Ang Kinabuhi ug Kahimtang sa mga Kristohanon sa Unang Siglo
“Mga Manggibuhaton sa Balay”
“Karon samtang naglakaw sila, misulod siya sa usa ka balangay. Dinhi ang usa ka babaye nga ginganlag Marta midawat kaniya ingon nga dinapit sa balay. Kining bayhana usab may igsoon nga ginganlag Maria, kinsa milingkod hinuon sa tiilan sa Ginoo ug nagpadayon sa pagpamati sa iyang pulong. Si Marta, sa laing bahin, nalinga sa pag-atiman sa daghang buluhaton. Busa, siya miduol ug miingon: ‘Ginoo, walay bale ba kanimo nga gipasagdan ako sa akong igsoong babaye nga nag-inusara sa pag-atiman sa mga butang? Busa, sultihi siya nga motabang kanako.’ Sa pagtubag ang Ginoo miingon kaniya: ‘Marta, Marta, ikaw nabalaka ug napuliki bahin sa daghang butang. Apan, pipila ra ka butang ang gikinahanglan, o usa lang. Sa iyang bahin, gipili ni Maria ang maayong bahin, ug dili kini pagakuhaon gikan kaniya.’”—LUCAS 10:38-42.
DAYAG nga si Marta usa ka kugihang babaye nga gitamod pag-ayo sa uban. Sumala sa Hudiyohanong tradisyon sa unang siglo, ang bili sa usa ka babaye masukod pinaagi sa iyang kakugi sa mga buluhaton sa balay ug sa iyang katakos sa pag-atiman sa mga panginahanglan sa iyang pamilya.
Ang Kristohanong mga babaye sa unang siglo gidasig usab nga mahimong “mga manggibuhaton sa balay.” (Tito 2:5) Gawas pa niana, sila adunay dugang pribilehiyo ug responsibilidad sa pagtudlo sa uban bahin sa ilang Kristohanong pagtuo. (Mateo 28:19, 20; Buhat 2:18) Unsa ang pipila sa “daghang buluhaton” nga kinahanglang atimanon sa usa ka Hudiyong babaye niadtong unang siglo? Ug unsay atong makat-onan sa gisulti ni Jesus bahin kang Maria?
‘Nag-atiman sa Daghang Buluhaton’ Kaadlawon pa momata na ang usa ka Hudiyong asawa. (Proverbio 31:15) Human makalutog linugaw nga trigo alang sa iyang pamilya, lagmit iyang ihatod ang iyang mga anak nga lalaki sa eskuylahan didto sa sinagoga. Ang iyang mga anak nga babaye anaa ra sa balay aron tudloan sa mga buluhaton nga mag-andam kanila nga mahimong maayong mga asawa.
Sugdan sa inahan ug sa iyang mga anak nga babaye ang ilang mga buluhaton pinaagi sa pag-asikaso sa naandang mga buluhaton sa balay—pagbutang ug lana sa mga lampara (1), pagpanilhig (2), ug paggatas sa ilang binuhing kanding (3). Human niana, sugdan nila ang pagbuhat ug tinapay alang nianang adlawa. Taphan una sa mga anak nga babaye ang lugas (4) ug dayon ila kining galingon diha sa galingang bato aron mahimong harina (5). Kuhaon sa inahan ang harina ug sagolan kinig tubig ug lebadura. Iya kining masahon (6) ug dayon biyaan kini aron motubo samtang iyang atimanon ang uban pa niyang buluhaton. Sa samang panahon, ang mga anak nga babaye puliki sa paghimog keso gamit ang preskong gatas sa kanding (7).
Niana gihapong buntaga, ang inahan uban sa iyang mga anak nga babaye maniyanggi. Sa tiyanggihan, diin iyang masimhotan ang kahumot sa mga lamas ug madungog ang tiyabaw sa mga hayop ug ang tingog sa mga mamalitay nga nagsigeg hangyo sa presyo, siya mamalit sa ilang mga kinahanglanon nianang adlawa (8). Lagmit nga kini naglakip sa mga preskong utanon ug sa binulad nga isda. Kon siya Kristohanon, tingali pahimuslan usab niya ang kahigayonan nga ipaambit ang iyang pagtuo ngadto sa uban diha sa tiyanggihan.—Buhat 17:17.
