Pagpamatuod Diha sa Yuta nga May 700 ka Pinulongan
MAY nahibaloan ka bang nasod nga ang luna sa yuta mas gamay kay sa Espanya, apan may populasyon nga duolan sa upat ka milyon nga nagsulti halos sa ikaupat ka bahin sa mga pinulongan sa kalibotan? Makangalan ka ba sa nasod nga nakakuha hapit katunga sa ikaduha sa labing dagkong isla sa kalibotan? Ang isla mao ang Papua New Guinea, ug kapin sa 700 ang gidaghanon sa mga pinulongan nga gisulti sa mga molupyo. Sa unsang paagi mitungha ang daghang pinulongan?
Halapad nga Yuta nga Daghag Pinulongan
Ang Papua New Guinea maoy usa ka isla nga nasod nga nahimutang sa amihanan sa Australia ug dili kaayo layo sa habagatan sa equator. Gilangkoban kinig duolan sa 600 ka tropikal nga mga isla nga kaylap sa distansiyang 1,000 ka milya (1,600 km). Apan, kapin sa ikalimang bahin sa total nga luna sa Papua New Guinea anaa sa dakong isla sa New Guinea, nga giaambitan sa Indonesia, ngadto sa kasadpan.
Ang unang mga molupyo sa Papua New Guinea ginaingon nga milalin gikan sa Asia agi sa Indonesia. Gisundan kini sa ulahi sa mga Melanesian ug Polynesian. Nagkalainlain ang kolor sa panit gikan sa kapehon ngadto sa itomon ug ang barog gikan sa mubo ug tigson ngadto sa taas ug niwang. Tungod kay bukiron ang kadaghanang kasulopan, nga may bagang mga lasang ug taas nga mga bukid, ang kadaghanan sa mga tribo nagpuyo nga halos nahilain sa usag usa ug nakaugmad ug ilang kaugalingong mga pinulongan. Ang kadaghanan sa mga pinulongan sa Papua komplikado ug mga gramaryo. Oo, ang Papua New Guinea mao ang yuta nga may hapit 700 ka pinulongan, dili mga diyalekto!
Sa 1975 nahimong independenteng nasod ang Papua New Guinea diha sa British Commonwealth. Sila may parliyamentong demokrasya ilalom sa magmamando sa Britanya ingong ulo sa estado apan may lokal nga primer ministro. Bisag Ingles ang opisyal nga pinulongan karon, ang dakong bahin niadtong sakop sa 700 ka grupo sa mga pinulongan nagsulti sa duha ka komung mga pinulongan, Hiri Motu o New Guinea Pidgin.
Laing Pinulongan Gidugang
Apan, motuo kamo o dili, sa pila ka tuig nga milabay usa ka “pinulongan” ang nakulang ning yuta nga may 700 ka pinulongan. Unsa man kana? Kadto mao ang “putling pinulongan”—mga kamatuoran sa Bibliya bahin sa Diyos ug sa iyang Gingharian. (Sofonias 3:9) Kining bag-ong pinulongan wala ipailaila ngadto sa Papua New Guinea hangtod sa katuigan sa tunga-tunga sa 1930.
Nagsugod kining tanan sa 1935 dihang ang Lightbearer, usa ka de-motor nga sakayan diin ang mga tripulante niini mga Saksi ni Jehova, migikan sa Australia ug sa ulahi midunggo sa Port Moresby sa habagatang-sidlakang baybayon sa Papua New Guinea. Una kining higayon nga nakadungog ang mga molupyo sa tingog sa “putling pinulongan”—sa literal nga pagpamati sa balita sa Gingharian sa Diyos dihang gisibya kini pinaagig gamit sa sound diha sa dungawan sa sakayan sa Lightbearer.
Apan, dili hangtod sa 1951 nga kining “putling pinulongan” labi pang nailhan ug gigamit. Sukad niadtong tuiga, ang mga Saksi nga gikan sa Australia, Canada, Tinipong Bansa, Alemanya, Inglaterra, ug New Zealand mibuluntaryo sa pag-adto sa Teritoryo sa Papua ug sa New Guinea, nga maoy pagtawag niini niadto. Human nga nakasangyaw sa mga Uropanhon didto, nakakita sila sa ulahi ug mga paagi sa pagpakisulti sa netibong mga taga Papua bahin sa Gingharian sa Diyos. Nalangkit niini ang pagduaw sa balay-balay, nga nagkinahanglag dugang paningkamot tungod kay ang mga balay nakapatong sa taas kaayong haligi sa ibabaw sa tubig o sa yuta.
