Pagpuyo ug Pagsangyaw Duol sa Usa ka Bolkan

“MAKUYAW kana nga kasinatian. Mahimong mahisama gayod kana sa kataposan sa kalibotan nga gihisgotan sa Bibliya. Kinahanglang magpabilin kitang alisto ug anaa sa maayong baroganan atubangan kang Jehova nga Diyos sa matag yugto.” Mao kana ang mga pulong ni Victor, usa sa mga Saksi ni Jehova, sa pag-asoy sa iyang kasinatian sa pagpuyo duol gayod sa bolkang Popocatépetl, nga popular nga ginganlag Popo, sa Mexico.

Kining nagdahunog nga bolkan nahimong bahin sa internasyonal nga balita sukad sa 1994.a Ang mga awtoridad nanghinapos nga ang tanan sulod sa 30 kilometros nga gilay-on gikan sa baba sa bolkan anaa sa peligroso kaayong sona. Ang habagatang kiliran sa bolkan ilabinang peligroso tungod kay ang baba sa bolkan naghandag sa maong direksiyon ug dunay ubay-ubayng lawom nga mga lugot nga niana ang laba ug lapok mahimong moawas gikan sa baba sa bolkan.

Natural, daghan ang mahibulong kon unsay mahitabo sa Siyudad sa Mexico en kasong dunay dakong pagbuto sa bolkan. Nameligro ba ang maong siyudad? Unya anaa usab ang tanang tawo sa estado sa Morelos sa habagatan sa bolkan. Ang tanan ba sa maong dapit nameligro usab? Ug sama sa unsa ang pagpuyo duol sa bolkan, nga wala mahibalo kon unsay lagmit nga mahitabo sa bisan unsang adlaw?

Ang Kapeligrohan sa Bolkan

Ang sentro sa negosyo sa Siyudad sa Mexico maoy mga 70 kilometros amihanan-kasadpan sa Popocatépetl, bisan tuod ang pipila sa mga dapit niini nga nait sa siyudad may gilay-on nga 40 kilometros lamang. Sa estriktong pagkasulti, ang tibuok kaulohan, nga dunay populasyon nga 20 ka milyon, nahigawas sa peligrosong sona. Bisan pa niana, depende sa direksiyon sa hangin, kining dapita mahimong maapektahan kon daghang abo ang ibuga sa bolkan.

Ang mga epekto sa abo sa bolkan kasagarang mas grabe sa sidlakang bahin sa bolkan. Kining dapita naglakip sa siyudad sa Puebla ug ubay-ubayng mas gagmayng mga siyudad ug mga lungsod, nga dunay mga 200,000 nga nagpuyo sulod sa peligroso kaayong dapit. Sa Dominggo, Mayo 11, 1997, ang bolkan mibuga ug tone-toneladang abo ngadto sa hangin ug nagkatag niana sa tanang bahin niining dapita, nga miabot hangtod sa estado sa Veracruz, kapin sa 300 kilometros paingon sa sidlakan. Sa dapit nga habagatan sa bolkan, sa estado sa Morelos, dunay ubay-ubayng siyudad ug mga lungsod nga dunay total nga populasyon nga mga 40,000 nga mahimong nameligro usab pag-ayo.

Sa taliwala niining tanan, ang mga Saksi ni Jehova nagpuyo ug nagtrabaho. Sa Siyudad sa Mexico, dunay kapin sa 90,000 kanila diha sa mga 1,700 ka kongregasyon. Ang sangang buhatan sa Watch Tower Society nahimutang sa gawas sa Siyudad sa Mexico sa amihanan-sidlakang bahin, nga mga 100 kilometros ang gilay-on gikan sa bolkan. Dunay kapin sa 800 ka boluntaryo nga nag-alagad sa sangang buhatan, gawas pa sa mga 500 ka boluntaryo nga nagtrabaho diha sa usa ka dakong proyekto sa pagpanukod. Silang tanan nahigawas sa peligrosong sona.

Sa estado sa Morelos, dunay mga 50 ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova nga dunay kapin sa 2,000 ka magmamantala sa Gingharian. Ang pipila niini, nahimutang sa Tetela del Volcán ug Hueyapan, nga 20 kilometros lamang ang gilay-on gikan sa baba sa bolkan. Dugang pa, sa sidlakan sa estado sa Puebla, may mga kongregasyon nga dunay mga 600 ka magmamantala nga nagpuyo sulod sa 20 ngadto sa 30 ka kilometros nga gilay-on gikan sa bolkan. Kini, siyempre, mahimong mameligro pag-ayo.

Ang mga Saksi ni Jehova Nagpabiling Aktibo

Bisan pa sa nagpadayong kapeligrohan, ang mga Saksi ni Jehova wala mohunong sa ilang buluhatong pagsangyaw niining dapita. Gisunod usab nila ang ilang eskedyul sa Kristohanong mga tigom, nga naghatag kanila ug pagbati sa panaghiusa ug pagsalig ubos niining malisod nga mga kahimtang. (Hebreohanon 10:​24, 25) Usa ka taho gikan sa usa sa mga kongregasyon nag-ingon: “Dunay talagsaong kausaban sa tinamdan sa mga tawo ngadto sa maayong balita sa Gingharian. Sa usa ka gamayng balangay, pananglitan, 18 ka tawo ang di pa dugayng midawat ug mga panagtuon sa Bibliya sa balay.”

