“Espirituwal nga mga Pulong” Alang sa Naguol sa Hunahuna
ANG mga sakit sa hunahuna motakboy bisan sa matinumanong mga alagad sa Diyos. Ug samtang may mga panahon nga tingali gikinahanglan ug angay alang sa mga naguol sa pagpangitag propesyonal nga tabang, sila makabaton usab ug kaayohan gikan sa tabang ug pagdasig sa Kristohanong kongregasyon. Pananglitan, sa dihang ang matinumanong Kristohanong si Epaphrodito naguol sa hilabihan, ang kaubang mga magtutuo sa Filipos gitambagan sa dili pagpalabay sa iyang kaguol kondili sa “paghatag kaniya sa naandang pag-abiabi diha sa Ginoo uban sa tanang kalipay; ug pakamahala ang mga tawo nga sama kaniya.”—Filipos 2:25-29.
Ang mga Saksi ni Jehova karong adlawa obligado usab sa “pagdasig sa usa ug usa” ug sa “pagtabang sa mahuyang.” (1 Tesalonica 5:11, 14) Ang Kristohanong mga ansiano ang kinahanglang manguna niining bahina.—Isaias 32:2.
Siyempre, ang mga ansiano dili kuwalipikado sa paglihok ingong mga doktor o sa paggamit sa mga ideya ug sa mga termino sa sikyatrista. Ang paghimo niini maoy paghinambog ug tingali peligroso. (Proverbio 11:2) Sama kang apostol Pablo, sila kinahanglang “mosulti, dili pinaagi sa mga pulong nga gitudlo sa tawhanong kaalam, kondili sa gitudlo pinaagi sa espiritu, samtang [ilang] gitapo ang espirituwal nga mga butang uban ang espirituwal nga mga pulong.” (1 Corinto 2:13) Lakip sa “espirituwal nga mga pulong” mao ang mga ideya ug mga prinsipyo nga makita diha sa Bibliya. Kon ipadapat sa tukmang paagi, dako kinig mahimo sa paglipay ug sa pagpalig-on sa mga tawong naguol.—2 Timoteo 3:16.
“Abtik sa Pagpamati”
Apan, una, ang mga ansiano kinahanglang “abtik sa pagpamati, mahinay sa pagsulti.” (Santiago 1:19) ‘Ang pagtubag sa usa ka utang nga wala pa makadungog niana’ moresulta sa paghatag ug dili-tukmang tambag. (Proverbio 18:13) Wala makasabot sa kinaiyahan sa matang sa kaguol sa usa ka igsoon, gilantaw siya sa usa ka grupo sa mga ansiano nga mahuyang espirituwal. “Pag-ampo kanunay,” ilang gisultihan siya—sugo nga iyang nakita nga malisog nga buhaton tungod sa iyang nasubong kahimtang sa hunahuna.
Nan, sa dili pa mohatag ug tambag, kinahanglang pamation una sa mga ansiano ang tanang butang nga isulti sa nag-antos. Tingali, ang iyang gikinahanglan mao ang usa ka maayong tigpaminaw. Pinaagi sa pailob ug pagsabot, ‘matimba’ kanang maong butang nga anaa sa iyang kasingkasing. (Proverbio 20:5) Kon ang tawong naguol maglisod sa pagsulti sa iyang mga pagbati, hinumdomi ang maluloton apan diretsong mga pangutana nga gihimo ni Elkanah mahitungod sa subong kahimtang sa iyang asawa. “Ana,” siya nangutana, “nganong naghilak ikaw, ug nganong wala ka mokaon, ug nganong ang imong kasingkasing masulob-on?” (1 Samuel 1:8) Ang mataktikanhong mga pangutana, nga malumong gipangutana, sagad makatabang sa igsoong naguol sa pagsulti sa hinungdan sa iyang “kaguol.” (Proverbio 12:25) Pananglitan, diha sa usa ka kaso ang problema sa kaminyoon dawmao ang hinungdan sa kaguol sa igsoon.
