Reperensiya Para sa Workbook sa Tigom nga Kinabuhi ug Ministeryo
Enero 7-13
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | BUHAT 21-22
“Matuman Unta ang Kabubut-on ni Jehova”
(Buhat 21:8-12) Sa pagkasunod nga adlaw kami migikan ug nakaabot sa Cesarea, ug kami misulod sa balay ni Felipe nga tig-ebanghelyo, kinsa usa sa pito ka tawo, ug kami miestar uban kaniya. 9 Kining tawhana may upat ka anak nga babaye, mga ulay, nga nanagna. 10 Apan samtang kami nagpabilin sa ubay-ubayng mga adlaw, usa ka manalagna nga ginganlag Agabo milugsong gikan sa Judea, 11 ug siya miadto kanamo ug gikuha ang bakos ni Pablo, gigapos ang iyang kaugalingong mga tiil ug mga kamot ug miingon: “Mao kini ang ginaingon sa balaang espiritu, ‘Ang tawo nga maoy tag-iya niining bakosa pagagaposon sa mga Hudiyo niining paagiha didto sa Jerusalem ug itugyan sa mga kamot sa katawhan sa kanasoran.’” 12 Karon sa dihang among nadunggan kini, kami ug ang mga tagadidto nangaliyupo kaniya nga dili motungas ngadto sa Jerusalem.
“Matuman Unta ang Kabubut-on ni Jehova”
15 Panahon sa pagduaw ni Pablo kang Felipe, miabot ang laing tinahod nga bisita—si Agabo. Kadtong nagkatapok sa balay ni Felipe nahibalo nga si Agabo usa ka manalagna; iyang gitagna nga mahitabo ang usa ka dakong gutom panahon sa pagmando ni Claudio. (Buh. 11:27, 28) Tingalig nahibulong sila: ‘Nganong ania man si Agabo? Unsa kaha ang mensahe nga iyang gidala?’ Samtang sila nagtan-aw, iyang gikuha ang bakos ni Pablo—taason nga panapton nga kabutangan ug kuwarta ug ubang mga butang ug ibakos sa hawak. Gigamit kadto ni Agabo sa paggapos sa iyang mga tiil ug mga kamot. Dayon siya misulti, ug bug-at ang iyang mensahe: “Mao kini ang ginaingon sa balaang espiritu, ‘Ang tawo nga maoy tag-iya niining bakosa pagagaposon sa mga Hudiyo niining paagiha didto sa Jerusalem ug itugyan sa mga kamot sa katawhan sa kanasoran.’”—Buh. 21:11.
16 Gipamatud-an sa tagna nga si Pablo moadto gayod sa Jerusalem. Gipakita usab niini nga tungod sa iyang pagwali ngadto sa mga Hudiyo siya itugyan ngadto “sa mga kamot sa katawhan sa kanasoran.” Ang tagna nakapatandog pag-ayo niadtong nakadungog. Si Lucas misulat: “Karon sa dihang among nadunggan kini, kami ug ang mga tagadidto nangaliyupo kaniya nga dili motungas ngadto sa Jerusalem. Unya si Pablo mitubag: ‘Unsa ba kining inyong ginabuhat nga nanghilak man kamo ug nagpaluya sa akong kasingkasing? Magmasaligon, ako andam dili lamang sa pagpagapos kondili usab sa pagpakamatay didto sa Jerusalem tungod sa ngalan sa Ginoong Jesus.’”—Buh. 21:12, 13.
(Buhat 21:13) Unya si Pablo mitubag: “Unsa ba kining inyong ginabuhat nga nanghilak man kamo ug nagpaluya sa akong kasingkasing? Magmasaligon, ako andam dili lamang sa pagpagapos kondili usab sa pagpakamatay didto sa Jerusalem tungod sa ngalan sa Ginoong Jesus.”
bt 178 ¶17
“Matuman Unta ang Kabubut-on ni Jehova”
17 Handurawa ang esena. Ang mga igsoon, apil si Lucas, nangaliyupo nga si Pablo dili modayon sa pag-adto sa Jerusalem. Ang uban nanghilak. Kay natandog sa ilang mahigugmaong kabalaka kaniya, si Pablo mabinationg miingon nga sila “nagpaluya sa [iyang] kasingkasing,” o sumala pa sa ubang hubad sa maong Gregong mga pulong, “nagdugmok sa [iyang] kasingkasing.” Bisan pa niana, determinado gayod siya, ug sama niadtong didto siya sa Tiro kauban sa mga igsoon, ang ilang mga luha ug mga pangaliyupo wala makapatarog sa iyang desisyon. Hinunoa, iyang gipatin-aw kanila kon nganong kinahanglang modayon siya. Pagkatalagsaon sa iyang kaisog ug determinasyon! Sama kang Jesus, determinado gayod si Pablo nga moadto sa Jerusalem. (Heb. 12:2) Walay tinguha si Pablo nga mahimong martir, apan kon ugaling kana mahitabo, isipon niyang kadungganan nga mamatay ingong sumusunod ni Kristo Jesus.
(Buhat 21:14) Sa dihang dili gayod siya mopatuo, kami miuyon na lamang uban sa mga pulong: “Matuman unta ang kabubut-on ni Jehova.”
bt 178 ¶18
“Matuman Unta ang Kabubut-on ni Jehova”
18 Unsay reaksiyon sa mga igsoon? Ilang gitahod ang iyang desisyon. Atong mabasa: “Sa dihang dili gayod siya mopatuo, kami miuyon na lamang uban sa mga pulong: ‘Matuman unta ang kabubut-on ni Jehova.’” (Buh. 21:14) Wala sila moinsistir nga si Pablo mosunod kanila. Naminaw sila kaniya ug gidawat ang iyang desisyon, nga ilang giila nga kadto kabubut-on ni Jehova, bisan pag kadto lisod alang kanila. Nasugdan na ni Pablo ang usa ka panaw nga mosangko ngadtongadto sa iyang kamatayon. Mas sayon pa unta alang kang Pablo kon kadtong nahigugma kaniya wala mosulay pagpugong kaniya.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Buhat 21:23, 24) Busa buhata kining among isulti kanimo: Kami adunay upat ka tawo nga may panaad sa ilang kaugalingon. 24 Dad-a kining mga tawhana ug hinloi ang imong kaugalingon sa seremonyal nga paagi uban kanila ug bayri ang ilang mga gasto, aron sila makapakiskis sa ilang mga ulo. Ug sa ingon ang tanan mahibalo nga dili diay tinuod ang mga hulungihong nga gisulti kanila bahin kanimo, kondili nga ikaw nagalakaw nga mahusay, ikaw usab nagasunod sa Balaod.
bt 184-185 ¶10-12
“Paminawa ang Akong Pagdepensa”
10 Bisan pa niana, si Pablo nagmasinabtanon niadtong mas gustong mosunod sa pipila ka kostumbre sa mga Hudiyo, sama sa dili-pagtrabaho sa adlawng Igpapahulay o paglikay sa pipila ka pagkaon. (Roma 14:1-6) Ug wala siya mohimog mga lagda bahin sa pagpatuli. Gani, gipatuli ni Pablo si Timoteo aron ang mga Hudiyo dili magmatahapon kang Timoteo, kay Grego man ang iyang amahan. (Buh. 16:3) Ang pagpatuli maoy personal nga desisyon. Gisultihan ni Pablo ang mga taga-Galacia: “Dili ang pagkatinuli ang may bili ni ang pagkadili-tinuli, kondili ang pagtuo nga nagalihok pinaagi sa gugma.” (Gal. 5:6) Apan, sayop gayod ang pagpatuli aron sa pagsunod sa Balaod o ang paghunahuna nga kinahanglang magpatuli aron makapahimuot kang Jehova. Kana magpadayag sa kakulang ug pagtuo.
