Ang Goajiro nga mga Indian Maayo ang Pagsanong
NAGLINGKOD diha sa landong sa usa ka dakong kahoy ug nagsul-ob ug kutob sa salog nga besting itom, ang edarang babaye daw gikan sa laing kalibotan. Ang iyang sinultihan katingalahang pamation sa among mga dalunggan. “Balik baya,” siya madasigong miingon. Gitudlo ang laing 50 ka tawo sa iyang rasa nga naglingkod libot kaniya, siya midugang: “Gusto namong mobalik kamo. Balik kada semana!”
Kinsa man kining mga tawhana? Nganong mabalak-on kaayo sila nga kami mobalik, bisag wala pa kami nila mahibalag sukad? Tugoti ako sa pag-asoy kanimo bahin sa usa ka adlaw nga among gigugol taliwala sa Goajiro nga mga Indian nga nagpuyo sa La Guajira Peninsula sa amihanang-sidlakan sa Colombia ug kanait sa amihanang-kasadpan sa Venezuela.
Unang mga Impresyon
Nagsugod sa kaulohang siyudad sa Venezuela, Caracas, ang among unang gihunongan mao ang Maracaibo. Samtang nagpaingon kami sa lungsod, nakamatikod kami ug tulo ka dalagita nga naglakaw sa dalan nga nagsul-ob ug taas, mabulokong mga besti. Ang korte sa ilang nawong lahi gikan sa kasagarang mga taga Venezuela—dakog bukog ang aping, tabonon ug panit, tul-id itom ang buhok. Nakamatikod sa ilang hinay, matahom nga paglakaw, kami naikag sa among unang pagtan-aw sa Goajiro nga mga Indian.
Hayag ang adlaw sa among pagbiyahe ngadto sa La Guajira Peninsula. Sa wala pa kaayo moinit ang kahayag sa adlaw, 50 kami nga misakay sa bus, malipayon nga makabahin sa espesyal tibuok-nasod nga kampaniya sa paghatod sa mensahe sa Bibliya ngadto sa hilit nga mga lugar dinhi sa Venezuela. Nagpaingon kami sa lungsod sa Paraguachón, sa utlanan sa Colombia.
Migikan sa siyudad sa Maracaibo, among giagian ang daghang gagmayng mga lungsod ug mga baryo, ang matag usa adunay tiyanggi ug lamesa nga nagbaliyag hinabol nga mga sandalyas ug taas, mabulokong mga kupo nga gitawag mantas. Ang matag baryo adunay limpiyo, dakong plasa ug simbahan nga pinintalan sa bugnawng mga kolor, nga nagpatahom sa tibuok talan-awon. Ang tanang mga tawo Indian ug mga panagway. Bisag lahi kaayo silang tan-awon kanamo, gipahinumdoman namo ang among kaugalingon nga kini mao ang pipila sa orihinal nga mga taga Venezuela.
Nagpangitag mga Balay
Sa kataposan kami nakaabot sa among destinasyon. Ang among bus mihunong sa daplin sa dalan ug miparking duol sa mubo nga paril ilalom sa dakong landong sa kahoy. Sa pikas daplin sa paril mao ang lokal nga eskuylahan sa baryo—sirado tungod kay Dominggo man kadto.
Gibahin sa duha ka grupo, nagbulag kami ug mga direksiyon nga nagpangitag mga balay. Among gidapit ang tanan sa usa ka pakigpulong sa Bibliya nga ihatag sa pinulongang Goajiro sa alas tres niadtong hapona sa tugkaran sa eskuylahan. Si Evelinda, usa ka lumad nga Goajiro nga Indian, mao ang among kauban. Madahom, kini mopahimo kanamong mas madawat, kay bisag makasulti kami ug Kinatsila, kami wala gayoy hibangkaagan sa pinulongang Goajiro.
Sa nanglakaw na sa baryo, lagyo ang among baktason gikan sa matag balay. Samtang nagbaktas sa taas, tul-id nga dalan nga kasagbotan ang matag daplin, usa ka batang lalaki ang miabay kanamo ug mitan-aw nga natingala. Mipahiyom si Evelinda kaniya ug gisaysay sa sinultihang Goajiro ang katuyoan sa among pagduaw sa dapit. Omar ang iyang ngalan, ug siya mipaturatoy ug dagan human nga among gidapit siya sa pakigpulong.