Ang laing kongregasyon, nga nahimutang 20 ka kilometros gikan sa bolkan, nagtaho: “Talagsaon ang pag-uswag. Kining kongregasyona natukod sa Nobyembre 1996. Sulod sa misunod nga unom ka bulan, 10 ka indibiduwal ang nahimong kuwalipikado nga makig-ambit sa pag-alagad sa kanataran. Ang ubang mga magmamantala nagpuyo mga 20 ka kilometros lamang gikan sa baba sa bolkan. Ang Kristohanong mga tigom ginahimo didto, ug mga 40 ang ilang tigtambongan.”

Si Magdalena, nga nagpuyo sa San Agustín Ixtahuixtla, Puebla, mga 25 kilometros gikan sa bolkan, nagpabiling aktibo kaayong nagdumala ug mga panagtuon sa Bibliya. Siya miasoy sa nahitabo human sa usa ka dakong pagbuto.

“Gipahibalo kami nga kinahanglang mobiya kami sa among mga balay, nga among gihimo​—ubos sa pag-ulan ug abo. Bisan pa sa dinaliang kahimtang, ako naghunahuna sa pamilyang Dorado nga akong ginatun-an sa Bibliya. Ang ubang mga igsoon ug ako miadto sa balay sa mga Dorado sa pagtabang kanila sa pagbalhin ngadto sa mas luwas nga dapit. Sa duol nga siyudad sa Puebla, ang komite sa hinabang sa mga Saksi ni Jehova naglihok na. Ang pamilyang Dorado nakadayeg sa paagi nga giatiman kaming tanan didto. May mga sak-anan kami sa lainlaing mga lugar, nga abanteng giandam alang kanamo sa among Kristohanong mga igsoon. Walay nakulang kanamo, bisan tuod layo kami sa among balay. Kining pamilyaha mitambong na sa pipila ka tigom sa Kingdom Hall, apan natingala sila sa gugma nga gipakita kanila sa mga igsoon nga wala pa nila mahibalag sukad. Mga pipila ka semana human sa pagpauli sa among mga balay, kining pamilyaha misugod sa pagtambong nga regular sa tanang tigom. Sa wala madugay mikuwalipikar sila nga mahimong mga magmamantala sa maayong balita. Duha kanila nabawtismohan na karon. Nag-alagad sila ingong oksilyare payunir nga mga ministro sulod sa pipila ka bulan ug nagplano nga mosulod sa regular payunir nga pag-alagad.”

Si Martha, usa ka 20-anyos nga dalaga nga nagpuyo 21 kilometros gikan sa baba sa bolkan, wala magtugot sa pagkabaldado nga mopugong kaniya sa pagpahimulos sa tanang kahigayonan sa pagsangyaw. Nakat-onan niya ang kamatuoran tulo ka tuig kanhi sa dihang ang bolkan sa makausa pa nahimong aktibo. Inay mogamit ug wheelchair, nga lisod manehoon sa titip nga bungtod nga iyang gipuy-an, mosakay siya sa asno aron makig-ambit sa buluhatong pagsangyaw. Mosakay usab siya sa maong asno paingon sa mga tigom. Si Martha mapasalamaton kaayo kang Jehova nga nahimong bahin sa mahigugmaong panag-igsoonay, sanglit nagdepende siya sa tabang sa mga igsoong babaye sa kongregasyon aron makasakay ug makakanaog sa asno. Kada bulan, mogugol siya ug kapin sa 15 ka oras diha sa ministeryo.

Niining hilit nga mga dapit, ang mga Saksi ni Jehova kasagarang mag-atubang ug pagpit-os gikan sa ilang mga silingan sa pagduyog kanila sa pagsaulog sa relihiyosong mga pangilin. Sa Tulcingo, usa ka balangay nga nahimutang mga 20 kilometros gikan sa bolkan, usa ka lalaki ang gitudlo sa pagduaw sa mga Saksi aron sa pagpangayog mga donasyon alang sa mga selebrasyon. Ang mga igsoon mapailobong mipatin-aw kon nganong dili sila makaapil sa maong relihiyosong mga pangilin. Ang maong lalaki malahutayon kaayo sa pagsulay sa pagpangayog mga donasyon gikan sa mga igsoon nga misugod siya sa pagpakig-uban kanila, nga nakahibalo sa pipila nila ka pagtulon-an. Nalingaw siya sa pagpangitag mga tubag sa iyang mga pangutana diha sa iyang kaugalingong Katolikong Bibliya. Duyog sa iyang asawa ug anak nga babaye, nagtambongan na siya nga regular sa mga tigom sulod sa usa ka tuig ug nagpahayag sa iyang tinguha nga mahimong magmamantala sa maayong balita.