11 Bisan pag dili tinuod ang mga hulungihong, kana nakatugaw gihapon sa Hudiyo nga mga magtutuo. Busa ang mga ansiyano misugyot kang Pablo kon unsay buhaton: “Kami adunay upat ka tawo nga may panaad sa ilang kaugalingon. Dad-a kining mga tawhana ug hinloi ang imong kaugalingon sa seremonyal nga paagi uban kanila ug bayri ang ilang mga gasto, aron sila makapakiskis sa ilang mga ulo. Ug sa ingon ang tanan mahibalo nga dili diay tinuod ang mga hulungihong nga gisulti kanila bahin kanimo, kondili nga ikaw nagalakaw nga mahusay, ikaw usab nagasunod sa Balaod.”—Buh. 21:23, 24.
12 Si Pablo mahimong mangatarongan nga ang problema mao ang pagkamasiboton sa Hudiyo nga mga magtutuo sa Moisesnong Balaod, dili ang mga hulungihong bahin kaniya. Apan siya andam mopahiuyon ug mosunod sa mga ansiyano, basta dili niya malapas ang diyosnong mga prinsipyo. Sa nangagi siya misulat: “Ngadto nilang nailalom sa balaod ako nahimong ingon sa nailalom sa balaod, bisan tuod ako dili ilalom sa balaod, aron makabig ko silang nailalom sa balaod.” (1 Cor. 9:20) Niadtong higayona, si Pablo mikooperar sa mga ansiyano sa Jerusalem ug nahimong “ingon sa nailalom sa balaod.” Sa iyang pagbuhat niana, siya maayong sulondan kanato karon sa pagkooperar sa mga ansiyano ug dili pag-insistir sa atong gusto.—Heb. 13:17.
(Buhat 22:16) Ug karon nganong naglangan ka pa? Tindog, pabawtismo na ug hugasi ang imong mga sala pinaagi sa imong pagtawag sa iyang ngalan.’
nwtsty study note sa Buh 22:16
hugasi ang imong mga sala pinaagi sa imong pagtawag sa iyang ngalan: O “hugasi ang imong mga sala ug tawga ang iyang ngalan.” Mahugasan ang sala sa usa ka tawo, dili pinaagi sa bawtismo sa tubig, kondili sa pagtawag sa ngalan ni Jesus. Ang paghimo niini naglangkit sa pagtuo kang Jesus ug sa pagpakita niana nga pagtuo pinaagig Kristohanong mga buhat.—Buh 10:43; San 2:14, 18.
Pagbasa sa Bibliya
(Buhat 21:1-19) Karon sa dihang naukang na kami gikan kanila ug migikan, mideretso kami paglawig ug nahiabot sa Cos, apan sa pagkasunod nga adlaw ngadto sa Rodas, ug gikan didto ngadto sa Patara. 2 Ug sa nakakaplag kami ug sakayan nga motabok sa Fenicia, kami misakay ug milawig. 3 Sa nakita na namo ang pulo sa Cipro gibiyaan namo kini dapit sa wala ug milawig ngadto sa Sirya, ug midunggo sa Tiro, kay didto man ihaw-as sa sakayan ang kargamento niini. 4 Pinaagi sa pagpangita among nakaplagan ang mga tinun-an ug nagpabilin dinhi ug pito ka adlaw. Apan pinaagi sa espiritu sila sublisubling misulti kang Pablo nga dili motaak sa Jerusalem. 5 Busa sa natapos na namo ang maong mga adlaw, migikan kami ug misugod sa among paglakaw; apan silang tanan, uban ang mga babaye ug mga bata, mihatod kanamo hangtod sa gawas sa siyudad. Ug nangluhod sa baybayon kami nag-ampo 6 ug nanamilit sa usag usa, ug kami misakay sa sakayan apan sila namalik sa ilang mga balay. 7 Unya among natapos ang biyahe gikan sa Tiro ug miabot sa Tolemaida, ug among gipangomosta ang mga igsoon ug miestar ug usa ka adlaw uban kanila. 8 Sa pagkasunod nga adlaw kami migikan ug nakaabot sa Cesarea, ug kami misulod sa balay ni Felipe nga tig-ebanghelyo, kinsa usa sa pito ka tawo, ug kami miestar uban kaniya. 9 Kining tawhana may upat ka anak nga babaye, mga ulay, nga nanagna. 10 Apan samtang kami nagpabilin sa ubay-ubayng mga adlaw, usa ka manalagna nga ginganlag Agabo milugsong gikan sa Judea, 11 ug siya miadto kanamo ug gikuha ang bakos ni Pablo, gigapos ang iyang kaugalingong mga tiil ug mga kamot ug miingon: “Mao kini ang ginaingon sa balaang espiritu, ‘Ang tawo nga maoy tag-iya niining bakosa pagagaposon sa mga Hudiyo niining paagiha didto sa Jerusalem ug itugyan sa mga kamot sa katawhan sa kanasoran.’” 12 Karon sa dihang among nadunggan kini, kami ug ang mga tagadidto nangaliyupo kaniya nga dili motungas ngadto sa Jerusalem. 13 Unya si Pablo mitubag: “Unsa ba kining inyong ginabuhat nga nanghilak man kamo ug nagpaluya sa akong kasingkasing? Magmasaligon, ako andam dili lamang sa pagpagapos kondili usab sa pagpakamatay didto sa Jerusalem tungod sa ngalan sa Ginoong Jesus.” 14 Sa dihang dili gayod siya mopatuo, kami miuyon na lamang uban sa mga pulong: “Matuman unta ang kabubut-on ni Jehova.” 15 Karon human niining mga adlawa kami nangandam alang sa panaw ug mitungas sa Jerusalem. 16 Apan pipila sa mga tinun-an gikan sa Cesarea mikuyog usab kanamo, aron dad-on kami ngadto sa tawo kansang panimalay didto kami abiabihon, usa ka Mnason nga taga-Cipro, usa sa unang mga tinun-an. 17 Sa pag-abot namo sa Jerusalem, ang mga igsoon malipayong midawat kanamo. 18 Apan sa pagkasunod nga adlaw si Pablo mikuyog kanamo ngadto kang Santiago; ug didto ang tanang ansiyano. 19 Ug iyang gipangomosta sila ug giasoy nga detalyado ang mga butang nga gihimo sa Diyos taliwala sa kanasoran pinaagi sa iyang ministeryo.
Enero 14-20
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | BUHAT 23-24
“Giakusahang Peligroso ug Nagsugnib ug mga Pag-alsa sa Pamunoan”
(Buhat 23:12) Karon sa pagkabuntag na, ang mga Hudiyo nagkakunsabo ug nagpailalom sa ilang kaugalingon sa usa ka tunglo, nga nag-ingon nga sila dili mokaon ni moinom hangtod nga ilang mapatay si Pablo.
