Mga Mithi sa Olympics Nameligro

USA sa mga lagda sa Dulang Olympics mao nga ang mga bag-ohan o amateur lamang nga mga magdudula ang tugotang makigbangga. Hangtod sa dili pa dugay si bisan kinsang magdudula nga nakasapig sobra sa $50 (U.S.) gikan sa iyang kahanas sa pagdula dili kuwalipikado.

Kon kanang lagdaa ipadapat sa mga magdudula karong adlawa, ang Dula kinahanglang wagtangon! Kanang kinaraang kahubitan sa usa ka bag-ohan maoy kabilin gikan sa mga adlaw dihang ang mga dula mao ang kalingawan sa independenteng mga bahandianon.

Usa ka bag-ong taho nagkutlo sa mananaog sa bulawang medalya sa Winter Olympics si Phil Mahre nga miingong ang pagkabag-ohan “wala gayod maglungtad sa tag-as nga mga hut-ong sa dula.” Sumala sa giergo sa daghang magdudula, kinsa karong adlawa ang makagugol sa kadaghanan sa iyang panahon sa pagsulay pagkab-ot sa mga sukdanan sa Olympics nga wala ang usa ka matang sa suportar nga salapi? Sa ingon ang mga bayad gihimo ngadto sa “bag-ohang” mga magdudula pinaagi sa makalibog nga mga alagianan nga nagalikay sa gituohang kaulawan sa pagkapropesyonal.

Buotang Pakigdula kun Nasyonalismo?

Ang laing Olympic nga mithi mao nga ang binuotang pagdula angay magmadaogon ibabaw sa nasyonalismo. Ang Dula angay maghawas sa mga indibiduwal nga nagapakig-indig sa usag usa, dili sa mga nasod. Busa ang Komite sa Olympics dili magpaskil sa bisan unsang nasodnong “liga.” Ugaling, ang prensa ug telebisyon sa dili madugay magbakwi nianang kakulangan pinaagi sa pagmantala sa ilang kaugalingong mga liga pinasukad sa medalya pinaagi sa mga nasod. Ingong sangpotanan, ang Dula nahimong politikanhon. Ang prensa naghimo kanila nga bangga tali sa gitawag kapitalista ug komunistang mga nasod. Ang kanhi Olympic nga magdudula si Harold Connolly miingon nga alang sa pipila ang Dula nahimong “ideolohikanhong panggubatan sa dula.”

Ang magsusulat si James Michener, sa iyang librong Sports in America, naghisgot sa “mga paningkamot sa tibuok Tinipong Bansa sa paghimog alyansa sa dula ug sa nasyonalismo. Ang atong politikanhong mga lider nagatukmod sa dula sa pagtuman sa tulo ka dili-tukma nga obra . . . 1) Ang dula gihangyo sa pagsilbing propaganda sa pagpaluyo sa tinong mga partido politikanhon. 2) Sila gigamit sa pagpaluyo sa militaryong mga tumong. 3) Sila gigamit nga sayop sa tuman sa pagmugna sa maartihon, mabawng patriotismo.” Siya mikomento, “Mosugod ako sa pagbating labing dili relaks dihang motan-aw ako sa mga dula nga gihangyo sa pagsilbing alagad sa politika, militarismo ug sa dayag nga patriotismo.”

Namatikdan ba ni Michener kining samang hilig diha sa Olympics? “Sa 1936 nga Olympics, si Adolf Hitler nahimong una nga migamit sa dula ingong usa ka bukton sa nasyonalismo,” siya misulat. Siya mikutlo usab sa ubang mga panig-ingnan gikan sa 1968 ug 1972 nga Dula, nga midugang, “Ang masulob-ong mga kritiko misugod sa pagpasidaan nga kon kining dili-mapugngan nga nasyonalismo magpadayon, ang Olympics kinahanglang hunongon.”

Ang nasyonalismo ug patriotismo ba sa Olympics butang lamang nga gipadako sa balitaanan? O ang mga entrante tinuod nga nalit-agan niana? Ang bag-ong Winter nga Dulang Olympics sa Sarajevo, Yugoslavia, tingali nagailustrar sa punto. Ang Amerikanong mga iskitir sa yelo si Charles (Peter) ug Maureen (Kitty) Carruthers (managsoong lalaki ug babaye) maoy nakadaog sa salaping medalya. Unsay ilang reaksiyon? Ang The New York Times mitaho: “Sa mipataas ang banderang Amerikanhon,” matud ni Peter, “kadto gutlo nga dili ko gayod mahikalimtan.” “Nakita ko lamang nga mipataas ang bandera,” matud ni Kitty, “ug kadto maayo kaayong tan-awon.”