Paghatag ug Tabang nga “Walay Pagpanaway”
Ang mga tawong naguol wala kaayoy timbang nga mga katarongan sa ilang gibati. Misulat ang usa ka biktima sa nagkasakit sa utok: “Sa dihang nagkasakit ako, wala ako makasabot niadto ug usahay pasanginlan ko si Jehova.” Busa ang mga nagsakit tingali mohimog walay pundasyong mga reklamo nga sila gidaogdaog o gisalikway sa kongregasyon. Unsay angay buhaton sa mga ansiano?
Si Jehova naghatag ug pananglitan pinaagi sa ‘paghatag sa madagayaon gayod nga walay pagpanaway.’ (Santiago 1:5) Kinahanglang dili ipabati sa mga nag-antos nga sila buang o kulangkulang tungod sa ilang gibati. Ang ilang mga pagbati—bisag dili pa makataronganon—tinuod gayod alang kanila. Sila nagkinahanglan ug “tawhanong pagbati,” dili panaway. (1 Pedro 3:8) Magbantay usab ang mga ansiano nga dili makadugang sa emosyonal nga palas-anon sa nag-antos pinaagi sa pag-akusar kaniya nga nakahimog sala. Ang matarong nga tawong si Job naguol kaayo nga siya miagulo: “Ang akong kalag gikapuyan na sa akong kinabuhi.” (Job 10:1) Apan ang iyang tulo ka kauban wala molipay kaniya. Ang usa kanila miingon pa gani: “Dili ba dako ang imong pagkamakasasala, ug walay kataposan ang imong mga kasaypanan?”—Job 22:5.
Apan, usahay, ang daotang buhat mao ang hinungdan sa emosyonal nga kagubot o maoy nakasamot sa kagrabe niini. “Sa nagpakahilom ako [bahin sa nahimong kasal-anan] nag-agulo ang akong bukog sa tibuok nga adlaw,” miingon ang salmistang David. (Salmo 32:3) Sa susama, nag-antos ang usa ka igsoon sa maong grabeng kabalaka nga dili na siya makatrabaho. Unsa ang hinungdan sa kaguol? Ang usa ka buhat sa panapaw nga iyang gitago. Busa kon dunay katarongan sa pagtahap nga nalangkit ang kasal-anan, usisaon kini sa mga ansiano ingong posibilidad. Apan himoon nila kini sa malulutong paagi, dili mabadlongong akusahon ang tawo nga nakasala.
Pag-ayo Pinaagi sa Maalamong Dila
Human nga mahimo sa mga ansiano ang tanan aron matino ang kinaiyahan sa problema sa usa ka tawo, sila kinahanglan molihok nga uyon sa Proverbio 12:18, nga nag-ingon: “Ang dila sa mga manggialamon makaayo.” Dili, ang mga ansiano dili maakayo sa sakit mismo. Apan pinaagi sa mainampingong paggamit sa mga pulong, sila hayan makahupay sa mga tawong naguol sa wala-kinahanglanang kabalaka ug kalisod. Ang mga ansiano mahimong makasugod pinaagi sa pagpilig mga artikulo sa Ang Bantayanang Torre ug Pagmata! nga naghisgot sa mental ug sa emosyonal nga mga problema. Kini mahimong hisgotan uban sa mga naguol aron matabangan sila sa dugang pagsabot sa ilang kahimtang. Sagad mahupayan sila dihang masayod nga ang ilang problema mao ang resulta sa pisikal nga pagkadili-hingpit, dili pagkawala sa kahimuot ni Jehova.