(Buhat 23:16) Apan, ang anak nga lalaki sa igsoong babaye ni Pablo nakadungog bahin sa ilang pag-atang, ug siya miadto ug misulod sa kuwartel sa mga sundalo ug mitaho niini kang Pablo.
bt 191 ¶5-6
“Magmaisogon!”
5 Tukma sa panahon ang maong pagpalig-on kang Pablo. Pagkaugma, kapig 40 ka Hudiyong lalaki ang “nagkakunsabo ug nagpailalom sa ilang kaugalingon sa usa ka tunglo, nga nag-ingon nga sila dili mokaon ni moinom hangtod nga ilang mapatay si Pablo.” Kadtong “gipanumpaang panagkunsabo” nagpakita nga determinado ang maong mga Hudiyo sa pagpatay sa apostol. Kon ang ilang gisabotan dili molampos, nagtuo sila nga may kadaotan nga mahitabo kanila. (Buh. 23:12-15) Ang ilang plano, nga giuyonan sa mga pangulong saserdote ug mga ansiyano, mao nga si Pablo dad-on ug balik ngadto sa Sanhedrin alang sa dugang pagsukitsukit, nga konohay gusto nilang maimbestigar siyag dugang. Apan sa pagpaingon sa Sanhedrin, ang mga nagkunsabo mag-atang kang Pablo aron hasmagan ug patyon siya.
6 Apan ang pag-umangkon ni Pablo nakadungog bahin sa panagkunsabo ug iyang gitaho kana kang Pablo. Dayon, gisugo ni Pablo ang batan-on sa pagtaho niana ngadto sa Romanong komandante militar nga si Claudio Lisias. (Buh. 23:16-22) Ang mga batan-ong sama sa wala-nganli nga pag-umangkon ni Pablo gimahal gayod ni Jehova kay sila nagmaisogon ug nag-una sa kaayohan sa katawhan sa Diyos kay sa ilang kaugalingon ug matinumanong nagbuhat kutob sa ilang maarangan sa pagpauswag sa intereses sa Gingharian.
(Buhat 24:2) Sa dihang gitawag siya, si Tertulo misugod sa pagpasakag sumbong batok kaniya, nga nag-ingon: “Sanglit kami nagpahimulos sa dakong kalinaw pinaagi kanimo ug nga ang mga reporma nangahimo niining nasora pinaagi sa imong abanteng panghunahuna,
(Buhat 24:5, 6) Kay among nakaplagan kining tawhana nga peligroso ug nagsugnib ug mga pag-alsa sa pamunoan taliwala sa tanang Hudiyo sa tibuok gipuy-ang yuta ug tigpasiugda sa sekta sa mga Nasaretnon, 6 usa kinsa misulay usab sa pagpasipala sa templo ug kinsa among gidakop.
bt 192 ¶10
“Magmaisogon!”
10 Sa Cesarea, si Pablo ‘gipabantayan didto sa praetorianong palasyo ni Herodes’ samtang nagpaabot sa mga nag-akusar kaniya gikan sa Jerusalem. (Buh. 23:35) Paglabay sa lima ka adlaw, nangabot sila—ang Hataas nga Saserdoteng si Ananias, usa ka mamumulong sa publiko nga si Tertulo, ug mga ansiyano. Gidayeg una ni Tertulo si Felix tungod sa iyang nahimo alang sa mga Hudiyo, lagmit aron pag-ulog-ulog kaniya ug makuha ang iyang pabor. Unya, aron makahisgot na sa kaso, ginganlan ni Tertulo si Pablo nga “peligroso ug nagsugnib ug mga pag-alsa sa pamunoan taliwala sa tanang Hudiyo sa tibuok gipuy-ang yuta ug tigpasiugda sa sekta sa mga Nasaretnon, usa kinsa misulay usab sa pagpasipala sa templo ug kinsa among gidakop.” Ang ubang Hudiyo “miduyog sa pag-atake, nga miinsistir nga tinuod gayod kining mga butanga.” (Buh. 24:5, 6, 9) Pagsugnib ug mga pag-alsa sa pamunoan, pagpasiugda ug usa ka peligrosong sekta, ug pagpasipala sa templo—seryosong mga akusasyon nga mahimong masentensiyahan ug kamatayon.
(Buhat 24:10-21) Ug sa dihang ang gobernador miyango kang Pablo aron sa pagsulti, siya mitubag: “Kay nahibalo pag-ayo nga sulod na karon sa daghang katuigan ikaw mao ang maghuhukom niining nasora, agig pagdepensa andam kong isulti ang mga butang bahin sa akong kaugalingon, 11 kay ikaw anaa man sa posisyon sa pagsuta nga wala pa mokapin ug napulog-duha ka adlaw sukad nga ako mitungas sa Jerusalem aron mosimba; 12 ug sila wala makakaplag kanako sa templo nga nakiglalis kang bisan kinsa ni nagpahinabo sa usa ka magubtanong panon nga mohasmag, diha man sa mga sinagoga o sa tibuok siyudad. 13 Ni ilang mapamatud-an kanimo ang mga butang nga ilang gisumbong batok kanako karon. 14 Apan angkonon ko kanimo, nga, sumala sa dalan nga ilang ginatawag ug ‘sekta,’ niining paagiha ako naghatag ug sagradong pag-alagad sa Diyos sa akong mga katigulangan, sanglit ginatuohan ko man ang tanan nga nahimutang diha sa Balaod ug nahisulat diha sa basahon sa mga Manalagna; 15 ug ako adunay paglaom diha sa Diyos, nga ang maong paglaom ginadawat usab niining mga tawhana, nga aduna unyay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong. 16 Niining bahina, sa pagkatinuod, padayon kong gipaningkamotan ang paghunahuna nga dili makasala batok sa Diyos ug sa mga tawo. 17 Busa human sa ubay-ubayng mga tuig ako miabot aron magdalag mga gasa sa kaluoy sa akong nasod, ug mga pahinungod. 18 Samtang gibuhat ko kining mga butanga ilang nakaplagan nga ako hinlo sa seremonyal nga paagi diha sa templo, apan dili inubanan ug panon sa katawhan o kaguliyang. Apan dihay mga Hudiyo gikan sa distrito sa Asia, 19 nga angayng maania unta sa imong atubangan ug mopasaka ug sumbong batok kanako kon ugaling sila adunay bisan unsa nga batok kanako. 20 O kaha, pasultiha ang mga tawo dinhi kon unsang kasaypanan ang ilang nakaplagan samtang ako nagbarog atubangan sa Sanhedrin, 21 gawas lamang niining usa ka pulong nga akong gisinggit samtang ako nagbarog sa ilang taliwala, ‘Mahitungod sa pagkabanhaw sa mga patay ako ginahukman karong adlawa sa inyong atubangan!’”
bt 193-194 ¶13-14
“Magmaisogon!”
