Asoy sa Panaw ni Ibn Battuta

SA TUIG 1325, usa ka batan-ong lalaki ang migikan sa Tangier, Morocco, ang una sa daghan niyang panaw paingon sa pipila sa kinalay-ang mga dapit sa iyang panahon, nga naglakip sa China, India, Indonesia, Mali, Persia, Russia, Syria, Tanzania, Turkey, ug sa tanang Arab nga kayutaan. Ang maong tawo mao si Abu Abdallah ibn Battuta, ug siya mipanawg mga 120,700 kilometros—nga walay laing nakahimo una pa maimbento ang mga makinang gipaandar sa alisngaw.

Si Ibn Battuta gitawag ug labing bantogang Muslim nga magpapanaw sa karaang panahon. Ang asoy bahin sa iyang duolag 30 ka tuig nga panaw, nga gisulat human sa iyang kataposang biyahe, motabang kanato sa pagkahibalo bahin sa kinabuhi ug kultura sa ika-14ng siglo, ilabina sa Islam nga mga nasod.

Panaw Paingon sa Mecca

Si Ibn Battuta migikan sa Tangier aron moduaw sa balaang mga dapit ug aron mohimo sa hajj, ang panaw sa mga Muslim paingon sa Mecca, nga kinahanglang buhaton sa matag hingkod nga Muslim nga makaarang sa pinansiyal ug sa pisikal. Ang Mecca nahimutang mga 4,800 kilometros sidlakan sa Tangier. Sama sa ubang relihiyosong magpapanaw, si Ibn Battuta mikuyog sa panon sa mga magpapanaw aron luwas nga makaabot sa iyang destinasyon.

Sanglit ang iyang amahan usa man ka qadi o huwes, si Ibn Battuta naedukar usab ingong qadi, ang kinamaayohang edukasyon sa Tangier. Sa pagkahibalo niini, ang iyang kaubang mga magpapanaw naghimo kaniyang tighusay sa mga panaglalis panahon sa panaw.

Paingon sa Alexandria, Cairo, ug sa Upper Nile

Ang panon sa mga magpapanaw misubay sa baybayon sa North Africa paingon sa Egypt. Dinhi, nakita ni Ibn Battuta ang gibantog nga parola sa Alexandria nga niadtong panahona nagsugod nag kagun-ob. Siya miingon nga ang Cairo daghan kaayog tinukod, dili hitupngan sa katahom, agianan sa lainlaing matang sa biyahedor, diin ang mga tawo pirmeng puliki. Nakadayeg kaayo siya sa mga barko, hardin, tindahan, relihiyosong mga tinukod, ug kostumbre nianang bantogang siyudad. Sama sa iyang naandan, siya naningkamot nga maangkon ang pagpaluyo sa mga klerigo, eskolar, ug ubang inilang mga tawo sa Egypt, ug siya milampos.

Gikan sa Cairo siya misubay sa Nile paingon sa Upper Egypt, nga nag-abot sa balay sa relihiyosong mga tawo, sa monasteryo, ug sa gisuportahag-donasyon nga mga sak-anan ug mga kolehiyo—nga komon niadtong panahona sa Muslim nga mga siyudad. Ang iyang tuyo mao ang pagtabok sa desyerto paingon sa Red Sea, paglawig ngadto sa kasadpang Arabia, ug pag-adto sa Medina, nga maoy nahimutangan sa moske ni propetang Muhammad, ug dayon sa Mecca. Apan wala siya madayon tungod sa gubat, busa mibalik siya sa Cairo.

Taas nga Ruta

Kay gusto gihapong makaabot sa Medina ug Mecca, si Ibn Battuta nagpaamihanan ngadto sa Gaza, dayon sa Hebron, ug sa dapit nga gituohang lubnganan ni Abraham, Isaac, ug Jacob. Sa iyang pagpaingon sa Jerusalem ug sa moske niini nga Dome of the Rock, siya mihapit sa Betlehem, diin iyang nakita nga gipakasagrado sa nag-angkong mga Kristohanon ang dapit nga natawhan ni Jesus.