Pahimuslan sa usa ka makugihong inahan ang mga kahigayonan, sama sa panahong sila maglakaw padulong-ug-pauli gikan sa tiyanggihan, aron tabangan ang iyang mga anak sa pagkat-on ug sa pagpabili sa mga prinsipyo sa Kasulatan. (Deuteronomio 6:6, 7) Tingali hisgotan usab niya sa iyang mga anak nga babaye kon unsaon nga mahimong madaginoton sa pagpamalit.—Proverbio 31:14, 18.
Ang lain pang buluhaton sa mga babaye matag adlaw mao ang pag-adto sa atabay (9). Didto sila mokuhag tubig aron gamiton sa panimalay, ug tingali makig-estoryahay sa ubang mga babaye nga nagkalos usab. Sa pag-uli, ang inahan ug ang iyang mga anak magluto nag tinapay. Una, ang minasa ilang pormahon nga lagpad nga lingin ug dayon ibutang kini sa gipainit nga pugon (10), nga sagad anaa sa gawas. Ilang bantayan kini hangtod maluto, samtang mag-estoryahay ug mag-enjoy sa kahumot sa gilutong tinapay.
Dayon sila moadto sa duol nga sapa aron manglaba (11). Ilang labhan ang mga besti gamit ang lihiya, usa ka matang sa sabon gikan sa abo sa mga tanom. Waswasan nila kini, pug-an, ug dayon ihayhay diha sa mga kahoykahoy o paughon ibabaw sa mga bato.
Pag-uli nila sa balay dala ang mga linabhan, ang inahan ug mga anak nga babaye lagmit mosaka sa ilang lapad nga atop aron magsursi (12) sa nagisi nga mga besti ayha pa kini ibalik sa aparador. Human niana, ang mga babaye lagmit tudloan sa pagborda ug paghabol (13). Dayon, panahon na nga maglutog panihapon (14). Batasan nila ang pagkamaabiabihon, busa ang pamilya andam sa pagpaambit sa ilang simpleng panihapon nga tinapay, utan, keso, binulad nga isda, ug bugnawng tubig ngadto sa ilang mga bisita.
Pagkagabii, sa dili pa matulog ang mga bata, kon aduna may napangos nga tuhod kini lagmit pahiran ug lana. Dayon, sa kahayag sa nag-awop-awop nga lampara, ang mga ginikanan mag-asoy ug usa ka estorya sa Kasulatan ug mag-ampo uban sa ilang mga anak. Sa dihang hilom na ang palibot, ang bana makaingon gayod ngadto sa iyang asawa niining iladong mga pulong: “Kinsay makakaplag ug asawa nga takos? Ang iyang bili labaw pa kaayo kay sa mga korales.”—Proverbio 31:10.
Pagpili sa “Maayong Bahin” Sa walay duhaduha, ang kugihang mga babaye sa unang siglo puliki kaayo sa “daghang buluhaton.” (Lucas 10:40) Sa susama, ang mga babaye karon, ilabina ang mga inahan, puliki usab. Tungod sa modernong mga kasangkapan, sayon na ang pagbuhat sa pipila sa ilang mga buluhaton. Apan tungod sa mga sirkumstansiya, daghang inahan ang napugos sa pagpanginabuhi gawas pa sa pag-atiman sa ilang mga buluhaton sa balay.
Bisan pa sa mga problema nga ilang giatubang, daghang Kristohanong babaye karon ang nagsunod sa panig-ingnan ni Maria, nga gihisgotan sa sinugdanan. Sila adunay dakong pagpabili sa espirituwal nga mga butang. (Mateo 5:3) Ilang giatiman pag-ayo ang ilang mga pamilya, ingon sa gidasig sa Bibliya kanila. (Proverbio 31:11-31) Apan sila usab nagpadapat sa prinsipyo nga gihisgotan ni Jesus kang Marta. Ingong usa ka babaye nga mahunahunaon sa iyang relasyon sa Diyos, segurado gayod nga iyang gipabilhan ang maong tambag. Ang Kristohanong mga babaye dili motugot nga ang mga buluhaton sa balay makabalda sa mga kahigayonan nga sila makakat-on bahin sa Diyos (15) o makapaambit sa uban bahin sa ilang pagtuo. (Mateo 24:14; Hebreohanon 10:24, 25) Pinaagi niana, ilang gipili “ang maayong bahin.” (Lucas 10:42) Ingong resulta, sila gipabilhan pag-ayo sa Diyos, ni Kristo, ug sa ilang mga pamilya.—Proverbio 18:22.