Dihang si Scott Hamilton sa Tinipong Bansa nakadaog sa usa ka bulawang medalya sa Sarajevo Winter Olympics, iyang “gisundan ang pasundayag pinaagi sa pagkuha sa usa ka Amerikanhong bandera gikan sa tumatan-aw sa atubang nga lumbay ug gipakayabkayab kana samtang miiskit siyag ekstrang gitas-on sa kadaogan libot sa iskiting rink.” (The New York Times, Pebrero 17, 1984) Oo, ang mga magdudula ug mga tumatan-aw kadaghanan maghimo sa Olympics nga usa ka pasundayag sa nasyonalismo, uban sa mga bandera isip naglabi nga simbolo.

Apan sumala sa pagpahayag niana sa magsusulat sa dula si George Vecsey: “Sa sinugdan, ang Olympics angay mahigawas sa nasyonalismo, angay nga kahigayonan sa mga indibiduwal sa pagsulay sa ilang mga kahanas batok sa labing maayong mga magdudula sa kalibotan.” Kanang tanan nausab na. “Ang ekstrang kaw-it sa Dulang Olympics mao ang nasyonalismo,” siya midugang.

Hinuon, dili tanang magdudula apektado sa hinobrang nasyonalismo. Si Phil Mahre, ang U.S. nga mananaog sa bulawang medalya sa slalom, gitahong miingong siya wala mag-ski alang sa iyang pamilya o iyang nasod, “kondili alang sa akong kaugalingon.” Siya midugang, “Ako wala sukad mosalmot sa dula aron modaog. Ako mianhi sa pagpakigbangga. Ako ania sa pagdula sumala sa akong katakos. Ako misalmot sa dula tungod kay gusto ko kana.”

Ugaling, ang pagpit-os aron modaog bisan unsay mahitabo karon midako kaayo nga ang laing malalangong impluwensiya nakayuhot sa Olympics—ang mga droga!

Himaya sa Olympics Pinaagi sa mga Droga?

Ang lagda nga modaog bisan unsay mahitabo karon nakapasulod sa mga droga sa Olympics. Sa dugay nang panahon nahibaloang ang mga magdudula sa daghang dula nagagamit sa droga sama sa molig-on sa kaunoran nga anabolic steroids, testosterone ug ubang substansiya sa pagpausbaw sa ilang katakos. Apan ang eskandalo nga nagbukas gayod sa ulohan nahitabo sa Agosto 1983, sa Dulang Pan Amerikanhon, dihang 13 ka magdudula gikan sa Tinipong Bansa kinabubut-ong miatras gikan sa bangga. Unsay nakatandog sa ilang pag-atras? Ang kalit nga pagdiskuwalipikar sa 11 pa ka laing magdudula tungod sa paggamit sa gidiling mga droga. Ang The New York Times nga koresponsal nagbatbat niadtong mga pagdiskuwalipikar ingong “ang labing masakopon sa ilang matang diha sa kasaysayan sa internasyonal nga dula.”

Sa sunod adlaw ang Komite sa Olympics sa T.B., nga maoy responsable sa mga Amerikanong magdudula nga mosalmot sa 1984 Dulang Olympics, mimando nga himoon ang walay-tumong nga pagsusi diha sa mga magdudula nga mikuwalipikar sa paghawas sa Tinipong Bansa. Si bisan kinsang madiskobrehang migamit sa gidiling mga droga dili pasalmoton sa Olympics sa Los Angeles.

Ingong resulta sa pagkaylap sa mga droga diha sa mga dula, ang usa ka Olympic nga sentro sa pagsusi sa droga, nga mikostar ug $1,500,000 (U.S.), gitukod sa kampus sa University of California, Los Angeles. Ang mga pagsusi himoon sa pagsulay sa pagtinong walay magdudula sa Olympic ang dunay artipisyal nga bentaha sa gidiling droga.

Olympics—“Kinadak-ang Sosyal nga Puwersa sa Kalibotan”?

