Among Dili-Hikalimtang Biyahe Ngadto sa Vanuatu
SA PAGLUPAD sa among ayroplano gikan sa landigang Port-Vila aron dalhon kamig balik sa Nouméa, New Caledonia, nakasugod kami sa pag-amgo nga ang kinadak-an sa among nasinati sa among biyahe wala dahoma. Nahipatik nga lalom sa among panumdoman dili lamang ang mga talan-awon ug mga tingog sa matahom nga kapuloan sa Vanuatu ug ang masadyaong mga tawo kondili hasta usab ang mangilngig nga kasinatian sa paglabang sa malaglagong unos sa usa ka tropikal nga pulo.
Ang Vanuatu maoy pormag-Y nga pundok sa mga 80 ka pulo sa habagatan-kasadpang Pasipiko, mga 400 kilometros amihanan-silangan sa New Caledonia. Nahatibulaag taliwala sa kapuloan mao ang 84 sa among isigkasaksi ni Jehova sa duha ka kongregasyon. Ang akong asawa ug ako nalipay kaayo sa dihang gihimo ang kahikayan nga kami moduaw kanila. Natural lamang, daghang pangutana ang mitungha sa among alimpatakan. Unsang matang sa mga kahimtang ang among mahibalag? Unsay hitsura sa mga tagapulo? Ug, labing hinungdanon, unsay ilang pagsanong sa maayong balita sa Gingharian?
Kombensiyon sa Port-Vila
Kami nabalaka sa nasayran namo nga bisan pag ang kadaghanan sa mga molupyo maoy Melanesian sa rasa, kapin sa usa ka gatos nga pinulongan ang gigamit sa arkipelago. Apan kami nahupayan sa pagkasayod nga ang usa ka matang sa Pidgin English nga gitawag Bislama maoy komun nga pinulongan. Busa walay dakong suliran sa pagpakigkomunikar sa katawhan.
Ang una namong gihunongan mao ang Port-Vila, ang kaulohan sa Vanuatu. Dinhi, kami mitambong sa “Balaang Kalinaw” Distritong Kombensiyon. Ang lokal nga mga Saksi nagkugi sa pag-andam niana. Makalipay ang pakighimamat sa mga delegado gikan sa hilit nga mga pulo nga nagtigom sa daghang bulan aron makabiyahe.
Ang tigomanan naghuot sukad sa unang adlaw sa kombensiyon. Kapin sa 300 ka tawo nangabot sa pagtan-aw sa mga drama sa Bibliya nga gipasundayag pinaagig mga videotapes. Kadto talagsaon, kon hunahunaon nga may 84 lamang ka magmamantala sa Gingharian sa tibuok kapuloan. Sa pagkamatuod, si Jehova nagaandam ug maayong pag-ani niining gagmayng mga puntik sa yuta sa tunga sa Dagat Pasipiko.
Paghibalag sa “Gagmayng mga Namba”
Sa sunod adlaw, ang usa ka lumad nga igsoong lalaki ug ako misakayg gamayng ayroplano ug mipadulong sa pulo sa Malekula. Tapos sa lisod ug ug-ug nga biyahe, kami nakatugpa sa South West Bay. Ang akong kauban milakaw sa pagpangita sa iyang ig-agaw aron makakuhag bangka alang kanamo. Kadto lamang ang paagi sa pag-abot sa balangay sa Letokas, ang among kataposang dulnganan.
Samtang kami milarga sakay sa among bangka ug nagsubay sa baybay, ako nahingangha sa kinaiyanhong katahom sa pulo. Ang titip nga mga pangpang nga laktud mitidlom sa dagat yanong makapahingangha. Ang labong nga talamnon nahadiindiin, nga nirebetehan sa dugom-ug bulok nga kabulakan o gikuyapotan sa mga balagon, mga pako, ug sa matahom nga mga orkids. Naglupadlupad gikan sa kahoy ngadto sa kahoy mao ang buloknong mga kalanggaman, sama sa mga periko.
Gikan sa among bangka nakita usab namo ang kabahandianon sa dagat—ang takot, ang naandang pondohanan sa pagkaon sa mga tagapulo. Ang katawhan gikan sa tibuok kalibotan mangabot aron mosalom ug modayeg sa katahom sa takot ug sa tropikanhong kaisdaan. Daghan usab ang mga kinhason ug mga pansat, ug kana pukoton ug sapangon sa mga tagapulo alang sa pagkaon.