13 Naghatag si Pablo ug maayong sulondan kanato kon ugaling kita paatubangon sa sekular nga mga awtoridad tungod sa atong pagsimba ug butangbutangan nga kita mga manggugubot, mag-aalsa, rebelde batok sa gobyerno, o mga membro sa usa ka “peligrosong sekta.” Si Pablo wala mag-ulog-ulog sa gobernador, dili sama kang Tertulo. Nagpabilin siyang kalmado ug matinahoron. Mataktikanhon niyang gihatag ang tin-aw ug matinud-anon nga pamatuod. Si Pablo miingon nga “dihay mga Hudiyo gikan sa distrito sa Asia” nga nag-akusar nga siya nagpasipala sa templo apan wala sila didto, ug segun sa balaod, angay nga siya moatubang kanila aron madungog ang ilang mga akusasyon.—Buh. 24:18, 19.
14 Labaw sa tanan, determinado si Pablo sa pagpamatuod bahin sa iyang mga pagtuo. Maisogon niyang gipahayag pag-usab ang iyang pagtuo sa pagkabanhaw, nga mao ang isyung nakapagubot sa mga tawo sa iyang pag-atubang sa Sanhedrin. (Buh. 23:6-10) Ang paglaom sa pagkabanhaw maoy gipasiugda ni Pablo sa gidepensahan niya ang iyang kaugalingon. Ngano? Tungod kay si Pablo nagpamatuod bahin kang Jesus ug sa Iyang pagkabanhaw gikan sa mga patay—nga wala tuohi sa mga magsusupak. (Buh. 26:6-8, 22, 23) Tinuod, ang gilantugian mao ang isyu sa pagkabanhaw—ilabina gayod ang pagtuo kang Jesus ug sa iyang pagkabanhaw.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Buhat 23:6) Karon sa pagkamatikod ni Pablo nga ang usa ka bahin maoy mga Saduseo apan ang usa mga Pariseo, siya misinggit sa Sanhedrin: “Mga katawhan, mga igsoon, ako usa ka Pariseo, usa ka anak sa mga Pariseo. Mahitungod sa paglaom sa pagkabanhaw sa mga patay ako ginahukman.”
nwtsty study note sa Buh 23:6
ako usa ka Pariseo: Ang uban sa mga naminaw nakaila kang Pablo. (Buh 22:5) Nasabtan nila nga pinaagi sa pagtawag sa iyang kaugalingon nga anak sa mga Pariseo, iyang giila nga parehas silag kagikan. Nasayod sila nga wala mangangkon si Pablo kay nahibalo ang mga Pariseo sa Sanhedrin nga siya Pariseo kaniadto ug nahimong madasigong Kristohanon. Pero niini nga konteksto, ang pagsulti ni Pablo nga siya Pariseo puwedeng sabton sa relatibong paagi; gitawag ni Pablo ang iyang kaugalingon nga Pariseo kay sama nila nagtuo sab siya sa pagkabanhaw, dili sama sa mga Saduseo. Pinaagi niana, naghisgot siyag topiko nga gituohan sa mga Pariseo nga presente nianang tungora. Lagmit nagdahom siya nga kon hisgotan niya kining kontrobersiyal nga isyu, ang ubang membro sa Sanhedrin mopabor sa iyang argumento, ug mao gyod nay nahitabo. (Buh 23:7-9) Ang gisulti ni Pablo sa Buh 23:6 parehas sab sa kon unsay pagpaila niya sa iyang kaugalingon dihang gidepensahan niya sa ulahi ang iyang kaugalingon atubangan kang Haring Agripa. (Buh 26:5) Ug sa didto siya sa Roma, nagpadala siyag sulat sa mga Kristohanon sa Filipos ug gisulti na sab niya ang iyang kagikan ingong Pariseo. (Flp 3:5) Makapainteres sab kon giunsa paghubit sa Buh 15:5 ang ubang Kristohanon nga mga Pariseo kaniadto.
(Buhat 24:24) Mga pipila ka adlaw sa ulahi si Felix miabot uban kang Drusila nga iyang asawa, kinsa usa ka Hudiyo, ug iyang gipasugoan si Pablo ug siya namati kaniya bahin sa pagtuo kang Kristo Jesus.
(Buhat 24:27) Apan, sa paglabay na sa duha ka tuig, gipulihan si Felix ni Porcio Festo; ug tungod kay si Felix nagtinguha man nga makabatog pabor sa mga Hudiyo, siya nagbilin kang Pablo nga ginapos.
nwtsty study note sa Buh 24:24
Drusila: Ang ikatulo ug kinamanghorang anak nga babaye sa Herodes nga gihisgotan sa Buh 12:1, nga mao si Herodes Agripa I. Siya natawo sa mga 38 C.E. ug igsoon ni Agripa II ug ni Bernice. (Tan-awa ang study note sa Buh 25:13, nwtsty-E, ug ang Glossary sa nwt-E, “Herod.”) Ikaduhang bana niya si Gobernador Felix. Una siyang naminyo sa Siryanhong hari nga si Azizus sa Emesa pero gidiborsiyohan niya kini ug naminyo siya kang Felix sa mga 54 C.E., o dihang siya mga 16 anyos. Posible nga presente siya dihang si Pablo nakig-estorya kang Felix ‘bahin sa pagkamatarong ug pagpugong sa kaugalingon ug sa paghukom nga moabot.’ (Buh 24:25) Dihang gihatag ni Felix ang pagkagobernador ngadto kang Festo, wala niya buhii si Pablo aron “makabatog pabor sa mga Hudiyo,” nga para sa uban gibuhat niya aron pahimut-an ang iyang batan-ong asawa nga usa ka Hudiyo.—Buh 24:27.