Sa pagkatinuod, ang mga tawong natugaw lisod nga atubangon, ang uban masuko pag-ayo. Apan, ang maalamong ansiano makahinumdom nga ang “tubag, kon malumo, makahupay sa kasuko.” (Proverbio 15:1) Maneguro nga ang iyang mga pulong kanunay nga mabination makapugong kaniya gikan sa wala-kinahanglanang pagpasamot sa situwasyon. (Colosas 4:6) Pananglitan, tingali ang usa ka igsoon nga nag-antos sa schizophrenia moinsister nga siya nakadungog ug mga tingog.a Si Dr. E. Fuller Torrey, miingon: ‘Dili maayong makiglalis sa mga tawong nag-antos sa schizophrenia sa ilang sayop nga mga pagtuo. Ang pagsulay sa paghimo niini moresulta ug dili-pagsinabtanay ug kasuko. Inay makiglalis, sulti ug yanong pahayag sa pagtutol.’ Sa laing pagkasulti, mapailobong isaysay sa mga ansiano nga bisan kadtong mga tingoga daw tinuod, malagmit yanong gidulaan lamang siya sa iyang hunahuna.
Ang epektibong paggamit sa Bibliya mohatag usab ug maayong mga resulta. (Hebreohanon 4:12) Pananglitan, kon mosulti ang masakitong tawo ug dili-makataronganong kahadlok nga gibiyaan siya sa Diyos, malulutong ipakita nga gibiyaan siya sa Diyos, malulutong ipakita ang simpatiya alang sa iyang mga kahadlok. Apan, sa samang panahon, mapailobong pahinumdomi siya sa gahom sa halad-lukat, ang paggamit sa mga teksto sama sa Salmo 103:8-14 ug 1 Juan 2:1, 2. Unang Pedro 5:6, 7 ug Roma 8:26, 27 basin ug makatabang kaniya sa pagpabili nga ang Diyos ‘nagtagad kaniya’ ug nakadungog sa iyang mga pag-ampo, bisan ug maglisod siya sa pagsulti sa iyang mga pagbati. Sundon ang mga prinsipyo sa Santiago 5:14, ang mga ansiano makaampo uban sa tawong naguol.
Komosta kon ang nag-antos kiling nga makaukyab dayon sa gamayng mga butang? Siya mapahinumdoman sa tambag sa Bibliya nga “dili sobrang magpakamatarong.” (Ecclesiastes 7:16) Ang uban tingali makapahimulos gikan sa pagdasig diha sa Filipos 4:8, nga makatabang kaniya sa pagbuntog sa imoral nga mga hunahuna. Tingali ang uban mapakyas sa pagdawat sa iyang mga limitasyon ug tingali maluya ang buot tungod kay ang iyang sakit nakakunhod sa iyang Kristohanong kalihokan. Ang mga teksto sama sa Mateo 13:23 ug Lucas 21:1-4 magamit sa pagtabang kaniya sa pagsabot nga bisag ang atong mga sirkumstansiya makahatag limitasyon sa atong mahimo, gipabilhan ug dako ni Jehova ang atong mga paningkamot.
Oo, sinangkapan sa nabansay sa Bibliya nga dila, daghang mahimo ang mga ansiano sa pagtabang ug paglipay sa naguol nga kaubang mga magtutuo. Miingon ang usa ka igsoong babaye nga nag-antos gikan sa mental nga mga problema: “Giapresyar ko ang gipamulong sa Isaias 32:2 mahitungod sa mga ansiano sa kongregasyon. Anaa sila kanunay nga may praktikal nga tambag sa dihang gikinahanglan ko sila.”
Mga Tigom sa Pag-alagad sa Kanataran
Ang tawong naguol duna gihapoy espirituwal nga panginahanglan. (Mateo 5:3) Sa pagkatinuod, ang pagpabiling mahimsog sa espirituwal dunay kalainan tali sa kinabuhi ug kamatayon alang sa uban. Si Irene, nga nag-antos tungod sa schizophrenia sulod sa 30 ka tuig, nahinumdom: “Usahay, maglibog kaayo ako. Apan ang kamatuoran anaa kanunay sa akong hunahuna—malig-on sama sa semento. Kini ang nakasanta gikan sa paghikog!”
