Ang Olimpiyada sa Barcelona—Pakyas nga Kadungganan?
Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Espanya
SA MIAGING Hulyo 25, 1992, usa ka magpapana, nga nalibotan sa hayag kaayong spotlight, mikuha sa iyang udyong. Ang iyang pana nga nagkayo ang tumoy milupad diretso sa langit sa kagabhion. Sa misugod kini sa pagpaubos, ang pana nasaghid sa dakong sulo sa itaas sa dakong istadyom. Ang suga sa Olimpiyada naduslitan. Ang Olimpiyada sa Barcelona nagsugod.
Napulog-usa ka libong mga magdudula gikan sa 172 ka nasod ang miabot aron makigsangka alang sa 1,691 ka medalya sa Olimpiyada. Nahiuyon sa panultihon sa Olimpiyada, ang mga sumasalmot naningkamot nga mahimong “mas kusog, mas hataas, mas kusgan,” sukad masukad—ug ang pipila milampos. Ang gibanabanang 3,500,000,000 ka tumatan-aw sa telebisyon miambit sa mga kadaogan ug mga kapakyasan.
Bisan pag daklit ra ang panahon sa mga magdudula nga maeksperyensiyahan nila ang atensiyon sa publiko, ang kadaogan sa Olimpiyada nagsaad ug kadungganan ug bahandi. Ang Olimpiyada sa Barcelona dili eksipsiyon. Ang ubang iladong mga sumasalmot nakasapi nag milyon-milyong dolyares pinaagi sa pagtanyag ug mga sapot alang sa isport, mga sapatos sa pagdagan, antipara, ug bisan kasangkapang elektroniko.
Dedikasyon—Ang Yawi sa Himaya sa Olimpiyada
Bisan tuod daghang magdudula—ilabina ang mga gymnast ug mga diver—naghimo sa ilang mga kalaki nga daw wala maglisod, ang mga tuig sa hago nga pagbansay anaa sa likod sa kahanas. Ang uban nagbansaybansay na sukad sa singko anyos pa sila. Ug ang isport kinahanglang manguna kon gustong makaeksperyensiya ang usa ka magdudula ug kalamposan.
Ang Katsila nga maglalangoy si Martín López Zubero, nga nakadaog sa 200-metros nga backstroke, miingon—tingali may paghingapin: “Nagugol nako ang tulo ka bahin sa akong kinabuhi diha sa tubig.” Ang iyang iskedyol sa pagbansay nagsugod sa alas singko sa buntag, ug siya nagbanabana nga siya nakalangoy ug 8,000 ka kilometro sulod lamang sa kapin sa usa ka tuig.
Ang pagbansay nagkahulogang pag-antos, dili lamang paghikaw sa kaugalingon. Si Jackie Joyner-Kersee, ang nakadaog sa bulawang medalya sa heptathlon (usa ka bangga nga gilangkoban ug pito ka dula) sa Seoul ug Barcelona, miingon: “Ang kompetisyon madanihon. Ang pagbansay dili. . . . Pangutana sa tanang magdudula: kaming tanan masakitan sa tanang panahon. Gihangyo ko ang akong lawas sa paghimog pito ka lahi nga kalaki. Ang pagdahom nga dili masakitan ang akong lawas sobra na.” Ang mga gymnast ilabina kinahanglang mahimong mga hawod sa pag-antos. Kinahanglang sundon nila ang ilang duha ka besis nga iskedyol sa pagbansay sa usa ka adlaw bisag unsa pa ka ngutngot ang nalisa nga pulso o buolbuol, pagkainat sa kaunoran ug sa mga ligamento, ug bisan mga pagkabali tungod sa subsob nga pagbinat. Apan sa kataposan nga pag-analisar, kanang matanga sa dedikasyon mobunga ug mga mananaog ug talan-awon.
Kamadanihon ug Bulawan sa Olimpyada
Walay duhaduha bahin niana, ang talan-awon sa Olimpiyada mahimong matahom. Kini mohatag sa mga tawo ug kulba-hinam nga mga yugto ug pasundayaganan sa talagsaong mga kadaogan sa mga magdudula. Ang Barcelona dili eksipsiyon.
Nadaog sa taga-Belorussia nga gymnast nga si Vitali Scherbo ang nakabungkag-sa-rekord nga unom ka bulawang medalya gikan sa posibleng walo ka gymnast sa mga lalaki. Ang Intsik nga gymnast nga si Xiaosahuang Li mihimo ug dili-katuohang tulo ka pagsirko sa floor exercise. Si Carl Lewis nakahimog kasaysayan sa Olimpiyada pinaagi sa pagdaog sa long jump sa tulo ka sunodsunod nga panahon. Sa laing bahin, ang Hapones nga nakadaog ug platang medalya sa marathon sa babaye, si Yuko Arimori, nakadawat ug masipang palakpakan dihang siya miyukbo. Bisan sa iyang kakapoy, gilibot niya ang istadyom nga miyukbo sa estilong Hapones ngadto sa panon sa mga tawo ug unya sa nakadaog.