Siyempre, aron ikatudlo ang “putling pinulongan” ngadto niining daghag pinulongang populasyon, ang mga Saksi nga gikan sa ubang nasod kinahanglang magtuon labing menos usa sa duha ka komung pinulongan, o pinulongan sa komersiyante. Wala kini makasulbad sa tanan nilang mga problema tungod kay kining duha ka pinulongan dili lumad nga pinulongan sa mga molupyo apan sinaksak-sinagol nga sinultihan aron lang makakomunikar ang mga tawong nagsultig lain nga pinulongan. Ug dili tanan sa isla nagasulti niining duha ka pinulongan. Busa ang pagsangyaw malisod dihang makigsulti sa usa ka tawo sa usa sa mga pinulongan sa komersiyante ug unya ipahubad kaniya ang mensahe aron makasabot ang uban.
Migamit usab ang mga Saksi ug orihinal nga mga paagi sa pagtudlo, sama sa pagdrowing ug simpleng mga larawan diha sa pisara o sa bisan unsang materyal nga magamit. Sa ulahi, ang literatura sa Bibliya ug mga magasin nabatonan sa pinulongan sa komersiyante sa Hiri Motu ug New Guinea Pidgin. Ang brosyur nga Tagamtama ang Kinabuhi sa Yuta sa Walay Kataposan! niining duha ka pinulongan ilabinang mapuslanon sa pagtudlo sa mga taga isla sa “putling pinulongan.”
Nakadungog ang Sakop sa Harianong Pamilya sa “Putling Pinulongan”
Si Jesu-Kristo miingon nga ang iyang mga tinun-an ‘magabarog atubangan sa mga gobernador ug mga hari tungod kaniya, aron makapanghimatuod kanila.’ (Marcos 13:9) Sa Agosto 9, 1984, ang ubang mga misyonero sa mga Saksi ni Jehova sa Manus Island gihatagan ug higayon sa pagpamatuod sa sakop sa harianong pamilya, ilalom sa mas maayong mga sirkumstansiya. Niadtong adlawa si Prince Charles, ang manununod sa trono sa Gran Britanya, miduaw sa isla.
Diha sa ilang gidekorasyonang mga sakayan, ang mga sakop sa tribong Titan mikumboy kang Prince Charles gikan sa iyang barko ngadto sa baybay sa tabok sa dalan gikan sa balay sa mga misyonero. Tapos giabiabi sa usa ka gatos ka mananayaw ug “gikoronahan ingong pangulo sa tribo,” gidala siya sa paniudto nga niini giimbitar sa Primer sa Manus Island ang mga misyonero. Dihang gipangutana kami sa Prinsipe kon unsay among gihimo sa Manus Island, malipayon nilang gibatbat sa mubo ang ilang buluhaton. Nalipay sila nga nakahigayon sila sa pagpahibalo kaniya nga si Jehova nga Diyos may mga Saksi usab diha sa halayong Manus Island.
Ug maayong pagkaatol, ang opisyal nga mipailaila sa mga misyonero kang Prince Charles nakabasa sa librong Ikaw Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta. Usahay, mohapit siya sa balay sa mga misyonero aron makig-estorya samtang manginom ug kape nga may paris nga keyk.
Usa ka Bag-ong Pinulongan Alang sa Usa ka Politiko
Usa ka negosyanteng taga New Guinea nalangkit sa politika ug sa Lutheran Church. Apan, ang lokal nga iglesya nga iyang gitambongan nabahinbahin nga gumikan niadto ang duha ka magkaawayng mga pastor mipormag duha ka pundok nga nag-awayay sa usag usa hapit usa ka tuig sa mga pana, udyong, ug mga bangkaw, ug mga taming. Napatyan ug siyam ka tawo ang ilang panag-away ug daghan ang nasamdan. Midesider ang tawo sa pagbulag sa Lutheran Church apan naglibog kon asa pangitaon ang tinuod nahiusang mga Kristohanon. ‘Dili mga Saksi ni Jehova, kay bakak man usab sila nga mga propeta,’ palandong pa niya.
