nga mitakboy sa pipila ka boksidor nga kanunayng masukmagan sa ulo. Ang neyurologong si Paulo Niemeyer Filho misugyot nga kinahanglang likayan sa mga magdudula ang paggamit sa ilang ulo sa pag-igo sa bola sa dihang puwersado kining naggikan sa itaas o sa dihang kini basa, nga maghimo sa bola nga mas bug-at. Ang pila ka eksperto nagtuo nga ang sobrang pag-igo sa bola pinaagi sa ulo mahimong magdaot usab sa panan-aw sa mga magdudula.
Ang Tinuod nga mga Pahiyom Makatakod
Adunay duha ka matang sa mga pahiyom, sumala sa taga-Pinlandia nga mga tigdukiduki nga si Dr. Jari Hietanen sa Universidad sa Tampere ug si Dr. Veikko Surakka sa Instituto sa Biyomedisina sa Unibersidad sa Helsinki. Ang usa ka matang sa pahiyom nailhan sa mga eksperto ingong sosyal nga mga pahiyom. Kini gitukmod lamang tungod kay naobligar ug naglangkit lamang sa kaunoran sa mga aping. Ang tinuod nga mga pahiyom, sa laing bahin, nagpahayag ug tinuod nga mga pagbati sa kahimuot ug nagpalihok dili lamang sa kaunoran sa mga aping kondili sa kaunoran usab sa palibot sa mga mata. Usa ka bag-ong pagtuon gikan sa Pinlandia nag-ingon nga ang tinuod nga mga pahiyom maoy makatakod. Pinaagi sa pagtiktik ug pagrekord sa gagmay kaayong mga lihok sa kaunoran, nakaplagan sa mga tigdukiduki nga ang mga tawo nga gigamit sa eksperimento gipapahiyom pinaagi lamang sa pagtan-aw sa letrato sa usa ka tawo nga may tinuod nga pahiyom. Ang maong reaksiyon wala makita sa dihang ang mga tawong gigamit sa eksperimento nagtan-aw sa letrato sa mga tawo nga nagpasundayag ug sosyal nga mga pahiyom.
Napakyas ang mga Astrologo
Sumala sa Alemang mantalaan nga Die Zeit, 44 ka astrologo sa Netherlands di pa dugayng miboluntaryo sa usa ka pagsusi nga giandam sa Olandes nga Katilingban sa mga Dili-Matinuohon. Ang mga astrologo gihatagan ug duha ka lista. Ang usa may dapit ug petsa sa pagkatawo sa pito ka tawo. Ang ikaduha nagtagana ug daghang personal nga impormasyon bahin sa matag usa sa pito ka tawo. Ang mga astrologo gihangyo sa pagpatukma sa matag tawo sa unang lista ngadto sa katumbas nga kahubitan nianang tawhana diha sa ikaduhang lista pinaagi sa paggamit sa ilang giangkon nga kabatid sa astrolohiya. Unsa sila ka malamposon? Katunga sa mga astrologo wala gani makakuha ug usa ka hustong tubag, ug walay nakapatukma ug kapin sa tulo. Ang kanhing mga eksperimento nagpatungha ug susamang mga resulta, apan ang mga astrologo miangkon nga sila gihatagan ug sayop nga impormasyon. Ugaling, niining kasoha ang mga kondisyon sa pagsusi gihan-ay mismo sa mga astrologo.