Kulbahinam nga Taho Gikan sa Unyong Sobyet
Makalilipay nga Kinatayuktokan sa Usa ka Gatos ka Tuig sa Pagsangyaw
“SA PAGREHISTRO sa Karta sa Administratibong Sentro sa relihiyosong mga organisasyon sa ‘mga Saksi ni Jehova sa U.S.S.R.’”
Kini mao ang hubad sa unang mga pulong sa hulad nga dokumento sa pinulongang Russo nga gipakita niini nga panid. Sa pagkamatuod, kining mga pulonga nagahawas sa tubag sa daghang pag-ampo. Ang dokumento gipirmahan ug gitimrihan sa Moscow sa usa ka dakog ranggo nga opisyal sa Ministry of Justice sa R.S.F.S.R. (Russian Soviet Federated Socialist Republic). Kini nagpasabot nga ang mga Saksi ni Jehova giila na ingong relihiyosong organisasyon sa tibuok U.S.S.R. Sa ingon, ang usa ka lisoanang punto naabot na sa ilang usa ka gatos ka tuig nga kasaysayan niining halapad nga yuta.
Usa ka Diyutay Kaayong Sinugdanan
Usa ka gatos ka tuig nga kasaysayan? Oo. Sa modernong mga panahon, ang labing unang iladong magmamantala sa maayong balita nianang yutaa mao si Charles Taze Russell, kinsa mitaho nga nakaduaw didto sa 1891. Diha sa Septiyembre 1891 nga gula sa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ Presence, siya miasoy nga siya mibiyahe ngadto sa Kishinev, Russia, sa panahon sa iyang pagpanaw sa Uropa. Didto iyang nahibalag si Joseph Rabinowitch, kinsa mituo kang Kristo ug misulay sa pagsangyaw sa mga pamilyang Hudiyo sa maong lugar. Detalyadong gitaho ni Russell ang iyang pagduaw kang Rabinowitch ug sa ilang dulot, makaiikag nga panaghisgot mahitungod sa Gingharian.
Ang Maayong Balita Nadunggan Pag-usab
Human sa pagduaw ni Russell, diyutay lamang ang nadunggan bahin sa pagsangyaw sa gitawag karong U.S.S.R., apan kana wala magpasabot nga walay nahimo didto. Niadtong 1927 tulo ka kongregasyon sa Unyong Sobyet ang nagpadalag mga taho sa ilang Memoryal nga mga tigom ngadto sa Sosyedad. Apan ang pag-uswag hinay hangtod sa ikaduhang gubat sa kalibotan. Kana nga gubat miresulta sa madulaong pagbalhinay sa daghang mga tawo sa Uropa. Ang usa ka wala damhang resulta niini nga kalihokan mao ang pagdugok sa mga magmamantala sa Gingharian ngadto sa Unyong Sobyet.
Pananglitan, ang Pebrero 1, 1946, nga gula sa The Watchtower mitaho: “Kapin sa usa ka libo ka magmamantala nga niadto nagsangyaw sa Ukrainianong pinulongan sa sidlakang bahin sa Poland karon milalin ngadto sa interyor sa Russia. . . . Unya, usab, gatosan sa mga igsoon nga nagpuyo sa Bessarabia, nga niadto bahin sa Rumania, karon mga molupyo na sa Russia ug nagpadayon sa ilang buluhaton sa paghimog mga tinun-an sa tanang kanasoran.”
Dugang pa, sa panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan, daghang lungsoranong Sobyet nag-antos sa mga kampong konsentrasyon sa Nazi. Alang sa pipila kanila kining malisod nga kasinatian misangpot ug wala damhang mga panalangin. Ang usa ka taho naghisgot bahin sa ubay-ubayng dalagitang Russo ang gibilanggo sa Ravensbrūck. Didto ilang nahibalag ang mga Saksi ni Jehova, midawat sa kamatuoran, ug mihimog pag-uswag hangtod nabawtismohan. Ang samang mga butang ang nahitabo sa ubang mga kampo. Sa dihang gipagawas kining bag-ong nabawtismohang mga Saksi human sa gubat, ilang gidala ang maayong balita sa Gingharian uban kanila ngadto sa Unyong Sobyet. Niining paagiha ang ikaduhang gubat miresulta ug kusog nga pag-uswag sa gidaghanon sa mga magmamantala sa Gingharian sa Sobyet nga teritoryo. Sa 1946 gibanabana nga 1,600 ka magmamantala ang aktibo didto.
