Mga Teleskopyo ug mga Mikroskopyo—Ang Ila bang Ginapadayag Nakapaluya o Nakapalig-on sa Imong Pagtuo?
GIPASANGINLAN ni Penzias ug Wilson ang mga salampati. Sa dihang sigeg makadawat ang ilang sensitibong kasangkapan sa radyo ug katingalahang alingisngis nga tingog, misusi ang mga siyentipiko ug nakadiskobre nga dihay mga salampati nga nagbatog sa ilang higanteng antena. Apan sa dihang nagpadayon gihapon ang makapikal nga alingisngis nga tingog bisan pag giabog na ang balhiboong mga tigsugok, misantop sa ilang hunahuna nga kanang ilang nadunggan nagagikan sa kahiladman sa halayong wanang.
Gituohan sa mga siyentipiko nga kanang gituohan ni Penzias ug Wilson nga usa lamang ka estatik sa pagkatinuod maoy lanog sa “dakong pagbuto”—usa ka kosmikong pagbuto nga nagpahimugso sa atong uniberso sa dugay na kaayong katuigan. Ang ilang nadiskobrehan, lakip sa nagtumping pundok sa lig-ong ebidensiya, mitultol sa pipila ka mga siyentipiko sa pagpalandong sa makapukawng posibilidad: Ang Bibliya husto sa pag-ingon, “Sa sinugdan gibuhat sa Diyos ang langit ug yuta.”—Genesis 1:1.
Pananglitan, diha sa isyu sa Hunyo 23, 1983, sa magasing New Scientist ang mosunod nga ulohan ang makita: “Ang pagtungha sa siyensiya sa kosmolohiya wala ug dili makalimod sa paglungtad sa Diyos.” Ang magsusulat, nga usa ka propesor sa physics, miingon:
“Sa nangaging mga katuigan dugang ug dugang mga siyentipiko nakurat nianang ilang giisip nga sunodsunod nga dili posibleng ‘mga aksidente’ kun ‘mga sulagma’ nga natagik sa kabalaoran sa pisika aron makapatungha ang uniberso ug pamilyar nga mga sistema nga atong makita—mga galaksiya, mga bitoon, mga atomo ug, labing hinungdanon sa tanan, kita . . . Ang labing gamayng kausaban, sa relatibong gahom sa grabidad ug sa elektromagnetikong puwersa nga mohimo sa mga bitoon sama sa Adlaw nga asul nga mga higante o pulang mga inano. Sa bug-os natong palibot, makita nato ang ebidensiya nga tukmang nabatonan kini sa kinaiyahan.”
Sa dayag wala mapala sa teleskopyo ang pasukaranan sa pagtuo sa usa ka Maglalalang. Nan, mahimo ba usab, ang Bibliya, nga mao ang labing pangunang relihiyosong basahon, nga tuohan? Oo, kay ang teleskopyo ug ang mikroskopyo naghatag puwersadong mga katarongan nga tuohan kana. Palandonga ang pipila kanila.
“DILI PAREHO ANG MGA BITOON”
Ang mga tun-anang libro sa siyensiya sa masubsub patikon dayon sa dili pa sila mahimong karaan, busa ang bag-ong mga madiskobrehan makapala sa karaang mga pagtuo. Apan, bisag gisulat sa dugay nang kasiglohan sa wala pa madiskobrehi ang mga teleskopyo ug mga mikroskopyo, ang Bibliya sagad maghisgot ug siyentipikong mga ulohan nga tagsaon ang pagkatukma.
Pananglitan mao kanang makita sa 1 Corinto 15:41 diin nag-ingon si apostol Pablo: “Lain ang kahayag sa adlaw, ug lain usab ang kahayag sa bulan, ug lain ang kahayag sa mga bitoon; sa pagkatinuod, dili pareho ang mga bitoon sa kahayag.”
Alang sa usa ka ordinaryong magtatan-aw ang kadaghanang mga bitoon managsamag hitsura, gawas tingali sa kalainan sa ilang kahayag. Apan ang mga astronomo nag-ingon nga nagkalainlain usab ang mga bulok sa matag bitoon, gikan sa puti, asulon nga pagkaputi, dalag, orens, pulahong pagkaorens ngadto sa pula. Ang pulsars—nga gituohang kusog-mobiyong hulpang mga bitoon—adunay tagsaong “kasanag.” Sama sa naghagtik nga torniketi, sila mopakidlap ug mga signal sa radyo sa usa ka segundo. Ang Crab ug Vela nga pulsars mokidlap pa ngani ug makitang kahayag. Dakog kalainan ang mga bitoon sa pagkadasok. Nagkalainlain usab ang ilang gidak-on. Ang super-higanteng Betelgeuse, sumala sa kubos nga pagbanabana, maoy kapin sa 250 ka milyong milya (400 milyong km) ang diyametro! Kon nahimutang pa kini sa dapit sa atong adlaw, suyopon sa Betelgeuse ang yuta ug ang nanghibilin sa atong sistema solar hangtod sa dapit nga gibiyohan sa Mars!