Busa, kon praktikal, ang nagkasakit nga tawo kinahanglang dasigon sa pakigbahin sa buluhatong pagsangyaw ug sa pagtambong sa mga tigom, dili “magpalain sa kaugalingon.” (Proverbio 18:1) Tungod sa sakit sa hunahuna, mao kini ang gibati sa usa ka igsoong babaye: ‘Nagtuo gayod ako nga nakasala ako nga dili-mapasaylo batok sa atong Diyos, si Jehova. Ingong resulta, gituohan ko ang tanan diha sa mga tigom gikan sa konteksto. Bisan unsang butanga nga hukman, gipadapat ko kini sa akong kaugalingon.’ Siya nagpadayon sa pagtambong sa mga tigom ug sa ulahi nakadungog ug pakigpulong nga nakatabang kaniya sa pagbuntog sa iyang panghunahuna nga siya gisalikway sa Diyos.
Apan, komosta, kon ang tawong grabeng nagkasakit masuko ug baldahon ang mga tigom sa kongregasyon ug sa pag-alagad sa kanataran? Malagmit, ang nag-antos dili daotan apan nasuko lang tungod sa kalibog sa hunahuna. Sa gihapon, mahimong masulayon kini alang sa tanan nga nalangkit. Kon ang kagubot dili-grabe o panagsa ra, tingali ang kongregasyon magpakitag pag-antos. (Colosas 3:12, 13) Tingali kinahanglang sugyotan ang nag-antos sa paglingkod sa dapit nga diin ang posibleng kagubot dili makabalda kaayo. Mahigugmaong mga kahikayan usab himoon sa paghimo niining mga tawhana nga aktibo sa buluhatong pagsangyaw, tingali sa pagtino nga siya may uban nga usa ka hamtong, masinabutong magmamantala, o nga siya moapil sa mga pagtuon sa Bibliya nga diin ang iyang kahimtang nasabtan ug ginapalabay.
Apan, usahay, ang paggawi sa usa ka tawo makakurat, talamayon, o delikadong dili-makontrolar. Tingali mihunong na ang indibiduwal sa pagtomar sa giresitang mga tambal ug nagkinahanglag lig-ong pagdasig sa pagbalik sa iyang medikal nga rotina. Apan kon walay pagsanong o magpadayon ang mabaldahong mga lihok sa tawo, tingali kinahanglan nga dili siya patambongon sa mga tigom ug sa pag-alagad sa kanataran aron mahuptan ang kahusay. (1 Corinto 14:40) Sa malulutong paagi, sultihan sa mga ansiano ang tawong nagkasakit nga wala siya hukming dili-matinumanon apan nga ang iyang sakit nagpalimite kaniya sa butang nga iyang mahimo. ‘Ang Diyos dili hiwi nga tungod niana hikalimtan lamang ang iyang buhat,’ ug Siya nakasabot sa iyang mga limitasyon. (Hebreohanon 6:10) Ang regular nga pagduaw sa membro sa panon makatabang sa indibiduwal sa paghupot sa iyang espirituwalidad hangtod moarang-arang ang iyang kondisyon.
Pagtabang sa Ilang mga Pamilya
Ang sakit sa utok makahatag dakong kagubot sa mga pamilya. “Makagun-ob gayod kana,” miingon ang usa ka igsoong lalaki kansang anak nga lalaki grabe ang pagkabuang. “Sa adlaw-adlaw wala kay makitang kahupayan,” midugang ang iyang asawa. “Kini nakaapektar sa among kaminyoon, kay makita usahay namo ang among kaugalingon nga mag-awayay.” Handurawa, usab, ang kasakit sa pagkakita sa usa ka kapikas sa kaminyoon nga gitakboyan sa sakit sa utok. Miingon ang usa ka igsoong lalaki: “Ang akong asawa giterminohang ‘matahapon kaayong schizophrenic.’ Siya makadungog ug mga tingog ug dili magpatambal tungod kay siya nagtuo nga kini ‘makahilo’ kaniya. Dili siya motuo nga ako ang iyang bana ug dili mouban sa mga tigom.” Sa unsang paagi makatabang kita sa mga pamilyang may mga masakiton?
