Tokwa—Pagkaon Diha sa Talagsaon nga Putos

Sinulat sa koresponsal sa “Pagmata!” sa Japan

“UNSA ba kanang puting mga kuwadrado-kuwadrado sa sukiyaki?” ako nangutana. “Sama sila ug marsmalo nga tan-awon, apan kana imposible!”

Gitug-anan ako nga ang puti nga kuwadrado-kuwadrado diha sa nag-asoaso nga sukiyaki maoy tokwa o tofu. Dugang pa, ako gipahibalo nga ginama sila gikan gikan sa Glycine max. “Unsa ba kana?” ako nangutana. “Soybeans!” mao ang tubag. Apan ang kolor ug porma dili gayod mao ang akong nahinumdoman nga hitsura sa soybeans. Busa sa ulahi ako mihimog diyutay imbestigasyon.

Akong nasayran nga samtang ang pangunang mga tinubdan sa protena sa Kasadpanhong mga pagkaon mao ang karne ug mga produkto sa gatas, ang soybeans sa kasiglohan nagaalagad sa samang obra sa Sidlakan. Ug ang tokwa maoy usa ka hinungdanon, bahin sa pagkaon sa taga Sidlakan, bisan tuod ang matag nasod adunay linain nga ngalan alang niana​—dowfu sa Cantones, tubu sa Koreano, ug padayon. Ang pila ka nagasultig Ingles nga katawhan nagatawag niining bean curd o vegetable cheese, apan kini dili bug-os husto. Sa pagkamatuod ang tokwa maoy ginama gikan sa mga binagtok sa soybean, nga pigaon ug paagasan sa tubig aron gam-on nga tokwa. Apan ang ubang ekspresyon nagatawag sa tokwa nga “karne sa kaumahan” o “karne nga walay bukog.”

Tokwa—Ang Sustansiya Niini

Nganong ang maong gagmayng kuwadrado-kuwadrado hinungdanon nga bahin nga pagkaon sa Sidlakan? Sa usa ka butang, ang usa ka taho gikan sa Depthnews, nga nag-ulohan “Ang Soybean Mikuyog sa Bugno Batok sa Gutom,” nag-ingon nga ang tokwa maoy “walay kolesterol ug menos sa mga tambok.” Ang The World Book Encyclopedia dugang nagapasiugda sa bili sa soybean sa pag-ingon: “Kini dunay mas daghang protena kay sa karne sa baka, mas daghang calcium kay sa gatas, ug daghan nga tambok nga sustansiyang gitawag lecithin kay sa mga itlog. . . . Ang soybeans tugob usab sa bitamina, minerales, ug mga asido.” Ang soybeans nahiapil sa kinalabwan sa protena nga pagkaon gikan sa tanom, ug sanglit ang tokwa ginama man gikan sa soybeans, kini ekselenteng tinubdan sa protena.

Kini hinungdanon tungod kay sa daghang bahin sa yuta grabeng kanihit sa pagkaon, kanihit sa protena ilabina usab. Ang resulta mao ang dakong kadaot sa lawasnon ug sa mental sa daghang molupyo sa yuta. Sa ingon ang soybeans dako kaayog potensiyal ingon nga maayong tinubdan sa protena, ug ang tokwa maoy lamian nga produkto sa soybeans.

Sa Unsang Paagi Kini Magamit?

Ang tokwa maoy hanglas, humil, ug halos walay lami. Busa, ang tokwa magamit sa nagkalainlaing paagi. Ang tokwa makapalami sa mga panimpla, sa mga sarsa, sa mga ensalada, mga sabaw, mga putahing may itlog, mga kapuli sa gatas, sa mga sud-ang hinurno, ug, siempre, Sidlakanhong mga linutoan. Kini mahimong linung-ag, pinirito, dinukdok, piniga, dinugmok, gipatuloan sa tubig, o umolon pag-usab; kan-on nga hilaw o ipakamig; ipuli sa keso sa pipila putahi; ug gamiton nga ingrediyente sa Sidlakanhong mga resipe nga nagkinahanglag tokwa. Ang paggamit niini limatado lamang sa handurawan ug sa pagkamamugnaon sa kosinero nga nagaluto sa usa ka pagkaon.

Buot ba nimong ibutang kini sa imong talaan sa mga pagkaon? Ang tokwa sayon nga mabatonan sa Hapon ug sa ubang nasod sa Sidlakan. Ug sa Kasadpan, mas daghan ug daghang tindahan ang nagabaligya sa natapos nga produkto. Bisan pa niana, basin dili ka makakaplag niini sa duol kanimo. Busa nganong dili sulayan ang paggama niini? Kini dili lisod kaayo. Siempre, gikinahanglan nimo ang tukmang mga lutoanan, bisan pag makahimo ka sa pagmaomao alang sa pipila kanila. Sa sunod nga panid gilaraw ang mga ang-ang sa paggamag tokwa.

