Ang Katingalahang Elemento

“Walay elemento nga mas hinungdanon sa kinabuhi kay sa carbon,” nag-ingon ang librong Nature’s Building Blocks. Tungod sa talagsaong kinaiyahan sa carbon, kini magdikitay sa usag usa ug sa ubang kemikal nga mga elemento, ug sa ingon magama ang milyonmilyong compound diin daghan pa niini ginadiskobre o ginahimong artipisyal.

Sama sa mga pananglitan nga gipakita dinhi, ang mga carbon atom magdikit ug mapormag mga kadena, pyramid, singsing, pligo, ug tubotubo. Ang carbon katingalahan gayod nga elemento!

DIAMANTE

Ang mga carbon atom mapormag solidong pyramid nga gitawag ug tetrahedron, tungod niini nga porma, ang pyramid lig-on kaayo, ug sa ingon ang diamante mao ang kinagahiang bato. Ang diamante nga walay tatsa maoy usa lang ka molekula sa mga carbon atom.

GRAPHITE

Ang hugot kaayong pagkadikit nga mga carbon atom nahan-ay ingong patongpatong nga mga lut-od, ug kay ang pagkapatong niini luag man, kini modailos samag palid sa mga papel nga napatongpatong. Busa, ang graphite maayo nga panggrasa ug pangunang sangkap sa lead pencil.a

GRAPHENE

Kini maoy usa lang ka lut-od sa mga carbon atom nga hexagonal ug porma. Ang graphene mas lig-on kay sa puthaw. Ang agi sa lapis dunay gamayng gidaghanon sa graphene.

FULLERENES

Kining basiyo nga mga molekula sa carbon lainlain ug porma, may pormang gigming nga mga bolitas ug mga tubotubo nga gitawag ug nanotube. Ang molekula sa carbon ginasukod pinaagig nanometer o bilyonbilyon sa usa ka metros.

BUHING MGA ORGANISMO

Ang gambalay sa kadaghanang selula diha sa mga tanom, hayop, ug tawo hinimo sa carbon—elemento nga makita diha sa carbohydrate, fat, ug amino acid.