Katulgong mga Tin-edyer—Butang nga Angayng Kabalak-an?
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA CANADA
ANG kakulang sa tulog makapamenos sa katakos sa kaisipan ug sa memorya, ug ang tin-edyer nga mga estudyante nahilakip sa labing nameligro, matod sa mantalaang Globe and Mail sa Canada. “Ang kakulang sa tulog sa kabataan ug sa mga tin-edyer gilangkit usab sa mga suliran bahin sa panggawi, pagkamapikalon ug sobrang pagkalihokan.” Gisusi sa mga siyentipiko ang mga batasan sa pagkatulog sa mga 2,200 ka estudyante sa hayskul ug nadiskobrehan nga ang pagkatulog sa mga 47 porsiyento wala makaabot sa gisugyot nga walo ka oras kada gabii.
Bisan tuod ang mga batan-on kulang ug tulog tungod sa ilang estilo-sa-kinabuhi, “ang pipila kanila basin nag-antos usab sa wala-madayagnos nga mga sakit sa lawas nga angayng tambalan,” matod sa Globe. “Apektado sa sleep apnea ang mga 4 porsiyento sa kabataan, nga nag-edad ug 4 ngadto 18 anyos.” Panahon sa pagkatulog, ang agianan sa hangin diha sa likod sa tutonlan masirhag diyutay o bug-os, nga maglimite sa pag-agos sa oksiheno. Sa ingon, ang utok dili bug-os marelaks, ug ang kabataan momata nga gikapoy ug mapikalon.
Ang mga ilhanan nga may sleep apnea ang bata naglakip sa paghagok o pagpusnga samtang natulog, kanunay nga mga labad-sa-ulo sa mabuntag, ug mga suliran sa memorya ug sa paghatag ug bug-os nga pagtagad, ingon man ang mapinadayonon, grabe nga pagkakatulgon sa maadlaw. Gidasig ang mga ginikanan sa pagpamati usahay sa ilang mga anak samtang hinanok silang natulog. Si Dr. Robert Brouillette, usa ka eksperto sa pagkatulog sa bata sa Montreal Children’s Hospital, nag-ingon nga ang batang may sakit basin mohunong sa pagginhawa samtang natulog, bisan pag ang dughan tingali naghulpahulpa. “Pinaagi sa pagpukaw, ang kadiyot nga paghunong matapos diin ang bata mahigmata o maalimpungawan [ug] moginhawag pipila ka beses una mobalik sa pagkatulog.” Kanang mga hitaboa tingali mahitabo gatosgatos ka beses kada gabii ug ang usa ka bata mahimong kapoyon inigmata niya.
Ang American Sleep Disorders Association nagsugyot sa bugnaw, ngitngit nga lawak-higdaan nga walay makadisturbo, sama sa mga telebisyon o mga kompiyuter. Ang pagsunod sa regular nga eskedyul sa pagkatulog ug pagmata makatabang usab sa mga bata ug mga tin-edyer nga makatulog ug maayo sa gabii. Ang pipila nga may sleep apnea nakagamit ug aparato nga padayon ug unipormeng nag-andar, nga mohuyop ug hangin agi sa mga buho sa ilong ug sa baba aron ang likod sa tutonlan magpabiling abli panahon sa pagkatulog. Usa ka pedyatrisyan nag-ingon: “Ang pagkatulog mas hinungdanon kay sa kon unsay atong gikaon. Kini mas hinungdanon kay sa ehersisyo. Ang tulog mokontrolar sa atong mga hormone, atong mga emosyon ug atong sistema sa imyunidad.”