Sa yanong pagkapahayag, sa paggamag tokwa, ang gihuloman daan nga mga beans dugmokon ug lutoon sa tubig sa pagpagawas sa gatas. Kini painiton ug unya pugaon, aron ikaw karon adunay usa ka sudlanan nga may puting gatas ug usa ka gidaghanon sa sapal.

Ang sapal magamit sa tinortilyas nga mga itlog, ingong “mga burgers,” sa croquettes, sa pankik o mga bibingka, ug sa uban pa. Kini dunay 17 porsiento sa protena sa orihinal nga soybean.

Karon ang gatas pabukalan, ug ang tigpatibuok nga sambog, nigari sa Hapones, idugang sa pagpatungha sa puti nga mga tibuok sa dalagon nga sabaw.

Apan, ayaw ilabay ang sabaw! Kini makawala sa lana ug sa hugaw sama sa epektibong sabon. Kini magamit usab nga pagkaon sa tanom. O gamita kini nga kapuli sa tubig sa dihang magamag tinapay o minasa sa pastil. Sa sabaw o sa linat-an sa sabaw kini modugang mga B nga mga bitamina ug 9 porsiento sa orihinal nga protena sa soybean.

Ang mitibuok nga mga bahin kinahanglan nga kaluhaon ug ibutang sa usa ka sudlanan para sa pagpalugdang aron sa pagpagawas sa sabaw ug ang mga mitibuok mahimong tokwa. Ang tokwa kinahanglang kuhaon gikan sa sudlanan ug sa tabon nga panapton sa ilalom sa tubig, diin kini mahimong makapabilin hangtod nga gamiton.

Ang kataposang produkto​—tokwa dunay 74 porsiento sa orhinal nga protena sa soybeans.a Ania ang usa ka produkto nga daghag gamit ug kinahanglan nga dili nimo usikan kana. Sanglit walay gidugang nga mga panimpla, ikaw libreng mogamit niana diha halos sa bisan unsang paagi nga buot sa imong handurawan sa pagluto ug mga pagkaon alang sa imong pamilya.

Ang soybeans mas barato kay sa ubang tinubdan sa protena ug kini mahimong magkahulogan sa madaginot nga dakong salapi. Ug tungod kay sila masustansiya, ang imong pamilya makakaog maayo bisan pa ang mga produkto sa karne mahimong mahal o lisod nga mabatonan. Busa kon kining gamay nga putos sa pagkaon dili pa bahin sa imong ginakaon, nganong dili nimo kini sulayan?

[Mga Potnot

[Kahon/Mga Letrato sa panid 26, 27]

Ginama sa Balay nga Tokwab

Kinahanglan nimo ang mosunod nga mga galamiton: usa ka blender, usa ka galingan sa karne, o almiris aron sa pagdugmok sa gihuloman nga soybeans aron maporma ang ispisohon nga substansiya. Ang duha ka dagkong kaldero nga adunay labing menos unom ngadto sa walo ka litrong kapasidad, nga may mga tabon. Ang usa ka salaan nga mohaom sa mga kaldero. Ang panapton nga daw tuwalya o limpiyong trapo sa plato nga duolag duha ka tiil (60 cm) nga kuwadrado. Ang usa ka sudlanan alang sa pagpalundag, bisan tuod magamit ang panapton nga daw tuwalya, nga magahimo sa natapos nga produkto nga pormag bola. (Kon buot nimo, makagama kag espesyal nga sudlanan para sa pagpalundag nga upat ka pulgada (10 cm) por upat ka pulgada (10 cm) por siyete pulgada (18 cm) (ang sulod nga mga sukod) nga may mga agasanan nga bangag ug tabon nga mohaom sa sulod ug kadat-ogan aron maduot ang tokwa nga mahimong rektangolar nga tibuok.) Ang usa ka kahoy nga luwag ug usa ka goma nga spatula, mga tasang sukdanan ug mga kutsara, usa ka luwag, ug tigdugmok sa patatas o lig-ong bildong botelya sa pagdukdok magahingpit sa imong hugpong sa mga galamiton.

Hugasi ug unya hulomi ang usa ug tunga ka tasang soybeans diha sa unom ka tasang tubig sulod sa pulo ka oras. Banlawi ug patuloi sa tubig.

Karon kinahanglan nimo ang 16 ka tasang tubig ug tigpatibuok. Sa Hapon kini mao ang nigari, o bittern. Ang ubang kasagarang gamiton nga mga tigpatibuok mao: calcium sulfate; calcium chloride; magnesium chloride. Ang nahauna mao ang labing kasagaran. Magamit ang lemon o suka nga ang resulta mao nga ang tokwa mahimong aslom ug diyutay. Ang pag-eksperimento sa nagkalainlaing mga tigpatibuok makaarang kanimo sa pagkaplag sa mga lami nga imong gusto.