Nagbulag sa dalan, among gisubay ang dalan-dalan nga basa pa tungod sa dili pa dugay nga ulan. Among nahibaloan nga kini maoy mga agianan sa mga kontrabandista tali sa Colombia ug Venezuela. Ang hangin nangalimyon sa malabong nga talamnon. Bisan tuod masakit ang alangaang nga kainit, kini wala makapaluya sa among kadasig. Apan, ang tanang kagil-as nakalimtan dihang ang dalan-dalan sa baga, tropikal nga talamnon sa kalit mibukas ngadto sa usa ka dakong hawan—usa ka tipikal nga homsted sa Goajiro.
Nag-atubangay sa Goajiro
Mga usa ka dosenang kanding, nga may matahom nga puti, itom, ug abohon nga mga marka, namahulay diha sa landong, matagbawong nagpangusap. Naghigda sa duyan nga gihikot diha sa duha ka kahoy, mao ang usa ka babaye nga nagpasuso sa iyang anak. Dihay gagmayng mga bata nga nagdula sa duol. Diha siya sa gawas sa pensa nga lipak ug alambre nga naglibot sa lapok-ug-kawayan nga balay nga pawod ug atop. Dihay pipila ka lagkaw sa lugar. Dayag ang usa mao ang kosina, kay dihay hinaling sa yuta sa tunga sa pipila ka dagko daw mga kaldero nga lung-agan. Ang mga panit sa kanding gihayhay sa duol.
Sa nakita niya kami nga taliabot, ang tawo nga nagtindog sa ganghaan midagan ug nagbutang ug duha ka bangkito alang kanamo duol sa babaye sa duyan. Nangatahoran si Evelinda sa lalaki ug sa babaye sa ilang pinulongan ug gisaysay ang paglaom sa Kasulatan bahin sa umaabot ginamit ang ilustradong brosyur nga Tagamtama ang Kinabuhi sa Yuta sa Walay Kataposan! Ang malinawong mga kahimtang sa lugar nagpadayag kanamo nga ang internasyonal nga krisis o ang pagdagsa sa mga pagpanulis sa mga lugar nga nagdasok ang balongbalong dili haom nga tema dinhi. Miingon ang usa ka Saksi sa grupo nga kay may pagkamaulawon man ang Goajiro nga mga Indian, importanteng magpakitag pagkamabination ug tinuod nga personal nga interes sa sinugdan. “Maghinabi una kamo sa panglawas sa pamilya, bahin sa ani, kon nag-ulan ba dili pa dugay, ug uban pa,” siya miingon. “Kini maoy mobukas sa dalan aron atong ikasaysay kanila ang bahin sa Gingharian sa Diyos ug sa pagpakita kanila nga kuhaon sa dili madugay ni Jehova ang tanang pag-antos ug si Satanas nga Yawa, nga niini sila may dakong kahadlok.”
Samtang nagsulti si Evelinda, ang iyang mga mamiminaw mipahayag ug pag-uyon, ug wala magdugay miduol kanamo ang laing babaye ug mga kabataan. Among nahibaloan sayosayo pa nga ang balaod sa Goajiro nagatugot sa usa ka lalaki nga makapangasawa ug daghan. Mao ba kana ang kahimtang dinhi? Kini nakapahunahuna kanamo kang Yenny, usa ka guwapa nga 21-anyos nga Goajiro nga nagpuyo sa Maracaibo. Usa ka sapiang lalaki nga Goajiro mitanyag ug dakong bugay alang kaniya. Apan ang iyang mga ginikanan, nga dili mga Saksi ni Jehova, nabahin. Bisag ang iyang inahan misugot, ang amahan ni Yenny wala. Ang maghahalad minyo na sa igsoon ni Yenny!
Samtang gitapos ni Evelinda ang iyang presentasyon, ang tawo mikuhag brosyur. Ang babaye nga nagbarog sa iyang likod mihangyo usab ug usa, ug malipayon namo siyang gitunolan. Sa pagkakaron milabay ang nahibilin sa among mga higala. Busa among gidapit ang pamilya sa pakigpulong sa hapon ug milakaw, wala maghulat nga masaag kami niining dili-pamilyar nga kabanikanhan.