Pagbasa sa Bibliya
(Buhat 23:1-15) Nga mitutok sa Sanhedrin si Pablo miingon: “Mga katawhan, mga igsoon, ako naggawi atubangan sa Diyos uban ang hinlo gayod nga tanlag hangtod niining adlawa.” 2 Niana ang hataas nga saserdoteng si Ananias misugo niadtong nanagbarog duol kaniya nga sagpaon siya sa baba. 3 Unya si Pablo miingon kaniya: “Ang Diyos magasagpa kanimo, ikaw nga pinaputing bungbong. Ikaw ba molingkod sa paghukom kanako sumala sa Balaod ug, sa samang higayon magalapas sa Balaod pinaagi sa pagsugo nga ako sagpaon?” 4 Kadtong nanagbarog sa duol miingon: “Ikaw ba magpasipala sa hataas nga saserdote sa Diyos?” 5 Ug si Pablo miingon: “Mga igsoon, ako wala mahibalo nga siya hataas nga saserdote. Kay nahisulat, ‘Dili ka magsultig daotan batok sa usa ka magmamando sa imong katawhan.’” 6 Karon sa pagkamatikod ni Pablo nga ang usa ka bahin maoy mga Saduseo apan ang usa mga Pariseo, siya misinggit sa Sanhedrin: “Mga katawhan, mga igsoon, ako usa ka Pariseo, usa ka anak sa mga Pariseo. Mahitungod sa paglaom sa pagkabanhaw sa mga patay ako ginahukman.” 7 Tungod kay siya miingon niini, usa ka panagsumpaki ang nahitabo tali sa mga Pariseo ug mga Saduseo, ug ang panon sa katawhan nabahin. 8 Kay ang mga Saduseo nag-ingon nga walay pagkabanhaw ni manulonda ni espiritu, apan ang mga Pariseo dayag nga nagpahayag niining tanan. 9 Busa nahitabo ang makusog nga sininggitay, ug ang pipila sa mga eskriba sa pundok sa mga Pariseo nanindog ug nakig-istoke pag-ayo, nga nag-ingon: “Kami walay nakaplagang sayop niining tawhana; apan kon ang usa ka espiritu o usa ka manulonda nakigsulti kaniya,—.” 10 Karon sa dihang misamot kainit ang panagsumpakiay, ang komandante militar nahadlok nga si Pablo ilang wataswatason, ug iyang gisugo ang mga sundalo sa pagkanaog ug pagsakmit kaniya gikan sa ilang taliwala ug sa pagdala kaniya ngadto sa kuwartel sa mga sundalo. 11 Apan sa pagkasunod nga gabii ang Ginoo mibarog duol kaniya ug miingon: “Magmaisogon! Kay ingon nga ikaw naghatag ug bug-os nga pagpamatuod sa mga butang bahin kanako sa Jerusalem, sa ingon usab ikaw kinahanglang magpamatuod sa Roma.” 12 Karon sa pagkabuntag na, ang mga Hudiyo nagkakunsabo ug nagpailalom sa ilang kaugalingon sa usa ka tunglo, nga nag-ingon nga sila dili mokaon ni moinom hangtod nga ilang mapatay si Pablo. 13 Dihay kapin sa kap-atan ka tawo nga mihimo niining gipanumpaang panagkunsabo; 14 ug sila nangadto sa pangulong mga saserdote ug sa mga ansiyano ug miingon: “Kami maugdang nga nagpailalom sa among kaugalingon sa usa ka tunglo nga dili mokaon bisag gamay hangtod nga among mapatay si Pablo. 15 Busa, karon, kamo uban ang Sanhedrin ipatin-aw ngadto sa komandante militar kon nganong angay niyang dad-on siya kaninyo nga daw tuyo ninyong pihoon nga mas tukma ang mga butang labot kaniya. Apan sa dili pa siya makaabot sa duol kami andam nang mopatay kaniya.”
Enero 21-27
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | BUHAT 25-26
“Si Pablo Miapelar Kang Cesar ug Misangyaw Kang Haring Herodes Agripa”
(Buhat 25:11) Kon, sa usa ka bahin, ako sa pagkatinuod mamumuhat ug daotan ug nakahimog bisan unsa nga takos sa kamatayon, dili ako mohangyo nga mapahigawas sa kamatayon; kon, sa laing bahin, dili tinuod ang gipasakang mga sumbong niining mga tawhana batok kanako, walay tawo nga makatugyan kanako ngadto kanila ingong pabor. Ako moapelar kang Cesar!”
bt 198 ¶6
“Ako Moapelar Kang Cesar!”
6 Ang tinguha ni Festo nga pahimut-an ang mga Hudiyo makapameligro gayod sa kinabuhi ni Pablo. Busa gigamit ni Pablo ang iyang katungod ingong usa ka Romano nga lungsoranon. Iyang giingnan si Festo: “Ako nagbarog atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom ni Cesar, diin ako angayng hukman. Ako walay nahimong sala batok sa mga Hudiyo, sumala usab sa imong nasuta pag-ayo. . . . Ako moapelar kang Cesar!” Human moapelar ang usa ka tawo, kini kasagarang dili na mabakwi. Gipakita kini ni Festo sa dihang siya mitubag: “Kang Cesar ikaw miapelar; kang Cesar ikaw moadto.” (Buh. 25:10-12) Pinaagi sa pag-apelar ngadto sa mas taas nga awtoridad, si Pablo nagpakita kon unsa ang angayng himoon sa matuod nga mga Kristohanon karon. Sa dihang ang mga magsusupak magmugnag “kasamok pinaagig mando” sa korte, pahimuslan sa mga Saksi ni Jehova ang balaod sa pagpanalipod sa maayong balita.—Sal. 94:20.
(Buhat 26:1-3) Si Agripa miingon kang Pablo: “Ikaw gitugotang mosulti laban sa imong kaugalingon.” Unya mituyhad si Pablo sa iyang kamot ug misulti agig pagdepensa sa iyang kaugalingon: 2 “Mahitungod sa tanang butang nga niini ako gisumbong sa mga Hudiyo, Haring Agripa, giisip ko ang akong kaugalingon nga malipayon nga sa imong atubangan himoon ko ang akong pagdepensa karong adlawa, 3 ilabina nga ikaw nakasinati sa tanang kostumbre ingon man sa mga lantugi taliwala sa mga Hudiyo. Busa ako nagpakiluoy kanimo nga maminaw kanako nga mapailobon.
bt 198-201 ¶10-16
“Ako Moapelar Kang Cesar!”
10 Matinahorong nagpasalamat si Pablo kang Haring Agripa sa paghatag kaniyag kahigayonan sa pagdepensa sa iyang kaugalingon ug giila niya nga ang hari eksperto sa tanang kostumbre ug sa panaglantugi sa mga Hudiyo. Dayon gisaysay ni Pablo ang iyang kinabuhi sa nangagi: “Sumala sa labing estrikto nga sekta sa among dagway sa pagsimba ako nagkinabuhi nga usa ka Pariseo.” (Buh. 26:5) Ingong Pariseo, si Pablo nagpaabot sa Mesiyas. Karon nga siya usa na ka Kristohanon, maisogon niyang gipaila nga si Jesu-Kristo mao ang dugay na nilang gipaabot. Ang gilaoman ni Pablo ug sa mga nag-akusar kaniya—nga ang Diyos magtuman sa iyang saad ngadto sa ilang mga katigulangan—mao na hinuoy hinungdan sa paghusay kang Pablo niadtong adlawa. Busa misamot ang kaikag ni Agripa nga maminaw kang Pablo.
11 Sa pag-asoy ni Pablo sa iyang pagpamintas kaniadto sa mga Kristohanon, siya miingon: “Ako mismo naghunahuna gayod nga ako angayng mohimo ug daghang buhat sa pagsupak sa ngalan ni Jesus nga Nasaretnon . . . Sanglit ako nasuko man pag-ayo kanila [sa mga sumusunod ni Kristo], ginalutos ko sila hangtod pa gani sa mga siyudad nga atua sa gawas.” (Buh. 26:9-11) Tinuod ang gisulti ni Pablo ug nahibalo ang daghang tawo sa iyang pagpamintas sa mga Kristohanon. (Gal. 1:13, 23) ‘Unsa kahay nakapausab kaniya?’ Lagmit natingala si Agripa.
12 Gitubag kini sa sunod nga mga pulong ni Pablo: “Sa nagpanaw ako padulong sa Damasco dala ang awtoridad ug sugo gikan sa pangulong mga saserdote, sa pagkaudto diha sa dalan, Oh hari, nakita ko ang usa ka kahayag nga masilaw pa sa adlaw nga mikidlap gikan sa langit libot nako ug kanilang nagpanaw uban kanako. Ug sa dihang kaming tanan nangatumba sa yuta nadungog ko ang usa ka tingog nga misulti kanako sa pinulongang Hebreohanon, ‘Saulo, Saulo, nganong ginalutos mo ako? Ang padayong pagpatid batok sa mga igtutugsok nagpalisod kanimo.’ Apan ako miingon, ‘Kinsa ka man, Ginoo?’ Ug ang Ginoo miingon: ‘Ako si Jesus, kinsa imong ginalutos.’”—Buh. 26:12-15.