Dayon si Ibn Battuta nagpaamihanan ngadto sa Damascus, diin siya nagtuon uban sa inilang Muslim nga mga eskolar ug nakadawat siyag sertipiko ingong magtutudlo. Siya miingon nga ang Umayyad Mosque sa maong siyudad mao ang “labing talagsaon” sa kalibotan. Ang mga tindahan nagbaligyag alahas, panapton, stationery, libro, ug mga produktong gama sa bildo, samtang ang puwesto sa mga notaryo publiko dunay “lima o unom ka saksi ug usa ka tawo nga gitudlo sa qádí ingong mangangasal.” Gani, samtang didto sa Damascus, si Ibn Battuta naminyo. Apan, ang maong babaye maoy usa lamang sa daghan niyang asawa ug puyopuyo nga daklit lang niyang nahisgotan sa iyang asoy.

Sa Damascus, si Ibn Battuta mikuyog sa ubang relihiyosong magpapanaw nga nagpaingon sa Mecca. Sa maong panaw ang iyang grupo nagkampo duol sa usa ka tuboran diin ang mga tigkalos ug tubig naggamit sa panit sa bupalo aron sa paghimog dagkong tangke. Gamiton kini sa mga magpapanaw sa pagpainom sa ilang mga kamelyo ug sa pagpuno sa ilang bawnanag tubig nga gama sa panit, sa dili pa sila motabok sa desyerto. Sa kataposan, nakaabot ra sila sa Mecca. Mao kini ang una sa pito ka relihiyosong panaw nga gihimo niya didto. Kadaghanan sa relihiyosong magpapanaw mamauli human mahimo ang ilang rituwal. Apan lahi si Ibn Battuta. Siya miadto sa Baghdad “aron lang makaabot didto,” miingon ang usa ka magsusulat.

Misamot ang Iyang Kaikag sa Pagpanaw

Sa Baghdad, nga maoy kaulohan kaniadto sa Islam, si Ibn Battuta nakadayeg sa publikong mga kaligoanan. “Ang matag tinukod dunay daghan kaayong pribadong mga banyo,” siya miingon, “nga ang matag usa dunay lababo sa suok, nga may duha ka gripo diin moagos ang bugnaw ug init nga tubig.” Sa tabang sa usa ka mahigalaong heneral, nailaila ni Ibn Battuta ang sultan nga si Abu Sa’id. Pagbiya niya, gipadad-an siya sa sultan ug bililhong mga gasa—usa ka kabayo, besti nga pangseremonyas, ug sulat nga naghangyo sa gobernador sa Baghdad nga hatagan siyag mga kamelyo ug pagkaon.

Dayon si Ibn Battuta milawig paingon sa mga pantalan sa Mogadishu, Mombasa, ug Zanzibar sa East Africa una siya mopanaw paingon sa Arabia ug sa Persian Gulf. Sa ulahi, iyang gihubit ang mga tawo, kostumbre, ug mga produkto nga iyang nakita sa maong panaw—ang pagkamaabiabihon sa mga taga-Somalia sa mga negosyante, ang pagmamâ ug pagpananom ug lubi sa Yemen, ug ang pagpanalom ug perlas sa Persian Gulf. Dayon, iyang gisubay ang taas ug liboton kaayong ruta paingon sa India—nga miagi sa Egypt, Syria, ug Anatolia (Turkey); latas sa Black Sea; libot sa amihanan sa Caspian Sea; ug dayon ngadto sa gitawag karon ug Kazakhstan, Uzbekistan, Afghanistan, ug Pakistan.

Gikan sa India Ngadto sa China

Sa India, si Ibn Battuta nag-alagad ingong qadi sa sultan sa Delhi sulod sa walo ka tuig. Kay nahibalo nga ganahan kaayong mobiyahe si Ibn Battuta, gipadala siya sa sultan ingong embahador ngadto kang Togon-temür, ang Mongolian nga emperador sa China. Dala niya ang gasa sa sultan nga “usa ka gatos ka de-rasa nga kabayo, usa ka gatos ka puting ulipon, usa ka gatos ka Hindu nga mananayaw ug mag-aawit nga babaye, usa ka libo ug duha ka gatos ka lainlaing panapton, bulawan ug plata nga mga kandelero ug mga planggana, mahalong mga besti, kalo, sudlanan sa pana, espada, guwantes nga binordahag perlas, ug kinse ka eunuko.”

