Sistema sa Abiyo sa Tubig sa London—Usa ka Bag-ong Sukod

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Britanya

ANG London, ang kaulohang siyudad sa Inglaterra, karon may usa sa labing modernong mga sistema sa abiyo sa tubig sa kalibotan. Kini natapos duha ka tuig nga abante sa eskedyul sa kantidad nga mga $375 ka milyon. Ang kahanas nga nabatonan sa pagtukod niini gitanyag na ngadto sa ubang mga nasod.

Nganong kinahanglanon ang maong mahal nga proyekto, ug unsay nalampos niini?

Bag-o Puli sa Daan

Ang labing karaang punoan sa tubo sa tubig sa London gitukod niadtong 1838. Kuwarenta ka tuig sa ulahi ang tubig sag-obon pa gihapon diha sa mga balde gikan sa mga gripo sa dalan diha sa mas kabos nga mga dapit sa siyudad. “Ang pagbukas sa gripo sayo sa buntag sa usa ka tawong may yawi maoy usa ka dako kaayo nga okasyon, . . . human makalakaw ang tawong may yawi walay usa ka tulo sa tubig ang makuha hangtod sa sunod nga buntag,” miasoy ang usa ka magsusulat.

Ang mga inhenyero sa panahon ni Raynang Victoria nakahimog binatid nga trabaho sa dihang gipaabot nila kining abiyo sa tubig ngadto sa tagsatagsa ka mga balay, nga nagtaod ug dagkong mga tubong puthaw ug mga tubo diha sa mga tinukod nga gilubong sa nagkalainlaing giladmon ilalom sa mga kalsada. Apan, sukad niadto ang nag-uswag nga gidaghanon, gibug-aton, ug pag-uyog sa dalan tungod sa nagdagang mga sakyanan, dugang pa sa nagkakusog nga presyur sa pagbomba nga gikinahanglan aron mapaneguro ang igong agos sa tubig ngadto sa lagyong mga distansiya​—hangtod sa mga 30 kilometros sa ubang mga kaso​—misangpot ug pagkasip-ak sa mga tubo. Kini miresultag kagubot sa trapiko sa dihang isira ang mga kalsada aron ayohon ang dagkong mga tubo sa tubig. Gibanabana nga 25 porsiyento sa tanang tubig nga makuha gikan sa mga tangke sa Inglaterra nausik tungod sa mga depekto sa tubo.

Dugang pa, ang panginahanglan ug tubig sa London misaka sa miaging 150 ka tuig​—gikan sa 88 ka milyong galon ngadto sa kapin sa 600 ka milyong galon kada adlaw. Ang mga makina sa paglaba, makina sa paghugas ug mga plato, paghugas ug mga kotse, ug ang pagbisbis sa mga tanaman panahon sa mga ting-init tanan nakaamot sa pagdako sa panginahanglan. Ang panginahanglan sa pagpauswag sa suplay sa tubig sa dagkong mga siyudad nahimong dinalian. Apan unsay angayng himoon?

Pagplano sa Nagdakong Panginahanglan

Ang pag-ilis sa karaang mga tubo pinaagi sa pagtaod ug mas lig-ong mga tubo ilalom sa mao gihapong sistema sa kalsada imposible. Ang dakong gastos ug kahasol wala makapahimuot sa mga taga-London. Busa, nahunahunaan ang proyekto nga Thames Water Ring Main napulo ka tuig kanhi. Kini magpadaghan gayod sa suplay sa tubig sa London. Ang proyekto maoy usa ka 80-kilometros, 2.5-metros-nga-gilapdong tubo sa tubig, o tunel, nga nalubong sa aberids nga giladmong 40 metros sa ilalom sa siyudad ug makadalag kapin sa usa ka bilyong litrong tubig sa usa ka adlaw. Ang maong ring main makakontrolar sa agos sa tubig sa bisan asa nga direksiyon, nga nagpaposible nga dili ipagamit ang bisan haing seksiyon alang sa pagmentinar sa bisan unsang panahon. Ang tubig paagoson sa ubos ngadto sa lalom nga tunel gikan sa mga planta nga lunsayan sa tubig ug unya ibomba direkta ngadto sa nataod nang mga tubo sa lokal nga mga pondohanan ug tubig, o mga tangke.

Nganong ang tunel, ang kinatas-an sa Britanya, kinahanglang lalom kaayo? Tungod kay ang ilalom sa yuta sa London gitadlastadlasan sa mga sistema sa 12 ka riles sa tren ingon man sa naandang mga pasilidad sa serbisyo publiko, ug ang tunel kinahanglang dili maigo niining tanan. Sa dihang ang mga inhenyero nga wala-damha nakaigo ug lalom nga lumbay sa mga pundasyon sa usa ka tinukod, nga wala himatikdi sa unang pagsurbi, ang trabaho nalangan sa kapin ug napulo ka bulan.

Ang konstruksiyon gieskedyul nga hugnahugna. Walay dagkong mga problema ang gilaoman sa paglungag sa kasagarang yutang kolonon sa London, apan ang paghimog tunel kinahanglang hunongon kapin sa usa ka tuig sa gisugdang dapit, sa habagatan sa Thames sa Tooting Bec. Didto ang mga tighimog tunel nakasugat ug lut-od sa mga balas nga may tubig nga kusog ang presyur, nga sa ulahi naglubong sa makina sa paglungag. Aron masulbad kini nga problema, ang mga kontraktor mihukom sa pagpabagtik sa yuta pinaagi sa pagbubog tubig nga gisagolag asin diha sa mga lungag sa temperatura nga minus 28 ka grado Sentigrado. Naglubong ug laing shaft sa duol, sila nakahimo sa paglungag diha sa bloke nga yelo aron makalot ang nalubong nga makina ug nagpadayon sa paglungag.