13 Una pa makita ni Pablo kining talagsaong panan-awon, siya nagsige nag ‘patid sa mga igtutugsok’ sa masambingayong paagi. Sama nga ang usa ka mananap nga tigdalag karga masakitan kon patiran niini ang hait nga igtutugsok, si Pablo nasakitan usab sa espirituwal nga paagi sa dihang siya milihok supak sa kabubut-on sa Diyos. Pinaagi sa pagpakita kang Pablo diha sa dalan paingon sa Damasco, ang nabanhawng si Jesus nagbag-o sa panghunahuna niining sinsero apan nahisalaag nga tawo.—Juan 16:1, 2.
14 Si Pablo naghimo gayod ug dagkong mga kausaban sa iyang kinabuhi. Siya miingon kang Agripa: “Wala ako magmasinupakon sa langitnong talan-awon, kondili una ngadto sa mga atua sa Damasco ug ngadto kanilang atua sa Jerusalem, ug sa tibuok yuta sa Judea, ug ngadto sa kanasoran gidala ko ang mensahe nga sila kinahanglang maghinulsol ug moliso ngadto sa Diyos pinaagi sa pagbuhat ug mga buhat nga nahiangay sa paghinulsol.” (Buh. 26:19, 20) Sa daghang tuig, gituman ni Pablo ang sugo nga iyang nadawat gikan ni Jesu-Kristo sa panan-awon niadtong udtoha. Unsay resulta? Kadtong midawat sa maayong balita nga gisangyaw ni Pablo naghinulsol sa ilang imoral, dili-matinud-anong panggawi ug nag-alagad sa Diyos. Nahimo silang maayong mga lungsoranon, nga nagpasakop ug nagtahod sa balaod ug kahusay.
15 Apan ang maong mga benepisyo gibalewala sa Hudiyong mga magsusupak ni Pablo. Siya miingon: “Tungod niining mga butanga ang mga Hudiyo midakop kanako diha sa templo ug misulay sa pagpatay kanako. Hinunoa, tungod kay nabatonan ko man ang tabang nga gikan sa Diyos ako nagpadayon hangtod niining adlawa sa pagpamatuod ngadto sa mga gagmay ug sa mga dagko.”—Buh. 26:21, 22.
16 Ingong matuod nga mga Kristohanon, kita angayng “andam kanunay sa pagdepensa” sa atong pagtuo. (1 Ped. 3:15) Sa dihang makigsulti kita sa mga huwes ug mga magmamando bahin sa atong tinuohan, maayong sundogon nato ang paagi ni Pablo sa pagpakigsulti kang Agripa ug kang Festo. Pinaagi sa matinahorong pagsulti kanila kon sa unsang paagi nabag-o sa mga kamatuoran sa Bibliya ang atong kinabuhi ug ang kinabuhi niadtong mga misanong sa atong mensahe, mahimong matandog nato ang kasingkasing sa mga anaa sa awtoridad.
(Buhat 26:28) Apan si Agripa miingon kang Pablo: “Sa mubong panahon makombinsir mo ako nga mahimong Kristohanon.”
bt 202 ¶18
“Ako Moapelar Kang Cesar!”
18 Apan si Pablo mitubag sa gobernador: “Ako wala mabuang, Imong Kamahalang Festo, kondili ako nagsulti ug mga pulong nga tinuod ug sa maayo nga panghunahuna. Sa pagkatinuod, ang hari nga kaniya nagasulti ako uban ang kagawasan sa pagsulti nahibalo pag-ayo bahin niining mga butanga . . . Ikaw ba, Haring Agripa, nagatuo sa mga Manalagna? Nahibalo ako nga ikaw nagatuo.” Si Agripa mitubag: “Sa mubong panahon makombinsir mo ako nga mahimong Kristohanon.” (Buh. 26:25-28) Sinsero man o dili ang tubag ni Agripa, kini nagpakita nga ang pamatuod ni Pablo dakog epekto sa hari.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Buhat 26:14) Ug sa dihang kaming tanan nangatumba sa yuta nadungog ko ang usa ka tingog nga misulti kanako sa pinulongang Hebreohanon, ‘Saulo, Saulo, nganong ginalutos mo ako? Ang padayong pagpatid batok sa mga igtutugsok nagpalisod kanimo.’
nwtsty study note sa Buh 26:14
pagpatid batok sa mga igtutugsok: Ang igtutugsok maoy taas nga bunal nga talinis ang tumoy ug gigamit aron giyahan ang hayop. (Huk 3:31) Ang ekspresyong “pagpatid batok sa mga igtutugsok” maoy panultihon nga makita sa Gregong mga basahon. Gilarawan niini ang ginahimo sa torong baka nga gahig ulo, nga dili mosunod sa paggiya sa igtutugsok ug mopatid hinuon niini nga moresulta sa iyang pagkasamad. Sama niana si Pablo una siya nahimong Kristohanon. Pinaagi sa iyang pagkontra sa mga sumusunod ni Jesus, kinsa gipaluyohan ni Jehova nga Diyos, gipameligro ni Pablo ang iyang kinabuhi. (Itandi ang Buh 5:38, 39; 1Ti 1:13, 14.) Sa Ecc 12:11, ang “igtutugsok sa baka” gigamit sa mahulagwayong paagi. Kini nagtumong sa mga pulong sa maalamong tawo nga magpalihok sa mamiminaw sa pagsunod sa tambag.
nwt-E glossary
Igtutugsok. Taas nga bunal nga ang usa ka tumoy talinis nga metal, nga gigamit sa mga mag-uuma sa paggiya sa hayop. Ang igtutugsok gipakasama sa mga pulong sa usa ka maalamong tawo nga magpalihok sa mamiminaw nga sundon ang maalamong tambag. Ang “pagpatid batok sa mga igtutugsok” naggikan sa aksiyon sa gahian nga torong baka nga mosukol sa paggiya pinaagi sa pagpatid sa igtutugsok, nga makasamad niya.—Buh 26:14; Huk 3:31.
(Buhat 26:27) Ikaw ba, Haring Agripa, nagatuo sa mga Manalagna? Nahibalo ako nga ikaw nagatuo.”
Tabangi ang Uban nga Modawat sa Mensahe sa Gingharian
14 Si Pablo nahibalo nga si Agripa maoy Hudiyo sa ngalan lamang. Nagtandog sa kahibalo ni Agripa bahin sa Judaismo, si Pablo nangatarongan nga sa iyang pagsangyaw siya “walay gisulti nga bisan unsa gawas sa mga butang nga giingon sa mga Manalagna ug ni Moises nga mahitabo” mahitungod sa kamatayon ug pagkabanhaw sa Mesiyas. (Buhat 26:22, 23) Direktang nakigsulti kang Agripa, si Pablo nangutana: “Ikaw ba, Haring Agripa, nagatuo sa mga Manalagna?” Si Agripa nag-atubang ug malisod nga situwasyon. Kon siya moingon nga iyang gisalikway ang mga manalagna, ang iyang dungog ingong Hudiyong magtutuo madaot. Apan kon mouyon siya sa pangatarongan ni Pablo, mapadayag niya sa publiko nga siya uyon sa apostol ug mameligro nga tawgong Kristohanon. Si Pablo maalamong nagtubag sa iyang kaugalingong pangutana, nga nag-ingon: “Nahibalo ako nga ikaw nagatuo.” Sa unsang paagi gitukmod si Agripa sa iyang kasingkasing sa pagtubag? Siya miingon: “Sa mubong panahon makombinsir mo ako nga mahimong Kristohanon.” (Buhat 26:27, 28) Bisan tuod si Agripa wala mahimong Kristohanon, si Pablo dayag nga nakaapektar sa iyang kasingkasing sa usa ka sukod pinaagi sa iyang mensahe.—Hebreohanon 4:12.