Sa wala madugay among namatikdang ang aso mipataas gikan sa usa ka asyenda sa lubi sa halayo. Kadto nagtimaan sa among destinasyon, usa ka matahom nga luok duol sa Bamboo Bay. Sa pagsingabot namo sa baybay, ubay-ubayng pawikan nangabot nga nagduladula palibot namo. Dayon nakita namo ang pila ka lalaki nga may mga udyong ug pana nga naghimo sa daghang maukyabong pangompas. Nahiapil kanila, nakita namo ang among mga igsoon, nga nalipay sa among pag-abot.
Kini sila mao ang Gagmayng mga Namba sa habagatang Malekula, usa sa labing hilit nga mga tribo sa South Pacific. Sila nagapuyo sa gagmayng mga balangay sa habog nga kabukiran nga baktason ug pila ka adlaw gikan sa baybayon. Ang mga lalaki tigsul-ob ug “namba,” usa ka bahag nga binuhat sa mga dahon nga gitapot sa usa ka panit nga bakos. Ang mga babaye nagasul-ob ug mugbong mga sayal nga dahon. Sa matag balangay, kasagarang adunay sentro sa seremonyas diin buhaton ang sakripisyal nga mga sayaw ug ubang rituwal. Bisan pag daghan sa mga tagabalangay nagsagop sa Kasadpanhong pagkinabuhi, kasagaran gihapon ang mga patuotuo ug espiritistikanhong mga buhat.
Usa ka kalipay ang paghibalag ug pagtimbaya sa mga igsoon. Ang mga lalaki gagmayon ug lawas apan kusgan kaayo. Ang ilang kinaiyanhong pagkamaulawon ug ilang kalulot nakatandog sa akong kasingkasing. Ang pila ka bata nahadlok kanako tungod kay ang mga tawong puti nga ilang nailhan kadaghanan mga doktor, ug ang mga bata makahinumdom gayod sa mga ineksiyon!
Ang balangay nabahin sa duha pinaagi sa usa ka gamayng plantasyon sa lubi sa tunga. Ang katunga sa balangay gireserba alang niadtong nagdawat sa kamatuoran, ug sa wala madugay akong nahibaloan ang hinungdan niini. Aron sa pagbarog dapig sa kamatuoran ug pagpadayon sa ilang pagtuon sa Bibliya, ang pipila kinahanglang mopuyo nga bulag sa ubang mga tagabalangay.
Ang mga payag gitukod ibabaw sa mga haliging kawayan. Sa among pagsulod sa usa kanila, ako dihadiha gisugat sa bagang aso gikan sa kalayo sa tunga sa kuwarto. Nanghapdos ang akong mga mata tungod sa aso, apan labing menos kadto nag-abog sa mga lamok ug mga langaw. Sa duol, sa laing gamayng payag, ang usa ka babaye nag-atiman sa usa ka hiwang buluk, o karneng baka, nga gibulad sa mga dahong laplap, nga nangitom sa mga langaw.
Among gidapit ang mga tawo sa pagtan-aw sa usa ka salida sa slide sa gabii sa Miyerkoles. Kadto usa ka presentasyon sa kasaysayan sa mga Saksi ni Jehova nga nag-ulohang Pag-uswag sa Tibuok Kalibotan Bisan pa sa Paglutos. Ang usa ka magmamantala nag-una sa usa ka adlaw nga panaw sa pagdapit sa pila ka tagabalangay sa kabukiran. Naikag akong motan-aw kon sila moabot ba. Sa pagkilomkilom, ang usa ka batan-ong lalaki miabot uban sa iyang pana ug mga udyong. Gisundan siya sa ubay-ubay pang ubang tawo. Nalipay ako sa pagtan-aw nga ang distansiya wala makapugong kanila sa pagtambong niadtong tigoma.
Sa taudtaod, kami gilibotan sa mga pana ug mga udyong. Mga 80 ka tawo ang nangabot, ug gisugdan namo ang salida. Makalingaw ang pagpamati sa panaliti nga ilang himoon pinaagi sa ilang dila sa dihang sila matingala sa butang ilang makita sa slides.
