Unsay Hinungdan sa Kagubot sa Panimalay?

‘TAPOLAN na siya!’ mipatugbaw si Bob. ‘Dili makamaong moatiman sa balay!’

‘Dili kana tinuod!’ mitubag si Juan. ‘Siya walay apresasyon sa bisan unsang butang nga akong buhaton. Siya ang labing hinawayong tawo nga akong nahibalag sukad.’

Unsa may nahitabo sa kinabuhi ni Bob ug Jean?a Ang ilang bag-ong kaminyoon maoy upat ka bulan pa lamang, apan duol nang mabungkag. Apan, ang ilang kahimtang dili-talagsaon, kay ang estatistika nagpakita nga komun ang panagbangi sa mga magtiayon. Ang mga eksperto karon nagaingon nga katunga sa tanang bag-ong mga kaminyoon sa Tinipong Bansa matapos sa diborsiyo. Ang susamang mangiob nga estatistika ang nahipos gikan sa uban pang mga nasod. Bisan pa niana, ang diborsiyo maoy bahin lamang sa hulagway. Diha sa dili-maisip nga gidaghanon ug sa nagkalainlaing mga hinungdan, gubot ang mga panimalay karon.

Pipila ka Hinungdan sa Kagubot sa Panimalay

Ang mga bata maapektohan ug dako dihang ang gubot nga kahimtang naglungtad sa pamilya. Ang magasing Newsweek mitaho: “Usa sa matag tulo ka bata nga natawo sa miaging dekada [sa Tinipong Bansa] lagmit magpuyo uban sa ama-ama o ina-ina sa dili pa sila mag-18. Usa sa matag upat ka bata gipadako karong adlawa sa usa ra ka ginikanan. Mga 22 porsiento sa mga bata karong adlawa nangatawo gawas sa kaminyoon; ug taliwala kanila, mga usa sa matag tulo ang gipanganak sa tin-edyer nga inahan.”

Mikutlo sa usa ka nalangkit nga hinungdan sa kagubot sa pamilya, ang eksperto sa ginaabusohang mga bata si J. Patrick Gannon miingon: “Ang mga surbi karong bag-o nagpakita nga tinagpulo ka milyong mga tawo ang nagdako sa mga pamilya nga dili-normal ang pag-obra diin ang kapintasan, seksuwal nga relasyon sa suod nga paryente, o pag-abuso sa emosyon tungod sa alkoholismo maoy adlaw-adlaw nga kamatuoran.” Dili ikatingala nga ang kadaghanang kabataan nga naladlad sa maong mga butang dili makamaong molikay sa kagubot sa panimalay inigkahamtong nila.

Tingali ipasangil sa ubang mga tigpaniid ang kagubot sa pamilya diha sa ekonomikanhon, sosyal, ug moral nga mga kausaban nga kaylap sa industriyalisadong mga nasod. Pananglitan, ang pagdaghan sa pagsulod sa mga babaye sa trabaho nagpahinabo ug makatugaw nga kausaban sa mga papel ug sa mga responsabilidad sa pamilya. Ang mga inahan mabalak-ong nagabaid sa gitaya nang mga kahanas sa pagpanarbaho, ang mga amahan walay ganang nakigbisog sa buluhaton sa balay, ug ang mga kabataan masulob-ong nagapahiangay sa kinabuhi diha sa mga day-care center.

Daghang mga pamilya nailalom sa tumang kapit-os diha sa kayutaan sa tibuok kalibotan. Ang usa ka nagtrabahong ginikanan nagtandi niini nga “kanunayng nagakinabuhi sa emerhensiya.” Dili ikatingala nga halos katunga sa gisurbi dili pa dugay sa Gallup nga surbi miingon nga ang ‘Amerikanhong pamilya mas grabe karon kay sa 10 ka tuig kanhi,’ ug pipila lang ang nagtuo nga moarang-arang ang kahimtang.

Busa ang kagubot sa panimalay maoy kanunayng sentro sa panaghisgot sa mga programa sa telebisyon ug sa mga radyo. Ang publiko interesado kaayong mobasag mga librong naghisgot bahin sa pamilya nga nagatabang-sa-kaugalingon, ang uban nagtanyag ug usa ka sukod sa makataronganon ug praktikal nga tambag. Bisan pa kon ang tambag nga ‘makigkomunikar nga mas bukas’ o ‘ipadayag ang imong mga pagbati,’ mapuslanon, kini kulang sa bug-os nga pagsabot sa tinuod nga hinungdan sa mga suliran sa panimalay. Ang sunod artikulo maghisgot niana ug magpakita kon unsaon sa pagsagubang sa kagubot sa panimalay.

[Footnote]