Sa Unsang Paagi Mahimo Kang Andam?

Ang mga bolkanologo naghimo sa ilang mga pagtuon ug nagluwat ug opisyal nga mga taho bahin sa makuyaw nga Popocatépetl, apan wala gayoy nahibalo kon unsay mahitabo o kanus-a. Sumala sa palaumagian sa balita ug sa mga tawo nga nagpuyo sa duol, ang bolkan mahimong mobuto bisan kanus-a. Tinuod ang kapeligrohan. Siyempre, ang mga awtoridad nabalaka kaayo ug buot buhaton ang tanan nga ilang maarangan aron mahimong andam en kasong may emerhensiya. Apan masabot nga kinahanglang mag-amping sila maylabot sa pagluwat ug pasidaan, sanglit dili nila buot nga ipahinabo ang dinaghang pagbiya kon walay nagsingabot nga kapeligrohan. Nan, unsay angayng buhaton sa usa?

“Maalamon ang usa nga nakakita sa katalagman ug nagtago sa iyang kaugalingon, apan ang walay kasinatian molabay lamang ug magaantos gayod sa silot,” nag-ingon ang proverbio sa Bibliya. (Proverbio 22:3) Busa, ang maalamong dalan mao ang paghimog kinahanglanong mga lakang aron sa pagseguro sa kaluwasan sa usa samtang ang pultahan sa kahigayonan bukas pa, nga dili “molabay lamang” nga daw wala gayoy mahitabo, nga tinuyong maghulat sa pagbuto una mohimog aksiyon. Mao kini ang paagi nga ang mga Saksi ni Jehova sa maong dapit nag-isip sa maong butang.

Di pa dugay, ang mga hawas gikan sa sangang buhatan sa Watch Tower Society nakigkita sa nagapanawng mga magtatan-aw sa estado sa Puebla, nga kanunayng may kontak sa mga kongregasyon sa peligrosong sona. Ang mga plano gihimo alang sa nagapanawng mga magtatan-aw ug mga membro sa komite sa hinabang nga moduaw sa matag usa sa mga pamilya nga nagpuyo sulod sa 25 kilometros nga gilay-on gikan sa baba sa bolkan. Kining mga pamilyaha gitabangan sa pagkonsiderar nga mobiya sa peligrosong sona una pa mobuto. Ang sakyanan ug mga sak-anan gihikay aron sa pagbalhin sa 1,500 ka tawo ngadto sa siyudad sa Puebla. Ang ubang pamilya mibiya aron moipon sa mga paryente sa ubang mga siyudad.

Pasidaan nga Mas Dako ang Gilapdon

Ang aso, kalayo, ug pagdahunog gikan sa Popocatépetl maoy tin-awng mga timailhan nga hapit na kanang mobuto. Kadtong tanan nga gustong moikyas kinahanglan mosunod sa mga pasidaan nga giluwatan sa mga awtoridad ug mohimog tukmang aksiyon. Ang mga Saksi ni Jehova duol sa bolkan kanunayng nagbantay aron maseguro ang ilang kaugalingong kaluwasan maingon man sa pagtabang sa uban nga makasabot sa kapeligrohan ug sa paghimog aksiyon sa dili pa ulahi ang tanan.

Sa mas dakong gilapdon, ang mga Saksi ni Jehova alisto usab sa mga hitabo sa kalibotan sumala sa mga tagna sa Bibliya. Ang mga gubat, linog, gutom, sakit, ug krimen sama ra ka makahuloganon sa mga kalihokan sa bolkan. Kini naglangkob sa usa ka daghag-bahin nga ilhanan nga gitagna ni Jesu-Kristo nga magtimaan sa “katiklopan sa sistema sa mga butang.” Bisan tuod walay tukmang nahibalo kon kanus-a moabot kanang maong kataposan, walay duhaduha nga kini moabot ug nga kini duol na kaayo.​—Mateo 24:​3, 7-14, 32-39.

Ang dinaliang panginahanglan karong adlawa mao nga isipong ugdang kaayo sa mga tawo bisan diin ang pasidaan ni Jesus: “Tagda ang inyong kaugalingon nga ang inyong mga kasingkasing dili gayod mabug-atan sa pagpalabig kaon ug pagpalabig inom ug sa mga kabalaka sa kinabuhi, ug sa kalit kanang adlawa dihadiha modangat nganha kaninyo.” (Lucas 21:34) Tin-awng mao kini ang maalamong dalan nga subayon. Maingon nga ang timailhang mga pasidaan sa bolkan pagatagdon gayod, kinahanglang magpakabana kita sa pag-abot sa Anak sa tawo, si Jesu-Kristo, nga miawhag: “Tungod niini kamo usab pamatud-i ang inyong kaugalingon nga andam, tungod kay sa takna nga wala ninyo hunahunaa nga kini mao, ang Anak sa tawo moabot.”​—Mateo 24:44.

[Mga footnote]

[Mga hulagway sa panid 23]

Si Martha (sakay sa asno) ug ang uban pa nga nagsangyaw duol sa Popocatépetl