Tapos sa programa sa slide, ang paghisgot nasentro sa mga kostumbre ug mga batasan sa lumad nga katawhan. Ang mga tagabalangay namati pag-ayo ug malipayong nagdawat sa pasidaan sa Bibliya batok sa demonismo sa 1 Corinto 10:20, 21. Sa taastaas nga panahon, wala sila magpadaog sa paningkamot sa mga misyonaryo sa mga iglesya sa Kakristiyanohan sa pagpasunod nila sa giingong Kristohanong paagi sa kinabuhi. Kadto sa bahin maoy tungod kay sila wala mouyon sa pipila ka doktrinang gitudlo sa mga misyonaryo ug sa bahin tungod kay sila nalisang sa kagawian sa pipilang nag-angkong mga Kristohanon. Karon, ang mga tagabalangay nalipay sa pagkahibalo sa saad sa Diyos nga ipasig-uli ang yutan-ong paraiso ug banhawon ang mga patay. Ako nakahunahuna gayod sa mga pulong ni Jesus sa Juan 8:32: “Kamo mahibalo sa kamatuoran, ug ang kamatuoran magapahigawas kaninyo.”
Ang pagtuo niining mga tawhana ug ilang gugma sa Bibliya nagkahulogan usab sa pagsupak alang kanila. Ang pila ka relihiyosong pangulo nagpugos sa mga lumad sa paglansang sa atong mga brosyur diha sa ilang mga pultahan ingong timaan nga nagkahulogan ‘wala kami magkinahanglan niini dinhi.’ Apan kadtong matanga sa pagsupak nakapahinabo lamang nga ang pipila ka tagbalay gustog usa ka pagtuon sa Bibliya aron masusi ang kamatuoran. Gilisdan ako kaayo sa pagbiya sa maong maayong mga higala nga nahigugma sa kamatuoran. Misaad ako nga mobalik ug moduaw sa ilang balangay didto sa itaas sa kabukiran.
Paglabang sa Bagyo Uma
Ang among biyahe nag-apil sa paghapit sa Espiritu Santo, laing pulo sa amihanan sa Vanuatu. Didto giduaw namo ang Luganville nga Kongregasyon. Bisan tuod may usa ra ka ansiano sa maong kongregasyon, may maayong espiritu taliwala sa kahigalaan. Sa pakigpulong sa Bibliya sa Dominggo, kaming tanan natingala nga nahimuot sa pagtan-aw sa 150 ka tawo, tulo ka pilo sa gidaghanon sa mga magmamantala sa Gingharian.
Kinahanglang mobalik kami sa Port-Vila aron makasakop sa ayroplano nga magdala kanamo balik sa Nouméa, New Caledonia. Samtang didto sa Port-Vila, among nadungog ang balita sa hapon sa Biyernes nga ang bagyo Uma nagsingabot. Wala kaayo matingala ang mga tawo, sanglit kining matanga sa kalihokan sa panahon kasagaran na nianang panahona sa tuig. Dayon gitaho nga ang bagyo moabot sa pagka 7:00 s.g. Midali kami sa pagpadalag mensahe pinaagi sa lokal nga estasyon sa radyo nga ang among mga tigom ioktaba. Ug ako nabalaka bahin sa among paglupad balik sa Nouméa sa pagka Dominggo.
Sa pagka alas 5:30 s.g., ang hangin kusog kaayo nga misugod kana sa pagdugmok sa pila ka bentana. Nakaamgo kami nga kinahanglang among babagan ang mga bentana ug mga pultahan aron ang hangin dili mokalit pagsulod ug maglangkat sa atop. Ang mga kutson, mga katre, mga tokador, ug mga lamesa gipatongpatong sa dapit sa mga bentana ug mga pultahan. Nabati namo ang puwersa sa hangin nga mihapak sa balay, apan ikalipay nga ang tanan wala matarog. Sa ulahi among nasayrang ang hangin miabot ug 240 kilometros matag oras niadtong gabhiona.
Sa taudtaod milinaw na. Gipahimuslan namo kadto ug midali sa pagsusi kon unsay kahimtang sa mga Saksing nagpuyo sa sunod nga balay. Natingala kami sa pagkakita sa mga kahoy diha sa ilang tugkaran nga nangapukan ug nahugno ang bungbong sa usa ka kuwarto. Ang tulo ka managsoong babaye nagpondo sa laing kuwarto nga nagpaabot ug hinabang. Nagsugod kami sa pagkahibulong kon unsay kahimtang sa uban namong mga igsoon. Kaming tanan miampo kang Jehova nga luwason sila.