Pagbasa sa Bibliya
(Buhat 25:1-12) Busa si Festo, human makasulod sa kagamhanan sa lalawigan, tulo ka adlaw sa ulahi mitungas ngadto sa Jerusalem gikan sa Cesarea; 2 ug ang pangulong mga saserdote ug ang kadagkoan sa mga Hudiyo mihatag kaniya ug impormasyon batok kang Pablo. Busa sila nangaliyupo kaniya, 3 nga nangayo ug pabor alang sa ilang kaugalingon batok sa maong tawo nga iyang pasugoan siya nga paadtoon sa Jerusalem, sanglit gilaraw man nila ang pagbanhig aron patyon siya diha sa dalan. 4 Hinunoa, si Festo mitubag nga si Pablo gitener didto sa Cesarea ug nga siya moadto na didto sa dili-madugay. 5 “Busa kadtong anaa sa gahom sa inyong taliwala,” siya miingon, “palugsonga uban kanako ug pasakai siyag sumbong, kon may sala man ugaling kining tawhana.” 6 Busa sa nakagugol na siya ug wala mokapin sa walo o napulo ka adlaw sa ilang taliwala, siya milugsong ngadto sa Cesarea, ug sa pagkasunod nga adlaw siya milingkod sa lingkoranan-sa-paghukom ug nagsugo nga dad-on sa sulod si Pablo. 7 Sa pag-abot niya, ang mga Hudiyo nga nanglugsong gikan sa Jerusalem mialirong kaniya, nga nagpasaka batok kaniya sa daghan ug seryosong mga sumbong nga niana sila wala makapakitag ebidensiya. 8 Apan agig pagdepensa si Pablo misulti: “Wala ako makasala batok sa Balaod sa mga Hudiyo ni batok sa templo ni batok kang Cesar.” 9 Si Festo, nga nagtinguhang makabaton sa pabor sa mga Hudiyo, miingon sa pagtubag kang Pablo: “Buot ba nimong motungas sa Jerusalem ug pagahukman didto atubangan kanako mahitungod niining mga butanga?” 10 Apan si Pablo miingon: “Ako nagbarog atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom ni Cesar, diin ako angayng hukman. Ako walay nahimong sala batok sa mga Hudiyo, sumala usab sa imong nasuta pag-ayo. 11 Kon, sa usa ka bahin, ako sa pagkatinuod mamumuhat ug daotan ug nakahimog bisan unsa nga takos sa kamatayon, dili ako mohangyo nga mapahigawas sa kamatayon; kon, sa laing bahin, dili tinuod ang gipasakang mga sumbong niining mga tawhana batok kanako, walay tawo nga makatugyan kanako ngadto kanila ingong pabor. Ako moapelar kang Cesar!” 12 Unya si Festo, human makigsulti sa katigoman sa mga magtatambag, mitubag: “Kang Cesar ikaw miapelar; kang Cesar ikaw moadto.”
Enero 28–Pebrero 3
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | BUHAT 27-28
“Si Pablo Milawig Paingon sa Roma”
(Buhat 27:23, 24) Kay niining gabhiona dihay mibarog duol kanako nga usa ka manulonda sa Diyos kang kinsa iya ako ug kang kinsa ako nagahatag ug sagradong pag-alagad, 24 nga nag-ingon, ‘Ayaw kahadlok, Pablo. Kinahanglang moatubang ka kang Cesar, ug, tan-awa! gihatag na sa Diyos kanimo ang tanang nagalawig uban kanimo.’
bt 208 ¶15
“Wala Kaninyoy Mapilding Kalag”
15 Lagmit gisangyawan ni Pablo ang mga tawo didto sa barko bahin “sa paglaom labot sa saad nga gihimo sa Diyos.” (Buh. 26:6; Col. 1:5) Kay lagmit malunod na ang barko niadtong tungora, si Pablo nagpalig-on ug nagpasalig kanila nga sila dili mangamatay. Siya miingon: “Niining gabhiona dihay mibarog duol kanako nga usa ka manulonda . . . , nga nag-ingon, ‘Ayaw kahadlok, Pablo. Kinahanglang moatubang ka kang Cesar, ug, tan-awa! gihatag na sa Diyos kanimo ang tanang nagalawig uban kanimo.’” Giawhag sila ni Pablo: “Busa maglipay kamo; kay mituo ako sa Diyos nga kini mahitabo ingon gayod sa gisulti kanako. Hinuon, kita mahidagsa sa usa ka pulo.”—Buh. 27:23-26.
(Buhat 28:1, 2) Ug sa dihang luwas na kami, mao pay among pagkahibalo nga ang pulo gitawag ug Malta. 2 Ug ang mga tawo nga langyawg-sinultihan nagpakita kanamo ug talagsaong tawhanon nga kalulot, kay sila nagdaob ug nag-abiabi kanamong tanan tungod sa ulan ug tungod sa katugnaw.
bt 209 ¶18
“Wala Kaninyoy Mapilding Kalag”
18 Ang mga naluwas nahidagsa diay didto sa isla sa Malta, habagatan sa Sicilia. (Tan-awa ang kahon nga “Hain ang Malta?”) Ang langyawg-sinultihan nga mga tawo sa isla nagpakita kanilag “talagsaong tawhanon nga kalulot.” (Buh. 28:2) Nagdaob sila alang sa nabasa ug nangurog-sa-katugnaw nga mga estranghero nga nahidagsa sa ilang isla. Ang kalayo sa daob nakapainit sa ilang mga lawas bisan pa sa katugnaw ug ulan. Tungod usab sa pagdaob, dihay nahitabong milagro.
bt 210 ¶21
“Wala Kaninyoy Mapilding Kalag”
21 Nagpuyo didto ang adunahan ug yutaan nga si Publio. Mahimong siya ang pangunang opisyal sa Romanong kasundalohan sa Malta. Siya gihubit ni Lucas ingong “ang punoan sa maong pulo,” nga naggamit sa eksaktong titulo nga nakaplagan diha sa duha ka sinulat sa pinulongan sa Malta. Iyang giabiabi si Pablo ug ang iyang mga kauban sulod sa tulo ka adlaw. Apan nasakit ang amahan ni Publio. Sa makausa pa, gihubit ni Lucas ang iyang sakit sa tukmang paagi. Siya misulat nga ang amahan “naghigda nga nag-antos sa hilanat ug pagkalibag dugo,” nga naghubit sa tukmang kahimtang sa usa nga nag-antos nianang sakita. Miampo si Pablo ug gitapion ang iyang mga kamot diha sa lalaki, ug siya naayo. Kay nahingangha pag-ayo sa maong milagro, ang lumad nga mga tawo nagdala sa ilang mga masakiton aron mamaayo, ug sila nagdalag mga gasa alang sa mga panginahanglan ni Pablo ug sa iyang mga kauban.—Buh. 28:7-10.
