Teknolohiya—Ulipon o Agalon?
ANG inahan, nga may dakong pahiyom sa iyang nawong, mahigugmaong migakos sa iyang gamayng anak nga babaye. Mahimo nga usa siya sa inahan nga mipauli gikan sa trabaho, apan ang pahayag niining unang panid sa hulagway sa balita nag-ingon: “Si Dr. Anna L. Fisher nga naggakos sa anak, si Kristin, human nga mipauli gikan sa wanang.” Gikan pa gayod siya sa walo ka adlawng panaw sa wanang diin gikuha sa mga astronot ang duha ka nasaag nga mga satelayt ug gidala silag balik sa yuta pinaagi sa shuttle sa wanang.
Sa samang panid sa pamantalaan mao ang taho sa labing modernong kauswagan sa makasaysayanhong heart transplant o pagsumbak ug kasingkasing sa masuso nga batang babaye. Bisan tuod namatay ang bata tapos sa 21 ka adlawng pag-antos, “ang iyang doktor miingon karon nga ang operasyon diin nakadawat siyag kasingkasing sa usa ka unggoy nakapauswag sa siyensiya ug moabot ra ang adlaw nga makaluwas sa mga kinabuhi sa daghang kabataan.”
Ang kausaban sa teknolohiya nga sama niini maoy mga patuotuo sa siyensiya sa miaging 50 ka tuig. Apan, karon, alang sa kadaghanang tawo sila ordinaryo na lamang kaayo, tingali, sama sa usa ka higala nga mipauli gikan sa pagbiyahe gawas sa nasod o sa usa nga moadto sa ospital aron sa pagpatangtang sa iyang tonsil.
Naglibog, daghang tawo misugod sa pagtuo nga ang tanang butang posible sa modernong siyensiya ug teknolohiya. “Ang ilang dakong kalamposan sa pagpatunghag makitang mga kaayohan . . . maoy mipahinabo sa paglantaw sa tanang mga siyentista ug mga teknolohista ingong balaang baka,” miingon ang edukador sa siyensiya si John Gibbons. Nagpabanaag sa maayong kaugmaon mao ang pahayag sa Presidente sa U.S. si Ronald Reagan sa iyang 1983 nga pakigpulong sa State of the Union: “Tungod sa mapangunahong espiritu sa Amerika nahimo kita nga mao ang higante sa industriya sa ika-20ng siglo, ang samang mapangunahong espiritu karon makabukas ug laing halapad nga natad—ang natad sa dakong teknolohiya.”
Apan, ang uban, wala kaayoy madasigong paglantaw. Pananglitan, ang propesor sa siyensiya si Mary Eleanor Clark miingon sa usa ka interbiyo: “Sa Amerika ug sa ubang modernong mga kultura, ang pagtuo diha sa teknolohiya nahimong relihiyosong pagtuo. Atong gihunahuna ang atong kaugalingon nga hawod kaayo sa teknolohiya nga makapaigo kita sa paglabang sa bisan unsa nga kalisod.” Ang uban adunay dili maayong paglantaw niining butanga. Ang usa ka magsusulat nga naghawas sa siyentista sa kompiyoter si Jacques Vallee nagtuo nga ‘ang modernong teknolohiya mitulin sa iyang kaugalingon, ug ginakontrolar niini karon ang katilingban sama nga ginakontrolar sa katilingban ang modernong teknolohiya.’
Ang teknolohiya tinuod bang bag-ong natad sa kahigayonan, ang paagi sa pagsulbad sa atong mga problema? O ang teknolohiya ba nakaapektog dako sa atong hunahuna ug sa paagi sa kinabuhi nga tulin nga nahimo dili atong ulipon kondili atong agalon?