Sa pagkatungang gabii, tapos ang halos walo ka makapalapoy nga oras, ang unos mipaingon sa habagatan sa arkipelago. Apan nagpadayon ang liti ug ulan. Tungod sa kanunayng mga pangidlap sa liti, nakita namong nanglupad ang mga atop nga sin. Ug dayon misugod sa pag-ulan sulod sa balay. Alas 2:30 s.b. na niadto, ug kami mihukom nga molakaw ug tan-awon kon unsay kahimtang sa among mga igsoon.
Sa Pagkahuman
Ang kadalanan napunog mga dahon ug mga sanga, mga tipik ug pila ka muwebles, mga atop nga sin ug mga butang sa panimalay. Nangahiwi ang metal nga mga poste sa suga ug nangatumba. Kinahanglang kami moagi nianang tanang kagun-oban. Among nasaksihan ang makalilisang nga talan-awon sa kagun-oban. Unya among nakit-an ang lokal nga magdudumalang magtatan-aw ug iyang pamilya nga nangurog sa katugnaw sulod sa gamay nilang sakyanan. Ang atop sa ilang balay gipadpad sa unos, ug naguba ang balay. Nahupayan kami sa pagkakita kanila nga walay kadaot.
Kadtong unosa misangpot nga mao ang labing malaglagon nga sukad nasinati sa Vanuatu sa 25 ka tuig. Tungod sa balorong dagat ang tanang barko nasangyad, ug among nasayran nga 46 ka tawo ang namatay o nangawala, nga kadaghanan kadtong didto sa mga barko. Halos 4,000 ka tawo ang nawad-an sa ilang mga balay, ug ang kadaot sa tanom ug propiedad gibutang sa $200 milyon. Nalipay kami sa pagkahibalong walay mausa sa among mga igsoon ang namatay o nasamdan.
Sa madali, gitukod ang usa ka komite sa panghinabang. Ang mga Saksi ni Jehova sa New Caledonia nagpadalag kapin sa usa ka libong librang suplay sa pagkaon, sinina, ug mga butang sa pagtabang sa mga igsoon sa pagtukod pag-usab sa ilang mga balay. Ang usa ka grupo sa mga tawong interesado sa pikas nga bahin sa pulo migakos kanamo sa ilang pagkakita kanamo. Nadaot ang ilang mga tanom, ug ang usa ra ka daag-estilo nga payag ang nakaagwanta sa bagyo. Giseguro namo nga sila may igong pagkaon alang sa duha ka adlaw, ug dayon kami namalik sa Port-Vila.
Ang lokal nga mga awtoridad nagsugod usab sa paghatag ug hinabang, ug nagsugod sa pag-abot ang hinabang gikan sa kanait nga kanasoran. Sa pagsugod sa paggawas sa baho sa pagkabaklag, mitambag ang gobyerno sa katawhan sa paglimpiyo sa siyudad sa labing madali. Mihatag kamig pila ka sugyot bahin sa paggamit sa tubig aron masanta ang pagkaylap sa mga sakit sama sa tipos ug kolera.
Sa pagkasunod Huwebes, nga gikalipay sa tanan, nakaarang kami sa pagpresentar sa programa sa slide. Tapos sa tigom, among nabatian ang hagonghong sa estoryahay taliwala sa mga higala. Daghan kanila ang gibati pag kalisang sa pagkawala sa tanan nilang butang. Apan ang tanan nagpakitag kahibulongang espiritu sa pagkaandam motabang ug moatiman sa mga panginahanglan sa uban. Talagsaong pasundayag sa Kristohanong panaghiusa!
Sa kataposan, panahon na nga among biyaan ang among minahal nga kaigsoonan. Nadasig kami pag-ayo sa ilang gugma ug kadasig. Ang kalisdanang among nasinati labi pang nakapasuod kanamo sa usag usa. Samtang ang among ayroplano nagdala kanamo sa gawas sa Port-Vila, ang among kinasingkasing nga panghinaot mao nga kami makabalik ug makakita kanila pag-usab.—Tinampo.
[Mapa/Mga hulagway sa panid 26]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
VANUATU
ESPÍRITU SANTO
Luganville
MALEKULA
EFATE
Port-Vila
NEW CALEDONIA
Nouméa
[Mga hulagway]
Port-Vila, kaulohan sa Vanuatu
Pagsangyaw ngadto sa lokal nga molupyo
Usa ka tipikal nga balangay
[Hulagway sa panid 29]
Nalipay nga makadungog sa maayong balita