Sa unsang paagi nakasulat si apostol Pablo ug siyentipikanhong mga kamatuoran nga wala man gani siyay instrumento nga sama ka karaan sa kang Galileo nga mohatag kaniyag impormasyon? Balaang pagdasig mao ang makataronganong tubag.
“MGA BALAOD SA KALANGITAN“
“Makabugkos ka ba sa hugpong sa mga bitoong Kimah, o makabadbad ka ba sa mga higot sa hugpong sa mga bitoong Kesil?” nangutana ang Diyos. “Nahibalo ka ba sa mga balaod sa kalangitan, o makahimo ka ba sa pagpadapat sa gahom niini dinhi sa yuta?” (Job 38:31, 33) Sa dugay nang kasiglohan, ang mga tawo wala mahibalo nga ang “mga balaod,” o mga lagda, mao ang nagkontrolar sa mga lihok sa langitnong mga tipon-og. Gipadapat ang mga nadiskobrehan nila ni Johannes Kepler, Sir Isaac Newton, Albert Einstein ug uban pa, nasabtan sa mga astronomo nga ang mga puwersa sa grabidad mao ang “mga higot” nga naghawid sa hugpong sa mga bitoong stellar—sama sa “Kimah”—sa pagkausa.
Nag-ingon usab ang mga astronomo nga wala mag-urong ang mga bitoon, apan, hinunoa, sumala sa pagkapayag niana sa usa ka astronomo nga kini, ‘nagabiyo palibot sa usa ka sentro, o uyok, sa galaksiya nga samag higanteng tiyobibo.’ Ang atong kaugalingong adlaw nagkinahanglag 200 ka milyong katuigan sa paglakbay libot sa Milky Way. Husto ang Bibliya sa pag-ingon nga ang mga bitoon adunay kaugalingong mga agianang ginasubay.
KINABUHI GIKAN LAMANG SA KINABUHI
Ang mikroskopyo, usab, naghatag kalig-on sa Bibliya. Palandonga ang biyolohikal nga balaod nga gipahayag sa Genesis kapitulo 1: Ang buhing mga butang mosanay ‘sumala sa ilang matang.’ Ang gamhanang mga mikroskopyo karon nakatabang sa mga siyentipiko sa dugang pagsabot sa pagsanay ug sa genetikanhong mga utlanan nga nagpamatuod nga siyentipikanhong pamation ang Bibliya.
Diha sa Salmo 36:9 ang Bibliya dugang nagpahayag mahitungod sa Diyos: “Kay kanimo anaa ang tuboran sa kinabuhi; pinaagi sa imong kahayag kami makakita ug kahayag.” Sulod sa dugayng kasiglohan ang mga tawo nagtuo sa teoriya sa Gregong pilosopong si Aristotle nga mitungha lamang ang kinabuhi sa kaugalingon gikan sa dili-buhing butang. Sa ulahing ika-17ng siglo, gituohan gihapon sa edukadong mga tawo nga gikan ang mga ilaga sa daang mga trapo, ang mga bukbok gikan sa trigo, mga baki gikan sa lapok ug mga bakasi gikan sa yamog.
Gikaikagan gihapon ang isyu sa dihang gipatik ni Darwin ang The Origin of Species sa 1859. Daghan ang mikutlo sa ginaingong kinaugalingong pagsanay sa bakterya ingong kalig-onan sa ebolusyon ug ingong kabatbatan sa sinugdanan sa kinabuhi. Niana gihapong tuiga usa ka Pranses nga siyentipikong si Pouchet “nagpamatuod“ nga mosanay ang mikroorganismo sa tubig, hangin ug kumpay. Apan, laing Pranses nga siyentipiko, si Louis Pasteur, mihagit niining mga pangangkona, nga nagpakita nga ang bakterya nga nadala sa hangin diha sa mga partikulo sa abog tingali maoy nakaapektar sa mga eksperimento ni Pouchet.
Sa mabisogon, gisobli ni Pouchet ang iyang mga eksperimento, niining panahona diha sa walay abog nga hangin sa Pyrenees Mountains. Dugang pa, iyang gipabukalan ang iyang sinagol nga kumpay ug tubig aron mapatay ang bisan unsang bakterya. Busa sa dihang napuno kining sagola sa bakterya, mapihoon siya nga iyang napamatud-an sa kataposan ang kinaugalingong pagsanay. Apan, sa katuigang 1870, nadiskobrehan sa taga Irlandiyang siyentipikong si John Tyndall nga mopatungha ang bakterya sa kumpay ug mosukol sa kainit nga mga espora nga mabuhi sa dugay kaayong oras sa pagpabukal. Alaut si Pouchet! Ang iyang sinagol nga kumpay wala kaayo ayoha pagpanghingagaw. Busa ang mga eksperimento ni Tyndall nakapatay sa teoriya sa kinaugalingong pagsanay.