Pagsangyaw Diha sa Bilanggoan
Ang bilanggoan padayon nga nahimong dakong bahin sa pagpakaylap sa maayong balita sa Unyong Sobyet. Human sa gubat, nasayop ang mga awtoridad sa paglantaw sa mga Saksi ingong usa ka hulga, ug daghan ang nabilanggo. Apan kini wala magpahunong sa ilang pagsangyaw. Unsaon paghunong, dihang nagtuo man sila nga ang mensahe mahitungod sa Gingharian sa Diyos mao ang labing maayong balita alang sa katawhan? Busa alang sa daghan kanila, ang bilanggoan nahimong ilang teritoryo, ug daghang mga binilanggo nga nakadungog kanila misanong. Usa ka taho sa 1957 nag-ingon: “Sa tanang nailhang anaa sa kamatuoran karong adlawa sa Russia gibanabana nga kuwarenta porsiento ang nakadawat sa kamatuoran diha sa bilanggoan ug sa mga kampo.”
Ang mga Saksi ba naluya niining padayong hulga sa pagkabilanggo? Wala gayod! Usa ka taho sa 1964 miingon: “Adunay mga Saksi ni Jehova sa maong mga kampo kinsa atua didto sa ikaduha o sa ikatulong higayon, sanglit sila wala mohunong sa pagsangyaw sa mensahe human nga sila gibuhian.” Ang uban, nagpadayon ang taho, maoy mga kriminal nga gibalhog sa bilanggoan o sa kampo ug nahibalag sa mga Saksi ni Jehova samtang atua didto. Ilang gidawat ang kamatuoran ug miuswag hangtod nga nabawtismohan sa wala pa sila buhii.
Nagkaluag nga Pagpiit
Sa tungatunga sa mga tuig 1960, ang mga awtoridad dili na kaayo istrikto ug tinamdan sa mga Saksi. Tingali, sila nakaamgo nga ang katawhan ni Jehova sa bisan unsa nga paagi dili hulga sa balaod ug kahusay sa publiko. Busa samtang ang mga kalihokan niining mapaubsanong mga Kristohanon dili pa legal, nagkamenos ang mga pag-aresto ug mga pagrekisa sa ilang mga balay, ug sila mapasalamaton tungod niining nagkaluag nga pagpiit. Ang ilang pangunang tinguha mao ang pagpadayon sa ilang Kristohanong mga kinabuhi ug sa pagbuhat diha sa hilom, maaghop, ug malinawong paagi, nagadepende kanila.—Roma 12:17-19; 1 Timoteo 2:1, 2.
Sa 1966 ang tanan niadtong nadestiyero sa Siberia sa taas nga panahon gibuhian ug gitugotan sa pag-adto sa bisan asang dapit nga gusto nila sulod sa nasod. Daghan ang mipauli sa balay human sa taas nga katuigang pagkawala, apan ang uban mipili sa pagpabilin nianang mabungahong natad. Ug dili ang tanan nga mibalik mipili sa pagpabilin. Usa ka igsoong babaye, nga gidestiyero ngadto sa Siberia uban sa iyang pamilya sa bata pa, mibalik uban sa iyang mga ginikanan sa kasadpang Russia. Apan siya mipuyo didto sa makadiyut lamang. Mas gimahal niya ang yano, maabiabihong mga tawo sa Siberia nga iyang gibiyaan ang iyang pamilya ug mibalhin sa sidlakan sa pagpadayon sa pagsangyaw ngadto sa maong masanongong mga tawo.