Ang komersiyal nga mga posibilidad sa Olimpiyada wala ipalabay sa multinasyonal nga mga kompanya. Mobayad sila ug dakong kantidad aron tagamtamon ang kadungganan sa Olimpiyada pinaagi sa pagpaluyo mismo sa mga dula sa Olimpiyada o sa nasodnong mga tem alang sa Olimpiyada.
Ang Paggamit sa Droga Aron Makab-ot ang Kadungganan
Ang walay-puas nga pagbansay ug kinaiyanhong katakos—bisag importante—dili mao lamang ang yawi sa kadaogan sa Olimpiyada. Daghang magdudula nagadepende sa mga droga aron sila makabentaha. Ang mga droga mahimong anabolic steroids o mga hormone gikan sa tawo nga makapadako sa kaunoran (ilabina sa popular nga weight lifting ug sa mga dula nga ginahimo sa lumbaanan); beta blockers aron mohinay ang pagpitik sa kasingkasing (aron maayo ang mga resulta sa pagpana ug pagtiro); o erythropoietin sa pagpakusog sa paggamag pulang selula nga dugo (mapuslanon alang sa pagbisikleta ug pagdagan nga layo ang distansiya).
Bisan pag nahibalo ang mga magdudula sa risgo, ang pagpiit sa paggamit sa gidiling mga droga dako kaayo. Ang Alemang magdudula nga si Gaby Bussmann, kauban sa tem ni Birgit Dressel, nga namatay sa 1987 ingong resulta sa pag-inom ug 20 ka nagkalainlaing mga droga, miingon: “Adunay pipila ka linain nga katakos diha sa natad sa mga dula nga malisod nga makuwalipikar sa Olimpiyada nga dili mogamit ug droga.”
Ang mga tigbansay sa mga magdudula sagad nalangkit sa paggamit ug droga; sila pa gani tingali ang morekomendar niana. Ang tigbansay kaniadto sa Silangang Alemanya nga si Winfried Heinicke miadmiter: “Gisultihan nako sila nga kon gusto silang makaapil sa Olimpiyada, kinahanglang mogamit sila ug [mga droga].” Dayag, gipakahamili sa daghang mga sumasalmot ang kadaogan kay sa pagkamatinud-anon—labaw pa kay sa ilang panglawas. Ang dili pa dugay nga surbi sa labing maayong mga magdudula nagpakita nga 52 porsiento migamit ug gipatuong kahibulongang droga nga garantisado nga mopahimo kanilang mga mananaog bisan nag makapatay kini nila human sa lima ka mahimayaong mga tuig sa usa ka dungganong puwesto.
Ang taga-Britanya nga magdadagan sa mubo nga distansiya nga si Jason Livingston gipapauli gikan sa Barcelona nga naulawan human nga nasusi nga migamit siya ug anabolic steroid. Si Harry Reynolds sa Tinipong Bansa, ang naghupot sa kalibotan sa rekord nga 400 ka metro nga lumba sa dagan, wala makaapil sa mga dula. Wala makapasar sa pagsusi batok sa paggamit ug droga sa 1990 misangpot ug duha ka tuig nga suspensiyon, nga gibayran niya dili lamang usa ka posibleng medalya sa Olimpiyada kondili milyon-milyong dolyares usab diha sa nawala nga higayon nga paluyohan sa dakong kompaniya o organisasyon.
Apan, ang kadaghanang tiggamit ug droga dili masakpan. Bisan sa mga 2,000 ka pagsulay sa droga ang gihimo diha sa mga dula sa Barcelona, ang limbongang mga magdudula makalikay gihapon nga wala masakpi pinaagi sa paggamit ug mga droga nga dili makita diha sa mga eksamin sa ihi. “Ang pagkahakog sa kadaogan ug salapi nagbutyag ug lubog nga kalibotan diin malisod na ang pag-ila sa etika gikan sa paglimbong,” mikomento ang mantalaang El País sa Espanya.
Siyempre, daghang nakadaog sa medalya milampos, dili tungod sa mga droga, kondili tungod sa mga tuig sa pagsakripisyo sa kaugalingon. Takos ba ang mga pagsakripisyo?