Tungod niini nga kasinatian, nakita sa mga inhenyero ang panginahanglan sa paghimog bag-ong sistema nga hanigan ug semento ang kilid sa tunel. Nadayag usab nga gikinahanglan ang lahing klase sa makina sa paghimog tunel aron makasagubang nianang hugka nga yuta. Ang earth pressure balance machine sa Canada mao ang tubag. Tulo ang gipalit, ug tungod niini, ang gikusgon sa paghimog tunel midoble ngadto sa 1.5 kilometros sa usa ka bulan.

Konstruksiyong Ginamit ang Kompiyuter

Ang naandang instrumento sa mga pagsurbi sa yuta nga theodolite gimontar sa mga atop aron masukod ang mga lokasyon sa shaft, ug dayon ang mga resulta susihon pinaagig kompiyuter. Kini nga paagi misaler sa sinugdan, apan sa dihang nagsugod na ang paghimog tunel, sa unsang paagi mapaneguro ang eksaktong katul-id sa ilalom sa yuta?

Dinhi, mipuli ang modernong teknolohiya pinaagi sa Global Positioning System (GPS). Kining kasangkapan sa pagsurbi naglakip sa usa ka satellite receiver nga gipaangay sa salakwanang nga GPS nga naglibot sa yuta. Ang kasangkapan makatandi sa mga senyales nga gikan sa daghang naglibot nga mga satelayt. Sa dihang kini nga mga sukod ikapaangay na sa kompiyuter, ang mga posisyon sa tanang 21 ka shaft ug 580 ka lungag matiman-an diha sa rota sa mga mapa sa Ordnance Survey. Nasangkapan niini nga impormasyon, ang mga naghimog tunel tultolan sa katukma.

Pagkontrolar Pinaagig Kompiyuter

Ang pagtagana sa mga panginahanglan sa unom ka milyong kustomer dili sayon nga trabaho. Ang panginahanglan magbag-obag-o dili lamang sa matag panahon kondili sa adlaw-adlaw. Kini nagkinahanglan ug tibuok-panahong pagmonitor aron mapaneguro nga mamentinar ang hustong presyur ug kalidad sa tubig sa tanang panahon. Sa unsang paagi posible kining hinungdanong koordinasyon? Pinaagi sa usa ka sistema sa pagkontrolar sa kompiyuter nga mikantidad ug $5 ka milyon.

Ang matag shaft pump gikontrolar sa kaugalingong kompiyuter niini, ug ang gasto napamenosan pinaagi sa paggamit ug barato, sa panahong diyutay ra ang nagagamit sa koryente. Ang sentro sa mga kompiyuter sa Hampton, sa kasadpang London, maoy nagkontrolar sa tibuok nga sistema sa kompiyuter. Ang kompiyuter mokuhag impormasyon gikan sa mga kable nga fiber-optic nga gitaod sa mga tubo diha sa mga pader sa tunel ug gipadala kini pinaagig closed-circuit nga mga monitor sa telebisyon.

Ang kalidad sa tubig ginasusi matag adlaw, matag semana, ug matag bulan. “Adunay 60 ka pagsusi nga kinahanglang himoon alang sa mga 120 ka substansiya sa pagsusi sa kalidad sa tubig. Kini naglakip sa mga analisis sa mga substansiya sama sa mga nitrate, sa masuhid nga mga elemento, sa mga pamatay sa dangan ug sa ubang ginagmayng kemikal nga mga substansiya,” nagpatin-aw ang mantalaang The Times. Kini nga mga sukod karon awtomatikong ginahimo ug ginapasa ngadto sa mga hedkuwarter sa kompiyuter aron maagpas ug maaksiyonan kon gikinahanglan. Ang mga tigtilaw sa tubig nagahimo usab ug pagtimbangtimbang sa kalidad sa tubig sa matag panahon.

Nagalantaw sa Umaabot

Kining katingalahan sa modernong inhenyeriya nagatagana na ug 583 ka milyong litro sa mainom nga tubig matag adlaw sa populasyon nga nagkatag sa 1,500 kilometros kuwadrado sa Greater London. Kon mapadagan na kini sa bug-os, makatagana kini ug mga 50 porsiyento sa presenteng panginahanglan, nga dili magpahubas sa ubang mga tuboran sa tubig.

Bisan kini dili pa igo. Busa, ang mga plano karon ginahimo na sa pagpasangkad sa ring main pinaagi sa laing 60 kilometros sa unang bahin sa sunod nga siglo. Sa pagkatinuod, usa ka mapaagihon nga solusyon sa usa ka malisod nga problema!

[Diagram sa panid 15]

Cross section ilalom sa London, nga nagpakita sa punoan nga tubo sa tubig ilalom sa ubang mga serbisyo sa tunel

A

Bag-ong punoan nga tubo sa tubig ug mga shaft

River Thames

Mga tunel sa riles ilalom sa yuta

H

[Credit Line]

Binase sa letrato: Thames Water

[Hulagway sa panid 16]

Makina sa paghimog tunel sa punoan nga tubo sa tubig

[Credit Line]

Letrato: Thames Water

[Hulagway sa panid 17]

Pagtukod sa punoan nga tubo sa tubig

[Credit Line]

Letrato: Thames Water