Niadtong 1964 si Avery Brundage, presidente niadto sa Internasyonal nga Komite sa Olympics, miingon: “Ang Kalinokan sa Olympics karong adlawa tingali mao ang kinadak-ang sosyal nga puwersa sa kalibotan.” Kadto mao ang dili-malalis nga opinyon niadto, ug mao gihapon karon. Sumala sa pagpahayag niana sa beteranong magsusulat bahin sa dula si Leonard Koppett diha sa iyang librong Sports Illusion, Sports Reality: “Ang dula nagabanaag sa sosyal nga mga kahimtang; kana dili mopahinabo niana nila. . . . Dugang pa, nabatonan sa mga dula ang dagway nila tungod kay kana giumol sa katilingban nga niana sila naugmad. . . . Dihang mausab ang katilingban, ang mga dula mausab . . . ang mga dula dili mopahinabo sa kausaban.”

Sama sa uban pang butang sa atong makibag-ong kalibotan, ang Dulang Olympics nailalom sa mga kapit-osan sa ika20ng-siglong mga kaugmaran—bisan kon kana sa natad sa dakong negosyo, panagindig, kapintasan o paggamit sa mga droga. Ingong resulta, daghang tawong nalangkit sa mga dula nagasuknag makapatugawng mga pangutana mahitungod sa kaugmaon sa kalihokan sa Olympics. Ang orihinal bang mga mithi sa Olympics ni Coubertin makapadayon? Ang Olympics tinuod bang makapabiling bag-ohan sa tinuod nga kahulogan sa pulong? Ang pagpit-os ba sa dakong negosyo diha sa daghang magdudula magtapos sa panahon sa “mini nga pagkabag-ohan”? Mapugngan ba ang nagatubo nga taob sa politika ug nasyonalismo? Madaot ba ang makiangayong pagdula ug pagkabuotan sa pagdula sa modaog-bisan-unsay-mahitabo nga pilosopiya? Ang panultihon ba sa Olympics nga Citius, Altius, Fortius, (Mas Tulin, Mas Taas, Mas Kusgan) makab-ot pinaagig bug-os nga kusog ug abilidad—o pinaagig mga droga? Ang sunod pila ka tuig angay magtagana sa pila ka tubag.

Alang sa mga Kristohanon aduna say ubang pangutana: Ang relihiyosong pagbati nalangkit ba sa Olympics? May pagsupak kaha sa Kristohanong mga prinsipyo? Angay unsay pag-isip sa mga Kristohanon sa pagsalmot sa mga dula? Ang dula angay ba nga mao ang pangunang interes sa kinabuhi? Dapiton ka namo sa pagsunod sa panaghisgot sa kataposang artikulo niining seryeha.

[Kahon sa panid 10]

“Ang Tanang Mokinlaw Dili Bulawan”

“Ang mga magdudula sa Olympics tingali maningkamot sa katuigan nga modaog sa gikaibgang mga premyo, apan ang bili sa bulawan, salapi ug bronsing mga medalya nga sa kataposan ikulentas sa ilang mga liog labawng simboliko inay tinuod,” miingon ang The New York Times sa Pebrero 17, 1984. Kasukwahi sa popular nga pagtuo, ang bulawang medalya dili solidong bulawan. Kana nasayran nga masulob-on ni Charlie Jewtraw, ang una gayong mananaog sa bulawang medalya sa unang Winter Olympics sa Chamonix, Pransiya, sa 1924. Siya mao ang bugtong buhi sa Chamonix nga mga mananaog sa bulawang medalya ug dili pa dugay miingon: “Napikal gayod ako sa akong nasayrang ang medalya dili solidong bulawan. Dili tungod sa bili. Ang prinsipyo niadto ang nakapapikal kanako.”

Ang “bulawang” mga medalya nga giganti sa Winter Olympics ning tuiga sa Sarajevo sa aktuwal maoy 4.3 onsang salapi nga gitabonan sa 0.21 onsang lunsayng bulawan. Bili sa baligyaan? Duolag $120 (U.S.) matag usa. Kon lunsayng bulawan ang bulawang medalya mobili untag kapin sa napulo ka pilo niana.

[Mga Letrato sa panid 8, 9]

Ang mga mithi ba sa Olympics mapildi sa dakong negosyo, mga droga, nasyonalismo ug kapintasan?