Ang Pagpamatig Pasidaan Makaluwas sa Imong Kinabuhi
ANG pasidaan tingali usa ka karatula sa trapiko nga nagaingong “Paghinay,” “Pagbantay,” o “Ihatag ang lugar”; o tingali kini nagakidlap dalag nga kahayag. Kini tingali anaa sa botelya sa tambal o sa hilo. Ang pagpamati nianang mga pasidaana dili lisod kaayo, ug kini basin magluwas sa imong kinabuhi.
Ugaling, sa pila ka kahimtang kini basin magkahulogan sa pagkabalda sa mga plano o pagkawala sa materyal nga katigayonan. Ang mga pasidaan sa bagyo ug unos tingali magkahulogan nga ang mga mangingisda mobalik o mopabilin sa pantalan ug dili motrabaho nianang adlawa. Ang mga pasidaan tingali magkahulogan dili lamang sa pagkabalda sa mga plano kondili pagbiya sa balay ug katigayonan, o pag-antos sa kalisod sa temporaryong mga silonganan. Usahay ang maong mga pasidaan dili pamation, nga mosangpot sa pagkawala sa kinabuhi.
Pananglitan, sa tingpamulak sa tuig 1902, ang tanan maayog kahimtang sa maanindot nga isla sa Martinique. Unya misugod sa pagpatim-aw ang mga pasidaan kay nabuhi man ang Bukid Pelée, usa ka bolkan nga nahimutang sa mga lima ka milya (8 km) gikan sa St. Pierre, ang pangunang siyudad sa isla. Sa kataposan, samtang gibuga ang aso, abo, ug mga tipik sa bato uban ang halang nga mga baho, ang katawhan sa lungsod nangahadlok. Ang kahimtang misamot, ug dayag gayod untang duol na ang dakong kapeligrohan.
Mga Pasidaang Wala Pamatii
Kay nagsingabot man ang pagtapas sa tubo, ang mga negosyante sa St. Pierre nagpasalig sa katawhan nga walay kapeligrohan. Ang mga politiko, kay nabalaka sa umaabot nga piliay, dili gustong mamahawa ang katawhan, busa sila nagpahayag sa susamang diwa. Ang relihiyosong mga pangulo mikooperar pinaagi sa pagsulti sa ilang mga parokyano nga maayo ra ang tanan. Dayon, niadtong Mayo 8, ang Bukid Pelée mibuto uban ang kusog kaayong dahunog. Ang labihan ka init itom nga mga panganod naglumba padulong sa St. Pierre, ug namatay ang mga 30,000 ka tawo.
Sa daghang siglo ang Bukid sa St. Helens, nga nahimutang sa estado sa Washington, U.S.A., maoy larawan sa kalinaw ug kahilom. Ang dapit napuno sa nagkadaiya kaayong kalalangan sa lasang ug maayo kaayo alang sa pagbaktas ug pangisda. Apan unya sa Marso 1980, ang mga pasidaan sa kapeligrohan miabot sa dagway sa ubay-ubayng linog ug ginagmayng mga pagbuga sa alisngaw. Sa sinugdan sa Mayo labi pang mikusog ang kalihokan sa bukid. Ang opisyales sa lokal ug sa estado misugod sa pagluwat ug mga pasidaan sa kapeligrohan ngadto niadtong diha sa dapit sa bolkan.
Bisan pa niana, ang ubay-ubayng tawo nagpabilin sa dapit, samtang ang uban wala manumbaling sa mga pasidaan batok sa pagtabok ngadto sa dapit nga peligro. Sa kalit, sayo sa buntag sa Dominggo, Mayo 18, may labihan ka kusog nga pagbuto nga nagpalupad sa 1,300 tiil (400 m) sa tumoy sa bukid ug nagpaulan sa kadaot ibabaw sa talamnon ug sa kahayopan, ingon man sa mga 60 ka tawo nga wala mamati sa mga pasidaan nga gihatag.
Sa kasukwahi, sa Nobyembre 1986, ang Bukid Mihara sa isla sa Izu-Oshima, Hapon, kalit mibuto, nga nagpameligro sa tibuok isla uban sa molupyo niining napulo ka libong ka tagaisla ug mga turista. Sa dihang ang pahibalo, “Ebakwet kamo karon!” migawas, sila namati sa pasidaan. Ang mosunod nga mga artikulo gikan sa koresponsal sa Pagmata! sa Hapon mosugid sa estorya.