Giasoy sa usa ka Saksi diha sa grupo ang nahitabo kaniya. Usa ka tawo diha sa duyan namati pag-ayo samtang mikuha ang iyang asawa ug mga pabugnaw—duha ka basong chicha, nga hinimo gikan sa ginaling nga mais. Sa matinahuron, gidawat sa atong igsoon kana ug giinom. Unya, gisaysay sa iyang kaubang Goajiro, nga si Magaly, kon giunsa paghimo ang ilimnon. Kasagaran, ang mais usapon! Puwerte niyang katawa nga nagtan-aw kaniya nga nangluspad.
Laing Indian nga lalaki, nga dayag nga nakadayeg sa paningkamot sa atong igsoon sa pag-abot sa iyang balay uban ang mensahe sa Bibliya, mikawas sa iyang duyan. Nag-ilis ug kamesin, iyang gidala sila ngadto sa usa ka dili-makitang pundok sa mga balay nga nasayloan.
Miagi sa laing hawan diin ang uban sa among mga higala nakig-estorya sa mga edaran sa pamilya, among nakita ang usa ka pundok sa gagmay, walay seninang mga bata nga dagkog mga tiyan nga hilom nga nagtindog ilalom sa kahoy. Among nahibaloan nga kining kondisyona maoy tungod sa kombinasyon sa kakulang ug sustansiya ug mga bitok. Kadaghanan niining mga tawhana walay tubig sa gripo ug elektrisidad. Kini, siyempre, nagkahulogan nga walay mga reprigeritor, mga bentilador, o mga suga.
Usa ka Wala Dahomang Resulta
Dali rang milabay ang buntag. Samtang namalik kami ngadto sa among bus aron maniudto, nahibulong kami kon pila kaha sa among gidapit ang moabot sa pakigpulong sa Bibliya sa hapon.
Sa alas 2:45 s.h., kami nahibulong kon ang among grupo sa bus mao lamang ang tumatambong sa among igsoong Goajiro, kinsa nag-andam ug 45-minutos nga pakigpulong sa lokal nga pinulongan. Apan wala! Ang unang gamay nga pamilya maulawong mitungha sa tugkaran sa eskuylahan. Tingali nakurat sila kay giabiabi man sila sa tanan. Sa misunod nga pipila ka minutos, daghan pa ang nangabot, ang uban dayag nagbaktas ug halayo. Ang pamilya nga nagpuyo sa hawan nga may daghang kanding didto usab! Pagkalahi na sa babayeng tan-awon diha sa duyan karon nga nagsul-ob sa iyang ismarte, itom nga manta! Bisan ang batang si Omar, nga among gikaestorya sa dalan, miabot usab, dayag nga nag-inusara. Samtang nangabot ang uban, ang usa ka taas, konkretong ang-ang sa tugkaran sa eskuylahan nga nagsilbing lingkoranan napuno. Niana ang among mahigalaong drayber sa bus mikuhag mga lingkoranan sa bus aron makalingkod ang mga tawo sa panahon sa pakigpulong.
Ang total nga 55 ka Goajiro nga mga Indian nanglingkod ug namati samtang gihatag ni Eduardo ang pakigpulong sa Bibliya. Apan, dili tanang panahon nga sila maghilom. Kon may mauyonan silang punto nga ipahayag sa mamumulong, hagawhaw nilang isulti ang ilang pag-uyon. Sa dihang naghisgot siya bahin sa umaabot nga kataposan sa pagkadaotan, ang gulangon nga babaye nga gihisgotan sa sinugdan misagbat. “Oo, daghan ang pagkadaotan,” siya miingon, sa makusog nga igong madunggan sa tanan. “Gani, adunay pipila ka daotan nga naglingkod dinhi karon mismo. Nanghinaot ako nga namati sila!” Mataktikanhong gitubag ni igsoong Eduardo ang komento ug nagpadayon sa iyang pakigpulong.