Usa ka tipikal nga kasinatian sulod niining panahona nalangkit sa usa ka igsoong lalaki nga nagbalhin-balhin gikan sa usa ka siyudad ngadto sa lain. Sa wala madugay siya nakahibalag ug laing duha ka Saksi. Silang tulo nag-ampo alang sa tabang ug wala madugay nakakontak ug usa ka dalaga nga Grego Ortodoksong kagikan. Midawat dayon siya sa kamatuoran ug gidala ang mga igsoong lalaki ngadto sa laing duha pa ka interesado—iyang inahan ug iyang manghod nga babaye. Ang taho gitapos: “Karong adlawa dunay kuwarenta ka tawo ang nakig-uban niining mga igsoona, ang katloan kanila nakakat-on sa kamatuoran sulod sa miaging unom ka bulan.”
Bisan pa niana, nababagan ang kalihokan sa mga Saksi ni Jehova tungod sa kakulang sa legal nga pag-ila. Ang mga tigom gihimo nga maampingon. Mabinantayong gihimo ang pagsangyaw. Posible gihapong mabilanggo, ug ang bukas nga buluhatong balay ug balay imposible. Bisan pa niini, hinunoa, kining matinumanong mga Kristohanong Sobyet nagpadayon sa pag-alagad sa ilang Diyos nga matinumanon ug sa pagkahimong maayong mga lungsoranon sa ilang nasod. (Lucas 20:25) Gipatugbaw ang ilang tinamdan, ang usa kanila misulat: “Usa ka dakong pribilehiyo ang pag-antos sa tanang pagsulay ug sa pagpabiling matinumanon kang Jehova nga Diyos, sa pagdayeg sa Diyos sa hangtod sa tibuok kinabuhi aron mabatonan ang walay kataposang kinabuhi gikan kang Jehova pinaagi ni Jesu-Kristo.” Pagkamaayong panig-ingnan sa pagkamalahutayon ug pagkamatinumanon niining mga Saksi sa Sobyet!
Legal nga Pag-ila sa Kataposan!
Sa 1988 ang mga butang misugod pagbag-o diha sa mga kayutaang kauban sa Unyong Sobyet. Ang klima sa mas dakong kagawasan misugod sa pagpangibabaw, ug ang kanasoran nga gidili ang mga kalihokan sa mga Saksi ni Jehova misugod sa pagsagop ug bag-ong mga polisa. Ang Polandiya, Hungaria, Romania, ug ubang kayutaan mihatag niining sinserong mga Kristohanon ug legal nga pag-ila, nga nagtugot kanila sa pagbuhat nga bukas nga walay kahadlok nga silotan. Pagkamalipayong katuigan kining kataposang tulo ka tuig sa Sidlakang Uropa! Gipahimuslan gayod sa mga igsoon didto ang ilang bag-ong nakaplagang kagawasan sa pagpakaylap sa malinawong mensahe sa Gingharian! Ug pagkadako sa kalipay ang gibati usab sa mga Saksi ni Jehova sa nahibilin sa kalibotan!
Ang mga Saksi sa Sobyet nakapahimulos na gikan sa ilang nagkadakong kagawasan. Linibo—ang pipila gikan sa halayong baybayon sa Pasipiko sa Asia—mitambong sa halandomong yugto sa mga kombensiyon sa Polandiya niadtong 1989 ug usab sa 1990, dihang 17,454 ka mga Saksi gikan sa Unyong Sobyet ang mitambong sa Warsaw. Pagkadaghan sa handumanang ilang gidala sa ilang pagpamauli! Ang kadaghanan wala pa gayod makasimba duyog sa kapin sa usa ka pundok sa kaubang mga Kristohanon. Karon sila nakauban sa mga panon sa tinagpulo ka libo!