(Buhat 28:16, 17) Sa dihang, sa kataposan, kami misulod sa Roma, si Pablo gitugotan nga magpuyo nga siya rang usa nga may sundalo nga nagbantay kaniya. 17 Apan, tulo ka adlaw tapos niana iyang gitawag ang mga kadagkoan sa mga Hudiyo. Sa dihang sila natigom na, siya miingon kanila: “Mga katawhan, mga igsoon, bisan tuod ako walay nahimong bisan unsa nga batok sa katawhan o batok sa mga kostumbre sa atong mga katigulangan, ako gitugyan ingong usa ka binilanggo gikan sa Jerusalem ngadto sa mga kamot sa mga Romano.
bt 213 ¶10
“Bug-os nga Pagpamatuod”
10 Sa dihang ang grupo sa mga magpapanaw sa kataposan nakaabot sa Roma, “si Pablo gitugotan nga magpuyo nga siya rang usa nga may sundalo nga nagbantay kaniya.” (Buh. 28:16) Alang niadtong binilanggo nga pila ra ang guwardiya, kinahanglan siyang ikadena ngadto sa iyang guwardiya aron dili makaeskapo. Bisan pa niana, kana wala makapugong kang Pablo sa pagwali sa mensahe sa Gingharian. Busa human makapahulayg tulo ka adlaw gikan sa iyang biyahe, iyang gitigom ang kadagkoan sa mga Hudiyo sa Roma aron sa pagpaila sa iyang kaugalingon ug sa pagpamatuod kanila.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Buhat 27:9) Sa dihang milabay na ang taastaas nga panahon ug nianang tungora peligro na ang paglawig tungod kay bisan gani ang pagpuasa sa adlaw sa pagtabon-sa-sala milabay na man, si Pablo misugyot
nwtsty study note sa Buh 27:9
ang pagpuasa sa adlaw sa pagtabon-sa-sala: O “ang pagpuasa sa tinglarag.” Literal, “ang pagpuasa.” Ang Gregong termino sa “ang pagpuasa” nagtumong sa bugtong pagpuasa nga gisugo sa Moisesnong Balaod—ang pagpuasa may kalabotan sa tinuig nga Adlaw sa Pagtabon sa Sala. Kini gitawag sab ug Yom Kippur (Hebreohanon, yohm hak·kip·pu·rimʹ, “adlaw sa mga pagtabon”). (Lev 16:29-31; 23:26-32; Num 29:7; tan-awa ang Glossary sa nwt-E, “Day of Atonement.”) Ang ekspresyong “pagasakiton ang inyong mga kalag,” kon gamiton may kalabotan sa Adlaw sa Pagtabon sa Sala, sagad nagpasabot sa lainlaing paagi nga did-an ang kaugalingon, apil na ang pagpuasa. (Lev 16:29) Ang paggamit sa terminong “ang pagpuasa” sa Buh 27:9 nagpakita nga ang pangunang paagi sa pagdili sa kaugalingon panahon sa Adlaw sa Pagtabon sa Sala naglakip sa pagpuasa. Ang pagpuasa sa Adlaw sa Pagtabon sa Sala ginahimo sa hinapos sa Septiyembre o sa sayong bahin sa Oktubre.
(Buhat 28:11) Tulo ka bulan sa ulahi kami milawig sakay sa usa ka sakayan nga gikan sa Alejandria nga nagpalabay sa tingtugnaw diha sa pulo ug may dagway sa “Mga Anak nga Lalaki ni Zeus” diha sa dulong.
nwtsty study note sa Buh 28:11
Mga Anak nga Lalaki ni Zeus: Sumala sa Grego ug Romanhong mitolohiya, ang “Mga Anak nga Lalaki ni Zeus” (Grego, Di·oʹskou·roi) mao si Castor ug Pollux, ang kaluhang anak sa diyos nga si Zeus (Jupiter) ug ni Rayna Leda sa Sparta. Sila giisip nga mga tigpanalipod sa mga marinero, nga makaluwas sa mga tripulante nga nameligro diha sa dagat. Kini nga detalye bahin sa dagway nga naa sa atubangan sa barko maoy dugang pamatuod nga ang nagsulat niini nga asoy nakakita mismo sa panghitabo.
Pagbasa sa Bibliya
(Buhat 27:1-12) Karon sa dihang gikahukman na nga kami molawig paingon sa Italya, ilang gitugyan si Pablo ug ang uban pang mga binilanggo sa usa ka opisyal sa kasundalohan nga ginganlag Julio sa pundok ni Agusto. 2 Sa nakasakay na kami ug sakayan gikan sa Adramito nga molawigay na paingon sa mga dapit sa kabaybayonan sa distrito sa Asia, kami milawig, kauban ni Aristarko nga usa ka Macedonianhon gikan sa Tesalonica. 3 Ug sa pagkasunod nga adlaw kami midunggo sa Sidon, ug gipakitaan ni Julio si Pablo sa tawhanong kalulot ug gitugotan siya sa pag-adto sa iyang mga higala ug makapahimulos sa ilang pag-atiman. 4 Ug sa nakagikan na kami didto, milawig kami salipod sa Cipro, tungod kay sungsongon man ang hangin; 5 ug kami milawig tabok sa halapad nga kadagatan atbang sa Cilicia ug Pamfilia ug midunggo sa Mira sa Licia. 6 Apan didto ang opisyal sa kasundalohan nakakaplag ug sakayan gikan sa Alejandria nga molawig paingon sa Italya, ug kami iyang gipasakay niini. 7 Unya, human sa hinay nga paglawig sulod sa ubay-ubayng mga adlaw ug nakaabot kami sa Nido nga naglisod, tungod kay ang hangin wala man motugot kanamo sa pagpadayon sa unahan, milawig kami nga salipod sa Creta sa Salmone, 8 ug namaybay niini nga naglisod, nakaabot kami sa usa ka dapit nga gitawag ug Maayong mga Dunggoanan, nga duol sa siyudad sa Lasea. 9 Sa dihang milabay na ang taastaas nga panahon ug nianang tungora peligro na ang paglawig tungod kay bisan gani ang pagpuasa [sa adlaw sa pagtabon-sa-sala] milabay na man, si Pablo misugyot, 10 nga nag-ingon kanila: “Mga katawhan, akong nasabot nga kini nga paglawig mosangko sa kadaot ug dakong kapildihan dili lamang sa kargamento ug sa sakayan kondili usab sa atong mga kalag.” 11 Hinunoa, ang opisyal sa kasundalohan mituo sa timonil ug sa tag-iya sa barko inay sa gisulti ni Pablo. 12 Karon kay ang dunggoanan dili man maayong katagoan sa panahon sa tingtugnaw, ang kadaghanan mitambag nga mopadayon paglawig, sa pamasin nga sila makaabot sa Fenice, usa ka dunggoanan sa Creta nga nag-atubang sa amihanang-sidlakan ug sa habagatang-sidlakan.