Si Pablo miingon: “Lipaya ang nasubong mga kalag.” (1 Tesalonica 5:14) Mabangis ra kaayo kon likayan o dili-balibalihon ang kaubang mga Kristohanon nga nag-antos sa pag-atiman sa usa ka membro sa pamilya nga may sakit sa utok. “Abiabiha ang usa ug usa,” miingon si Pablo. (Roma 15:7) Ang Kristohanong mga tigom naghatag kanatog higayon sa paghimo niini sa mainiton ug sa pagpakita sa gugma ug apresasyon niadtong ‘nagabuhat sa diyosnong debosyon diha sa ilang mga panimalay.’—1 Timoteo 5:4.
Diha sa mga pagduaw sa mga membro sa panon, dugang madasig sa mga ansiano ang maong mga tawo sa pagpadayon sa pagtuon sa pamilya, sa pagtambong sa mga tigom, ug sa pagkahimong aktibo ingong magwawali sa Gingharian. Kon bahin na sa ilang materyal ug praktikal nga mga panginahanglan, hinunoa, kinahanglang labaw ang himoon sa kongregasyon kay sa pag-ingon, “Magpainit ug magpabusog.” (Santiago 2:16) Tingali ang pamilya nagkinahanglan ug tabang sa pag-adto sa mga tigom. Ang ubang mga indibiduwal tingali makahimo sa pagtabang kanila sa ilang dakong balayranan sa medisina. (1 Juan 3:17, 18) Pabilhan gayod ug dako ang maong mahigugmaong pagtagad! Miingon ang bana sa usa ka may sakit sa utok nga igsoong babaye: “Ang kongregasyon nahibalo sa among problema, ug sila mahigugmaong nagpakita nga sila nagatagad.”
Paghupot sa Integridad
“Ang tanang kabuhatan nagduyog sa pag-agulo ug gibati ang kasakit hangtod karon,” miingon si Pablo. (Roma 8:22) Ug ang kaguol maoy usa sa masakit nga mga panulondon sa pagkadili-hingpit. Ang mga doktor makahatag ug gamay nga kahupayan. Apan daghan nga nangayo sa ilang tabang nakasinati sama nianang sa usa ka babaye sa mga adlaw ni Jesus nga “makadaghan nang gitambalan sa mga mananambal ug nahurot ang tanan niyang katigayonan ug wala gihapon moarang-arang, hinunoa, misamot hinoon.”—Marcos 5:26.
Nan, daghan ang mag-antos na lang uban sa ilang mga problema, nagalantaw sa kahupayan diha sa bag-ong kalibotan sa Diyos. (Pinadayag 21:3, 4) “Dayega si Jehova, . . . nga mao ang nagaayo sa tanan mong balatian,” mituaw ang salmista. (Salmo 103:2, 3) Kasamtangan, ang pangunang isentro sa atong kabalaka mao, dili ang pagbaton ug hingpit nga hunahuna o pisikal nga panglawas, kondili sa pagpamatuod sa atong integridad. (Salmo 26:11; itandi ang 1 Corinto 7:29-31.) Ang pag-antos gikan sa sakit sa utok nakahimo niining malisod. Apan daghang mga alagad sa Diyos, sama kang Pablo, matinumanong nag-alagad uban ang “tunok diha sa unod.” (2 Corinto 12:7) “Ako nahibalo nga walay doktor, bisan mga igsoon, ang makaayo kanako,” miingon ang usa ka biktima sa sakit sa utok. “Apan nakakat-on ako sa pagsalig kang Jehova.” Ang mga tawong naguol makasalig usab sa mahigugmaong mga igsoong lalaki ug mga babaye nga mapailobong mosultig “espirituwal nga mga pulong” sa paglipay ug sa pagsuportar kanila.
[Footnote]
a Ang artikulo sa “Kaguol sa Hunahuna—Dihang Motakboy Kini sa Kristohanon” diha sa Ang Bantayanang Torre sa Oktubre 15, 1988, naghatag mga giya sa pag-atiman sa mga situwasyon kon dunay gikatahapang demonyohanong impluwensiya.
[Hulagway sa panid 21]
Ang “espirituwal nga mga pulong” gikan sa mahigugmaong mga ansiano dakog mahimo sa pagtabang sa mga tawong naguol