Pinaagi sa modernong mga mikroskopyo, makita karon sa mga siyentipiko kon sa unsang paagi nagabahin ug nagasanay ang mga selula. Nga ang kinabuhi nagagikan lamang sa naglungtaddaang kinabuhi sa karon maoy usa ka malig-ong siyentipikanhong kamatuoran—usa ka kamatuoran nga gipunting sa Bibliya sa dugay na kaayong kasiglohan!
“BISAN SA NAGATUBONG BINHI PA AKO”
Diha sa Salmo 139:16 ang Bibliya nag-ingon: “Ang imong [sa Diyos] mga mata nakakita na kanako sa usa pa ako ka nagatubong binhi, ug diha sa imong basahon nahasulat na ang tanang bahin niini.” Matikdi nga nag-ingon ang Bibliya nga ‘ang tanang mga bahin’ sa nagatubong binhi “nahasulat na.” Pinaagi niining balaknong kasangkapan hayan nagpunting ang salmista sa usa ka butang nga bag-o pa lamang nadiskobrehan sa mga siyentipiko: ang DNA, kun genetikanhong impormasyon, diha sa matag selula. Ang magasing Huisgenoot sa Habagatang Aprika nagpahinumdom kanato nga “wala pay nakahimo sa ‘pagbasa’ sukad” niining genetikanhong materyal, “wala bisan pa gani ilalom sa labing gamhanong mikroskopyong elektron. Apan nahibalo ang mga siyentipiko nga kining mga partikuloha sa impormasyon tagsaon diha sa matag usa ka tawo ug maoy motino sa iyang personalidad ug panagway.”
ANG LIBRO NGA MAKAPALIG-ON SA PAGTUO
Si Propesor Merlyn Mehl, usa ka pisiko sa University of the Western Cape, sa Habagatang Aprika, karong bag-o miingon: “Malisod sa paghanduraw sa unsang paagiha sa usa nga nabata sa siyentipikanhong pangatarongan nga dili makurat sa pagkatinuod sa Kasulatan. Ang samang pagkausa ug sa kaharmoniya nga makita diha sa walay kinabuhing pisikal nga kalibotan dayag nga makita diha sa labing katingalahang basahon—Ang Bibliya.” Matuod, dili siyentipikanhong basahong tun-anan ang Bibliya. Apan, bisan pa niana, kini nagatubag sa mga pangutana nga tinuod nga may kalabotan sa tawo. Ang siyensiya nagapahayag bahin sa uniberso ug nagaanalisar sa komplikadong mga progreso sa mga mekanismo sa kinabuhi. Apan unsay bili niining tanan kon kita walay kasayoran sa katuyoan sa kinabuhi? Ang Bibliya lamang ang makahatag makatagbawng tubag niining mga pangutanaha.
Naamgohan kini ni salmistang David. Sama sa mga astronomo karon, migugol siyag dugayng panahon sa pagtuon sa daghang bitoong kalangitan. “Ang mga langit nagapahayag sa himaya sa Diyos,” miingon siya. Apan naamgohan ni David nga dili pa igo ang pagkatingala sa kinaiyahan. Diha sa mao gihapong salmo siya mipadayon: “Ang kasugoan ni Jehova hingpit, nga nagabag-o sa kalag. Ang pahinumdom ni Jehova kasaligan, makahatag kaalam sa mga walay kasinatian. Ang mga mando ni Jehova matul-id, nga nagalipay sa kasingkasing.”—Salmo 19:1-4, 7, 8.
Ang teleskopyo ug mikroskopyo sa dramatikanhon nakapakita nga, gikan sa dagko ngadto sa gagmitoy, ang kalibotan nga atong ginapuy-an maoy hilabihan ka katingalahan ug komplikado. Ang mga suliran nga atong gipakigbisogan komplikado usab, nga sobra ra ka komplikado alang sa tawo sa pag-atiman nga walay balaang tabang. “Oh Jehova, ako nasayod, nga ang dalan sa tawo wala diha sa iyang kaugalingon. Kini wala sa tawo nga molakaw aron sa pagtultol sa iyang mga lakang.” (Jeremias 10:23) Ang gabungdo nga siyentipikanhong mga impormasyon dili gayod makaluwas sa tawo samtang nakita siyang nagapadulong sa pagkapuo. Busa, ang may kaisipang mga indibiduwal, nagapangita sa laing dapit alang sa mga tubag. Ug makita kining mga tubaga diha sa usa ka basahong nakalahutay sa mga kadaot sa panahon—ug bisan ngani karon sa siyentipikanhong pagdukiduki sa teleskopyo ug sa mikroskopyo.