Ang paggamag tokwa gibahin sa walo ka ang-ang. Tingali maalamon nga imong basahon kini pag-usab sa makadaghan una mosulay sa pagsunod niini.

Ang-ang uno: Inita ang pito ug tunga nga tasang tubig sa usa ka kaldero.

Ang-ang dos: Bahina ang soybeans sa duha ka bahin ug isagol ang matag usa ngadto sa espisohong substansiya uban ang duha ka tasang tubig (nga gamiton ang blender, galingan o almiris) ug ibubo ngadto sa tubig nga giinit. Ipadayon ang pag-init, nga kanunayng ukayon hangtod ang bula mopaibabaw na diha sa kaldero. (A) Haona gikan sa kalayo ug ibubo ngadto sa tigpuga nga panapton nga daw tuwalya diha sa salaan nga gibutang sa laing kaldero. (B) Banlawi ang unang kaldero.

Ang-ang tres: Sa paghaklap sa tigpuga nga panapton ug paggamit sa tigdugmok sa patatas o botelya, pug-a ang labing daghang gatas sa soybeans kutob sa mahimo. (C) Ibalik ang sapal ngadto sa kaldero ug dugangi sa tulo ka tasang tubig. Ukaya pag-ayo ug ibubo na usab sa tigpuga nga panapton, ug pug-a ang tanang gatas sa soybeans. (D) Ibutang ang sapal ngadto sa kaldero ug ipadaplin.

Ang-ang kuwatro: Pagsukod ug duha ka kutsaritang tigpatibuok ug ibutang kini sa uga usa-ka-tasang sukdanan ug ipadaplin. Kon imong gamiton ang duga sa lemon o suka, kini angay nga upat o tulo ka kutsara nga tinagsatagsa.

Ang-ang singko: Pabukala ang gatas sa soybeans ug pakunhuri ang kainit, ug lutoa kana sulod sa lima o pito ka minutos. Haona.

Ang-ang sais: Dugangi ug usa ka tasang tubig ang tigpatibuok, nga ukayon kana aron matunaw. (E) Ukaya ang gatas sa soybeans pinaagi sa ngadto-nganhi nga lihok lima o unom ka bisis ug sa samang panahon idugang ang un-tersiya sa tigpatibuok ug ukaya pa sa dugang ang sinagol. Tapos nga kini makalundag na, iwisik ang un-tersiya sa tigpatibuok ibabaw sa gatas sa soybeans. Taboni ang kaldero ug pagpaabot ug tulo ka minutos. Iwisik ang kataposang un-tersiya sa tigpatibuok ibabaw sa gatas sa soybeans. Hinaya pag-ukay ang ibabaw nga tunga sa pulgada (1.3-cm) nga hut-ong sa espiso, nanibuok nga gatas sulod sa 20 segundo. Taboni ang kaldero ug pagpaabot ug laing tulo ka minuto. Sa kataposan, ukaya ang hut-ong sa ibabaw sulod sa 30 segundos o hangtod ang tanang gatason nga likido manibuok.

Ang-ang siyete: Ibutang ang kaldero sunod sa sudlanan sa pagpalundag. Sa mainampingon kaluha ang mga nanibuok usa ka hut-ong sa usa ka panahon ug ibutang sa sudlanan sa pagpalundag (F) Piloa ang mga daplin sa nagahanig nga panapton ibabaw sa mga nanibuok ug ibutang ang tabon diha sa panapton. (G) Dat-ugi kini sa usag-tunga ngadto sa usa ug tunga ka librang pabug-at sulod sa 10 ngadto 15 minutos o hangtod ang sabaw dili na mogawas. (H)

Ang-ang otso: Pun-ag tubig ang lababo. Sa pagkuha sa pabug-at, ituslob ang sudlanan sa pagpalundag nga dunay tokwa ngadto sa tubig. (I) Kuhaa gikan sa sudlanan samtang anaa sa tubig, ug ipadaplin ang sudlanan. Sa ilalom sa tubig, tukasa ang panapton gikan sa tokwa. Tugoti ang tokwa nga magpabilin ilalom sa tubig sa pipila ka minutos hangtod nga mogahigahi. Kini mahiwa nimo ilalom sa tubig sa gidak-on nga igadalit. Kon wala kay plano sa paggamit niini dayon, ibutang kini sa repriherador​—apan ilisi ang tubig sa kada adlaw. (J)

Karon ikaw andam na sa paggamit sa imong ginama sa balay nga tokwa.

[Mga footnote]

[Chart sa panid 25]

Porsiento sa orihinal nga protena sa soybean nga anaa sa segundang produkto sa paggama ug tokwa

Tibuok ugang soybeans (100%)

Okara, sapal (17%)

Gatas sa soybeans (83%)

Sabaw (9%)

Mga tibuok (74%)

Ang tubig nga gihuloman sa tokwa (0.5%)

Kataposang tokwa (73.5%)