Usa ka Kadungganan nga Malungtaron
Si Gail Devers, nga wala-dahoma nga makadaog sa 100-metro nga dagan sa mga babaye, nalipay kaayo sa iyang kadaogan. “Kon dunay nagtuo nga matinuod ang damgo, ako kana,” siya miingon. Wala pay duha ka tuig sa miagi, halos dili siya makalakaw, ug giplano pa nga putlon ang iyang duha ka tiil tungod sa mga komplikasyon sa pagtambal kaniya sa Graves disease. Si Pablo Morales, nga miretiro sa lumba sa paglangoy, apan sa usa ka tuig sa wala pa ang Olimpiyada siya misugod sa pagbansay para sa Olimpiyada sa pagdaog sa medalyang bulawan sa 100-ka-metro nga butterfly nga paglangoy, miuyon. “Sa kataposan panahon na nako kadto, usa ka damgo nga nahimong tinuod,” siya miingon.
Dili malikayan, ang kadaghanang magdudula dili gayod mahimong mga kampeyon. Tinuod, gihunahuna sa uban nga “ang hinungdanon sa mga Dula sa Olimpiyada dili ang pagdaog kondili ang pakigbahin.” Apan ang ubang mga magdudula, nga naglaom nga mahimong mga kampeyon, namauli nga dala ang ilang napakyas nga pangandoy. Gitinguha gayod sa weight-lifter nga si Ibragim Samadov ang usa ka medalyang bulawan—apan ikatulo lamang siya niining banggaa. “Uban ang medalyang bulawan, kahatagan unta nako ug direksiyon ang akong kinabuhi, makaeskuyla alang sa usa ka karera, makatabang sa akong pamilya. Karon ako wala mahibalo kon unsay buhaton,” siya nangagho. Ug bisan ang mga mananaog makaatubang ug malisod nga panahon dihang mosugod sa pagkaluya ang ilang pagdula.
Ang magdudulag tennis kaniadto sa Sobyet nga si Anna Dmitrieva miingon: “Ang mga organisasyon sa isport sa [Sobyet] walay pagtagad sa mga tawo. Basta hunahunaon lamang nila: ‘Lakaw ug makakita kamig 10 pa nga sama kanimo.’” Sa susama, si Henry Carr, nakadaog ug duha ka medalyang bulawan sa Tokyo sa 1964, miadmiter: “Bisan pag ang usa mahimong labing maayo, panglimbong gihapon kini. Ngano? Tungod kay kini dili molungtad ug dugay, ni makatagbaw. Ang mga bituon sa ulahi pagapulihan ug sa katibuk-an makalimtan.”
Ang lumalabay nga himaya sa Olimpiyada dili ikatandi sa ganti sa kinabuhing walay kataposan, nga maoy gisaad sa Diyos niadtong moalagad kaniya. Kining gantiha nagkinahanglan ug espirituwal inay atletikong pagbansay. Busa, si Pablo misulat kang Timoteo: “Ang pagbansay sa lawas [sa literal, “pagbansay ingong gymnast”] may diyutayng kapuslanan; apan ang diyosnong debosyon mapuslanon sa tanang butang, kay kini adunay saad alang sa kinabuhi karon ug sa kinabuhing palaabuton.”—1 Timoteo 4:8.
Ang mga Dula sa Olimpiyada nagalaban sa kaayohan sa pagbansay sa lawas—nga lumalabay ubos sa labing maayong kahimtang. Kini nagapakita sa kalibotan kon unsay mahimo sa mga magdudula pinaagi sa dedikasyon ug paghikaw sa kaugalingon. Kining mga hiyasa gikinahanglan usab aron makadaog sa Kristohanong lumba. Kining lumbaa, dili sama sa bisan unsang dula sa Olimpiyada, mohatag ug walay kataposang mga kaayohan sa tanan nga moapil sa lumba. Busa, ang maayong sundon sa mga Kristohanon, dili ang mga magdudula, kondili si Jesu-Kristo, pinaagi sa ‘pagtapos sa ilang pagbansay’ ug sa ‘pagdagan sa ilang lumba nga malahutayon.’—1 Pedro 5:10; Hebreohanon 12:1.
[Mga hulagway sa panid 23]
Mga diver nga nakig-indig sa Olimpiyada. Barcelona sa luyo
[Credit Line]
Hulagway: Sipa Sport
[Hulagway sa panid 24]
Competing on the parallel bars
[Credit Line]
Hulagway: Sipa Sport
[Hulagway sa panid 25]
Diha sa 100-ka-metros nga lumba, nadaog sa magdadagan sa halayong tuo ang bulawan
[Credit Line]
Hulagway: Sipa Sport