Sa pantalan sa Calicut sa habagatang India, si Ibn Battuta nakakitag mga junk—dagkong barko sa mga negosyante—nga nagbiyahean sa ruta nga gusto niyang agian paingon sa China. Ang maong mga barko may mga layag nga moabot ug 12 ka buok, ang tanan gama sa amakan, ug may tripulante nga moabot ug mga 1,000—600 ka marinero ug 400 ka sundalo. Ang pamilya sa mga marinero nagpuyo sa barko, diin “sila [nananom] ug utanon ug luy-a diha sa kahoyng mga sudlanan,” miingon si Ibn Battuta.

Ang barko naguba maong wala niya matuman ang iyang misyon sa China. Hinunoa, nanarbaho siya sa usa ka Muslim nga magmamando sa Maldives ug siya ang unang naghubit sa mga kostumbre didto. Sa ulahi, nakaabot ra gyod siya sa China. Bisan tuod nakakita siyag maayong mga butang didto, diha say nahisupak sa iyang relihiyon. Sanglit diyutay ra siyag giasoy bahin sa China, ang pipila nagduhaduha kon tinuod ba gayod ang iyang giingon nga nalukop niya ang China. Tingali mga pantalan lang sa habagatang China ang iyang naadtoan.

Kagul-anan sa Iyang Pagpauli

Pagbalik sa Damascus, nasayran ni Ibn Battuta nga ang iyang anak nga lalaki nga iyang gibilin didto mga 20 ka tuig na ang milabay, 12 ka tuig nang patay ug ang iyang amahan, nga nagpuyo sa Tangier, 15 ka tuig nang patay. Tuig 1348 na kadto, ug ang Black Death mihampak sa Middle East. Gani, gitaho ni Ibn Battuta nga sa Cairo 21,000 ka tawo ang nangamatay kada adlaw!

Usa ka tuig sa ulahi, kining 45-anyos nga magpapanaw nakaabot sa Morocco, diin iyang nasayran nga ang iyang inahan namatay sa maong hampak pipila pa lang ka bulan ang milabay. Bayente uno anyos siya pagbiya niya didto. Natagbaw na ba siya sa iyang 24 ka tuig nga pagpanaw? Dayag nga wala, kay sa wala madugay miadto siya sa Spain. Tulo ka tuig sa ulahi, iyang gisugdan ang iyang kataposang panaw, diin nakaabot siya sa Niger River ug sa Tombouctou (Timbuktu), usa ka siyudad sa Aprikanhong nasod nga nailhan karong Mali.

Gisugo sa Pagsulat sa Iyang Panaw

Human mahibaloi ang mga panaw ni Ibn Battuta, ang sultan sa Fez, Morocco, nagsugo kaniya sa paghimog sinulat nga asoy aron basahon diha sa palasyo ug gihatagan siyag sekretaryo, si Ibn Juzayy. Ang maong basahon wala kaayo mapanagtag sa pinulongang Arabic, ug ang paghubad ngadto sa mga pinulongan sa kasadpan nagsugod lamang human kini madiskobrehi sa mga eskolar sa Europe sa ika-19ng siglo.

Si Ibn Juzayy naghubit sa maong basahon ingong pinamubo nga asoy sa magpapanaw, apan daw gituyo pag-usab sa sekretaryo ang pipila ka detalye sa maong asoy. Bisan pa niana, ang maong sinulat naghatag kanatog ideya sa kinabuhi, negosyo, kostumbre, relihiyon, ug politika sa kayutaan nga naadtoan ni Ibn Battuta, ilabina ang Islam nga mga nasod sa karaang panahon.

[Hulagway sa panid 14]

Ika-13ng siglo nga dibuho ni al-Wasiti sa mga Muslim nga nagpanaw paingon sa Mecca

[Credit Line]

Scala/White Images/Art Resource, NY

[Hulagway sa panid 16]

Catalan Atlas sa 1375, nga nagpakita sa pipila ka lugar nga giadtoan ni Ibn Battuta

[Credit Line]

Snark/Art Resource, NY