Mao kini ang iyang hunahuna dihang ang lokal nga grupo sa mga Saksi ni Jehova mihangyo sa pag-abang sa iyang bus aron sa pagtambong sa distritong kombensiyon. Sa mga rason sa negosyo, misugot siya ug siya mismo ang mimaneho sa bus. Mitambong siya sa programa sa Dominggo ug nakadayeg kaayo sa kalinaw ug kahilom, sa bug-os nga pagpatalinghog sa mga tumatambong—mga hamtong ug mga bata—nga gisundan ang mga mamumulong pinaagi sa pagtan-aw sa ilang mga Bibliya. Labi pa gayod siyang nakadayeg sa panahon sa paniudto, dihang iyang nakita ang malipayong mga Saksi nga mapailobong naghulat sa ilang ilang pagkaon, ang mga puti ug ang mga mamumulong naghulat sa ilang turno sama sa uban ug mikaon sa samang pagkaon. Sa panahon sa unom-ka-oras nga biyahe, nakadungog siya sa mga Saksi nga malipayong nanganta sa mga alawiton sa Gingharian. ‘Pagkadako sa kalainan gikan sa nag-awayay nga mga Lutherano!’ sa hunahuna pa niya.
Misugot kining tawhana sa pagtuon sa Bibliya uban sa lokal nga mga Saksi, apan sa tago, aron dili masuko ang iyang kaubang mga Lutherano. Hinunoa, nakabaton dayon siyag espirituwal nga kalig-on sa pagluwat gikan sa iglesya ug sa iyang mga kalihokan sa politika. Siya ug ang iyang asawa miagi ug “kausaban sa putling pinulongan” ug misugod sa “pagtawag sa ngalan ni Jehova, aron makaalagad kaniya duyog” sa Iyang nahiusang mga saksi.—Sofonias 3:9.
Dakong Pagpanudlo Gihapon ang Gikinahanglan
Pagkadakong buluhaton ang nahimo sa mga misyonero ug ubang mga Saksi nga mibuluntaryo sa pag-anhi gikan sa ubang nasod sa pagtudlo sa “putling pinulongan” sa Papua New Guinea! Gikan sa duha lang ka magmamantala sa 1951, ang gidaghanon sa Saksi nga mga magmamantala ug mga magtutudlo mitubo ug kapin sa 1,800, ang kadaghanan kanila karon gikan sa lokal nga populasyon.
Kining lokal nga mga Saksi mao ang tuboran sa pagdasig niadtong gikan sa ubang mga yuta sa pag-alagad dinhi. Ang usa ka Ingles nga mga igsoon nga nagpuyo sa isla sa Bougainville misulat: “Ang usa sa labing makadasig nga mga butang nga mopalihok kanamo sa pagpadayon sa pag-alagad kang Jehova dinhi mao ang pagkakita sa among mga igsoon sa Papua New Guinea nga nagpadayong nag-alagad nga matinumanon kang Jehova, bisan sa malisod kaayong mga kahimtang. Ang kadaghanan kanila walay ilang kaugalingong mga balay kondili nag-ipon ug puyo sa ilang mga paryente. Molakaw pa sila ug halayong mga distansiya sa mainit kaayong klima o sa kusog nga mga ulan aron makatambong sa mga tigom o sa paggula sa pag-alagad sa kanataran. Taakon sa usa sa atong lokal nga mga igsoong babaye ang kasulopan. Aron dili mausik ang panahon dihang makigtagbo kanamo sa pagsangyaw sa dalan, itabok siya sa iyang bana sa suba, uban sa iyang gamayng anak nga babaye ug masuso, diha sa dakong goma.”
Dako pa ang panginahanglan sa pagtudlo ang mahimo taliwala sa lokal nga populasyon. Anaa ang kaikag. Tinuod kini gikan sa kamatuoran nga 10,235 ka tawo ang mitambong sa Memoryal sa kamatayon ni Kristo sa 1987. Apan dugang tabang ang gikinahanglan aron sa pag-atiman sa tanan niining interes sa “putling pinulongan.” Sumala sa pagkapahayag niana sa langyawng Saksi, nga mianhi dinhi aron sa pag-alagad sa dapit diin dako ang panginahanglan: “Makasubo sa akong kasingkasing ang paghunahuna sa daghang interesadong mga tawo niining halayong mga balangay sa kasulopan sa Papua New Guinea. Kulang ang among mga mamumuo sa nataran dinhi. Adunay dakong panginahanglan niining bahina sa kalibotan. Kami nahibalo nga nasayod si Jehova niini ug nga siya mohimog mga tagana sa pag-atiman niining mga tawhana nga gigutom sa kamatuoran.”
Ikaw komosta? Buot ka bang makigbahin sa pagtudlo sa “putling pinulongan” ning yuta nga may 700 ka pinulongan?