Human natapos ang pakigpulong, ang usa sa among grupo mikuhag letrato. Nakagusto ang Goajiro niana ug mihangyo kon mahimo ba nilang hawiran ang ilang mga brosyur nga Tagamtama ang Kinabuhi alang sa sunod nga letrato. Unya ang uban hinayhinay nga nanglakaw, apan mga katunga nagpabilin ug nagtan-aw kanamo nga misaka sa bus. Ila kaming gipapanaad sa pagbalik, ug unya nagtindog ug mibabay kanamo hangtod nga nawala sa panan-aw ang bus.
Samtang nagkalayo kami, dili kami makapugong sa pagbati nga usa ka pribilehiyo ang paghatod sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos ngadto niining mga tawhana. Sa kadaghanang mga kahimtang ilang nadunggan kini sa unang higayon. Ang mga Saksi sa Maracaibo naghisgot na bahin sa ilang sunod nga pagduaw. Aduna kahay sumpay kini nga sugilanon?
Usa ka Malamposong Sumpay
Ang mga igsoon mibalik sa milabay ang duha ka semana. Daghang literatura sa Bibliya ang napahimutang, gihimo ang mga pagbalik duaw sa mga interesado, ug gisugdan ang mga pagtuon sa Bibliya. Dugang pa, 79 ka Indian ang mitambong sa ikaduhang pakigpulong publiko diha sa hawan. Niadtong okasyona gisaysay sa mga igsoon nga sila mobalik sa mga tulo pa ka semana imbes duha tungod sa sirkitong asembliya. Ang mga Indian nakurat. “Basig patay na kami nianang higayona!” miingon ang usa kanila. Sila nangutana kon asa himoa ang sirkitong asembliya. Maayo kaayo kadtong pamation nga sila mihukom nga gusto usab silang moadto! Dihay gihimong mga kahikayan, ug 34 kanila ang nakatambong sa asembliya sa Maracaibo, diin gitabangan sila sa mga igsoong Goajiro ug sinultihan aron makasabot sa Kinatsila nga programa.
Ang kabubut-on ni Jehova mao nga ang “tanang matang sa mga tawo . . . makadangat sa tukmang kahibalo sa kamatuoran.” (1 Timoteo 2:3, 4) Pagkadakong kalipay ang pagtan-aw sa maayong pagsanong taliwala niining nagapangitag-kamatuorang mga Indian sa La Guajira Peninsula!
[Kahon sa panid 26]
Ang mga Kinabuhi Napalambo sa Kamatuoran sa Bibliya
Si Iris ug Margarita, duha ka tin-edyer nga Goajiro, nalipay sa pagkakita sa brosyur nga Tagamtama ang Kinabuhi sa Yuta sa Walay Kataposan! Apan may problema sila. Dili sila makamaong mobasa. Ang Saksi nga miduaw kanila mitanyag sa pagtabang kanila pinaagi sa pulyetong Learn to Read and Write. Wala magdugay, ang mga dalagita nalipay nga makamao nang mosulat ug tukmang makalitok sa ngalang Jehova.
Sa dihang sila miuswag, sila nahibulong sa katingalahang paglaom nga gitanyag sa Bibliya. Sila ilabinang natandog sa saad nga ang tanang katawhan makatagamtam ug kagawasan. “Ang kinabuhi dinhi makasubo kaayo alang kanamong mga tin-edyer,” siya miingon. “Kasagaran ipaminyo kami nga sayo, ug anaa kanunay ang hulga nga malugos.”
Ang dakong kalipay ni Iris ug Margarita mao ang ilang pagtambong sa sirkitong asembliya sa Maracaibo. Nabanaag sa ilang mga nawong ang kalipay nga ilang gibati sa ilang mga kasingkasing, ilabina dihang nanganta sa mga alawiton. Sila mahinamon kanunayng nagahulat sa pultahan dihang moabot ang Saksi alang sa ilang pagtuon sa Bibliya, ug wala gayod sila makapalta sa pakigpulong publiko nga himoon sa ilang baryo. Gibati niining mga dalagita nga ang ilang mga kinabuhi tinuod nga napalambo sa kahibalo bahin kang Jehova nga Diyos ug sa iyang katuyoan.