Sila mibalik sa Unyong Sobyet nga dugang ug dugang matinugoton. Ang mga Saksi sa tibuok kalibotan nagbantay ug nahibulong: Kanus-a kaha himoong legal ang mga Saksi ni Jehova sa Unyong Sobyet? Aw, nahitabo kini sa 1991—tukmang usa ka gatos ka tuig human sa pagduaw didto ni Charles Taze Russell! Sa Marso 27, 1991, ang “Administratibong Sentro sa Relihiyosong mga Organisasyon sa mga Saksi ni Jehova sa U.S.S.R.” girehistro diha sa usa ka dokumento nga gipirmahan sa Moscow pinaagi sa Ministry of Justice sa R.S.F.S.R. Unsang matanga sa kagawasan ang gihatag sa mga Saksi?
Ang legal nga karta sa bag-ong narehistrong lawas naglakip sa mosunod nga deklarasyon: “Ang katuyoan sa Relihiyosong Organisasyon mao ang pagpadayon sa relihiyosong buluhaton sa pagpaila sa ngalan ni Jehova nga Diyos ug sa iyang mahigugmaong mga tagana alang sa katawhan pinaagi sa langitnong Gingharian pinaagi ni Jesu-Kristo.”
Sa unsang paagi kini pagahimoon? Ang mga paaging gitala naglakip sa publikong pagsangyaw ug sa pagduaw sa mga balay sa mga tawo; pagtudlo sa mga kamatuoran sa Bibliya ngadto sa mga tawong gustong mamati; sa pagdumala kanila ug libreng mga pagtuon sa Bibliya uban sa tabang sa mga publikasyon sa pagtuon sa Bibliya; ug paghikay alang sa paghubad, pagpadala, pagpatik, ug pag-apod-apod sa mga Bibliya.
Ang dokumento usab naglatid sa organisasyon sa mga Saksi ubos sa Nagamandong Lawas, lakip ang mga kongregasyon uban sa mga lawas sa mga ansiano, pito ka membrong Nagadumalang Komitiba [sa Sanga], ug mga magtatan-aw sa sirkito ug distrito.
Tin-aw, ang mga Saksi ni Jehova karon makalihok na nga may kagawasan ug bukas diha sa Unyong Sobyet ingon sa ilang ginabuhat sa daghang ubang kayutaan. Handurawa ang kalipay sa lima sa pito ka membro sa Nagadumalang Komitiba ug sa lima ka dugay nang mga ansiano sa kongregasyon nga may pribilehiyo sa pagpirma niining makasaysayanhong dokumento ug sa pagtan-aw niining gitimrihan sa Pangulo sa Departamento sa Pagrehistro sa Publiko ug Relihiyosong mga Asosasyon! Sa tukma, si Milton Henschel ug si Theodore Jaracz sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova presente usab sa pagsaksi niining halandomong okasyon. Sa mga grupong giaprobahan sa R.S.F.S.R., ang mga Saksi ni Jehova mao ang una nga nakadawat sa ilang opisyal nga dokumento sa rehistro. Pagkadakong ganti alang sa matinumanong mga Russong igsoon human sa daghang katuigan sa mapailobong paglahutay!
Ang mga Saksi ni Jehova bisan diin mapasalamaton sa mga awtoridad sa Sobyet nga naghatag niining legal nga pag-ila. Ilabinang sila nagapasalamat kang Jehova uban sa bug-os nilang kasingkasing alang niining bag-ong kagawasan sa ilang Sobyet nga mga igsoon. Sila nagakalipay duyog sa kaubang mga Saksi sa U.S.S.R. ug sa ubang kayutaan sa Sidlakang Uropa nga bukas na karong makaalagad kang Jehova nga Diyos. Hinaot nga tugob nga panalanginan sila ni Jehova samtang ilang gamiton kini nga kagawasan sa bug-os sa pagdayeg sa iyang balaang ngalan.
[Hulagway sa panid 9]
Ang Kremlin sa Moscow
[Hulagway sa panid 10]
Ang mga delegadong Russo sa 1990 nga kombensiyon gawas sa Unyong Sobyet